ዮፍታሔ

የሕወኀት አገዛዝ በዚህ ሳምንት የአቶ አንዳርጋቸውን ምስል በ“ኢትዮጵያ ቴለቪዥን” አሳይቶናል። ሕወኀት ይህን በማሳየት ምን ለማስተላለፍ እንደፈለገ በመጠኑ መዳሰስ መልካም ነው።

በመጀመሪያ ነገር አቶ አንዳርጋቸውን አግቶ መውሰዱን በተደጋጋሚ በቃል አቀባዮቹ ዲና ሙፍቲና ጌታቸው ረዳ አማካኝነት ሲያስተባብል የነበረ አገዛዝ ያስገደደው ወይም ቪዲዮውን በመልቀቅ ለማስተላለፍ የፈለገው ሳይኖር ይህን እንደማያደርግ መገመት ቀላል ነው። ሲያስተባብል ከአንድ ሳምንት በላይ የቆየ “መንግሥት” ወዲያው ደግሞ አቶ አንዳርጋቸው “በቁጥጥር ሥር” ውሎ ኢትዮጵያ መሆኑን በ“ጠቅላይ ሚኒስትሩ” በኩል በተናገረ በማግስቱ የአቶ አንዳርጋቸውን ምስል በቴለቪዥን አሳይቶናል።

ሕወኀት ይህን ለምን አደረገ? አራት ዋና ዋና ምክንያቶችን በቀላሉ ማቅረብ ይቻላል። ሌሎችም ከዚህ በፊት ተጠቅሰዋል። ወደፊት የምንደርስባቸውም ይኖራሉ።

የመጀመሪያው ሕዝቡና ተቃዋሚዎች በሚያዩት ነገር ተስፋ ቆርጠው እንዲያፈገፍጉ ለማድረግ፤ ሁለተኛ አቶ አንዳርጋቸውንና ከርሱ ጀርባ የተሰለፉትን ተቃዋሚዎች በሕዝብ ፊት አጣጥሎና አሳንሶ ለማሳየት፤ ሦስተኛው በተቃዋሚዎች መካከልና በሕዝቡና በተቃዋሚዎች መካከል ጥርጣሬ እንዲፈጠር ለማድረግ፤ አራተኛው ደግሞ በሕዝቡና በአገዛዙ ደጋፊዎች ሳይቀር እየተቀጣጠለ ያለውን የትግል ስሜት “ተመልከቱ ጨካኝ አይደለሁም፤ በአንዳርጋቸው ላይ ያደረስኩት ጉዳት የለም” በማለት ለማብረድ የሚሉ ናቸው። የዚህ ጽሑፍ ዓላማ የሕወኀትን ስሌት በመጠቆም ሁላችንም በነዚህ ወጥመዶች እንዳንገባ ለማሳሰብ ነው።

ቪዲዮውን በአጭሩ እንመልከተው። በ “Facebook” በመጀመሪያ የተለቀቀው ዜና (http://www.youtube.com/watch?v=oBxG4pTRNWA) የሚጀምረው የአቶ አንዳርጋቸውን ስም በመግደፍ ነው። የመጀመሪያዋን “አ” ፊደል በ “እ” በመቀየር “በጥብቅ ሲፈለግ የነበረው እንዳርጋቸው” ይለናል። መቸም ይህን ያህል “በጥብቅ ሲፈለግ የነበረ”፣ ከፖሊስ እስከፍርድቤቶች፣ ደኅንነትና ጦር ሠራዊት ድረስ አበጥሮ የሚያውቀውን ሰው ጋዜጠኛው ስሙን እንደማያውቅ ሆኖ ተሳስቶ ያነበዋል ማለት የማይታሰብ ነገር ነው። ዜናው በስቱዲዮ የሚሠራ እንደመሆኑ ቢሳሳት ኖሮ እንደገና ተስተካክሎ ሊቀረጽ የሚችልበትም እድል ነበረው። ያ ግን አልተደረገም። ምክንያቱ ሆን ብሎ የተደረገ እንደሆነ እንድንጠረጥር የሚያደርግ ነው። ይህ የተደረገው አቶ አንዳርጋቸውን ዝቅ ለማድረግም ብቻ አይደለም። እውነት ነው ይህን በማድረግ ስሙን አሉታዊ ትርጉም እንዲኖረው ለማድረግም ተሞክሯል። ነገር ግን ከዚህ ሁሉ በላይ ‘አንድአርጋቸው’ የሚለው ስም በሕዝቡ ዘንድ የአንድነት ስሜት በመፍጠር ትልቅ መነሣሣትን እየፈጠረ እንደሆነ አገዛዙ ተረድቷል። ጋዜጠኛው የአቶ አንዳርጋቸውን ስም በኋላ ሁለት ጊዜ አስተካክሎ ቢጠራውም አንዴ እንዳርጋቸው በኋላ አንዳርጋቸው እያለ መጥራቱ የአቶ አንዳርጋቸው ስም ‘በሚገባ እንኳን የማይታወቅ፤ ምንም ትርጉም የሌለው’ እንደሆነ ሲነግረን ነው። ይህን ስም አገዛዙ በቀጥታ በቴሌቪዥን እንዲጠራው ቢገደድም አስተካክሎ በመገናኛ ብዙኀን መጥራቱ የአንዳርጋቸው ስም በሕዝቡ ዘንድ የፈጠረውን ስሜት እንደመቀበልና እንደማበረታታት አድርጎ እንደተመለከተው በአስተማማኝ መገመት ይቻላል። ይልቁንም አብዛኛው አማርኛ ቋንቋን የሚረዳ ኢትዮጵያዊ በሚገኝበት በገጠራማው የአገራችን ክፍል ሕዝቡ አንድአርጋቸው የሚለውን ስም በሚሰማ ጊዜ የሚፈጠርበትን የጥቃትና የመነሣሣት ስሜት ሕወኀት ጠንቅቆ ያውቃል። ይህ ደግሞ አብዛኛው የኢትዮጵያ ገጠራማው ክፍል ከአገዛዙ መገናኛ ብዙኀን ውጪ ስለማይደርሰው ይህን ስም ከዚህ ቀደም አያውቀውም ከሚል ስሌት የመነጨ ነው። ስለዚህ ሆን ብሎ የአቶ አንዳርጋቸውን ስም አንዴ እንዳርጋቸው በሌላ ጊዜ አንዳርጋቸው ብሎ አደናጋሪ በማድረግ ከጠራ በኋላ በሌሎችም ተጨማሪ ‘የባዕድ’ ስሞች እንደሚጠራ ደግሞ ዘረዘረልን።

መቸም ሕወኀትን ለሚያውቅ እነዚህን ተጨማሪ የቅጽል ስሞች የዘረዘረው ለተጨማሪ መረጃ ነው ለማለት አይደፍርም። ነገር ግን መደበኛ የመረጃው አካል በማስመሰል ‘ስሙ አንዳርጋቸው የሚባል ቢሆንም ወገናችሁ እንዳይመስላችሁ እርሱ የፈረንጅ ስሞችን ጨምሮ በሌሎችም ስሞች የሚጠራ ከሀዲ ነው’ ለማለት ነው። “የሌሎች አገሮች ፓስፖርት መያዝ አያስጥልም” በማለት በዜናው የተጨመረውም ከማስፈራሪያ ሌላ “ዜግነታቸውን የቀየሩ” ለማለት እንደሚሆን መገመት ይቻላል። እንግዲህ ማጣጣልና ማንኳሰሱ ከዚህ ይጀምራል። አገዛዙ ያልተረዳው ግን የአንዳርጋቸውን ትክክለኛ ስም በመሸሽና በማሳሳት ሕወኀት በሕዝብ አንድነት ላይ ከፍተኛ ፍርኀት እንዳለው ቁልጭ አድርጎ ያሳየ መሆኑን ነው። ከዚህም በተጨማሪ የአንዳርጋቸው ትክክለኛ ስም ይህ ነገር ከመፈጠሩም አስቀድሞ በአገሪቱ እንደቋያ እሳት የተዛመተ መሆኑን ከሕዝቡ ጋር በቅርብ የሚኖሩት ካድሬዎች ያላደረሱት መሆኑን እንገነዘባለን።

ከዚያ በመቀጠል “በጥብቅ ሲፈለግ የነበረው” በማለት በመቶ ሺህ ጦር ሠራዊትና የጦር ጀት አለኝ የሚለው አገዛዝ የአቶ አንዳርጋቸው ድርጅት ምን ያህል የሚያስፈራው መሆኑን ራሱ በተዘዋዋሪ ሲመሰክር ይደመጣል። ምነው ይህ ድርጅት እንዲህ ሕወኀት የሚፈራውን ያህል ሆኖ በተገኘ ብለን የምንጓጓው በዚህም ምክንያት ነው።

በመቀጠል ‘የስለላ ድርጅቱ አስቀድሞ የአቶ አንዳርጋቸው የጉዞ ቀንና ፕሮግራም ደርሶት ከየመን ባለሥልጣናት ጋራ ባደረገው የተቀናጀ ሥራ’ በየመን ታግቶ “በዕለቱ” ወደኢትዮጵያ እንደተወሰደ ይናገራል። “አቶ አንዳርጋቸውን ለምን አገትከው?” እንጂ ‘በምን መረጃ ያዝከው?’ ብሎ አገዛዙን የጠየቀው ሳይኖር “የጉዞ ቀኑና ፕሮግራሙ አስቀድሞ ስለደረሰኝ” ያለበት ምክንያት የመረጃ ድርጅቱን ጀብዱ ብቻ ለመግለጽ ነው ማለት የዋህነት ነው። ከዚህ ይልቅ ‘የአቶ አንዳርጋቸውን የጉዞ መረጃ ማን አሳልፎ ሰጠ?’ በማለት በተቃዋሚዎች ላይ ሌሎች ተቃዋሚዎችና ሕዝቡ ጥርጣሬ እንዲፈጠርባቸው ለማድረግ እንደሆነ መገመት ይቻላል።

“በዕለቱ ወደኢትዮጵያ ተወስዷል” ያለበት ምክንያት ደግሞ እስካሁን የአቶ አንዳርጋቸው ድርጅት የሆነው ግንቦት ሰባት አቶ አንዳርጋቸው ከየመን ወደኢትዮጵያ ተላልፎ የተሰጠበትን ቀን በሚመለከት ሲያስተላልፈው የነበረውን “ውሸት ነው” ለማለትና ሕዝቡ ‘ለምን አቶ አንዳርጋቸው ከመጀመሪያው እንደታገተ አልተነገረንም?’ በሚል በድርጅቱ ላይ ቅሬታ እንዲፈጠርበት ለማድረግ ነው።  የግንቦት ሰባት ድርጅት እንደማንኛውም ድርጅት በየጊዜው እያስተካከላቸው የሚሄዱ አሠራሮች ሊኖሩት ቢችልም ከአቶ አንዳርጋቸው መታገት ጋራ በተያያዘ ያደረጋቸውን ውሳኔዎች በሚመለከት የምንወያይበት ጊዜ ላይ ያለመሆናችንን ልብ ማለት ያስፈልጋል። የዚህ ጽሑፍ አቅራቢ የግንቦት ሰባትም ሆነ የሌላ የፓለቲካ ድርጅት አባል አይደለም። ሆኖም ከአጠቃላይ ሂደቱ ግንቦት ሰባት የወሰዳቸው ውሳኔዎች ከመልካም ዝንባሌ መሆናቸውን ለመገመት ይቻላል የሚል እምነት አለው።

አቶ አንዳርጋቸው ወደሚታይበት ምስል እንሂድ።

በመጀመሪያ ነገር የአቶ አንዳርጋቸው ምስል፣ የአፉ እንቅስቃሴና ድምፁ አንድ ላይ አይሄድም። ይህን ለመረዳት ፊልሙን በቅርበት መመልከት ብቻ ይበቃል። ይህ ማለት ድምፁ ለብቻ ምስሉ ለብቻ ነው የተቀረጸው ማለት ነው። ይህም ብቻ አይደለም። ምስሉ ተቆራርጦ የተቀጣጠለ ነው። አቶ አንዳርጋቸው በጠቅላላ የሚታየው ለ 0፡42 ሰከንድ ሲሆን (ማለትም በጠቅላላው በዜናው ቪዲዮ ከደቂቃ 0፡57 – 1፡39) በዚህ ጊዜ ውስጥ ይህ እርሱ የሚታይበት ፊልም ቢያንስ 5 ጊዜ ተቆርጧል። የተቆረጠበት ቦታ በቅደምተከተል፦

1. አቶ አንዳርጋቸው ሰው ጨብጦ እጁን ሙሉ ለሙሉ ከመሰብሰቡ በፊት (በዜናው ቪዲዮ 0፡59 ሰከንድ)
2. ድምፁ  በእንግሊዝኛ “I was really really exhausted/ በጣም ደክሞኝ ነበር” ብሎ እንዳበቃ – በዜናው ቪዲዮ 1 ደቂቃ ከ20 ሰከንድ ላይ (1፡20)
3. ድምፁ “ተረጋግቸ ያለሁበት ዓይነት ሁኔታ ነው ያለው” በማለት ላይ እያለ (1፡25)
4. “ምንም ዓይነት despair (ተስፋ መቁረጥ) የለም” ካለ በኋላ (1፡34)
5. “የመጨረሻ እርጋታና እረፍት ውስጥ ነው ያለሁት” ካለ በኋላ (1፡38)።

ከዚህበኋላአቶአንዳርጋቸውለአንድሰከንድፈገግሲልይታይናፊልሙያበቃል።

አቶ አንዳርጋቸው በዚህ ቪዲዮ ለ “ወንጀል ምርመራ” ቃል እየሰጠ ሳይሆን በሚገባ ከሚያውቀው ሰው ጋራ እየተጫወተ እንደተቀረጸ የሚያመለክት ፍንጭም ከዚሁ ጋራ ተያይዞ ይገኛል። ምክንያቱም አቶ አንዳርጋቸው ጽጌ ፈገግ ሲል የሚታይባት በመጨረሻ የተቀጠለችው የአንድ ሰከንድ ቪዲዮ ትክክለኛ ቦታ የሚመስለው በመጀመሪያ ከሚታየው ከእጅ መጨባበጡ በኋላ ነው። ነገር ግን አገዛዙ የሚያውቀውን ሰው እንደጨበጠ ተመልካቹ እንዳይጠረጥርና “አቶ አንዳርጋቸው ከወዳጁ ጋር የተጫወተውን እንደማስረጃ ቀርጾ አቀረበ” በሚል እንዳይወነጀልና “መረጃ”ውም ውድቅ እንዳይሆን የዚህን ጨካኝ ትዕይንት መጨረሻ ለማለስለስ ሲል ፈገግታውን ቆርጦ በመጨረሻ ወስዶታል። አገዛዙ የሚያቀርበው ነገር በሕዝብ ዘንድ አስቀያሚና የአገዛዙን ጭካኔ የሚያሳይ እንደሆነ ያውቃል። ያንን በተቻለ ለማለዘብ መግቢያውን በመጨባበጥ አድርጎ መዝጊያውንም በአቶ አንዳርጋቸው ፈገግታ አድርጎታል።

ዓላማው በ“ሰላምታ” ጀምሮ በአቶ አንዳርጋቸው ፈገግታ በመጨረስ ተመልካች ይህን መንፈስ በአእምሮው ይዞት ከትእይንቱ እንዲለይ ማድረግ ነው። ይህ ያነጣጠረው ደግሞ በሕዝቡና በአገዛዙ ደጋፊዎች ሳይቀር እየተቀጣጠለ ያለውን የትግል ስሜት “ተመልከቱ ጨካኝ አይደለሁም፤ በአንዳርጋቸው ላይ ያደረስኩት ጉዳት የለም። በሰላም ስንጨብጠው እርሱም ፈገግ ሲል እዩ” በማለት ለማብረድ መሆኑ አይጠረጠርም። ነገር ግን ይህ ቪዲዮ የተቀረጸው በአቶ አንዳርጋቸው ላይ ከፍ ያለ ድብደባና ጉዳት ከመድረሱ ቀደም ብሎ ባሉት ቀናት ሊሆንም የሚችል መሆኑን ልብ ማለት ያስፈልጋል። ይህን የሚያጠናክርልን የአቶ አንዳርጋቸው ጺም ነው። ከእንግሊዝ በተነሳበት ቀን ጺሙን ተላጭቶ ነበር ብለን ብንነሳ በፊልሙ ላይ የሚታየው የጺሙ እድገት ፊልሙ የተቀረጸበት ጊዜ ከእንግሊዝ በተነሣ ከ3 እስከ 5 ባሉት ቀናት ውስጥ እንደነበረ በቀላሉ እንድንገምት ያደርገናል። ያ ደግሞ ገና በመጀመሪያ በታገተበት ሰሞን መሆኑ ነው። ይህም ብቻ አይደለም። ይህ ሲጨብጠው የሚታየው ሰው “ወዳጅ”ነቱ ተቀባይነት እንዲኖረውና ተፈላጊውን ውጤት እንዲያስገኝ አንዳርጋቸውን ሊያገኘው የሚችለው ወደኢትዮጵያ በገባበት ሰሞን ነው። ከዚያ በኋላስ አቶ አንዳርጋቸው የት ነው ያለው? ከዚህ ቀደም በድብደባ ጉዳት ያደረሰበት አገዛዝ ዛሬስ ምን እያደረሰበት ነው? ማናችንም ይህን አናውቅም። ከዚህም በተጨማሪ ማሰቃያ መንገዶች ሁሉም በአካል ላይ በጉልህ የሚታዩ አይደሉም። እነዚህ ማሰቃያ መንገዶች አንዳንዶቹ ከድብደባም የሚብሱ እንደሆኑ በግልጽ ይታወቃል። አንድን ሰው በቪዲዮ ብቻ አይቶ ይህ የተፈጸመበት መሆኑንና ያለመሆኑን መናገር አይቻልም። ይህ ባልታወቀበት ሁኔታ ትግሉን አፋፍሞ ከመቀጠል በስተቀር ሌላ ምርጫ የለም።

አቶ አንዳርጋቸው ከሚያውቀው ሰው ጋር እየተነጋገረ እርሱ ሳያውቀው የተቀረጸ ስለመሆኑ ሌሎችንም ጠቋሚ ማስረጃዎች ማቅረብ ይቻላል። ከአቶ አንዳርጋቸው አጠቃላይ ንግግር መረዳት የሚቻለው ለመርማሪ ቀጥተኛ ጥያቄ መልስ የሚሰጥ ሳይሆን አስተዛዛኝ ለሆነ አስተያየት መልስ የሚሰጥ መሆኑን ነው። “ይህ ችግር መድረሱ ያሳዝናል! አይዞህ!” የሚል ዓይነት አስተያያት ተሰንዝሮለት “እኔ በጣም ደክሞኝ ነበር። እንዲህ መሆኑ ለበጎ ነው/ It is a blessing in disguise ምክንያቱም እረፍት እፈልጋለሁ። ምንም ቅሬታ የለኝም። በልቤ ውስጥ ተስፋ መቁረጥም የለም” በማለት ለዚህ ዓይነት አስተያየት ተገቢ የሆነ መልስ ሲሰጥ ነው የምናዳምጠው። ባለቤቱና ቤተሰቦቹ ንግግሩ እውነተኛ የአቶ አንዳርጋቸውን ተፈጥሮ የሚያመለክት ስለመሆኑ በአሜሪካ ድምፅ ሬድዮ ቀርበው የገለጹት ትክክለኛ የሆነበት ምክንያትም አቶ አንዳርጋቸው እየተቀረጸ መሆኑ ሳይገለጽለት ከሚያውቀው ሰው ጋር ይነገገር ስለነበረ ነው።

