የኢቦላን ቫይረስ በአስተማማኝ ዝግጅት መከላከል የግድ ነው!

በአሁኑ ጊዜ ከሕዝባችን ጤና በላይ የሚያሳስብ ነገር ባለመኖሩ የዓለምን ሥጋት ልንጋራ ግድ ይለናል፡፡ በቅርቡ መንግሥት ለኢቦላ ቫይረስ በሰጠው ከፍተኛ ትኩረት ምክንያት በምክትል ጠቅላይ ሚኒስትሩ የሚመራ ብሔራዊ ኮሚቴ የተቋቋመ ሲሆን፣ ድንገት ቫይረሱ አገር ውስጥ ቢገኝ ተብሎም ልዩ ሆስፒታል ተዘጋጅቷል፡፡ ይህ በጣም የሚደገፍና ይበል የሚሰኝ ነው፡፡

ከዚህ ጎን ለጎን ግን በከፍተኛ ደረጃ ሊታሰብባቸው የሚገቡ ዋና ዋና ጉዳዮች አሉ፡፡ በአሁኑ ጊዜ በጎረቤት አገር በደቡብ ሱዳን በተከሰተ ግጭት ምክንያት በመቶ ሺዎች የሚጠጉ ስደተኞች ወደ ኢትዮጵያ ገብተዋል፡፡ በየቀኑም በሺዎች የሚቆጠሩ የኢትዮጵያን ድንበር አቋርጠው ይገባሉ፡፡ ከኤርትራም በኩል እንዲሁ፡፡ በድንበሮች ላይ የሚደረገው ቁጥጥር በጤና ባለሙያዎችና አስፈላጊ ናቸው በሚባሉ የሕክምና መገልገያ መሣሪያዎች ካልታገዘ ችግር ይኖራል፡፡

ከተለያዩ የጎረቤት አገሮች ጋር የሚዋሰኑ ክልሎች ከፌዴራል መንግሥት ጋር ጥብቅ የሆነ ትብብር ፈጥረው የቫይረሱን ሥርጭት ለመከላከል አቅማቸውን ማጠናከር አለባቸው፡፡ የአገሪቱ የጤና ፖሊሲ መከላከል ላይ እንደማተኮሩ መጠን በየትኛውም ጊዜ ሊከሰት የሚችለውን ይህንን ገዳይ ቫይረስ ተጠናክሮ መከላከል የግድ ይላል፡፡ ለጊዜው በአገራችን ወይም በጎረቤት አገሮች አልተከሰተም በሚል ከመዘናጋት፣ የችግሩን አስከፊነትና መዘዝ በመረዳት አስፈላጊው ሁሉ ቅድመ ዝግጅት መደረግ ይኖርበታል፡፡

የአገሪቱ ዋነኛ መግቢያና መውጫ በሆነው ቦሌ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ ጥብቅ ቁጥጥር እየተደረገ መሆኑን፣ የብሔራዊ ኮሚቴው ሰብሳቢ ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር ደመቀ መኮንን አስታውቀዋል፡፡ በአሁኑ ጊዜ ከኅብረተሰቡ ጤና በላይ ትልቅ አጀንዳ አለመኖሩንም ገልጸዋል፡፡ መንግሥት በዚህ ደረጃ መተማመኛ ሲሰጥ ደስ ይላል፡፡ ነገር ግን ጥብቅ ቁጥጥር እየተደረገ ነው ሲባል የቁጥጥሩ ጥራትና ደረጃ ምን ያህል ነው? ከቁጥጥሩ በላይ በሩቅ ርቀት የቫይረሱን ሥርጭት ለመግታት ምን ታስቧል? ድንገት ቫይረሱ ቢከሰት ዜጎችን በምን ዓይነት ሕክምና ማከም ይቻላል? የኢቦላ ቫይረስን በተመለከተ ለሚመለከታቸው የጤና ባለሙያዎች ሥልጠና እየተሰጠ ነው ወይ? የመሳሰሉትን ማሰብ ጠቃሚ ነው፡፡ በተጨማሪም በአውሮፕላን ማረፊያ ውስጥ የመንገደኞች፣ የአየር መንገዱ ሠራተኞች፣ የፀጥታ አስከባሪዎች፣ የኢሚግሬሽንና የአውሮፕላን ማረፊያው ሠራተኞች ደኅንነት ታሳቢ መደረግ አለበት፡፡

በቦሌ ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ እየተደረገ ያለው ቁጥጥርና ደኅንነት እንደተጠበቀ ሆኖ፣ የኢትዮጵያ አየር መንገድ ጉዳይም ሊታሰብበት ይገባል፡፡ ምንም እንኳ አየር መንገዱ ወደ ላይቤሪያ፣ ጊኒና ሴራሊዮን ከበፊትም ቢሆን በረራዎች ባይኖሩትም፣ በተነፃፃሪ አነስተኛ የኢቦላ ቫይረስ ታይቶበታል ወደሚባለው ናይጄሪያ ግን መደበኛ በረራ ያደርጋል፡፡ አየር መንገዱ ለሠራተኞቹና ለመንገደኞቹ ደኅንነት ሲል አስፈላጊውን ተግባር እያከናወነ መሆኑን ቢገልጽም፣ በሚመለከታቸው አካላት ተጨማሪ ዕርምጃዎች እንዲወስድ የመፍትሔ ሐሳብ ከቀረበለት ተግባራዊ እንደሚያደርግ ቢያስታውቅም፣ የኢቦላ ቫይረስ ዓለም አቀፍ ሥጋት ከመሆኑ አንፃር የበረራውን ጉዳይ ሊያስብበት ይገባል እንላለን፡፡

በናይጄሪያ 13 ሰዎች በኢቦላ ቫይረስ ተጠቅተው አራት መሞታቸው ሲረጋገጥ፣ በ189 ሰዎች ላይ ክትትል እየተደረገ መሆኑን የአገሪቱ የጤና ሚኒስቴር አስታውቋል፡፡ ምንም እንኳ የአየር መንገዱ የገበያ ተፎካካሪ የሆኑ ሌሎች አየር መንገዶች የናይጄሪያ በረራቸውን ባያቋርጡም፣ የዓለም የጤና ድርጅትና የዓለም አቀፍ አየር ትራንስፖርት ማኅበር አየር መንገዶች ወደ ምዕራብ አፍሪካ የሚያደርጉትን በረራዎች እንዳያቋርጡ ቢወተውቱም፣ የኢቦላ ቫይረስ ፍቱን መድኃኒት ሳይገኝለት በድፍረት የሚደረግ እንቅስቃሴ ውጤቱ የከፋ ሊሆን ይችላል፡፡ ናይጄሪያ ውስጥ ከሞቱ ግለሰቦች መሀል አንዱ ሴራሊዮን ውስጥ የኢቦላ ተጠቂዎችን ሲያክም የነበረና ናይጄሪያ ገብቶ በቫይረሱ ምክንያት ሕይወቱን ያጣ ሒኪም ነው፡፡ ስለዚህ የአየር መንገዱ ባለሥልጣናት ይህንን ታሳቢ ቢያደርጉ መልካም ነው፡፡ ከገበያ በላይ የሕዝብ ጤና ጉዳይ አሳሳቢ ነውና፡፡