ፊልሙን በቅርበት ደግሞ እንየው። የፊልሙ ጥራት፣ የተቀረጸበት ቦታና ብርኃን የደበዘዘና የጨለመ መሆኑ አቶ አንዳርጋቸውን እንደ“ወንጀለኛ” እንዲታይ በተመልካቹ ዘንድ ድባብ ለመፍጠርና ጀግናውንና ከጀርባው የቆመውን ድርጅት በሕዝብ ዘንድ አሳንሶ ለማሳየት መሆኑ አይጠረጠርም። አቶ አንዳርጋቸው “የሆነው ነገር ለበጎ ነው/It is a blessing in disguise። እኔ በውስጤ ቅሬታ የለም። እረፍት ይሰማኛል” ሲል በማሳየት ሁሉም የያዘውን ትግል ተስፋ በመቁረጥ እንዲተው ማድረግ ሌላው የፊልሙ ዓላማ ነው። ነገር ግን እርሱ በትክክል ያስተላለፈው የተሟላ መልእክት “መታሰርህ ያሳዝናል!” ለሚል የ”ወዳጅ” አስተያየት “በጣም ደክሞኝ ስለነበር እንዳርፍ እድል አገኝበታለሁ። ተስፋ መቁረጥ ግን በልቤ ውስጥ የለም” የሚል ነው። ማንም ደጋግሞ ቪዲዮውን በዚህ መንፈስ ቢመለከተው ያለጥርጥር በተመሳሳይ መደምደሚያ ላይ ለመድረስ አይቸገርም። ለዚህም ነው ከዚህ በኋላ ምንም ዓይነት ከዚህ የተለየ “መረጃ” በአገዛዙ ቢቀርብልንም ልንቀበለው የማንችለው። ምክንያቱም አቶ አንዳርጋቸው በእንዲህ ዓይነት መጎሳቆል ውስጥ ሆኖ እንኳን “በልቤ ውስጥ ተስፋ መቁረጥ የለም” በማለት እቅጩን ተናግሯልና። ወደፊት ከዚህ የተለየ ነገር ብንመለከት ምን ያህል ጉዳት እንደደረሰበት አመልካችና ትግሉን እንደቋያ እሳት በስፋት የሚያቀጣጥለው ብቻ ነው የሚሆነው።

የአቶ አንዳርጋቸው ጺም ማደጉ ብቻ ሳይሆን በድምፁም ላይ ለውጥ እንዳለ መገንዘብ ይቻላል። ከዚህ ጺሙን የሚላጭበት ጊዜና ቦታ እንዳይኖረው ከመንፈግ ጀምረው ካደረጉት ድርጊትና በድምፁ ላይ ከምናስተውለው ለውጥ በነዚህ በመጀመሪያዎቹ ቀናት እንኳን ምን ያህል እንደተጎዳ መገመት ይቻላል። ይህም ብቻ አይደለም። እጁ ብቻ የሚታየውን ሰው በሚጨብጥበት ጊዜ የአቶ አንዳርጋቸውን የእጅ እንቅስቃሴ በቅርበት ማስተዋል ያስፈልጋል። ከላይ እንደተጠቀሰው ፊልሙ የተቆረጠው አቶ አንዳርጋቸው እጁን ሰብስቦ ከመጨረሱ በፊት ነው። ከዚህም በላይ በሚጨብጥበት ጊዜ ከተቀመጠበት ለመነሳት የፈለገ ቢመስልም በትንሹ እንኳን ብድግ ሊል አልቻለም። ለምን እጁን ሰብስቦ ሳይጨርስ ፊልሙ ተቆረጠ? በምስሉ ከሚታየው የሰውነቱ ክፍል በታች ምን ደርሶበታል? እነዚህንና የመሳሰሉትን ነገሮች ስናስብ የኢትዮጵያው አገዛዝ ጭካኔ አንድ ቀን እንኳን ሊያስተኛን አይገባም።

እንግዲህ አገዛዙ ያቀረበልን ዜና ይህን ይመስላል። ይህን ፊልም  ለ92 ሚሊዮን ሕዝብ እንደማስረጃ ማቅረብ ከውርደትም በላይ ውርደት ነው። ይሁን እንጂ ሕወኀት ይህን ፊልም በማሳየት “ማስረጃ” ነው ለማለት ከፈለገው ይልቅ በቪዲዮው ለሕዝቡ ሊያስተላልፈው የፈለገው የፕርሮፖጋንዳ መልእክት አመዝኖ ነው የሚታየው። ሊያስተላልፈው የፈለገው መልእክት ከላይ በአጭሩ እንደተገለጸው ግልጽ ከሆነ ሕዝቡና ተቃዋሚዎች እርሱ ያዘጋጀውን የፕሮፖጋንዳ ወጥመድ ሰባብረው በመሻገር ትግሉን ማጧጧፍ ይጠበቅባቸዋል።

በፓለቲካ ትግል የአቶ አንዳርጋቸው መታገትና መንገላታት የፈጠረውን የመሰለ ዕድል ብዙ ጊዜ የሚገኝ አይደለም። አንዳርጋቸው ጽጌ በሠራው አንጸባራቂ ሥራ ጀግንነቱን በታሪክ ምርጥ ከሆኑት የኢትዮጵያ የቁርጥ ቀን ልጆች መካከል አድርጓል። እርሱ መላ ሕይወቱን የሰጠበትን ትግል ከፍጻሜ በማድረስ ሁላችንም ድርሻችንን መወጣት ይጠበቅብናል። ስለዚህ እጅ ለእጅ ተያይዘን ወደፊት እንግፋ።

ድል ለኢትዮጵያ ሕዝብ!

አንዳርጋቸው ጽጌ

[ሙሉውን  ለማንበብ   እዚህ   ይጫኑ]

መስፍን ወልደ ማርያም
ሚያዝያ 2006

መስፍን ወልደ ማርያም

ዮሐንስ ታደሰ አካ የሚባል ወጣት ስደተኛ  የተስፋው ነጸብራቅ  የሚል መጽሐፍ እአአ በ2013 በጀርመን አገር አሳትሞአል፤ ሳይፈራ ሀሳቡን የሚገልጽ በመሆኑ ሳይሆን አይቀርም በታወቀው ሦስተኛ ፖሊስ ጣቢያና በቃሊቲም ታስሮ ነበር፤ እሱ እንደሚለው

‹‹በአዲስ አበባ ማዘጋጃ ቤት የመሬት አስተዳደር ባለሥልጣን ውስጥ … የመሬት መሀንዲስ›› ተብሎ በ2000 ዓ.ም. ተቀጠረ፤ ከተቀጠረ በኋላ በቦዘኔነት ደመወዝ እየበላ ቆየ፤ ቀይቶ እንደተገነዘበው ‹‹… ለካስ እንኳንስ የእያንዳንዱ ሠራተኛ የሥራ ድርሻ ተለይቶ ሊታወቅ የመሥሪያ ቤቱም ሥራ አይታወቅም፤ መሥሪያ ቤቱም ሥራውን አያውቅም፤ የመሥሪያ ቤቱም ሃላፊዎች መሥሪያ ቤቱን አያውቁትም፤ ጉድ በል አዲስ አበባ! የምናወራው ስለዝነኛው አዲስ አበባ ከተማ መስተዳድር ነው።›› (ገ. 19)

ስለፋይሎች ስቃይ፣ ውጣ-ውረድ፣ መተሻሸት፣ መጎሳቆል ዮሐንስ ያለርኅራኄ ይተርካል፤ የእነዚህ ፋይሎች መሰቃየትና መጎሳቆል በአዲስ አበባ ከተማ ነዋሪዎች ላይ የሚደርሰውን ሥርዓት የያዘ ግፍ የሚያንጸባርቅ ነው፤ በግፍ ሲሰቃዩ ያየው ፋይሎችን ብቻ ሳይሆን ሰዎችንም ነው፤ በሦስተኛ ፖሊስ ጣቢያና በቃሊቲ ያየውን በብዙ ሰዎች ላይ የተፈጸመውን መከራና ስቃይ ይናገራል፤ ኢትዮጵያን ‹‹ባለማጥፋት ከጥፋተኛነት የማይድኑበት አገር›› ያደርጋታል፤ ኢሕአዴግንም ውሸታም ከማለት ይልቅ ‹‹የሌለ ማንነት አላብሶ ይሾምሃል፤ የሌለ ማንነት አላብሶ ይሽርሃል፤›› በማለት ይገልጸዋል።

ለእኔ መጽሐፉ የያዘው ሌላ ጥሩ መረጃ ስለአዲስ አበባ የቅርጫ መሬት ሰንጠረዥ ነው፤ ብዙ ሰው መሬት እንደተነጠቀ፣ ብዙ ሰው በድንገት የሰፋፊ መሬት ባለቤት እንደሆነ፣ ብዙ ሰው ቤቱ እየፈረሰበት ከነበረበት ደሀነት የባሰ ደሀነት ውስጥ እንደገባ፣ ብዙ ሰው ከመናጢ ደሀነት ተነሥቶ መሬት አልበቃ ብሎት ወደሰማይ ወደመንጠራራት እንደደረሰ እናያለን፤ እንሰማለን፤ ነገር ግን ይህንን የአዲስ አበባን ሕዝብና መሬት እየቆፈረ ግልብጥብጥ እያደረገ፣ የነበረውን የሚያጠፋና የሚጠፋውን የሚክብ ሁነት መጠኑን አናውቅም፤ መጽሐፉ ውስጥ ባለው ሰንጠረዥ ላይ የሚታየው በቅርጫ የተደለደለው መሬት ‹‹ለመኖሪያ ግንባታዎች ብቻ›› የተሰጠውን እንጂ ‹‹ለሆቴልና ለቅይጥ አገልግሎቶች›› የተሰጡትን አይጨምርም፤ አንዱ ሲከዳ ደግሞ ያንን መረጃም እናገኘዋለን።

ዮሐንስ ለመጽሐፉ የተስፋው ነጸብራቅ የሚል ስም የሰጠው ለምን እንደሆነ ግን በቅጡ አልገባኝም፤ በመጽሐፉ ውስጥ ከተገለጸው ግፍና መከራ ውስጥ ተስፋ የሚባል ነገር ጭላንጭሉም የለም፤ ጠንቋዩ እንዳለው ቢሆንምን ጨምረንበት የተስፋው ተካፋይ መሆን እንችላለን።

በአጠቃላይ ለመኖሪያ ቤት ቅርጫ ባለመብት ሆነው በሰንጠረዡ ውስጥ የገቡት አንድ መቶ ሠላሳ ስምንት ሰዎች/ኩባንያዎች ብቻ ናቸው፤ በአጠቃላይ ያገኙት መሬት ከስድስት ሚልዮን ካሬ ሜትር በላይ ነው፤ አንድ መቶ ሠላሳ ስምንቱ ተረካቢዎች ወይም ተጠቃሚዎች ያገኙት በአማካይ እያንዳንዳቸው 43748 (አርባ ሦስት ሺህ ሰባት መቶ አርባ ስምንት) ካሬ ሜትር መሬት ነው።

ያገኙት፣ ወይም ተረካቢዎቹ፣ ወይም ተጠቃሚዎቹ በአንድ በኩል፤ አስረካቢዎቹ ወይም ያጡት ወይም የተጎዱት በሌላ በኩል ስንት እንደሆኑ በእርግጠኛነት አናውቅም፤ ግን መገመት የምንችል ይመስለኛል፤ ለእያንዳንዱ ለተፈናቀለ ደሀ አንድ መቶ ካሬ ሜትር ለመኖሪያ ብናስብ እያንዳንዱ የቅርጫው ተሳታፊ 437 (አራት መቶ ሠላሳ ሰባት ያህል ደሀዎችን በአማካይ አስነቅሎአል ማለት ነው፤ ለቅርጫ የገባውን መሬት ለማግኘት ከስድሳ ሺህ በላይ ደሀዎች ከነቤተሰቦቻቸው ለባሰ ደሀነት ተዳርገዋል ማለት ነው፤ ስድሳ ሺህ ማለት ከሦስት መቶ ሺህ በላይ ግለሰቦችን ያካትታል፤ ደባሎችን ስንጨምርበት ቁጥሩ በጣም ከፍ ይላል፤ እንግዲህ 138 (አንድ መቶ ሠላሳ ስምንት) ቤተሰቦችን ወይም 690 (ስድስት መቶ ዘጠና) ግለሰቦችን ለመጥቀም ከሦስት መቶ ሺህ በላይ ሰዎች ተጎድተዋል ማለት ነው።

ይህ ሲሆን ስንት ቁም-ነገር ነው የተፋለሰው? የዜጎች ያለስጋት የመኖር ነጻነት፣ የዜጎች በአገራቸው ሀብት ላይ ያላቸው እኩልነት፣ ደሀዎችና ደካማዎች የሆኑ ዜጎች ሊኖራቸው የሚገባ የኑሮ ዋስትና፣ ይህ ሁሉ ነጻነትና መብት በግላጭ ሲገፈፍበትና  ሲያለቅስ አቤት የሚልበት ዳኛ ማጣት ደግሞ ዋናው ግፍ ነው።

የአዲስ አበባ የመሬት ቅርጫ የተከናወነበት ጊዜም የመሬት አስረካቢዎችንና የመሬቱ ተረካቢዎችን ያልተፈጸመ ታሪክ ያመለክታል፤ ለመኖሪያ ተብሎ ለቅርጫ ከቀረበው መሬት 41.3 ከመቶ የሚሆነው በ1998 ዓ.ም. የተከናወነ ሲሆን 16.2 የሚሆነው በ1997 ዓ.ም. የሆነ ነው፤ የቀረው ከ1997 በፊትና ከ1988 በኋላ የተቀራመቱት ነው፤ ከዚህ በፊት አንዲህ ሰፊ የሆነ የብዙ ዜጎች መፈናቀልና የጥቂቶች ተጠቃሚ መሆን የታየው በኢጣልያ ወረራ ጊዜ ነው፤ አንዳጋጣሚ አንዳንድ ቤቶች በኢጣልያ ወረራ ጊዜና አሁንም ባለቤቶቻቸው መጎዳታቸው የሚያስደንቅ ነው።

የቅምያና የዝርፊያ ጊዜ እንዳለ ሁሉ የፍትሕና የማስተካከያ ጊዜ አለ፤ ደሀዎችን ለሚያደኸዩ ጊዜ እንዳለ ሁሉ ዘራፊዎችን ሙልጭ ለሚያወጡ ጊዜ አለ፤ ሰሎሞን ለሁሉም ጊዜ አለ ብሏልና!

[ሙሉውን  ለማንበብ  እዚህይ  ጫኑ]

(Dr. Fikre tolossa)

ሥርጉተ ሥላሴ (ሲዊዘርላንድ ሲዊዘርላንድ)

እንግሊዝ አደባ ቴወድሮስን ሰቶ

የቀድምት ራዕዩን ልጁን አስቀምቶ።

ምድር የተከለ የደሙ ቆይታ

በመርዝ ተጠቅልሎ —– የዘመን ስሞታ።

የታመቀ እርሙን አጥብቶ አሳድጎ

አረምን አብቅሎ አሳምሮ ጉቶ

ጽዋ ተወራርዶ ——— በቋሳ ታግቶ።

ወያኔ ደነፋ የአርሙ መንጋጋ

ጨላማም አውጇል ሊመጣ ሊነጋ።

ውሉ ተዋውሏል ተስፋ ተዚያ ማዶ

መከራን ሊቀበል———- ጀግና ጽላት ወዶ።

የለመደበትን ብረት መዝጊያነቱን

አዬነው ጽናቱን የጴጥሮስ ህይወቱን።

እኔም እለዋለሁ የአንድዬ ትውፊት

ቀራንዮ ሆኖ – ታምር ትሩፋት።

እስኪ ሆዴ ቻለው የተከዘነውን

የአባትህን ቆላ እባክህ ዝገነው።

እዩት ከዛ ማዶ የተከደነውን

እራስን በመስጠት አራሽ የሆነውን።

እልሁ መጥቶ – እኔን ሊያናግረኝ

የአንዳርጋቸው ዶግማ እኔኑ ጋገረኝ።

ጀግንነት የባቱ የዚያ የአንበሳ

ናፍቆቱን አዬነው ነፃነት ሲሳሳ።

ብቃቱ ይህ ነበር የአርበተበታቸው

የጫካን አራዊት የአንተረተራቸው።

ዘመን ይመለሳል እንደወጣ አይቀርም

ሰነብት ይቆጠራል ————————-ጠላቱን ሲቀብር።

የሀገሬ ፋፋ ዱርና ገደሉ

ደም መልሱን ላከው የአርበኛ ዝልሉ።

ይሄውልህ ተዚህ ያነ ማተበኛ

ተስፋ እንደ ጸና ሆነበት መጋኛ።

ጽጌ ትመጫለሽ — እጠብቅሻለሁ

ጉርሻሽን ለማግኘት ፍጹም —- ጓጉቻለሁ።

አታጥፊ ቃልሽን አንቺ የእኔ እመቤት

ዕንባ ተቀበይኝ የጌታዬ አንደበት።

ሥጦታ እራሱን ንቆ ለነፃነት ሁለመናውን ለሰጠ የጀግና ጽላት አንዳርጋቸው ጽጌ ይሁንልኝ።

ተጣፈ 11.07.2014 ሲዊዘርላንድ።

መፍቻ።

• ሲሳሳ — ሲናፍቅ፣ ሲፈልግ፣ ሲመኝ፣ ሲማስን፣ ሲባትል፣ ሲደክም፣ ሲሆን፣ ሲገኝ፣ ለማለት ነው

ትርጓሜው አዎንታዊ ነው።

አራሽ —– ሰሙ ጠጋኝ፣ የተጎዳን የሚረዳ ሲሆን ወርቁ ደግሞ የነፃነት ገበሬ ለማለት ነው።

ሰሙም ሆነ ወርቁም አገባባቸው መንፈሳዊ ተዋፆን አምልካች ናቸው።

እግዚአብሄር አምላክ ዘመነ ቋሳን ከሥሩ ነቅሎ ያሰዬን! አሜን!

እግዚአብሄር ይስጥልኝ።

ዳዊት ዳባ

Saturday, July 5, 2014

በቅርብ ከአገር ቤት የተመለሰች እህት ምልከታ ታክሎበት።

“When people were hungry, Jesus didn’t say, “Now is that political, or social?” He said, “I feed you.” Because the good news to a hungry person is bread.”

- Desmond Tutu
ሰሞንኛ ስለሆነ ብቻ ወያኔዎች እንኳን ደስ ያላችሁ። ቆራጡን የኢትዮጵያ ልጅ አንድአርጋቸው እጃችሁ ገባ።  ሰቆቃ መፈፀም እንደምትችሉ ስታሳዩን የመጀመርያ ጊዜ ባይሆንም  እንዲታይላችሁ የለቀቃችሁትን ፊልም አይቼላችሗለው። አንድአርጋቸውን ከመያዙ በፊት ስላየሁት በደንብ እንዳሰቃያችሁት ይታያል።  ሞያ ያደረጋችሁት በዜጎች ላይ ሰቆቃ መፈፀም ተሳክቷል ልትሉ ትችላላችሁ።  በግሌ እጨብጭቤያለው ብራቮ በሽተኛ ዘረኛ ውላጆች። የንዴት ነው ብላቸሁ ውሰዱት። ደግሞም የንዴት ነው።

እናንተም በማትክዱት  አንድአርጋቸው ምን አይነት ሰዎች እጅ ላይ እንደወደቀ ያውቃል። ስትይዙት ግን በፍራቻ አልሞተም። ሞተ እንዴ? ዋናውና ዋናው ጉዳይ  ይሄ ነው። ሌላው ሁሉ ግራ ከመጋባት የሚመጣና የተለመደ አካይስትነት ነው። ምን ለማለት እንደፈለኩ ይገባችሗል።

ልታውቁትና ግልጽ ሊሆንላችሁ የሚገባው ዜጎችን በማሰር፤ በመግደልና በማሰቃየት የሚለወጥ፤ የሚለውጠውም ነገር የለም። ለምን ብትሉ  አዎ አካይስቶች ነግሳችሁብናል። እናንተ እንደ አንድ ቡድን ተወስዳችሁ አላችሁ። በሌላው ጎራ ተጨቋኞች፤ መከራ የሚወርድብን፤  የተራብንና እኩይ ድርጊታችሁን በዝርዝር የምናውቅ በሚሊዬኖች ደግሞ አለን። ተፈጥሯዊም ስለሆነም ይሆናል መፈራገጣችንና እንቢኝ ማለታችንን ደግሞ የምናቆመው አልሆነም። እውነት ለመናገር እናንተ እስካላችሁ የሚቆምም አይደለም። በዚህ እንኳ ተስማሙኝና የተደጋገመና አርባዎቹን አመታት ያስቆጠረ ጭካንያዊ ድርጊታችሁ የሚያስቆመን ቢሆን ድሮ ሰጥ ለጥ ባሰኝን ነበር። አልሆነም። እንደውም እንቢታው እያደገ፤ እየሰፋና ጉልበት እያገኘ ነው። ሀብታሙ ባደባባይ አውጇል  “ እመኑኝ ይወድቃል”። እውነቱን ነው ትወድቃላችሁ። በረግጥም ይህ የታሪካችን ምእራፍ ፍፃሜ ይኖረዋል። ጥያቄ የሚሆነው ፍፃሜ የሚያገኘው እንዴት ነው የሚለው ነው?። እስካሁን  እንደታየው እንትናን ዘቅዝቃችሁ ጭስ ስላጠናችሁት፤ እነንትናን  አሸባሪ ብላችሁ ሰብስባችሁ ስላሰራችሁ ወይ  ብልት ስለምታልቡ አልሆነም። በዚህ ፍፃሜው ሊመጣ ካልቻለ ደግሞ   ፍፃሜው በቀረው በሁለተኛው አማራጭ በርግጠኛነት ይመጣል ማለት ይሆናል። ተጨቋኞች እኛ ስናሸንፍ። ሁሌም ሲሆን የነበረውም ይህ ነው። ያ እሲኪሆን እንቢተኛነቱ ይቀጥላል። እኛ የአገሪቷ ዜጎች ሁሉ ስንሆን። እናነተ ጥቂቶች መሆናችሁ ደግሞ ይሰመርበት።

እረሀብ በአገራችን ውስጥ አለ። በዚህ በአሁኑ ሰአት ምግብ ባይናቸው የሚዞር ሰለምግብ የሚብሰለሰሉና  እየራባቸው ያሉ ወገኖቻችን ብዙ ሚሊዬን ናቸው። በገበያው ማሻቀብ ምክንያት ኑሮውን ማሸነፍ ያቃተው ደግሞ አገሬው ሆኗል። አዎ አገሬው ነው።  አዲስአበባ ካሉ ሆስፒታሎች በአንዳቸው ውስጥ የሚሰራ ዶክተር ምርር ባለ ስሜት ያለኝ። “የሁለት ልጆች አባት ነኝ።  መቼም የተንደላቀቀ ኑሮ እኖር ነበር አልልሽም። ሞያተኛ እንደመሆኔ  ዘና ያላ ኑሮ ለምን አልኖርኩም ከሚልም እንዳይመስልሽ።  ዛሬ የኑሮውን ውድነት በሚከፈለኝ ደሞዝ መቋቋም አልቻልኩም። እንደውም በግልጽ ለምን አልነግርሽም።፡ በቤቴ ውስጥ ምግብ አዎ የምንበላው ችግር የሚሆንበት ጊዜ አለ”

ሌላዋ ሀኪም፤- መድሃኒት የዘዝንላቸው ታካሚዎች ተመለሰው መጥተው “ያዘዛችሁልኝን መዳሀኒት ሊገዛ የሚችል ገንዘብ የለኝም ይቀየርልን” ሲሉ ቁርጥ ባለ ይሉሻል። ይህ በቀን ውስጥ ብዙ ጊዜ የሚያጋጥምሽ እና የተለመደ ሆኗል። አንዳንዴ የላቸውን የገንዘብ መጠን አምስት ብር አስራ አምስት ብር ብቻ ነው ይሉናል።   ያላቸው ገንዘብ ሊገዛ በሚችልው መድሀኒት አይነት እንድንቀይርላቸው ይጠይቃሉ።  በታካሚዎች ጥያቄ መሰረት ለበሽታቸው እንደማይፈይድ እያወቅን ርካሽ በሆነና ብዙውን ጊዜ በማስታገሻ መድሀኒት እንቀይርላቸዋለን። በአሁኑ ጊዜ የበዙት ታማሚዎች ይታከማሉ እንጂ የትኛውንም ርካሽ የሚባለውንም እንኳ መድሀኒት ስናዝላቸው ስሌላቸው  አይገዙትም። የባሰባቸው እግር ላይ ወድቀው ይለምናሉ። ወድቀው ስል ላባባል አይደለም። እግር ላይ ወድቀው ዛሬ እዚህ እረዱኝ ነብስ አይደል ሙጭጭ ይላሉ። በይበልጥ  ጀማሪና የቤተሰብ ጣጣ የሌለባቸው ዶክተሮችና የሀኪም ቤቱ ሰራተኞች የበዛውን ደሞዛቸውን  ለበሽተኛ መዳኒት በመግዛት ተጨማሪ የኑራቸው አካል አድርገንዋል።  መስጠት ያለብን ግን ገንዘብ ብቻ እንዳይመስልሽ። በጠቃላይ በአገሪቷ ውስጥ በገዘፈ የመተኪያ ደም አለመኖር ታማሚያችንን ለማትረፍ ስነል ደማችንንም በተደጋጋሚ መስጠት ግድ ይለናል። እመኚኝ ደም በማጣት ብቻ ብዙ ዜጎች ናቸው የሚሞቱት።

ከናቴ ጋር ቤተ ክርሲቲያን ደርሰን ስንመለስ ስኳር መግዛት አለብኝ አለች። እቦታው ስንደርስ ወረፋው ለጉድ ነው። ዝናብ መዝነብም እየጀመረ ስለነበር ይቅርብን የሚያስጨምረውን ጨምረን ከውጪ እንገዛ አልኳት። የደላሽ ገንዘቡ ብቻ መቼ ሆነ ቸግሩ የት አግኝተሽ ነው የምትገዥው አለችኝ። ስኳር ሱቆች ውስጥ የለም? ብዬ ጠየኩ። ባጭሩ የለም ነበር መልሷ። ሁሉም ዜጋ የሸማቾች ማህበር አባል ነው። አውቃለው ከሶስትና ሁለት አመት በፊት አገር ቤት የነበራችሁ እንኳ ለማመን ይቸግሯችሗል። የዛሬይቷ አገራችን ግን ይህን ነው የምትመስለው። ባለራሽን። ዳቦው፤ ስኳሩ፤ ዜይቱ ትራንስፖርቱ ሁሉ ነገር በራሽንና በሰልፍ ነው። ህዝቡ እነዚህን ሰለፎች ብሶት መግለጫ ይላቸዋል። ሄጄ ብሶቴን ልግለጽ ብሎ ነው ዳቦ ሊገዛ የሚሄደው። ወደ ስራ ሲሄድ ብሶቴን ገልጬ ካዛ ወደ ስራ እሄዳለው ብሎ ይሰናበታል። ትራንስፖርት አጥቼ አይልም። ብሶት ስገልጽ ነው የሚለው።ሌላው በጣም በጣም የተለወጠው ነገር ህዘቡ ችግሩን ይናገራል። አገዛዙን በግላጭ ይቃወማል። ነገ ከነገ ወዲያ እነዚህ ሰልፎች ላይ  መፈክር ይዞ መጠበቁ ስለማይቀር እንዳይገርመን።

የአዲስ አባባ ወና መንገዶች በሙሉ ለባቡር ግንባታ ተብሎ ተዘግተዋል። ይሄንኛውን መንገድ ብቻ አፍርሰን እዚህ የሚሰራውን ስራ ከጨረስንና መንገዱን ላገልግሎት ከተከፈተ በሗላ ያንኛውን መንገድ ደግሞ እንዘጋለን። እስከዛውም ጊዜያዊ አማራጭ መንገድ ሊሆን እንዲችል ብሎ የሚጨነቅ ለህዘብ ከበሬታ ያለውና ጠያቂ ያለበት መንግስት ነው። ስላልታደልን ያሉን ስለ ስልጣናቸው ብቻ የሚጨነቁና አልመቸን በሎ የምንቃወማቸውን ዜጎች ያፍንልን ይሆናል ብለው ሶቆቃ ስለሚፈፅሙበት መንገድ የሚብሰለሰሉ  ናቸው።

ለማንኛውም በአንደኛው ቀን  የታክሲው ሹፌሩ  ወናዎቹ መንገዶች በሙሉ ስለተቆፈሩ ዙሪያ ጥምጥም በሆነ መንገድ መንደር ለመንደር ያዞረናል። የኮረኮንች መንገዱ ጎርበጥባጣነት ከመጨቅየቱ ጋር ምቾት ያለሰጣት ዘነጥ ያለች ተሳፋሪ “ይህ የሰፈሩ ሰዎች ስንፍና ነው። ምን አለ አዋጥተው ኩብል እስቶን ቢያስነጥፉ” ስትል በቀናነት ሀሳቧን ትሰጣለች”። በሞላው ሚኒ ባስ ውስጥ ያሉት ተሰፋሪዎች በሙሉ ድርሻ ባደረጉበት  አቢዬት አካሄዱባት ብል አላጋነንኩም። ከስንፍና ጋር ምን አገናኘው? በሚል ጥያቄ ጀመሯት። እየራበው ያለ ህዝብ ኬት አምጥቶ መንገድ ይስራ ብለሽ ነው?፤ ለጆቻችንን እንመግብ መንገድ እንስራ?። የደላሽ አሁን አዎ አሁን እኔ እየራበኝ ነው። ላባይ አዋጡ እያሉ ያስርቡናል አንቺ ደግሞ መንገድ ካልሰራችሁ በይ ምን አለብሽ፤ የማይገባኝ መንገድም እኛ የምንሰራ ከሆነ ለምንድን ነው ታክስ እያሉ የሚዘርፉን። ያልሰማሁት ውግዘትና የምሬት አይነት የለም። ልጅቷ መነሻ ሆነች እንጂ ምሬቱ አገዛዙ ላይ ነው ያነጣጠረው። ተሳፋሪዎቹን ገመገምኳቸው ከወጣት እስከ አዛውንት አሉበት። ሴቶች እንበዛለን። እርቦኛል ያለው ወንድሜ ሲወርድ ያለ ፌርማታዬ ተከትዬው ወረድኩ። አለቀሰ።

ካፌ ውስጥ ጨዋታ የጀመርኩት ቻይናዊ በጫወታ ጫወታ አገር ምድሩን ስላጥለቀለቁትና ገላቸውን ሸጠው ስለሚኖሩ ወገኖቼ መብዛት ያወራኝ ጀመረ። የሰው አገር ዜጋም ስለሆነ ሴትም ስለሆነኩ በመከላከል አይነት ኩሩ ህዝቦች ነን። ችግሩ የኑሮው መክፋትና በተበላሸ መንግስታዊ አስተዳደር ምክንያት እንደገዘፈ  በተቆርቋሪነትና በተከላካይነት አወራው። አስጨርሶኝ ያለኝ ያስደነገጠኝ ነበር። አውቃለው። ችግሩ አንቺ ችግር ከምትይው ግን የከፋ ነው።እንዳላበሰጫሽ እንጂ የበዙት ከመራብ ስለሆነ ጥያቄያቸው ብዙውን ጊዜ ከምግብ የሚያልፍ አይደለም። መንግስታችሁ የውጪ ምንዛሪ ማስገኛ አድርጎ እንደሚያየው ደግሞ አውቃለው። ይህቺ ከተማ በውጪ አገር ዜጎች ለስብሰባ ተመራጭነቷ ለምን ያደገ ይመስልሻል?። እያላገጠ ስለተሟላ አገልግሎት እናደይመስልሽ መብራትና ውሀ የሌለበት ከተማ። ሁሉም ከስራ ግዚያቸው በላይ ቀን ጨምረውና እረፍት ወስደው እነደሚመጡም አውቃለው። መሪዎቻችሁ ያልገባቸው እንዳልኩሽ የልጆቹ ጥያቄ ብዙውን ጊዜ ከምግብ አያልፍም። ከፈለግሽ ጥሩ ምግብ ለመብላት ብለሽ ውሰጂው። መንግስት አንደኛውን እንደታይዋን በመስታወት ውስጥ ቢያቆማቸው ይሻል ነበር። ደግሞም ታያለሽ በቅርብ ይህ መሆኑ አይቀርም አለኝ። ታይዋን ውስጥ መንግስት በመስታወት እንደሚያቆማቸውም አላውቅም። ሁሌ ብሰማውም ሴክስ እንዱስትሪ ተብሎ የሚጠራበት ምክንያትም እስከዛሬ  ዞሮልኝም አያውቅም። ይህን ከሰማው በሗላ ዝም ማለትንና መሰናበትን ነው የመረጥኩት። ምንስ ላወራ እችላለው።

ድግግሞሽ እንዳይሆን ብዬ ነው እንጂ በኑሮው ውድነት የተነሳ ስለሚራቡ ዜጎች የመንግሰት ሰራተኛው ጋር፤ አስተማሪው ጋር፤ ወታደሩ ጋር፤ ተማሪው ጋር ሂዱ የሚሰማው በግልፅ ይህን መከረኛ ሆድ መሙላት አልቻልንም የሚል ብሶት ነው። እሮሮው በዝቷል። ዜጎች ሊሸከሙት ከሚችሉት በላይ ስለሆነ ደግሞ በግልጽ ነው መራባቸውንና አገዛዙ ላይ ያላቸውን ጥላቻ የሚናገሩት። እንደድሮው ካጥር ውጪ ሆኖ እንዲሰማ ድምፅን ከፍ አድርጎ የሚለምን የለም። ሁሉ በተቸገረበትና በራበው አገር ሲደክማቸው ይሄዳሉ ብላችሁ ዝም ልትሉ ነዋ። በር ይንኳኳል ሲትከፍቱ እርቦናል የሚሉ ዜጎች ናቸው። ወጣቶች፤ ሱፍ ለባሾች፤ አሮጊቶች፤ ህጻናት ሁሉንም አይነት ዜጎች አሉበት።  በር መክፈት አስፈሪ ሆኗል። አሳቢ ለሆነ ዜጋ ይህ ጉዳይ ወዴት እንደሚያመራ ለመገመት ከባድ አይሆንም። እኔ እግዚያብሄር ይርዳን ነው የምለው።

ተመስገን ደሳለኝ ህዝባዊ ቁጣው ከቀጣዩ አመት መስከረም የሚያልፍ አይመስለኝም ይላል። በነገራችን ላይ በቅርብ ይታሰራሉ ብዬ ካሰብኳቸው ውስጥ ተመስገንና ይልቃል ቀርተዋል። መቼም ተረስተው አይደለም። ለምን ብለን እንድንጠራጠር መሆኑ ነው። እስከዛሬም እኛም ያው እየሆንን እንጂ የወያኔ ነገር ትናንትም ለከርሞም ያው ነው።  ለማንኛውም  ቸኩዬ ሳይሆን ከምቃርመው የዜጎች ችግርና ምሬት ተነስቼ ይህ ጉዳይ እስከዛ ጊዜ የሚቆይ አልመሰለኝም። ተጨማሪ ሊሆኑ በሚችሉ ሌሎች  ምክንያቶች ለምሳሌ- የቀጣዩ ምርጫ የተቃዋሚዎች እንቅስቃሴ መጠናከር፤ ቃታ መሳብ የጀመሩት ቁጥራቸው እየጨመረ መሄድ። የእስልምና እምነት ተከታይ ዜጎቻችን የጀመሩት ትግል ወይ ንቅንቅ መሆኑ። ያበረ ባይሆንም አማራና የኦሮሞ ክልሎች ውስጥ የሚታየው ከስርና መሬት የረገጠ መነቃነቅ። ስልጣኑን እንዲጠብቁለት መሳርያ ያስያዛቸውን ጨምሮ ከራሱ ከውስጡ  የሚሰሙት ጉርምርምታዎች መጨመር። ህዝብ በራሱ ጊዜ ውሀ አጣን። መብራት እያገኘን አይደልም። የኑሮውን ውድነት መቋቋም አልቻልንም። ቤታችንን አታፈርሱም። እያለ ብሶቱን አደባባይ ይዞ መውጣትና መተናነቅ መጀመሩ።  ወያኔ አቶ አንዳርጋቸውን በማፈኑ ምክንያት ህዝቡ ውስጥ ከተፈጠረው ያልተገመተ አይነት የመጠቃትና የቁጣ ንቅናቄ  ተጨማሪ ሊሆኑ በሚችልበትና የትግል ጓዶቻቸው ጦር ከማደራጁቱ ጎን ለጎን ህዝብን ማንቀሳቀስና መምራቱን እንዲሁ የተጨቆኑ ዜጎችን ለጋራ ግብ ሲባል መመራትን ማለማማዱ ወሳኝ ስለሆነ መላውን እያሰደጉት በመሆኑ በሌሎችም  ብዙ ምክንያቶች ተደማምረው ጊዜውን ከመስከረም ሊያፈጥኑት ይችላል።

ለማሳሰብ ያህል ለለውጥ በሚደረግ ትግል ወሳኝና ዋነ የሆነውን ምሬትና ቁርጠኛነት ከምርጫ 97 በሗላ በነበሩት አመታት በነበረው የዜጎች  በቀላሉ የማይንበብና የማይገለፅ ፈዛዛ ስሜት ተንተርስን ጊዜና ዝግጅት ለሚፈልግ ትግል እያቀድን ያለን የሮሮው ደረጃ ጋር እኩል እየሄድን አይደለም።  የዜጎች የምሬት ደረጃ መብዛት መጽአዊ በሆነ ሁኔታ ሊያስነሳ ለሚችለው ቁጣን ለመምራት ተመጣጣኝ ዝግጅት  ያላደረግን በድጋሚ ስህተት እንዳንሰራ። በይበልጥ በውጪ ያላችሁ  አሁንም መምራቱን መረከባችሁ ግድ ካለ ባስፈላጊው ሁኔታ ዝግጁ በቶሎ ሁኑ። ከአመት ወይ ከስድስት ወር በፊት ባለ መረጃም እንኳ እየሰራችሁ ካላችሁ የምሬቱ ፈጣን እድገትና የችግሩ መክፋት እንደወረርሽኝ በየቀኑ በፍጥነት እየጨመረ እየሄደ ስለሆነ በቂ ዝግጅት ሳይደረግበት እንዳይፈነዳ። አገር ቤት ያላችሁም አብራችሁና ውስጡ ስላላችሁ እንደ ህፃን እድገት ወጣ ገባ እያለ የምሬቱን ደረጃና ስፋቱን በቀላሉ ሊያይ እንደሚችለው ዜጋ ያህል በበቂ ላይታያችሁ የሚችልበት ሁኔታ እንዳይፈጠር።

በትክክል ሁሉ ነገር ወደሰላማዊ ህዝባዊ እንቢታ እያመራና እንዲሁ ሁሉ ነገር ለዚሁ አጋዥና ተጨማሪ ጉልበት እየሆነ መሄድ ቀድሞ የታያቸውና እየወተወቱ ያሉ ዜጎች አሉ።  ሰላማዊ ህዝባዊ እንቢታ ሌላ ምንም አይደለም። ሰዎቹ ቤተመንግስት እንደተቀመጡ  ቀርቅበናቸው በሌላ መመራት መጀመር ነው። አለቀ ይህው ነው። በዚህ ሂደት መሪዎቻችን አዛው ሆነው ሊመሩን እስከቻሉ እንመራለን። ዘሬ ይህን አድርጉ ይሉናል እናደርጋለን፤ ነገ ደግሞ ይህን አታድርጉ ይሉናል ሁላችንም አናደርግም።

ዜጎች በዋናነት አብረን  ግንዛቤ  ልንወስድበት የሚገባ  ቁም ነገር ግን መጀመሩና መመራቱ ብቻ ሳይሆን  ከምንታገለው ሀይል አፋፋሽነት አኳያ እንዴት ይቀጥል የሚለው ቁም ነገር ነው። መሪዎቻችን በግላጭ እዛው ሆነው አርጉ ያሉንን እንደምናደርግ። ሳይመች ቀርቶ ህቡ ገብተው ሲሉንም እንዲሁ እናደርጋለን ማለት ነው። ለዚህም አላመች ብሎ ደግሞ ውጪ ላሉ ድርጅቶች አመራሩን ካቀበሉት ወይ ከተቀበሉት እንደዛው ባለ አደራ መሪዎች አድርጉ ሲሉን ማድረግ እንዳለበን ማወቁ የዋና ዋና ነው። ያሄ ነው ትግሉን አስቀጥሎ ከሚፈለገው ግብ የሚያደርሰን። ተመራጩ ባንድ ያበረ ሁሉ ዜጋ ሊታዘዘው የሚችል ድርጅት ቢሆንም አስፍተነው አመኔታችንን የሰጠነው ግለሰብም ወደ ነጻነት ሊመራን  ይችላል ብለን እናስብ።