መንግሥት ከሕዝቡ ጤና በላይ ሌላ ትልቅ አጀንዳ የለም ማለቱ ጥሩ ነው፡፡ ለሕዝብ ጤና ጥበቃ ሲታሰብ ደግሞ በአገር አቀፍ ደረጃ የአደጋ መከላከልና ዝግጁነት፣ እንዲሁም በተገቢው መንገድ ምላሽ መስጠት የሚችል ተቋም መቋቋም አለበት፡፡ ለብሔራዊ ደኅንነት አደጋ ከሚባሉት ውስጥ አንዱ የሕዝብ ጤና መናጋት ወይም ቀውስ ነው፡፡ በአንድ ወቅት ለሚፈጠር ወረርሽኝ ብቻ ሳይሆን ዘላቂነት ያለውና ድንገተኛ አደጋን መመከት የሚያስችል ማዕቀፍ ሊኖር ይገባል፡፡ በአንድ አገር ላይ ከፍተኛ ወረርሽኝ፣ የመሬት መንቀጥቀጥ፣ ጎርፍ፣ የሰደድ እሳትና የመሳሰሉ ጥፋቶች ቢደርሱ ብቁና የተደራጀ አካል ሊኖር የግድ ይላል፡፡ በወረርሽኝ ለሚከሰቱ በሽታዎች ደግሞ እንዲህ ዓይነቱን ተቋም በቋሚነት ማቋቋም ሊታለፍ አይገባውም፡፡ ድንገት ለሚፈጠሩ ቀውሶች እስከ መቼ ኮሚቴ ወይም ግብረ ኃይል ይቋቋማል?

በጤናው ዘርፍ የምዕተ ዓመቱን የልማት ግቦች ያሳካሉ ተብለው ከሚጠበቁ አገሮች አንዷ ኢትዮጵያ ናት፡፡ ይህ ማለት ከምሥራቅ አፍሪካ አልፎ በመላው አኅጉር የኢቦላን ቫይረስ ሥርጭት ለመግታት አማራጭ ሐሳቦችን የማቅረብ ኃላፊነት አለባት፡፡ በአሁኑ ጊዜ ከአፍሪካ ኅብረት መቀመጫነቷም በላይ በአፍሪካ ያላትን ተደማጭነት የምታሳይበት በመሆኑ መንግሥት በከፍተኛ ትኩረት ይህንን የማስፈጸም ኃላፊነት አለበት፡፡

የዓለም የጤና ድርጅት መረጃዎች እንደሚያሳዩት በኢቦላ ቫይረስ ተይዘዋል ከተባሉ 2,240 ተጠርጣሪዎች ውስጥ ከ1,200 በላይ ሞተዋል፡፡ የእዚህን ገዳይ ቫይረስ ሥርጭት ለመግታትና ሊከሰት የሚችለውን የጤና ቀውስ ለመግታት አገሮች ድንበር ዘለል የሆነ የተቀናጀ ጥረት እንዲያደርጉ ጥሪ እየቀረበ ነው፡፡ መረጃዎችን ከመለዋወጥ አልፎ ዘርፈ ብዙ የሆኑ የጋራ ጥረቶች እንዲደረጉ እየተጠየቀ ነው፡፡ ለዚህም ፈጣን ምላሽ ሊኖር ይገባል ተብሏል፡፡ ኢትዮጵያ ግንባር ቀደም ትሁን፡፡

በብሔራዊ ደረጃ በምንም ዓይነት መንገድ የኢቦላ ቫይረስ እንዳይገባ ከፍተኛ ጥንቃቄ መደረግ አለበት፡፡ ሕዝቡን ከዚህ ገዳይ በሽታ ለመታደግ አስፈላጊው ሁሉ መስዋዕትነት መከፈል ይኖርበታል፡፡ ኤችአይቪ/ኤድስ በአገራችን ያደረሰውን ከፍተኛ ሰብዓዊና ማኅበራዊ ቀውስ በማስታወስ፣ የኢቦላ ቫይረስን በተደራጀ ዝግጅትና ተግባራዊ እንቅስቃሴ መከላከል የመንግሥትና የሚመለከታቸው አካላት ኃላፊነት ቢሆንም፣ ሕዝባችንም በከፍተኛ ጥንቃቄ ራሱን መጠበቅ አለበት፡፡ ‹‹ታሞ ከመማቀቅ አስቀድሞ መጠንቀቅ›› የሚለውን ዕድሜ ጠገብ ብሂል እያስታወስን፣ ይህንን ገዳይ በሽታ በአስተማማኝ ዝግጅት መከላከል የግድ ይለናል!