እኔም ግጥም አድርጌ አንድአርጋቸው ነኝ።

“…ይህንን የትግሉን ህዝባዊ ገፅታ ችላ ብለን እነዚህን ሚሊዮኖች የሚያካትት ህዝባዊ የትግል ማእበል ለመቀስቀስ፣ መቀስቀስ ብቻ ሳይሆን ቀጣይነቱን ለማረጋገጥ የሚያስችለን የጋራ ስትራቴጂ አውጥተን ካልተንቀሳቀስን በስተቀር “በእኛና  በእነሱ” መሃከል በተወሰነ የትግል ክፈፍ ከብረት ድስትና ከሸክላ ድስት ፍልሚያ፤ ሸክላ በአሸናፊነት ይወጣል በሚል የአጉል  ህልም ዓለም ውስጥ ነን ማለት ይሆናል፡፡” ዶ/ር ነገደ ጎበዜ–-  [ሙሉውንለማንበብእዚህይጫኑ]—-

እስከመቼ

ሐምሌ ፪ ቀን፤ ፳፻፯ ዓመተ ምህረት 7/9/2014
( eske.meche@yahoo.com )

አሁን ደግሞ ሀብታሙ አያሌው፣ የሺዋስ አሰፋ፣ ዳንዔል ሺበሽ፣ አብረሃ ደስታን አሰሩ። አንዳርጋቸው ፅጌን የማሠራቸው ዜና ገና አቦሉ ሳይጠጣ እኒህን ደገሙ። ለምን? አጭሩ መልስ እየነጋ ስለሆነ ነው። ኢትዮጵያዊ ሆኖ የእኒህን ታጋዮች ማንነትና ተግባር የማያውቅ የለም፤ ቢያንስ በትግሉ ዙሪያ ያለነው ኢትዮጵያዊያን። ታዲያ መንጋቱ እኮ፤ የአውራ ደሮውን ጩኸት፣ የጎኅን መፈንጠቅ፣ የጨለማውን መገፈፍ ይጠይቃል። ይህ ደግሞ በገዛ ፈቃዱና ቁጭ ብለው ስለጠበቁት የሚሆን አይደለም። የመሬትን በፀሐይ ዙሪያ መሽከርከር ተፈጥሯዊ ግዴታ ተከታይ ነው። በጭቆና የሚማቅቅ ሕዝብ፤ ለነፃነቱ መነሳቱና ከመካከሉ ቆራጦቹ ጧፍ ሆነው ከፊት መቅለጣቸው ግዴታ ነው። ይህ ነው የኒህ ቆራጥ ታጋዮች ሕይወት ትርጉሙ። እንደኛው ቤተሰብ፣ ንብረትና ምቾት አልጠሉም። ለወገንና ለሀገር ሠጡት። የሕይወታቸውን ትርጉም፤ በጣሊያን ጊዜ ከፋሽስቶች ለመጋፈጥ ከየመንደሩ በባዶ እግራቸው፤ ከመላ ኢትዮጵያ ጫፍ እስከጫፍ ወጥተው እንደቀሩት አርበኞቻችን፤ የኔ ሕይወት ለነገዋ ኢትዮጵያ ሕልውና ይሁን ብለው ያለማመንታት፤ ፀረ-ኢትዮጵያ የሆነውን ራሱን የትግሬዎች ነፃ አውጪ ግንባር ብሎ የሚጠራውን መንግሥት በመቃወማቸው እስር ቤት ገቡ። ከኛ የተለዩ ልዩ ፍጡር ሆነው አይደለም። እንደኛ አባትና እናት፣ እህትና ወንድም፣ አክስትና አጎት፣ ባለቤትና ልጆች ያሏቸው ናቸው። ሰው ናቸው። አርበኛ ያደረጋቸው ተፈጥሯዊ ልዩነታቸው ሳይሆን፤ ለሕይወታቸው የሠጡት ትርጉም ነው። የብዙኀኑን የኢትዮጵያዊያን ሕይወት የኔ ብለው፣ ስቃያቸውን እነሱ ተሸክመው፣ ለሕዝቡ ጭዳ ሆነው ተሰለፉ። እንደነ አንዱዓለም አራጌ፣ እስክንደር ነጋ፣ ርዕዩት ዓለሙ፤ ሰግዶ ማደርን አልፈልግም ብለው፤ አረዓያችን ሆኑ። እንዲነጋ ምን ማድረግ አለብን።

አይቀሬው ንጋት እየመጣ ነው። የኛ ኃላፊነት ብዙና የተቆላለፈ አይደለም። እኒህ ቆራጦች የነገሩን ምንድን ነው? ፍርሃትን፤ ራሱን የትግሬዎች ነፃ አውጪ ግንባር ብሎ የሚጠራው መንግሥት ቀምቶናል። ከኛ በኩል ፍርሃት ቦታ የለውም። የኢትዮጵያዊያን ጠላት የሆነው ራሱን የትግሬዎች ነፃ አውጪ ግንባር ብሎ የሚጠራው መንግሥት በፍርሃት ተውጧል። ምስክርነቱ፤ ማንንም የሚፈራውንና በሕዝቡ ዘንድ ተቀባይነት አለው የሚለውን ግለሰብ ሁሉ እያሠረ ነው። እኒህ ጀግኖች የታሠሩት የዚህ ወይንም የዚያ ድርጅት አባል ስለሆኑ አይደለም። ከሕዝቡ ጋር ስለወገኑ ብቻ ነው። ለዚህ ፀረ-ኢትዮጵያ መንግሥት፤ ማንኛውም ከሱ ቁጥጥር ውጪ የተደራጀ ክፍል ጠላቱ ነው። እናም የዚህ ወይንም የዚያ ድርጅት አባል መሆን አይደለም የመታሰሪያ ወንጀሉ፤ ከሕዝቡ ጋር የቆመ መሆኑ ብቻ ነው። የሚያስበረግገውና የሚያንቀጠቅጠው የሕዝብ ወገን የሆነ ማንኛውም ድርጅት ነው። ታዲያ ድርጅቶች በሙሉ አንድ ዓላማ እስከያዙ ድረስ፤ ሕዝቡ አሁን ነው ትግሉ ወደፊት መሄድ ያለበት እስካለ ድረስ፣ ንጋቱ በር አያንኳኳ እስከሆነ ድረስ፤ ተልዕኳችንን አንድ አድርገን ሌቱን እናንጋው።

ምንድን ነው የአሁን ጥያቄ? ይፈቱልን ብሎ ልመና አይደለም። ይህ በታሠሩት ቆራጦች ዓይን ጥቃት ነው። ይህን ብናደርግ ለገዥው ቡድን ኩራት ነው። እንኳን ያሠራቸውን ሊፈታ፤ የሚቀጥሉትን ታሳሪዎች እያዘጋጀ ነው። እነሱም ሆኑ መታሠራቸው፤ ጧፍ ሆኖ መንገዱን መሪያችን እንጂ፤ የመንገዱ ማብቂያ አይደለም። ገና የራሱን ጥላ ለማሠር የሚሯሯጥ ጠላት ነው ያለን። አጥንት ቆጠራውን ለገዥው ክፍል እንተውለት። እሱም እንኳ ለአጥንት ቆጠራው ቦታ እንደማይሠጠው አብርሃ ደስታን በማሠር አሳይቶናል። አብርሃ ደስታ በትግራይነቱ፣ ትግሬዎች እየተጠቁ ነው ብሎ የተደራጀ ነበር። አልሆነም። ኢትዮጵያዊነታችንን እንጎናጸፈው። በኢትዮጵያዊነታችን ይኼን ፀረ-ኢትዮጵያ መንግሥት እንታገለው። ሁላችንን ሊያስተባብሩን የሚችሉ አራት የትግል ዕሴቶች አሉን።

፩ኛ፤     የኢትዮጵያዊያን ሉዓላዊነት                                    ፪ኛ፤     የኢትዮጵያ ሀገራዊ አንድነት
፫ኛ፤     የእያንዳንዱ ኢትዮጵያዊ ዴሞክራሲያዊ መብቶች        ፬ኛ፤     በኢትዮጵያ የሕግ የበላይነት

እኒህ ናቸው የታጋዮችን አንድነት የሚጠይቁ የትግል ዕሴቶቻችን። በነዚህ ዙሪያ ሁላችን መጠማጠም አለብን። የየድርጅቶች ታሣሪዎች መሆናችንን ለነፃነቱ ጊዜ እንተወውና፤ ለኢትዮጵያዊያን በሙሉ፣ ለሀገራችን አንድነት፣ በየእስር ቤቱ ለሚማቅቁ ጀግኖቻችንና አሁን በየዕለቱ ለሚታገቱት ቆራጥ ኢትዮጵያዊያን አርበኞቻችን አንድነታችንን እናጠንክር። ይህ ወደ ድል ይወስደናል። እነዚህን ሁሉን አቀፍ የሆኑ አራት ነጥቦች በሚያኩ ዙሪያ ሀገራዊ አጣዳፊ ጥሪዎች ሰሞኑን ድረገፆቻችንን አሙቀውታል። ጥሪዎቻችሁ ወደ መሰባሰቡ እንዲያመራ ፈልጋችኋል በማለት፤ ጥሪዎችን በተደጋጋሚ ያደረጋችሁ ግለሰቦች፤ እኛው ጀማሪዎች እንሁን የሚል ጥሪ በማስቀደም እንድንገናኝ ይኼው በ ( eske.meche@yahoo.com ) እገኛለሁ።

አምሳሉ amsalugkidan@gmail.com

አምሳሉ

ይሄንን ጽሑፍ ታች አምና ከጉራፈርዳና አካባቢው አማራ በመሆናቸው ምክንያት ብቻ ሕጋዊነታቸውን የሚያረጋግጡ ሰነዶችን ይዘው እያለ ሕጋዊ ሆነው የየክልሉ መንግሥት አውቋቸው በሥርዓቱ ግብር እየከፈሉ እየኖሩ የነበሩ ምስኪን ገበሬዎችን “ሕገ ወጥ ሰፋሪዎች”  በሚል ሕገ ወጥነታቸው አግባብነት ባለው የሕግ አካል (ፍርድቤት) ክስ ተመስርቶባቸው ሳይረጋገጥባቸው በጅምላ በግፍና በሕገ ወጥ መንገድ ንብረታቸውን ሁሉ ተወርሰው እንዲወጡ በተደረገ ጊዜ ጽፌው ለጥቂት መደበኛና ኢመደበኛ (Conventional and Social Media) ልኬው ነበር እስከማውቀው ድረስ ለሕዝብ ይፋ አድርገውት ያስነበቡት ወይም ያስደመጡት አልነበሩምና ሕዝብ ሊያውቃቸው የሚገባ በርካታ ቁምነገሮች ስላሉት እንዳያመልጣቹህ በማሰብ ወደ እናንተ አድርሸዋለሁ መልካም ንባብ፡፡

የዐፄ ዮሐንስ 4ኛ መንግሥታዊ (official) ቋንቋ ማለትም ከውጭ መንግሥታትም ይሁን ከሀገር ውስጥ ነገሥታት መልዕክት ይጻጻፉ የነበረው የቤተ መንግሥት ሥራቸውን ይሠሩ የነበሩት በአማርኛ ነበር፡፡ ዐፄ ዮሐንስ 4ኛ ትግሬ ሆነው ሳለ ይሄንን ማድረጋቸው ቅር ያሰኛቸው የትግሬ ሹማምንት በራስዎ በትግርኛ ቋንቋ የማይጠቀሙት ለምንድን ነው? ብለው ጠየቋቸው ዐፄ ዮሐንስ 4ኛም አማርኛ የአክሱማዊያን ነገሥታት ቋንቋ መሆኑን ለእነሱ በማስታወስ ይህንን መለወጥ እንደማይኖርባቸውና እንደማይገባም በመግለጽ ለሹማምንቶቻቸው ምላሽ ሰጡ፡፡ ይህ አክሱማዊያን አማሮች ነበሩ ወይም አማርኛ የእክሱማዊያን ቋንቋ ነው የሚለውን ታሪክ አክሱም አካባቢ ሄዳችሁ ብትጠይቁ የአክሱም ሰዎች በትውፊት ይዘውት እንደመጡ ማለትም አባቶቻቸው አማርኛ የአክሱም ነገሥታት ቋንቋ መሆኑን ይነግሯቸው እንደነበር ይገልጹላቹሀል፡፡ በላይ ግደይ የተባሉ ጸሐፊም “አክሱም” በተባለው መጽሐፋቸው ይሄንን ገልጸውታል፡፡

ታዲያ ጉዳዩ እንዲህ ከሆነ አማራን ወይም አማርኛን ከአክሱምና አከባቢዋ ማንና እንዴትስ አጠፋው ለሚለው ተገቢ ጥያቄ ታሪክ አጥኝዎችና ተመራማሪዎች እስከአሁን አልደረሱበት ሆኖ ይሁን? ወይም አውቀውት ነገር ግን በአንድም በሌላም ምክንያት መግለጽ ስላልፈለጉ? ለዚህ ጥያቄ አጥጋቢ ምላሽ ሊሰጡ አልቻሉም፡፡ ከዚህ አኳያ ይህ ጽሑፍ እስከ አሁን ያልተገለጸ ከታሪክ ኩነት መዞ ወይም ገልጦ መረጃ ይሰጣል፡፡

ጥንት ቋንቋቸው አማርኛ ኖሮ ዛሬ ላይ ቋንቋቸው ትግርኛ የሆነ አክሱሞች ብቻ አይደሉም፡፡ ከዚያው ከአጠገባቸው የወልቃይትና ከፊል ጠገዴን ሕዝብ ታገኛላቹህ፡፡ የእነኚህን አካባቢ ሰዎችን ማንነታቸውን ብትጠይቋቸው አማራ ጎንደሬ እንደሆኑ ይነግሯችኋል፡፡ የሚናገሩት ቋንቋ ግን ትግርኛ ነው፡፡ አሁን ሥልጣን ላይ ያለው መንግሥት ሀገራቸውን ከጎንደር ቆርጦ ወደ ትግራይ ሲቀላቅልባቸውም ከመጀመሪያ ጀምሮ እንደተቃወሙ ነው፡፡ በተለያዬ ጊዜ በውጭም በሀገር ውስጥም ያሉ ወልቃይቶች የዚህ መንግሥት አመራርና ነባር ታጋይ የሆኑትም ሳይቀሩ ለመንግሥት ሥራ እውጭ ባሉበት “እኛ ትግርኛ ስለተናገርን ብቻ እንደ ትግሬ ልንቆጠር አይገባም ማንነታችን ይጠና እኛ ትግሬ አይደለንም” በማለት እስከ ቅርብ ጊዜ ድረስ በተደጋጋሚ በተቃውሞ ሰልፉ ተቃውሟቸውን አሰምተዋል፡፡

የአክሱም ነገሥታት አማርኛ የቤተመንግሥት የሚስጥር ቋንቋ አድርገው ከመፍጠራቸው በፊት ቋንቋቸው ሙሉ ለሙሉ ግእዝ ነበር፡፡ አማርኛ ሊቀድም እንደሚችልም የሚያመላክቱ አንዳንድ ጠቋሚ ነገሮችም አሉ፡፡ የአክሱም ነገሥታት ስሞቻቸውን ያዬን እንደሆነም በተለያዩ ምክንያቶች በባዕዳን ማለትም በዕብራይስጥ፣ በጽርእ፣ በሮማይስጥ ስሞች ከተጠሩት ውጪ ስሞቹ ግእዝ ካልሆኑ አማርኛ ናቸው፡፡ ምንም እንኳ ብዙዎቹ የጠፉ ወይም የተረሱ የአማርኛ ቅላት ሆነው ለመረዳት የሚያስቸግሩ አማርኛዎች ቢበዙም አሁንም ድረስ በአማርኛ ቋንቋ ውስጥ ባሉ ቃላት የሚጠሩ የአክሱም ነገሥታት ስሞች አሉ፡፡ ለምሳሌ ያህል ጥቂቶቹን ብናነሣ ምኒልክ (ምንይልክ) ቅ.ል.ክ 982-957፣ ዙዋሬንብረት 1ኛ ቅ.ል.ክ. 599-558፣ ዙዋሬንብረት 2ኛ ቅ.ል.ክ. 276-260፣ ግርማአስፈር 77-86 ዓ.ም፣ አርፍድ (ገ/መስቀል) ከ357-361 ዓ.ም፣ ወሰንሰገድ 557-572 ዓ.ም፣ ጉም 693-717 ዓ.ም፣ አስጎምጉም ከ717-722 ዓ.ም፣ ለትም ከ722-738 ዓ.ም፣ ተላተም ከ738-759 ዓ.ም፣ አይዞር ለ6 ሰዓታት፣ ውድማአስፈር ከ787-817 ዓ.ም፣ አንበሳውድም (አንበሳአውድም) ከ882-902 ዓ.ም ድልነአድ 902-912 ዓ.ም፣ የመሳሰሉት ናቸው፡፡

ከላይ እንደገለጽኩት ሕዝቡ በዘር አማራ ሆኖ እንዴት ባለ ሁኔታ ይገዛ ቋንቋቸውን አጥፍተው ወይም ትተው ቋንቋቸው ያልነበረውን ትግርኛን ቋንቋቸው ሊያደርጉ እንደቻሉ እንይ፡፡ ይህ ድርጊት ከመጀመሪያውና ለ40 ዓመታት በተከታታይ ያለ ሟቀረጥ ከተፈጸመው እጅግ ከባዱና አሰቃቂው በአማራ ሕዝብ ላይ ከተፈጸመው የዘር ማጥፋት ወንጀል ጋር በቀጥታ የተገናኘ ነው፡፡ ዘመኑ 842 ዓ.ም 882 ዓ.ም ድረስ በጨካኟና በክፏዋ “እሳቶ ወይም ጉዲት” በመባል በምትታወቀዋ ዮዲት የተፈጸመ ነው፡፡ የዓረብና የምዕራቡ ዓለም ታሪክ ጸሐፍት “ክርስትና የሀገሪቱ ብሔራዊ ሃይማኖት ሆኖ በ አራተኛው መቶ ክ/ዘመን በአብርሃና አጽብሐ ወይም በኢዛናና ሳይዛና ከመታወጁ ጋራ በተያያዘ በመጨረሻ በአማራ አሸናፊነት እስኪጠናቀቅና ተሸናፊዎቹ ፈላሾች በሀገሪቱ አርሶ የመጠቀም መብት ተነፍገው በእጅ ሞያና በጉልበት ሥራዎች የአማሮች አገልጋዮች እንዲሆኑ እስኪፈረድባቸው ጊዜ ድረስ በአማሮችና በፈላሾች (ኢትዮጵያ ውስጥ በነበሩ ቤተ እስራኤሎች) ማለትም አይሁዶች መሀከል እስከ ዮዲት ጊዜ ድረስ ለአምስት መቶ ዓመታት የዘለቀ ጦርነት ተደርጓል” ሲሉ ጽፈዋል፡፡ ልብ አድርጉ “በአማሮችና በፈላሾች” መካከል፡፡

የዮዲት ጉዲት ዘመን ግን ፈላሾች ጦርነቱን አሸንፈው ያሻቸውን ማድረግ የቻሉበት በኢትዮጵያ ታሪክ ሊገለጽ ከሚችለው በላይ ሀገሪቱ ከዚያ ዘመን በፊት የነበራትን ሥልጣኔ የሚያሳዩ ቅርሶችን ከጥቂት ምልክቶች በስተቀር ወድሞ የጠፋበት ዘመን ነበር፡፡ በዚያ ዘመን የክርስትና መታወጅ መጀመሪያ ግጭት ፈጠረ እያደር ግን በሀገሪቱ የአይሁድና የክርስቲያን ቀጠና ለይቶ ሀገሪቱን ለከባድ ኪሣራ ለዳረገና እጅግ ለተራዘመ ጦርነት ምክንያት ሆነ፡፡ ከ500 ዓመታት በኋላም አይሁዶች ወይም ፈላሾች በለስ ቀንቷቸው ጦርነቱን አሸንፈው በገነኑበት በ40 ዓመታት በዮዲት ጉዲት ዘመን ነበር አማሮችን በአክሱምና አካባቢዋ በተቻላትም መጠን በተቀረው የሀገሪቱ ክፍል እንዲጠፉ ያደረገችው፡፡ በሰሜኑ የሀገራችን ክፍል ለነገሩ ወደ ታችም ወረድ ይላል አንድ ትውፊታዊ አባባል አለ እሱ ምንድን ነው? በሰሜን ኢትዮጵያ ክፍል “አማራ” ማለት የዘር ስም ብቻ አይደለም የሃይማኖትም ስም ጭምር እንጂ፡፡ በሰሜኑ የሀገራችን ክፍል ሰዎች በዘር ትግሬ ወይም ሌላ ቢሆኑም ሃይማኖታቸውን ሲገልጹ ክርስቲያን ነኝ ለማለት “አማራ” ነኝ ይላሉ፡፡ ይህ አንድ ዐቢይ ነገርን ግልጽ አድርጎ ያሳያል፡፡ በዚያ ዘመን ይደረግ የነበረው ጦርነት በማንና በማን መሀከል ይደረግ እንደነበረ፡፡

በመሆኑም ዮዲት ጉዲት ጠላቶቿ አድርጋ የተነሣችባቸውን በዘርና በሃይማኖት “አማሮች” የሆኑትን አክሱማዊያንን ከመላ ሀገሪቱ ያለ ርህራሔ በጨከነና በማይታጠፉ ውሣኔ ጨርሶ የማጥፋት ዘመቻዋን በመላ ዘመኗ (ለ40 ዓመታት) ስትፈጽም በነበረበት ዘመን አማሮች ከዚያ መቅሰፍት ለመዳን ለመትረፍ ወይም ለማምለጥ ከመሰደድ በመለስ የነበራቸው ብቸኛ አማራጭ አማራነታቸውን ማስተባበል ወይም አማራ እንዳልሆኑና ትግሬ እንደሆኑ ለአጥፊዎቻቸው ለዮዲት ጉዲት ሠራዊት መግለጽ ነበር፡፡ ይህ የመከራ ዘመን የአንድ ትውልድን ዘመን (33 ዓመታት) ጨርሶ የቀጣዩን ትውልድ ዘመንም አጋምሶ ስለነበርና ዮዲት ጉዲት ድል ከተመታችም በኋላ ያ መራራ መከራ ደግሞ ተመልሶ ላለመምጣቱ እርግጠኛ ያለመሆን ሥጋት ችግር እንዲህ ነበርን ከሚለው ትውፊታዊ ውርስ በቀር የአክሱምና የአካባቢዋን ሕዝብ ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ከማንነቱ ማለትም ከአማራነቱና ከቋንቋው አለያይቶት ሊቀር ቻለ፡፡

ከዚያም በኋላ የቤተክርስቲያንና የሀገራችን ታሪክ ጸሐፍት በሰዓቱ ግልጽ ሆኖ የሚታየውና የሚታወቀው ነገር ልክ በእነሱ ዘመን በግልጽ እንደሚታወቀው ሁሉ በኋላ ዘመንም እንደዚያው በግልጽ ታውቆ የሚቀጥልና ዛሬ ያለው ያ ችግር የፈጠራቸው የታሪክ ባለቤት ማንነት ያለመታወቅና ለተሳሳተ ግንዛቤ የሚዳርጉ ክፍተቶች በኋለኛው ዘመን ላይ የታሪክ መሳከር ወይም መጣረስ ሊያስከትል እንደሚችል ባለመገመታቸው ጦርነቱ ሃይማኖታዊ እንደነበረ ዮዲት ጉዲት በቤተክርስቲያን በሕዝቡና በሀገሪቱ ላይ ያወረደችውን መዓትና ጥፋት እንጂ በአማራና በፈላሻ መሀከልም እንደነበረ አጉልተው ወይም ግልጽ ባለ ቋንቋ ሳይገልጹት ቀርተዋል፡፡

እንግዲህ ይህ ታሪክ ማለትም የዮዲት 40 ዓመታት ዘመን፤ አይደለም በሀገራችን በውጭ ጸሐፍት ሳይቀር በሚገባ የሚታወቅ አሳዛኙ የታሪካችን ገጽታ ነው፡፡ በሚገርም ሁኔታ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ከያኔያን (አርቲስቶች) ሳይቀሩ ንቁ ተሳታፊ ሆነው እየተንቀሳቀሱበት ያሉበት በመጽሐፍ ቅዱስ እንዳልሞተና በእሳት ሰረገላ እንደተነጠቀ የተገለፀው ነብየ እግዚአብሔር ኤልያስ ሰው እንደመሆኑ በዳግም ምጽአት ዋዜማ ሞትን ለመቅመስ ወደ ኢየሩሳሌም እንደሚመጣ በትርጓሜ መጻሕፍት በግልጽ ተጽፎ እያለ ነብዩ ኤልያስ ኢትዮጵያን ሊታደግ በሁለት አፉ የተሳለ ሰይፍ ይዞ መጥቷል የሚሉ የሐሳዊያን ቡድን ያሰራጨው መረጃ ላይ በኢትዮጵያ ታሪክ የሚታወቁ እውነቶችን በተቃራኒው በመገልበጥ በፈጠራ ታሪክ መጥፎውን መልካም አጥፊውን ገንቢ ኃጥኡን ቅዱስ እንደነበሩ በማበል ፈጽሞ ኃላፊነት በጎደለው መልኩ ታሪክን የማጠፋፋት ዘመቻ ላይ ናቸው፡፡

ለምሳሌ በዚህች ሀገር ላይ ያንን ሁሉ ጥፋት በማድረሷ ታሪክ የሚያውቃትን ዮዲት ጉዲትን ቅድስት እና ሠማዕት ናት እንጂ አጥፊ አይደለችም ይላሉ፡፡ እሷን ብቻም ሳይሆን በዐፄ ዘርዓያዕቆብ ዘመነ መንግሥት በኑፋቄአቸው ወይም በክህደታቸው ምክንያት ንጉሡ የቀጧቸውን ቤተክርስቲያን ያወገዘቻቸውን መናፍቃንን ማለትም ደቂቀ እስጢፋዎችን ከሀዲያን መናፍቃን ሳይሆኑ ቅዱሳን ሠማዕታት ናቸው በማለት በጠራራ ፀሐይ በሀገሪቱና በቤተክርስቲያን ታሪክ ላይ አስገራሚና አስደንጋጭ እጅግ ኃላፊነት የጎደለው የጥፋትና የክህደት ደባውን በመተብተብ ላይ ይገኛሉ፡፡ አንድ የዚህ ቡድን ሌላ ክንፍ ሊሆን እንደሚችል የሚገመት በመንግሥትም ድጋፍ የሚደረግለትና የብዙኃን መገናኛ ሽፋን እየተሰጠው ያለ ሌላ ቡድን የዐፄ ዘርዓያዕቆብንና የደቂቀ እስጢፋን የጥል ጉዳይ ምክንያት ዛሬም ባለው የቤተክርስቲያን ዶግማና ቀኖና ማረጋገጥ የሚቻል ሆኖ እያለ ጎዳዩ ሃይማኖታዊ እንዳልነበረና ፖለቲካዊ እንደነበር ጸቡ የአማራና የትግሬ እንደነበር አድርጐ በሰፊው በመለፈፍ ላይ ይገኛል፡፡ የእነዚህ ሁለት የሐሳዊያን ቡድኖች በአንድ ወቅት አንድ ዓይነት መልዕክትና አቋም ይዘው ብቅ ማለት እንዲሁም በስውር ጥቅሙን ሊያስጠብቁለት የፈለጉት አካል ማንነትና ሌሎች ነገሮች ሲታይ ከእኒህ እንቅስቃሴዎች ጀርባ ይህ የአገዛዝ ሥርዓት መኖሩን ይጠቁማል፡፡

እዚህ ላይ አንድ ገጠመኝን ብናገር ነገሩን የበለጠ ግልጽ ያደርገዋል፡፡ አንድ ድንግላዊ ነኝ የሚል ግን መነኩሴ ያልሆነ በቅቻለሁ በደመና ተጭኘ ኢየሩሳሌምን ጨምሮ የፈለኩበት ሀገር እመላለሳለሁ ከተሠወሩ ቅዱሳን ጋርም እገናኛለሁ ከሚል ሰው ጋር ጓደኞቼ አስተዋወቁኝ ለጊዜው በጓደኞቼ ወሬ ተሞልቼ ስለነበር እውነትም የበቃ ከቅዱሳን አንዱ መስሎኝ ነበር፡፡ ይህ ሰው እንደላይኞቹ ቡድኖች ሁሉ ዮዲት ጉዲትንና ደቂቀ እስጢፋን የሚያወድስ ከመሆኑም በላይ ትንቢት ነው እያለ የሚያወራው የዚህን ሥርዓት ጥቅም ሊያስጠብቅ በሚችል መልኩ ቀምሮና አበጃጅቶ ነው፡፡ እግዚአብሔር ግን እየተሠራ ያለውን ደባ ለመግለጽ ስለወደደ ይህ ሰው ማን እንደሆነ የማውቅበትን ጥሩ አጋጣሚ ፈጠሮ እንዳውቅ አደረገ፡፡ እናም ይህ ሰው ድንግላዊ ሳይሆን የቤተሰብ ኃላፊ መሆኑንና ሥራውም እራሱን እየለዋወጠ በየገዳሙና በየጸበሉ እየዞረ የሚሰልል “የመንግሥት” መረጃ ወይም ሰላይ መሆኑን ደረስኩበት፡፡ እንግዲህ እነኝህ ሰዎች ለምን ዓላማ የቱን ያህል ርቀት እንደሚጓዙ ቁልጭ አድርጎ አሳይቶኛል፡፡

ወደ ቀደመው ነገራችን ስንመለስ እናም የዮዲት መጨረሻ ሲቃረብ ማለትም ሸዋ መራቤቴ ላይ በተደረገው ጦርነት ዮዲት ጉዲት ከተገደለችና ሠራዊቷም ከተደመሰሰ በኋላ አማሮች ወይም አክሱማዊያን የነበረውን የአክሱም ሥርዎ መንግሥት ለማስቀጠል ሞክረው ነበር ነገር ግን ለ40 ዓመታት ያህል የነበረው መከራ የሥርዎ መንግሥቱን መሠረት እጅግ አናግቶት ስለነበር ለ30 ዓመታት ከቆዩት ሁለት ነገሥታት በኋላ ማስቀጠል ሳይችሉ በዛጉዌ ወይም በአገው ሥርዎ መንግሥት ተገልብጦ የዛጉዌ ሥርዎ መንግሥትም ከ912-1245 ዓ.ም ድረስ ለ333 ዓመታት 11 ነገሥታትን አንግሦ ኢትዮጵያን ሲገዛ ቆይቶ አቡነ ተክለሃይማኖት ሥልጣኑ ለነበረው ለሰሎሞናዊው ሥርዎ መንግሥት መመለስ አለበት በማለታቸው አቡነ ተክለሃይማኖትና የመጨረሻው የዛጉዌ ሥርዎ መንግሥት የመጨረሻው የነበረውን ንጉሥ ይትባረክ ባደረጉት ሰላማዊ ስምምነት ሥልጣኑ ወደ ሰሎሞናዊው ሥርዎ መንግሥት ተመልሶ መቀመጫውን ግን አክሱም ሳይሆን ሸዋ አደረገ፡፡ በእርግጥ የአክሱም ሥርዎ መንግሥት መቀመጫውን ሸዋ ሲያደርግ ይህ የመጀመሪያው አልነበረም ከአብርሃ ወአጽብሐ ከ298 ዓም – አምሲ 461 ዓ.ም ድረስ 28 የአክሱም ነገሥታት ከአክሱም ባሻገር መቀመጫቸውን ሸዋ የረር ላይ ማለትም አዲስ አበባ ምሥራቃዊ ጫፍ ላይ ከሚታየው የረር በመባል በሚታወቀው ከፍታ ቦታ ላይ አድርጎ ቆይቷል፡፡ አሁንም ድረስ የዚያ ታሪክ አሻራዎች በቦታው ይገኛሉ፡፡

ከዚያም ይህ ሥርዎ መንግሥት እስከ ግራኝ መሐመድ በወረራውና በጦርነቱ ከነሕዝቡ ወደ ሰሜን ኢትዮጵያ ገፍቶ እስከ ሰደዳቸውና ሁለተኛው የዘር ማጥፋት ወንጀል በአማራ ሕዝብ ላይ ለ15 ዓመታት ያህል እስከተከሰተበት ጊዜ ዐፄ ልብነ ድንግል ድረስ ቆየ፡፡ ዐፄ ልብነ ድንግል በጦርነቱ ከመናገሻቸው ሸዋ ከተረፈው ሕዝባቸው ጋር ተፈናቅለውና ተሰደው ሰሜን ኢትዮጵያ ጫፍ ድረስ ተሰደው አንዳሉ በሞት ተለዩ ግራኝ መሐመድ ለ15 ዓመታት ያህል ክርስቲያኑን (አማራውን) ሕዝብ እያሳደደ ፈጀው በሀገሪቱም ላይ ከዮዲት ጉዲት በከፋና ተወዳዳሪ በማይገኝለት ጨርሶ ኢትዮጵያዊ ወገናዊነት ባልተንጸባረቀበት በፍጹም ባዕዳዊ ስሜት ሀገሪቱን ከሥር ነቀላት አደቀቃት የቤተመንግሥትና የቤተክህነትን ሀብቶችና ቅርሶችን ሁሉ ጥርግ አድርጎ ለእርዳታ ላመጣቸው አረቦችና ለቱርኮች ጦር ሰጠ፡፡

ተንቀሳቀሽ ያልሆኑትንም አፈራረሰ ደመሰሰ ሌላው ቀርቶ በሀገሪቱ አንዲት ዛፍ እንኳን ቆሞ እንዳይቀር እስከ ማድረግ የደረሰ በገሪቱን ከሥር የመንቀል የጥፋት ዓላማ አንግቦ አወደመ፡፡ ሕዝቡንም አልሰልምም ያለውን እየሰየፈ ሞትን ፈርተው እሽ ያሉትን እያሰለመ ሲዋጋ የቀረው ሕዝብ ከንጉሡ ጋር ተሰዶ በሰሜን ኢትዮጵያ እየተቅበዘበዘ እንዳለ በጦርነቱ ምክንያት ሕዝቡ ቀየውን ጥሎ በመሰደዱ ባዶና ነጻ ሆኖ ያገኙትን መሬት በ15 ዓመታቱ ውስጥ የኦሮሞ ተወላጆች ድንበር ተሻግረው በቦረና በኩል በመግባት ሰፊ መሬት ለመቆጣጠር ዕድል አገኙ፡፡ ዐፄ ልብነ ድንግል ከሞቱ በኋላ ልጃቸው ዐፄ ገላውዴዎስ በስደት እንዳሉ በ1530 ዓ.ም ነግሠው ከፖርቹጋሎች ባገኙት እርዳታ ታግዘው ግራኝን ጎንደር ፎገራ ላይ ገድለው ድል አደረጉት ግራኝን ከገደሉና ሠራዊቱንም የማረኩትን ማርከው የሸሸውም ከሸሸ በኋላ ወደ አባቶቻቸው መናገሻ ሲመለሱ ከሀገሩ የሚበዛው በእንግዶች ማለትም በኦሮሞ ተወላጆች ተይዞ አገኙት፡፡ ንጉሡም የሕዝባቸውን ማለቅ ተመልክተው በጣም የሳሳውን የሕዝባቸውን ቁጥር ለማካካስ እንደሚረዳቸው በማሰብና ፈቃደ እግዚአብሔር እንደሆነ በመገመት ለእንግዳው ሕዝብ የጎሳ አለቆች ሕዝቡ ሀገሬውን መስሎ ለመንግሥት እየገበረ የሚኖር ከሆነ ሕዝቡ ካለበት ስፍራ መኖሩን እንደሚፈቅዱ አስታወቁ፡፡ የኦሮሞ ሕዝብ አለቆችም ይህንን ችሮታ በደስታ በመቀበል ሀገሬውን መስለው እንደሀገሬው ሕዝብ እየገበሩ ለመኖር ቃል በመግባት የኢትዮጵያዊነት ዜግነታቸውን አገኙ፡፡ ሌላ አዲስ ፈላሲ እንዳይገባ ግን የቦረናን በር ዘጉ፡፡ እንግዲህ ይህ ከሆነ ረጅም ወይም በጣም ሩቅ የማይባል ማለትም አምስት መቶ ዓመታት መሆኑ ነው፡፡

ይህ በእንዲህ እንዳል በፋሽስት ጣሊያን የ5 ዓመታት የወረራ ጊዜ የፋሽስትን የጥፋት ምክር በመስማት እንዲሁም የ1983ቱን የመንግሥት ለውጥ ተከትሎ የጥፋት መልዕክተኛ በሆኑት ምክርና ግፊት በሚያሳዝን ሁኔታ የኦሮሞ ተወላጆች ከዐፄ ገላውዴዎስ ጋር አድርገውት የነበረውን ስምምነት አደጋ ላይ በሚጥል ሁኔታ በሀገሪቱ የተለያዩ ስፍራዎች እውነቱን እያወቁ ሳያውቁም ሊሆን ይችላል እራሳቸውን እንደባለቤት በመቁጠር ጭራሽ አማራውን ሀገራችንን ለቃቹህ ውጡልን በማለት ከዚያም አልፈው የብዙ ንጹሐን ዜጎችን ደም በጭካኔ አፈሰሱ መጠኑ ከፍተኛ ነው ባይባልም ይህ በአማራ ሕዝብ ላይ የተደረገው አራተኛው የዘር ማጥፋት ወንጀል ነበር፡፡ ሦስተኛው የዘር ማጥፋት ሊባል የሚችለው ኦሮሞዎቹ ሸዋ ላይ የነበረውን ሰሎሞናዊ ሥርዎ መንግሥት መቀመጫውን ጎንደር እንዲያደርግ እስከ መገደድ ድረስ የደረሰ አብያተ ክርስቲያናትንና ገዳማትን ማውደምን የጨመረ ጥቃት በተለያየ ጊዜ በፈጸሙ ጊዜ ያደረሱት ጥፋት ነው፡፡

ዛሬ ደግሞ ነገሩ ከዚያም አልፎ የኦሮሞን ሕዝብ ስም ያለ ፍላጎቱ መጠቀሚያ ያደረጉ  እንገነጥላለን የሚሉ የጥፋት ኃይሎች ተፈጥረው ቁጭ አሉ፡፡ ኧረ ተዉ ሕሊና ይኑረን እንጂ ምነው? የማንን ሀገር ነው የምትገነጥሉት? ለነገሩ በአሁኑ ሰዓት ሁሉም ብሔረሰቦች አንዱ ከሌላው ጋር ተቀላቅሉ ተዋልደው ተዋሕደው ወቶላቸዋልና አማራ፣ ኦሮሞ፣ ትግሬ፣ ጉራጌ ወዘተ. የሚባል ሕዝብ ባይኖርም ቅሉ አሁን ትላንትና በእንግድነት ተገብቶ ዝም ተብሎ የሰው ሀገር መገንጠል አለ እንዴ? ለዚያ ውለታ ልትከፍሉት የሚገባው ብድራትስ ይሄ መሆን ነበረበት እንዴ? ሁላችንም ዘራችንን ወደ ኋላ ብንቆጥር አንድና ከአንድ በላይ የሌላ ዘር ደም ተቀላቅሎበት እናገኛለን መረጃውን ለማግኘት ውስንነት ወይም የአቅም ችግር ካላጋጠመን በስተቀር፡፡ በመሆኑም የዘር ፖለቲካ ኢትዮጵያ ውስጥ ጨርሶ ሊሠራ አይችልም ለመሥራት ከተሞከረም በእውነት ላይ ያልተመሠረተና ድንቁርና የተሞላ አስተሳሰብ ነው፡፡ ስላለውና ስለምናየው ሳይሆን ስለሌለውና ስለማናየው እናወራለን እንደክማለንና ጅሎችም ነን፡፡ ይሄንን ማለት ግን የአማራ የትግሬ የጉራጌ የኦሮሞ የመሳሳሉት ባሕል ቋንቋና ሌሎችም መገለጫዎች የሉም ማለት አይደለም፡፡ እነሱም ቢሆኑ ግን አንደኛው ከሌላኛው ጋር አልተወራረሰም አልተቀላቀለም ማለት ፈጽሞ አይቻልም፡፡

ወደ ቀደመው ነገራችን እንመለስና አፄ ገላውዴዎስ ሸዋ ሆነው ከገዙ በኋላ ከሳቸው በኋላ ከነገሡት ከዐፄ ሚናስ በኋላ ያሉት የዚህ ሥርዎ መንግሥት ነገሥታት መቀመጫቸውን ወደ ጎንደር በማዞር በመጨረሻ በዳግማዊ ምኒልክ ወደ ሸዋ ከመመለሱ በፊት በላስቴው ዐፄ ተክለጊዮርጊስ 1860 ዓ.ም-1863 ለሦስት ዓመታት መቀመጫቸውን ጎንደርና ላስታ በማድረግ ቀጥለውም የትግሬው ዐፄ ዮሐንስ 4ኛ ከ1863 ዓ.ም-1881 ዓ.ም መቀመጫቸውን መቀሌና ጎንደር በማድረግ ጣልቃ ከመግባታቸው ውጭ ሰሎሞናዊው ሥርዎ መንግሥት እስከ 19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ድረስ መቀመጫውን ጎንደር አድርጎ ቆይቶ ነበር፡፡

እንግዲህ ይሄንን ታሪክ ማለትም በአክሱማዊያን (አማሮች) ዙሪያ ያለውን እውነት የሕወሀት ባለሥልጣናት በሚገባ የሚያውቁት ጉዳይ ነው፡፡ በሁለት መንገዶች 1ኛ እንደማንኛውም የትግራይ ሕዝብ ተወላጅ በትውፊታዊ መረጃ 2ኛ ትግል ላይ በነበሩበት ወቅት በአንድ 100 ዓመታትን በራቁ የትግራይ ተወላጅ ሽማግሌ አባት ይሰጣቸው በነበረ ምክርና ትምህርት፡፡ እኒህ አረጋዊ ሰው የኢሕአዴግን ምልክት ንብ እንዲሆን ያስቻሉም ሰው ናቸው፡፡ እኒህ ሰው ሕወሀቶችን እናንተ የዐፄ ዮሐንስ 4ኛ የካሳ ምርጫ ልጆች ናቹህ እያሉ ይነግሯቸው እንደነበር የሕወሐት አመራሮች ይናገራሉ፡፡ ነገር ግን ምንም እንኳ ይህንን እውነት የሚያውቁ ቢሆንም በዮዲት ጊዜ በተፈጠረው ችግር ምክንያት አሁን ባለው የሕዝብ አሰፋፈር አማሮች ወይም አማርኛ ተናጋሪ አክሱም አካባቢ አለመኖራቸውና አካባቢው በትግርኛ ቋንቋ ተናጋሪዎች መያዙ ቢያንስ ምንም የታሪክ ዕውቀት በሌላቸው ዜጎች ዘንድ አክሱም የትግሬ ተወላጆች እንደነበረ ተደርጎ እንዲታሰብ በፈጠረላቸው ምቹ ሁኔታ በሰው ወርቅ ለመድመቅ ሲሞክሩና ሲቋምጡ ይታያሉ፡፡

ይሁንና ሥነ ልቡናቸውና ሰብእናቸው ማለትም ሕወሐቶች ለታሪክ ለድንበር ለቅርስ ለመሳሰሉት ሀብቶቻችንና እሴቶቻችን ያላቸው አመለካከት ሲታይ ግን ከአክሱም ሥርዎ መንግሥት ጋር ግንኙነት እንዳልነበራቸው ሲያሳብቅባቸው ወይም ሲያሳጣቸው ይታያል ምክንያቱም ሕወሀቶች ለእነዚህ እሴቶቻችን ባጠቃላይ ለሀገሪቱ ታሪክና እሴቶች ያላቸው ግልጽ የሆነ ጥላቻና ዴንታቢስነት ወይም ለእነዚህ እሴቶቻችን ያላቸው ፍቅርና አቅርቦት ደካማ ወይም የምናውቀውን ያህል ነውና፡፡ ይህ ማለት ግን የትግራይ ሕዝብ በሙሉ ለታሪካችን ለነጻነታችን ለሉዓላዊነታችን ለድንበራችን ለቅርሶቻችን ወዘተ. ዴንታ ቢስና ግድየለሽ ነው ማለት አይደለም፡፡ በአንፃሩ ደግሞ የአማራን የባለአደራነት ስሜት ማለትም ለታሪክ ለቅርስ ለድንበር በአጠቃላይ ለሀገር ያለውን ተቆርቋሪነት ያየን እንደሆነ የሚመሰገንና አርዓያነትም ያለው ነው፡፡ እንግዲህ ይሄ ከየትም የሚመጣ ሳይሆን እንደ ንብረት ሁሉ ከቀደሙት ትውልዶች የሚወረስ የባለ አደራነት የባለቤትነት ስሜት መንፈሳዊ ውርስ ሀብት ወይም እርሾ በመኖሩ ነው፡፡ ይሄንንም ስል የተቀረው የኢትዮጵያ ሕዝብ የሀገር ፍቅር ስሜት የለውም እያልኩ አለመሆኔ ይታወቅ፡፡ ትንታኔዬ ያተኮረው ከላይ በተገለጸው አካባቢና ርዕሰ ጉዳይ ብቻ በመሆኑ ነው፡፡

የ1983 ዓ.ም የመንግሥት ለውጥ ተከትሎ በአማራ ሕዝብ ላይ በግልጽና በስውር በእቅድና በተጠና መልኩ የዘር ማጥፋት ወንጀሎች በመፈጸም ላይ ይገኛል፡፡ ዛሬም እንደ ዮዲት ዘመን ለመኖርና ለመብላት በሚል ማንነቱን ማለትም አማራነቱን የካደውና የደበቀው ለአማራነቱ ግድ የለሽ የሆነው ጭራሽም እንዴት እንደሆነ ባልታወቀ ሁኔታ ቅንጣት ቁጭትና ጸጸት ሳይታይባቸው ከግፈኞች ጋር ተባባሪ በመሆን በገዛ ማንነታቸው ላይ የዘመቱ ሰዎች ቁጥር የትየሌሌ ነው፡፡ የዚህ የዘር ማጥፋት ወንጀል መገለጫ ዘርፈ ብዙና የተወሳሰበም ነው፡፡ በገሀድ ከተፈጸሙት የዘር ማጥፋት ወንጀሎች በቅርብ ትውስ የሚሉትን ስናነሣ በእነ ታምራት ላይኔ ዓይነቱ በሕወሃት መራሹ “መንግሥት” ባለሥልጣናት ገፋሪነት ሥልጣን በያዙ ማግሥት በአቦምሳ ወይም በአርባጉጉ በሌሎችም ሥፍራዎች በአማራነታቸው ብቻ ከሕፃን እስከ አረጋዊያን በጭካኔ የተገደሉና በተለያዬ ጊዜም ከበደኖ ከጉራፈርዳ አሁን በቅርቡ ደግሞ ከቤንሻንጉል ጉምዝ ንብረታቸውን ወርሰው ማባረራቸው የገዛ ሕገመንግሥታቸው ማንኛውም ኢትዮጵያዊ በየትኛውም የሀገሪቱ ስፍራ ሠርቶ የማደር ኑሮውን የመመሥረት ሕገመንግሥታዊ መብት አለው እያለ በአንድ ሕዝብ ላይ ያነጣጠረ ጅምላ ማፈናቀል በተለያየ ጊዜ በተለያዩ ቦታዎች ተፈጸመ፡፡ አቶ መለስ ዜናዊ ሲጠየቁ ምን ብለው መለሱ ይህ የክልሉ መንግሥት ጉዳይ ነው ሕገወጥ ሰፋሪዎች ናቸው ካለና አልፈልጋቸውም ካለ መብቱ ነው ይችላል በማለት የገዛ ሕገመንግሥታቸውን የሚፃረር ምላሽ ሰጡ፡፡ ይህ መልሳቸውም ይህ ጉዳይ የተፈፀመው በእሳቸው ትዕዛዝ መሆኑን ጠቆመ ለነገሩ በ21 ዓመታቱ የወያኔ መንግሥት አስተዳደር ተሞክሮ እንደምንረዳው እንዲህ ዓይነቱ ከባድና አሳሳቢ ውሣኔ በክልል አስተዳደሮች ደረጃ ሊወሰን እንደማይችል መረዳት አያዳግትም፡፡ አቶ መለስ እንዲህ ብለው ሲሉ እናንተም በጊዜአቹህ እኛ እንዳደረግነው ሁሉ ትግሬን ባዶ እጁን አራግፋቹህ አፈናቅላቹህ ማባረር ትችላላቹህ ማለታቸውና ይህንን አዲስ አዙሪት ባርከው መጀመራቸው እንደሆነ አቶ መለስ ጨርሶ አልገባቸውም፡፡

“አየ ጭንቅላት አየ የኛ አርቆ አሳቢ” የብልህነትንና የአርቆ አሳቢነትን ትርጉም ለማያውቁ ሰዎች አርቆ አሳቢ መሪ ማለት ውሎ አድሮ ምን ሊያስከትል እንደሚችል መገመት ተስኖት በሰላምና በፍቅር የሚኖርን ሕዝብ እንዲናቆር ማሴር እንዲፋጅ እንዲባላ መሸረብና መጣር ቀን እንዲጠባበቅ ማድረግ ሳይሆን እንኳን ያላጣውን ሰላም ፍቅር አንድነት ሕብረት ያጣ ሕዝብ እንኳን ቢሆን ኖሮ እንዲህ የሆነውን ሕዝብ ማስማማት ማግባባት ማፋቀር ማዋደድ መቻል ነው ብልህና ባለአእምሮ መሪ ማለት እንጅ የሚያናቁረውና ለማፋጀት የሚጥረው አይደለም ያ ደደብ ደንቆሮ እንጂ ብልህና አሳቢ ሊባል ከቶ እንዴት ይቻላል? የኢትዮጵያ ሕዝብ አላውቃቸው ብሎና ተስፋ አልቆርጥ ብሎ ነው እንጂ ከእነዚህ መንግሥታዊ ዳሲኘሊን (ሥነ ሥርዓት) ከማያውቁ፣ ኃላፊነትና ተጠያቂነት የሚባል ነገር ጨርሶ ከማይገባቸው፣ የጫካ አውሬዎች የመንደር ወጠጤዎች የስርቻ ወሮበሎች የቆሻሻ ሥነ ምግባር መፍለቂያዎች ከሆኑ ከእነዚህ ጉዶች ከዚህ የተለየ ምን ይጠበቅ ኖሯል፡፡ እድሜ ዘመናቸውን ሳይለወጡና ሳይሰለጥኑ ጭራሽ እየባሰባቸውና እየደነቆሩ ሄደው ቁጭ አሉ፡፡ ይለወጣሉ ብላቹህም ከቶም ተስፋ አታድርጉ፡፡

ወደ ሌሎቹ አማራን የማጥፋት ወንጀሎች ዓይነቶች ስናልፍ በየትኛውም የሀገሪቱ ክፍል የአማራ ተወላጅ በስውር ደባ ሠርቶ የመኖር ዕድል መነፈጉ፣ በአንድ ወቅት ላይ በተለይ ጎጃም የወባ ወረርሽኝ ገብቶ ሕዝቡን ሲጨርስ የአገዛዙ አካላት ተነግሯቸውና እያወቁ ፓርላማ ውስጥ መነጋገሪያ እስከመሆን ሲደርስ መንግስታዊ ያልሆኑ የውጭ ደርጅቶች እስኪታዘቡ ድረስ አገዛዙ አይቶ እንዳላየ ሰምቶ እንዳልሰማ ጆሮ ዳባ ልበስ ብሎ ምንም ዓይነት የህክምና አቅርቦት እንዳይሰጥ በማድረግ ሕዝቡ እንዲያልቅ መደረጉ፣ ከዓመታት በፊት የጎንደር ፖሊስ በወገናዊነት ቁጭት በመነሣሣት ጫትን በቸልተኝነት ዝም ብለን በመመልከታችን ትውልዱ እንዳለ የጫት ሱሰኛ እስከመሆን ደረሰ አሁን ደግሞ ይሄ ሺሻ የሚባለውን ዝም ብንል ነገ እንደጫቱ ልንቀለብሰው ከማንችልበት ደረጃ መድረሳችንም አይደለ? በማለት ተነሣስተው ከየጫት ቤቱ ሲሰበስቡ ወዲያውኑ ከክልል ተደውሎ ማን አዛዛቹህ አሁኑኑ በአስቸኳይ መልሱ ተብለው እንዲመልሱና ትውልዱ ሱሰኛና እንኩቶ ብላሽ እንዲሆን ጥረት መደረጉ፣ በሀገሪቱ ሁለት ዓይነት የትምህርት ሥርዓት በመቅረጽ በትግራይና በተቀረው የሀገሪቱ ክፍል ያለውን በመለያየት በተለይ ደግሞ የአማራውን ክልል የትምህርት ጥራት ደረጃ አሳዛኝ በሆነ መልኩ እንዲወድቅ መደረጉ የመሳሰሉት ሲሆኑ በስውር ከሚፈጸመው የዘር ማጥፋት ወንጀሎች ደግሞ ሁለቱን ብቻ ልጥቀስ፡-

አንደኛው በአማራ ክፍላተ ሀገራት ከፍተኛ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች ምክንያታቸው ያልታወቁና ያልተገለፁ በየጊዜው የሚከናወኑ የጅምላ ክትባቶች አሉ፡፡ እነኝህ ክትባቶች የተከተቡትን ሰዎች መውለድ እንዳይችሉ የሚያደርጉ ክትባቶች ናቸው፡፡ ይህ ክትባት በተደጋጋሚ ሲፈጸም የተለያዩ ምክንያቶችን እየፈጠሩ በክትባቱ ወቅት በመቅረት ሳይከተቡ የሚቀሩ ወገኖች እንዳሉ ታወቀ፡፡ የስውር ደባ ሰለባ እየሆኑ እንደሆነ የገባቸው ተማሪዎች የተለያዩ ምክንያቶችን እየፈጠሩ ላለመከተብ የሚያደርጉት ጥረት የአሳዛኙ ቲያትር አስቂኝ ገጽታ ሆኖ ታይቷል፡፡ ወደ ኋላም ሕዝቡ ይሄንን ጉዳይ ጭራሽ የወጉ ማጣፈጫና ማምረራያ አድረጎት አረፈ፡፡ ሽለ ሙቅ የሆነች ሴት ስትታይ “አሀ ይች ከክትባት ያመለጠች ናት” ያባላል ስሜተ ቀዝቃዛዋን ደግሞ፣ “ይች ተከታቢ ናት” እያለ እስኪቀልድበት ድረስ ይህ ጉዳይ የሕልውናውን ጉልህ ሥፍራ እንደያዘና ማወቁን ወይም መንቃቱን ጠቆመ፡፡ ከዚህ የተለየ ግን ምንም ያደረገው ነገር የለም፡፡ በሌሎች ሀገሮች ቢሆን ግን ከዚህ የበለጠ የሕዝብ አመጽ ሊቀሰቅስ የሚችል ምክንያት ባልነበረ፡፡

ሁለተኛው ደግሞ በተለይ 1996/97 ዓ.ም. ፀረ ትራኮማ ክትባት በሚል ሽፋን በበርካታ አካባቢዎች በተለያዬ ጊዜ የተደረጉ ክትባቶች ብዙ ሕፃናትንና ነፈሰጡር እናቶችን ለሞት አብቅተዋል፡፡ በነዚህ የአማራ አካባቢዎች የቀብር ስፍራዎች ብትዘዋወሩ ከቀድሞው በተለየና ባልተለመደ መልኩ በርካታ የሕፃናትና የነፍሰጡር እናቶች መቃብሮችን ታያላችሁ፡፡ እንግዲህ እነኝህና ሌሎች እነኝህን የመሳሰሉ ስውርና ድብቅ የዘር ማጥፋት ወንጀሎች በአማራ ሕዝብ ላይ ሲፈጸም ቆይቷል፡፡ በግልጽ በአደባባይ በዓለም አቀፉ በሕብረተሰብ እይታ ስር በዘራቸው ምክንያት ብቻ የዜጐችን ንብረት ዘርፎ የሚያፈናቅል የሚያባርር የእርዳታ እህል የሚከለክልና በረሃብ የሚያሰቃይ ሌላም በግልጽ የሚታዩ ግፎችን የሚፈጽም ግፈኛ አገዛዝ በስውር ወይም በድብቅ እነኚህን የጠቀስኳቸውንና ሌሎችንም አያደርግም ብሎ የሚጠራጠር ሰው ወይም ዜጋ ካለ እጅግ የዋህና ያልበሰለ መሆኑን ዛሬ ይወቅ፡፡

ወያኔ ቢወድቅ ወይም ከሥልጣን ቢወገድ የሚከተለውን አጸፋ ጠንቅቆ ስለሚያውቅ በተቻለው መጠን በሥልጣን እያለ ይህንን የበቀል እርምጃ ይወስድብኛል ብሎ የሚፈራውን ሕዝብ (አማራን) በግልጽም ይሁን በስውር በሚያደርጋቸው የማጥፊያ ዘዴዎች ለቅሞ ማጥፋት ዋነኛውና ሌት ተቀን የሚሠራበት ዓላማው ነው የሚል ከባድ ሥጋት አለብኝ፡፡ እስከ 1999 ዓ.ም በተሠራው ደባ ያገኙት ድምር ውጤት ከ6 ዓመታት በፊት በ1999 ዓ.ም በተደረገው የሕዝብ ቆጠራ በሌላው የኢትዮጵያ ሕዝብ ባልታየና እንግዳ በሆነ መልኩ የሌላው ሕዝብ በቅድሚያ ትንበያው መሠረት እና ከዚያም በላይ ሆኖ ሲገኝ የአማራ ሕዝብ ግን ይደርሳል ተብሎ ከተጠበቀው የትንበያ ቁጥር ወይም መድረስ ከነበረበት ቁጥር አለመድረሱ ብቻ ሳይሆን ጭራሽም በሚሊዮኖች (አእላፋት) አሽቆልቁሎ እንደተገኘ ማስታወስ ይቻላል፡፡ ገና ከ4 ዓመታት በኋላ በሚደረገው ቆጠራም ከ1999 ዓ.ም በኋላ በሠሩት ደባ ከዚህም በከፋ ሊያሽቆለቁል እንደሚችል ይገመታል፡፡

በየሙያ መስኩ ሰዎች ስንት ጉድ ያውቃሉ መሰላችሁ ለመናገርና ለመመስከር ጊዜን የሚጠብቁ፡፡ የሚገርመኝና ግራ የሚገባኝ ነገር ቢኖር በዚህ ሕዝብ ላይ እንዲህ ጥርስ የተነከሰውና የተጨከነው ለምንድን ነው? ከሌሎች ብሔረሰቦች ጋር በመሆን የዚህችን ሀገር ነጻነት አስጠብቆ ባቆዬ? ከቀደምት ሥልጡንና ኃያላን ሀገራት ጎራ ባሰለፈ? ለእነኝህና ለሌሎች ኩራቶቻችን ሲል ስንትና ስንት መከራ ባሳለፈ? ለምን? ይህ ያስመሰግነዋል እንጂ በምን ተአምር ነው ለጥፋት ድግስ ሊዳርገው የሚገባው? በኢትዮጵያዊነቱና በሀገሩ ኩራትና ክብር የሚሰማው ባለውለታና የሚያስብ ሕሊና ያለው ኢትዮጵያዊ ዜጋ ሁሉ ይህንን የዘር ማጥፋት ወንጀል በዝምታና በይሁንታ የሚመለከትበት አቅል ይኖራል ብሎ ማሰብ ይቻል ይሆን? አረማዊያን ሆይ በምሳሩ ላይ ቆማቹሀል ለራሳችሁም ይብስባቹሀል፡፡ አየ የኛ ልማታዊ መንግሥት ለማያውቅሽ ታጠኝ አያ፡፡ አንባቢያን ሆይ ደኅና ሁኑ ከዚህ በኋላ እንኳን የምንገናኝ አይመስለኝም፡፡ (በመግቢያው ላይ ያለው ፎቶ ለማሳያነት የቀረበ)

ኢትዮጵያ ከውድ ልጆቿ ጋር በክብር በነጻነትና በልዕልና ለዘላለም ትኑር!!!

    (የሽብር – ዘፍጥረት ፫)

    ….በሁለት ተከታታይ ጽሁፎች የሽብርተኝነትን አነሳስ እና የአልሸባብን አፈጣጠር በደምሳሳውም ቢሆን መቃኘታችን ይታወሳል፡፡ በዚህም የኢትዮጵያ ጦር ወደ ሶማሊያ መግባቱ ለምስራቅ አፍሪካው አደገኛ ቡድን መወለድ መንስኤ ስለመሆኑ ከተለያዩ የመረጃ ምንጮች እና ከሞቋዲሾ እስከ ኪስማዩ በደም ከተፃፈው የሠራዊቱ አባላት ገጠመኝ መረዳት ችለናል፤ ይህ ቡድን ዛሬ ከመንግስታዊ ተቋማት ይልቅ ንፁሀን ዜጐችን ዒላማ አድርጎ፣ የቀንዱን አገራት አካባቢ ወደ ሕግ-አልባ የጦር ቀጠናነት መለወጥ የሚያስችለውን ግዙፍ ኃይል አካብቶ አስፈሪ እየሆነ ስለመምጣቱ ማስተዋሉ አዳጋች አይደለም፡፡ ለርዕሰ-ጉዳያችንም መቋጫ የምናደርገው የኢትዮጵያ መንግስት ‹‹ሽብር››ን እንዴት ለፖለቲካዊ ዓላማ እንደሚጠቀምበትና እነማንን በ‹‹አሸባሪ››ነት  ፈርጆ በመወንጀልና በማሳደድ እኩይ ተግባር ላይ መጠመዱን በጨረፍታ መመልከት በመሆኑ ወደዛው እናልፋለን፡፡

ጋዜጠኛ ተመስገን ደሳለኝ

   የሽብር ድንበር…
የሽብር ድርጊትን ለዓላማቸው ማስፈፀሚያ መምረጣቸውን በይፋ አውጀው የሚንቀሳቀሱ ቡድኖች፣ በአሰቃቂ አደጋዎች በሚመነዘሩ ጥቃቶች ንፁሃንን ለህልፈትና ለከባድ ፍርሃት በመዳረግ፣ ማሕበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴዎችን በመገደብ ጥያቄዎቻቸውን በኃይል ለማስፈፀም መሞከራቸው የተለመደ ነው፤ ለዚህ ይቅር ለማይባለው ጭካኔያቸውም የድል ችቦ ለኩሰው ጮቤ ሲረግጡ በሀዘን ተመልክተናል፤ በቅርቡ በጎረቤታችን ኬኒያ ውስጥ የተፈፀሙትን ዘግናኝ የጅምላ ጥቃቶችና ፍንዳታዎችን ተከትሎ ቡድኑ የሰጣቸው መግለጫዎችም ይህንኑ ያስረግጣሉ፡፡ ከሁሉም በፊት ግን ‹‹የሽብር ድርጊት ምንድር ነው?›› የሚለው ጥያቄ ተፍታቶ መመለስ የሚኖርበት ይመስለኛል፡፡ ምክንያቱም በዳሰሳችን የምናገኘው ምላሽ ዓለም-አቀፍ ማሕበረሰቡን የሚያቀራርብ ቢሆንም፣ በተግባር ሲገለጥ ግን መጣረስ መኖሩን ማስረጃዎች ይጠቁማሉና፤ ስለዚህም የሽብርን አንድምታ ከየመንግስታቱ ባህርያት አኳያ በሁለት ምድብ ከፍለን እንመለከታለን፡፡

የመጀመሪያው በአንፃራዊነት ዴሞክራሲያዊ አስተዳደርን ማንበር የቻሉ አገራት እና ዓለም-አቀፍ ተቋማት ከሚሰጡት ብያኔ ጋር የሚያያዝ ነው፡፡ በዚህ ምድብ ሽብርተኝነት የሚያቅፈው ትርጓሜም ሆነ አደጋውን ለመከላከል የሚወጡ ሕጎች በውስጣዊ የፖለቲካ ፍላጎት (በተለይ ሥልጣንን ከሕዝባዊ ሰላማዊ ተቃውሞ ለመከላከል) ያልተቃኙ ከመሆናቸው በተጨማሪ፣ ‹የተቃዋሚ ፓርቲ አባላትንና ተቺዎችን ለማጥቃት ይውላሉ› ተብሎ አለመታሰቡ ከሞላ ጎደል ብዙሃኑን የሚያስማሙ (እንከን ባይታጣባቸውም በመግባባት የሚታለፉ) ተደርገው ይወሰዳሉ፤ የእነዚህ አካላት ብቸኛ ዓላማም አገርን እና ሕዝብን ከሰቆቃ መጠበቅ ላይ ያተኮረ እንደሆነ በመረጋገጡ ትርጓሜው ያን ያህል ሲያከራክር አይስተዋልምና ዝርዝር ነገር ከማተት ታቅበን፣ ወደ ሌላኛው ምድብ እንለፍ፡፡

በሁለተኛነት የምናነሳውና ዋነኛው ደግሞ ኢትዮጵያን ጨምሮ ወጥ-አምባገናዊ አገዛዝ በሚያስተዳድሯቸው አገራት የሚበየነውን የሽብር ድርጊት ነው፤ በእነዚህ ሥርዓታት ውስጥ ድርጊቱ አለቅጥ ከመለጠጡ በዘለለ፣ ለትርጉም አሻሚ የሆኑ አንቀፆች እንዲካተቱበት ስለመደረጉ ጉዳዩን ያጠኑ ምሁራን የደረሱበት ድምዳሜም ሆነ በተጨባጭ የታዩ የሐሰት ውንጀላዎች ያስረግጡልናል፡፡ ኩነቱን ከኢትዮጵያ አውድ አኳያ ካየነው ደግሞ ይሁነኝ ተብሎ የገዥው-ፓርቲን ስሁት ፖሊሲዎች እና አምባ-ገነናዊ ባህሪያት በድፍረት የሚተቹትን፤ እንዲሁም በሰላማዊ መንገድ የሚታገሉ የፖለቲካ ድርጅት አባላትን ለማጥቃት በ2001 ዓ.ም የፀደቀው የፀረ-ሽብር አዋጅ አንዳንድ አንቀፆች እንዲካተቱበት መደረጉን በማስረጃነት መጥቀስ እንችላለን፡፡ በተለይም ከአረቡ ፀደይ በኋላ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ ‹‹ለሥልጣኔ ያሰጉኛል›› በሚል የጠረጠራቸውን የፖለቲካ ፓርቲ አባላት፣ ጋዜጠኞች እና አክቲቪስቶች፣ እንዲሁም ከኦሮሚያ በስመ-ኦነግ አፍሶ ካጎራቸው ንፅሃን እስከ የሙስሊም ኮሚቴዎች ድረስ በሐሰት እየወነጀለ ወህኒ ቤቱን ከአፍ እስከ ገደፉ ለመሙላት ያላዳገተውም በዚህ አስቀድሞ በዘረጋው ወጥመድ ይመስለኛል፡፡

  በርግጥ ይህን መሰሉ የገዥዎቻችን ብልጠት ዛሬ የተጀመረ አለመሆኑ አይካድም፤ ትላንት አርበኛው በላይ ዘለቀ እና ደጃዝማች ታከለ ወልደሐዋርያትን የመሳሰሉ የሀገር ባለውለታዎች፣ በአፄ ኃይለስላሴ አስተዳደር ‹‹አሸባሪ›› (ፀረ-ዘውድ) ተብለው የህይወት መስዋዕትነት መክፈላቸውን እናስታውሳለን፡፡ በኮሎኔል መንግስቱ ኃይለማርያም ዘመነ-መንግስትም ቢሆን፣ ከጄኔራል አማን አምደሚካኤል እስከ ጄኔራል ተፈራ ባንቲ፤ ከኢህአፓ እስከ መኢሶን፣ ከኦነግ እስከ ህወሓት፣ ከጀብሀ እስከ ሻዕቢያ… ያሉ የፖለቲካ ድርጅቶች እና ግለሰቦች ‹‹አሸባሪ›› (ፀረ-ሕዝብ) ተብለው ይሳደዱ፣ ይጨፈለቁና ይገደሉ እንደነበር ከታሪክ ድርሳናት በተጨማሪ እውነታውን ይመሰክሩ ዘንዳ   በህይወት የሰነበቱ የዓይን እማኞች ያስረግጣሉ፤ ኢህአዴግም በምክር ቤቱ በኩል የያዘውን ሥልጣን በመጠቀም አካሄዱን ሕጋዊ ለማስመሰል በአዋጅ የደነገገው ይህንን የቀደመ ስልት በመኮረጅ ነው ብዬ አምናለሁ፡፡

ስጋታችን ማነው?
አሸባሪ ቡድኖች ብዙውን ጊዜ የሚያቀነቅኑትን ፖለቲካዊ እና ኃይማኖታዊ አጀንዳዎችን ለማስፈፀም የየትኛውንም አገር ሕግ ከመጣሳቸውም በዘለለ ደም-አፋሳሽን በመሰለ አሉታዊ ገፅ የሚሸፈኑ መሆኑ እውነት ነው፤ ከዚህ ተነስተንም ስለጉዳዩ በምክንያታዊነት እንነጋገር ከተባለ፣ በዛሬይቷ ኢትዮጵያ ቀንደኛው የስጋት ምንጭ ምንድር ነው? ብሎ ወሳኝ ጥያቄ ከማንሳት መጀመርን ግድ ይላል፡- በተጨባጭ ሀገሪቷን በታሪክ-አልባነት ለማፈራረስ ያንዣበበብን አደጋ የቱ ነው? ሥርዓቱ ያነበረው የጎሳ ፌደራሊዝም ወይስ እስክንድር ነጋ? የዕድገት ማነቆስ? አለቅጥ የተንሰራፋው መንግስታዊ ሙስና ወይስ እነርዕዮት ዓለሙ እና ውብሸት ታዬ? አንገብጋቢው ችግራችንስ? በአስደንጋጭ ሁኔታ እያሻቀበ ያለው ሥራ-አጥነት ወይስ እነአንዱአለም አራጌ እና በቀለ ገርባ? ተቻችሎ የመኖር እንቅፋትስ? የመንግስት በግላጭ በኃይማኖት ጉዳይ ጣልቃ መግባት ወይስ እነአቡበከር መሀመድ? በርሃብ እንደ ቅጠል ለመርገፋችንስ? አስከፊው ድህነት ወይስ አንዳርጋቸው ጽጌ? የዲሞክራሲ ጋሬጣስ? ከአገዛዙ የተለየ የፖለቲካ አመለካከት አራማጆችን በኃይል ማፈን ወይስ እነተስፋዓለም ወልደየስ? ለሕግ የበላይነት አለመከበርስ? ፍትህን በገንዘብ ሊገዛ ለከጀለ ባለጊዜ መቸርቸር ወይስ ‹በሰላማዊ መንገድ የሥርዓት ለውጥ እናመጣለን› በሚል የተደራጁ የፖለቲካ ፓርቲ አባላትን ማሳደድ? …ለእነዚህና መሠል ጥያቄዎች አመክንዮአዊ ምላሽ ማግኘት ቀዳሚው ተግባር ይመስለኛል፤ ምላሾቹም ለአጠቃላይ አገራዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ማሕበራዊ እና ኃይማኖታዊ ችግሮች የማያዳግም መፍትሔ መስጠት
አይሳናቸውም ብዬ አስባለሁ፡፡

ማነው አሸባሪ?
ምንም እንኳ ጥያቄው ተራ ቢመስልም፣ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የተስተዋለው የሀገራችን ተጨባጭ እውነታ የሚነግረን ከሚታሰበው በተቃርኖው ነው፡፡ ጉዳዩን ያከረረው ገፊ-ምክንያትም አገዛዙ የሽብርን ትርጓሜ በፈለገ ወቅት ለጥጦ በመጠቀሙ ብቻ አይደለም፤ ይልቁንም ሁሉም የሀገሪቱ ዜጋ በማንኛውም ሰዓት ሊወነጀልበት እንደሚችል እያሰበ በፍራሃት ተሸብቦ ሰጥ-ለጥ ብሎ እንዲያድር በማስገደዱም ጭምር ነው፡፡ ከጥቂት ዓመታት በፊት ኦነግ፣ ኦብነግ እና ግንቦት 7 እንደ አልቃይዳ እና አልሸባብ ሁሉ ‹‹አሸባሪ›› ድርጅቶች ተብለው መፈረጃቸው አይዘነጋም፡፡ ይሁንና እነዚህ አገር-በቀል ድርጅቶች ፖለቲካዊ ጥያቄዎቻቸውን የጦር መሳሪያ በማንገብ ለመፍታት የሚከተሉት መንገድ ‹ትክክል ነው፣ አይደለም›ን ጉንጭ አልፋ እሰጠ-እገባ ለጊዜው ወደጎን ብለን፣ የትጥቅ ትግል መስመርን ለምን መረጡ? የሚለውን የጨረፍታ ፍተሻ አናስቀድም፡፡
በቅድሚያም የኦሮሞ ሕዝብ ነፃ አውጪ ግንባር (ኦነግ) ያለፈበትን ጥምዝምዞሽ ብንመለከት የምናገኘው እውነታ፣ ዛሬ በ‹‹አሸባሪ››ነት ከወነጀለው ኢህአዴግ ጋር በመተባበር የደርግ ሥርዓትን ለመቀየር ከመታገሉም በላይ በድሉ ማግስት የጋራ መንግስት መስርቶ፣ ለአንድ ዓመት ከመንፈቅ አካባቢ በጋራ ሀገር ሲያስተዳድር መቆየቱን የሚያስረግጥ ነው፤ ውሎ አድሮ አብዮታዊ ግንባሩ ‹ኦሮሚያን ያለከልካይ መቆጣጠር› የሚለውን ያደረ ትልሙን ለመተግበር፣ ትልቅ እንቅፋት የሆነበትን ኦነግን ከመንግስታዊው ሥልጣን ማባረር ቀንደኛ የቤት ሥራው በማድረጉ፤ ‹‹ሰላማዊና ሕጋዊ›› ተብሎ የተለፈፈለት የምርጫ ውድድር ሊካሄድ የቀናት ዕድሜ ሲቀሩት በስውር እጁ ጠምዝዞና አዋክቦ ከውድድሩ እንዲወጣ ማስገደዱን እንረዳለን፡፡ ይህንንም ተከትሎ ኦነግ የጣለውን ጠብ-መንጃ አንስቶ በኃይል ሥርዓቱን ለማስወገድ ‹‹ዱር ቤቴ!›› ብሎ ተመልሶ በርሃ መግባቱ ባይካድም፣ ወደዚህ ጠርዝ ለመገፋቱ ግን ዋነኛ ተጠያቂው (ኃላፊነት የሚወስደው›) ማን ነው? ብለን ብንጠይቅ መልሱ ቀላልና ግልፅ ነው፡፡    ሌላው በዚህ አውድ ሊጠቀስ የሚችለው ግንቦት 7 ነው፤ እንደሚታወሰው የዚህ ድርጅት ግንባር ቀደምት መስራቾች፣ በ1997ቱ ሶስተኛው ሀገር-አቀፍ ምርጫ ቅንጅቱን ወክለው ተወዳድረው እንዳሸነፉ ቢነገርም፣ ኢህአዴግ የቀድሞው ልምዱን በመጠቀም ‹‹ጨዋታው ፈረሰ፤ ዳቦ ተቆረሰ›› ብሎ ሁሉንም ከያሉበት ለቃቅሞ ወህኒ ቤት አጉሯቸው ሲያበቃ፤ እንዳሻው በሚቀልድበት ካንጋሮ ፍርድ ቤት አቅርቦ የዕድሜ ልክ እስራት ቅጣት ማስጣሉ የትላንት ትውስታችን ነው፡፡

እንግዲህ በዚህ አይነቱ በተቀነባበረ ሰው-ሰራሽ እሳተ-ጎመራ እንዲፈተኑ የተገደዱ ፖለቲከኞች፣ ያውም በቅድመ-ሁኔታ ከእስር ሲለቀቁ፣ እንደ ኢትዮጵያዊነታቸው ‹ለሀገራችን የሚበጅ ርዕዮተ-ዓለም አለን› ብለው ለትግል ከቆረጡ፣ የሚኖራቸው አማራጭ ምን ሊሆን ይችል ነበር? ብለን ብንጠይቅ፣ ሁላችንንም ሊያሳምን የሚችል ድምዳሜ ላይ መድረስ ቢሳነን እንኳ፣ ዛሬ ለመረጡት የትግል ስልት አሁንም ኃላፊነቱ ዞሮ ዞሮ መንግስታዊ ሥልጣን ከያዘው ኃይል ትከሻ ላይ እንደማይወርድ እሙን ነው፡፡
ከዚህ ባለፈ ኢህአዴግ ሀገሪቷ የ‹‹አሸባሪ››ዎች ዒላማ መሆኗን ለማሳየት የሚጠቅሳቸው (ባለቤት ያላቸውም፣ የሌላቸውም)፣ በአዲስ አበባ አንዳንድ ሆቴሎች እና ሚኒባስ ታክሲዎች ላይ የተፈፀሙ ህይወት-ቀጣፊ አሳዛኝ ፍንዳታዎችን በተመለከተ ከዚህ ቀደም ከ‹‹ፍትሕ›› ጋዜጣ ጀምሮ ‹‹ፋክት›› መጽሔት ድረስ ባሉ የሚዲያ ውጤቶች በስፋት የተዘገቡ በመሆኑ መድገሙ አስፈላጊ አይደለምና አልፈዋለሁ፡፡ በግልባጩ የአልሸባብ አሸባሪነትንም ሆነ በኢትዮጵያ ላይ ጥቃት ለመሰንዘር ያለው ብርቱ ፍላጐት ለማንም ስለማያጠራጥር፣ የመንግስት ቀዳሚ ተግባር ሀገሪቱንና ዜጎቿን ከየትኛውም አደጋ መጠበቅ በመሆኑ፣ ከዚህም በላቀ ለጉዳዩ ከፍተኛ ትኩረት መስጠት እንዳለበት እገነዘባለሁ (ይህ ጥንቃቄ ጥልቅ ከሆነው ድህነታችን አንፃር በጥቅም ተማልለው በግብረ-አበርነት ሊሳተፉ የሚችሉ ወንድም-እህቶችንም በአይነ-ቁራኛ መከታተልን ያካትታል)፡፡ ምክንያቱም እውነተኞቹ የሽብር ኃይሎች (በመለስ ዜናዊ አገላለፅ ‹‹ፕሮፌሽናሎቹ››) የሰናፍጭ ታህል ቀዳዳ ካገኙ ዘግናኝ የሕዝብ እልቂት እና ከባድ የንብረት ውድመት ከማድረስ እንደማይመለሱ ከኬኒያ ክራሞት መረዳት ይቻላል፡፡

በተጨማሪም ከሥርዓቱ የተለየ የፖለቲካ አመለካከት ያላቸው ድርጅቶች፣ ጋዜጠኞች፣ የመብት ተሟጋቾችም ሆኑ ዜጎች… አልሸባብን የመሳሰሉ ኃይሎችን ለመከላከል በሚደረገው ጥረት እኩል ኃላፊነትና ግዴታ እንዳለባቸው አልዘነጋውም፡፡ ይህ ማለት ግን በተጭበረበረ ምርጫ ባሸነፉ የገዢው ፓርቲ አባላት የተሞላው የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት፣ የዓይኑ ቀለም ያላማረውን በሙሉ ‹‹አሸባሪ›› ብሎ እያሳደደ የሚፈርጀውን እንደወረደ በመቀበል ማውገዝ አለመሆኑን ማስታወስ እወዳለሁ፡፡ በግሌም ከአልቃይዳ እና አልሸባብ በቀር፣ ሌሎቹ ድርጅቶች የሚከተሉት የትግል ስልት ሕጋዊና ሰላማዊ አለመሆኑ ባይካድም፣ የብሔራዊ ቡድናችንን እግር ኳስ ጨዋታ ለመመልከት በአዲስ አበባ ስታዲየም የሚሰበሰበው ዜጋን፣ አሊያም በሕዝብ የመጓጓዣ አገልግሎት ታጭቆ የሚጓዝ ንፁሃንን የጥቃት ዒላማ አድርገው ሲንቀሳቀሱም ሆነ ሲተግብሩ አለመታየታቸውንም፤ አለመሰማታቸውንም እመሰክራለሁ፤ በ‹‹ማኒፌስቶ››አቸውም ውስጥ ሲቪሉ ኢትዮጵያዊን በአሳቻ ቦታ ባጠመዱት ፈንጂ ስለማጋየት የሚያወራ ሽራፊ አንቀፅ አላነበብኩም፤ በአጠቃላይ ሰላማዊ ዜጋን በሽብር ድርጊት ለማመስ የቀመሩትን ‹‹ስትራቴጂ›› የሚያጋልጥ ጥናትም ሆነ የውስጥ-አወቅ መረጃ አጋጥሞኝ አለማወቁን  አልሸሽግም፡፡ …የሆነው ሆኖ በኢትዮጵያችን የ‹‹ሽብር›› ዘፍጥረት ቅድመ-ታሪክ ከሞላ ጎደል ይህን ይመስላል ብዬ አምናለሁ፡፡

   በተቀረ የአል-ቃኢዳውን አይማን አልዘዋሀሪ፣ አሊያም የአልሸባቡን አህመድ አብዲ ጎዳኔ፣ ወይም የቦኮ-ሀራሙን አቡበክር ሼኩ የመሰለ በለዒ-ሰብ፣ ከኢትዮጵያውያን ‹‹አሸባሪ››ዎች መካከል ፈልገን የምናገኝ አይመስለኝም፤ ሌላው ቀርቶ ከሳሹ ኢህአዴግም የታሳሪዎቹን ንፅህና ከማንም በላይ አሳምሮ ያውቀዋል፡፡ ሆኖም ሀገሪቱ ኢትዮጵያ ነችና፣ በደነበረና ምርጫ በተቃረበ ቁጥር ‹‹አሸባሪ›› በሚል የሀሰት ወንጀላ ፖለቲከኞችን፣ ጋዜጠኞችን፣ የመብት ተሟጋቾችን…  ለእስርና ስቅየት የሚዳርግበት በስዩመ ጠብ-መንጃ ሥልጣን ራሱን ከቀባ ከሁለት አስርታት በላይ ተቆጥሯል፤ መስከረም እስኪጠባም ድረስ ይኸው የነፍጠኝነት ዘመን መቀጠሉ አይቀሬ ይሆናል፡፡   በነገራችን ላይ እስከዚያው አቶ አንድአርጋቸው ጽጌ ሰሞኑን ከየመን ተይዞ ሞት ለፈረደበት የኢትዮጵያ መንግስት ተላልፎ መሰጠቱን ሰምተናል፤ በርግጥ የመን ከዚህ የሰው ንግድ ገበያ ምን እንዳተረፈች የተገለፀ ነገር የለም (መቼም በደጉ ዘመን፣ አክሱማውያን ያስገብሯት የነበረችው ምድረ-አረብ፣ ይህ አይነቱን ያውም የራስን ሀገር ክብር የሚነካ ውለታን በብላሽ ፈፀመች ቢባል ማን ያምናል?) እንደዚያም ሆኖ ግን የአምባ-ገነኑ መሪያችን የአቶ መለስ ዜናዊን ህልፈት በሰማን ጊዜ እንደ ሰው እንዳዘንነው ሁሉ፣ እንዳርጋቸው ጽጌም ከአፄው ዘመን ጀምሮ በእምነቱ ፀንቶ ጉልበታም አገዛዞችን ሲገዳድር ከአርባ ዓመት በላይ ዋትቶ ዋትቶ፤ ዛሬ ሞቱን በሚሹ ሰዎች እጅ በመወድቁ ሊደርሰበት በሚችለው መከራና ስቀየት ከልብ ከማዘን ያለፈ የማደርገው ነገር ባይኖርም፣ ‹የኢትዮጵያ አምላክ ብርታቱን ይስጥህ› ማለትን
ወደድኩ፡፡

              እንደ መውጫ
ዘርፈ-ብዙ በሆኑ የግንኙነት ሰንሰለቶች እየተጠላለፈ ከመጣው የዓለም ገፅታ ተገንጥሎ ጉልበተኛ ሥርዓት ይመሰረትበት የነበረው የአምባ-ገነንነት ዘመን ጀምበር እየጠለቀበት ይመስላል፡፡ ከኢኮኖሚያዊ ወዳጅነት እስከ ፖለቲካዊ ስምምነቶች ያሉ የትብብር ውሎችም አስገዳጅ በሆኑ ሕጋዊ ማዕቀፎች መጠፍነግን የመሰለ ጫና ስለማሳረፋቸው ከሁነቱ ለማፈንገጥ የሞከሩ ጥቂት የማይባሉ አገራትን የማታ ውድቀት ማስታወሱ በቂ ነው፡፡ በተለይም ከቀዝቃዛው ጦርነት ወዲህ የተስተዋሉ ታሪካዊ ክስተቶች ዓለምን በማጥበባቸው፣ በተደጋጋሚ አምባ-ገነን አስተዳደርን ያስተናገዱ አገራት እንኳ ሳይቀሩ፣ በአዲስ ፖለቲካዊ ልምምድ እንዲቃኙ የዕድል በር ተከፍቶላቸዋል፡፡ ነገም  የለውጡን መንፈስ በመቃወም ለዲሞክራሲያዊ ሥርዓት ለመንበርከክ አሻፈረኝ የሚሉ መንግስታትም፣ ከድንገቴው ፍርስራሾቻቸው ሥር ትውልዱ የነፃነት ብርሃን ይጎናፀፍ ዘንድ ዘመኑ ስለመፍረዱ ለመናገር ነብይ መሆንን አይጠይቅም፡፡ በእኛይቷ ኢትዮጵያም ተወደደም ተጠላ ከሁለት አስርታት በላይ እንደ ምርጊት የተጣበቀብን ኢህአዴጋዊ አስተዳደር የመጨረሻ ስንብት፣ በዚህ መንገድ ስለመበየኑ አስተማመኝ ፍንጮች መታየታቸውን በድፍረት እመሰክራለሁ፡፡ እልፍ አእላፍ እግሮችም ወደ የለውጥ አደባባዩ የማምራታቸውን ብልጭታ፣ የትኛውም ምድራዊ ኃይል ሊያጨልመው ይችላል ብሎ ማሰቡ ፈርኦናዊ መታበይ ካልሆነ በቀር አንዳችም ፋይዳ አይኖረውም።

ይሁንና አገዛዙ እንዲህ በውድቀቱ ዋዜማ ላይ ቆሞም በክፋት መፀናቱ ጥቂት ጥያቄዎችን እንድናሰላስል ይገፋል፡- ይህ አይነቱ የናዳ መዓት ተንከባሎ እስኪያደባየው ድረስ ስለምን በግትርነት ቆሞ ይጠብቃል? ሊገታው የማይችለውን ማዕበል በመጋፋትስ፣ በእናት አገር የእንባ ጎርፍ ውቂያኖስ መፍጠርን ስለምን መረጠ? እንዲህ የትውልድ ደም በከንቱ ለማፍሰስስ ስለምን አሰፈሰፈ? የሀገሪቱ ዕጣ-ፈንታ በጠብ-መንጃ ብቻ ይወሰን ዘንድ ስለምን ጨከነ? …ርግጥ ነው የእነዚህ ጥያቄዎች ምላሾች ሟርትም ይሁን ገድ፣ በሀገሬ ምድር አዲስ የታሪክምዕራፍ የመገለጡን አይቀሬነት ቅንጣት ጥርጣሬ ውስጥ አይከቱትም፡፡ በአናቱም ዛሬ አገዛዙን በትጥቅ ትግል ለመፋለም ከአስራ አንድ የማያንሱ ቡድኖች ‹‹ክተት›› አውጀው በርሃ መግባታቸው፣ የደርግን የመጨረሻዎቹ ቀናት ማስታወሱ አንዳች የሸሸገው ምስጢር አይኖረውም ማለት ታሪክን በቅጡ አለመረዳት ይሆናል፡፡
የሆነው ሆኖ የኢህአዴግ እምቢ-ተኝነት አውዳሚ ጥፋት ሊያደርስ ቢችልም እንኳ፣ በሂደቱ የምንሻገራቸው አደጋዎች፣ የምንወጣቸው አቀበቶች፣ የምንወርዳቸው ቁልቁለቶች፣ የምናቋርጣቸው ጫካዎች… የማታ ማታ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ማዋለዳቸው አይቀሬ ነው፡፡ በዚህ ሁሉ ትንቅንቅ መካከልም ለዘመናት የልዩነት መንስኤ የሆኑት፣ ከርዕዮተ-ዓለም እስከ ኃይማኖት፤ ከኢኮኖሚ ሥርዓት እስከ መሬት ይገባኛል ድረስ የሚመዘዙ ጥያቄዎች የሚያደርሱት ኪሳራ በሀገር ፍርሰት፣ በትውልድ እልቂት ሳይወራረድ በፊት፣ በሰላማዊ መንገድ መፍታት ይቻል ዘንድ የኢህአዴግን እጅ ከመጠምዘዝ ጎን ለጎን ብሔራዊ እርቅን አሳክቶ በድል ጎዳና በዝማሬ ለመትመም ሁላችንም የፖለቲካ ልዩነትን ለጊዜው ወደጎን ብለን በአንድነት እንድንቀሳቀስ ያስገድደናል፡፡ ይህንን ተልዕኮ ለማሳካትም ከክር የቀጠነው ብቸኛ አማራጫችን ደጋግመን የተነጋገርንበት ‹‹የሕዳሴ አብዮት›› ነው ብዬ አምናለሁ፡፡
ኢትዮጵያ ለዘላለም ትኑር!

ኢትዮሚድያ  - Ethiomedia.com

 እንደመግቢያ

ይህ ስራ ባዬ ይማም (1987/2000)ን እና ጌታሁን አማረ (1989)ን የሚመለከት ነው። ጽሁፋችን ከባዬ ስራ ይልቅ የ“ጌታሁን አማረ” ስራ ላይ ያተኮረ ነው። ባየ ይማም እና ጌታሁ አማረ የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ባልደረቦች ናቸው። የባዬ ስራ ሁለት ጊዜ ታትሟል። የመጀመሪያው በ1987፣ ሁለተኛው የተሻሻለው እትም ደግሞ  በ2000 ወጥቷል። በጌታሁን ስም የቀረበው እስከ 2002 አስር ጊዜ ታትሟል/ተባዝቷል። በእዝባር ተባዝቷል ያልንው የመሻሻል ህትመት (Revised edition) ስላልሆነ ነው። የባዬ የመጀመሪያ ህትመትና የጌታሁን 10ኛ እትም ዋቢ መረጃ የሚከተሉት ናቸው፤ (1) ባዬ ይማም። 1987። የአማርኛ ሰዋስው።አዲስ አበባ፤ የትምህርት መሳሪያዎች ማምረቻና ማከፋፈያ ድርጅት ማተሚያ ቤት። እና (2) ጌታሁን አማረ። 1989/2002። ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ። አዲስ አበባ፤ አልፋ አታሚዎች። (ለተጨማሪ መረጃ ከዚህ መጣጥፍ መጨረሻ ላይ ዋቢጽሁፍ የሚለውን ክፍል ይመልከቱ።)

ሊነሱ ይችላሉ ብለን የምናስባቸውን ሁለት ጥያቄዎች ከመነሻው ግልፅ እናድርግ። አንደኛ፣ እነዚህ መፅሀፎች ከታተሙ በርካታ አመታትን አስቆጥረው ሳለ አሁን ላይ ማንሳቱ ለምን አስፈለገ ነው። ሁለተኛው፣ እውነት በተለይ በጌታሁን የታተመው ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በዚህ ደረጃ ትኩረት ተሰጥቶት ለግምገማ የሚበቃ ስራ ነው ወይ የሚል ነው። ምክንያታችን ከትምህርት ጥራት ጋርና ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ ለተማሪዎች ካለው አሉታዊ ተምሳሌትነት ጋር የተያያዘ ነው።

የትምህርት ጥራት እያሽቆለቆለ መምጣቱ ብቻ ሳይሆን ባሁኑ ግዜ በተማሪዎች ስራ ላይ እየታየ ያለው ግልበጣ እጅግ አሳሳቢ ደረጃ ላይ ደርሷል። ይህ ሁኔታ ለዶክተሬት ድግሪ ማሟያ የሚቀርቡ ስራዎችንም ይመለከታል። ሁለትና ሶስት ቃላት በመለወጥ የራስ አድርጎ ማቅረቡ በጣም እየተዘወተረ ነው። እንደዚህ ሲደረግ ብዙውን ግዜ ምንጩ ቢጠቀሰም አንዳንዴ እስከጭራሹም ምንጩ የማይገለፅበት ሁኔታ አለ። አሳሳቢው ጉዳይ፣ ጥቅል ስራው ብቻ እየተጠቀሰ በራስ ስራ ላይ ማስገባቱ መለመዱ ብቻ ሳይሆን ስህተት መሆኑን በአድራጊው ያለመቀበሉ ነው። ዛሬ ተማሪዎችን ይህን ለማስተው መቸገር ብቻ ሳይሆን ድርጊቱ ትልቅ ወንጀል መሆኑን ለማሳመን ያልቻሉበት ደረጃ ላይ መድረሳቸውን የአዲስ አበባ ዩንቨርሲቲ የቋንቋ መምህራን አምርረው ይናገራሉ። ተማሪዎች አግባብ ባልሆነ መልኩ የገለበጡት ነገር ስህተት መሆኑን ላለመቀበል አብዛኛውን ጊዜ ማጣቀሻቸው በጌታሁን አማረ የታተመው ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ  ከባዬ ይማም የአማርኛ ሰዋስው ጋር ያለው መመሳሰል ነው።

መምህራኑ ከሩቅ ሳይዘሉ እዚያው በእዚያው ከመቀዳዳት አልፎ በዚህ ድርጊታቸው የማያፍሩ ከሆነ እንዴት አድርጎ ተማሪውን ከሰው መቅዳት ትክክል እንዳልሆነ ማስረዳት ይቻላል? ጉዳዩ  በርግጥ  የማሳመንና የመለወጥ ብቻ አይደለም ─ግልበጣ በየትኛውም (የትምህርት) አለም ወንጀል ነው። ወንጀልነቱ ደግሞ በእድሜ ገደብ የሚፈታ አይደለም። የዛሬ ሀያ አመትም ሆነ ሀምሳ አመት የተከናወነ ስርቆት ዛሬ ላይ ቢታወቅ ሰውዬው በአካል ካለ ከተጠያቂነት አያመልጥም።

በርግጥ የትምህርት ስርቆት ብዙውን ግዜ ፍርድቤት አስቁሞ ወህኒ አያስወርድም። ስርቆት የተረጋገጠበት ሰው ግን ከማናቸውም ትምህርት ነክ ስራዎች እንዲገለል መደረግ ብቻ ሳይሆን ስርቆት ባለበት ስራ የተገኘ ድግሪ ከሞተም በኋላም ቢሆን መነጠቅ ያስከተላል። በቅርቡ የጀርመን የመከላከያ ሚኒስትር ላይ የደረሰውን ማስታወሱ የሚበቃ ይመስለናል። የዛሬ ተማሪዎቻችን በማወቅም ሆነ ባለማወቅ ድግሪውን ወስደው ከአመታት ቆይታ በኋላ ቢነጠቁ ምን እንደሚሰማቸው ካሁኑ እናስበው።

ይህ ስራ በሁለቱ መጽሀፎች ላይ ጥልቅ ግምገማ አያደርግም። አላማው ችግሩን በግልፅ በማሳየት የሚመለከተው ክፍል፣ የዩንቨርሲቲው አስተዳደርም ሆነ ትምህርት ሚንስቴር፣ የራሱን ማጣራት አድርጎ ተገቢውን እርምጃ እንዲወስድ ለማሳሰብ ነው። ጽሁፉ ለሚመለከተው ክፍል እንዲደርስ ይደረጋል።

የመፅሀፎቹ መመሳሰልና መለያየት

የእነዚህ መጽሀፎች መመሳሰል ምኑ ላይ ነው የሚል ጥያቄ መነሳቱ ግድ ይላል። ይህን ጥያቄ የምናነሳው ግን መፅሀፎቹን ጨርሶ ያላየናቸው ከሆነ ብቻ ነው። መፅሀፎቹን ያየ የሚጠይቀው እነዚህ ስራዎች የሚለያያቸው ነገር ምንድነው የሚለውን ነው። በእርግጥ መፅሀፎቹን ያሳተሙት ሁለት የተለያዩ እውናዊ ሰዎች መሆኑን ያላወቀ፣ በብዕር ስም አንዱ ሰው ሌላውንም ያሳተመ ነው የሚመስለው። እስቲ የተወሰኑ ነጥቦችን እንመልከት።

ከባዬ መቅድም የሚከተለውን እናገኛለን፤

“አማርኛ በትምህርትነት መሰጠት የጀመረው ገና ዱሮ ነው። በዚያን ዘመን፣ ችግሩ የተሰማቸው እንደ ብላታ መርስዔ ሀዘን ወልደ ቂርቆስና እንደ ተክለማርያም ፋንታዬ ያሉ ሊቃውንት ካዘጋጁዋቸው ሁለት መፃህፍት ሌላ፣ ዛሬ ምንም ነገር የለም ለማለት ይቻላል። እነዚህም ቢሆኑ በይዘታቸውም ሆነ ባመለካከታቸው ለዛሬው ዘመን ትምህርት በቂ አይደሉም። ብዙ ይጎድላቸዋል። ….

“የስርዓቱ ትምህርት ካንደኛና ከሁለተኛ ደረጃ አልፎ በየኮሌጁ መሰጠት ከጀመረ በርካታ አመታትን ቢያስቆጥርም፣ በዚሁ ቁዋንቁዋ ተዘጋጅቶ የቀረበ መደበኛ ማስተማሪያም ይሁን መመሪያ ወይም ማጣቀሻ መፅሀፍ አሁንም በብቃት የለም። ባለመኖሩም ትምህርቱ የሚሰጠው የተለያዩ የስ-ነልሳን ሰዎች በልዩ ልዩ  የውጭ ቁዋንቁዋዎች ስለ ቁዋንቁዋው ከፃፉዋቸው የምርምር ስራዎች ላይ እየተቀነጨበ በሚወጣ ተበታኝ ወረቀት አማካኝነት ነው። ይህም በመሆኑ፣ መምህራን በተቀያየሩ ቁጥር የትምህርቱ ይዘትና አቀራረብ እንደመምህራኑ ዳራ እና እንደሚያጋጥማቸው የምርምር ስራ ሲቀያየር ኖሮአል። በዚህም ምክንያት የአንዱ ዘመን ተማሪ የተማረውን፣ የሌላው ዘመን ተማሪ አያገኘውም። ስለዚህም ተመጣጣኝ ችሎታና ግንዛቤ ያላቸውን ተማሪዎች ማፍራት ሲያስቸግር ቆይቶአል። ከዚህ ችግር ለመውጣት የሚቻለው፣ አንድ ወጥ የሆነ የማስተማሪያ መፅሀፍ በባዕድ ቁዋንቁዋ ሳይሆን፣ በዚሁ ቁዋንቁዋ ሲዘጋጅና ሁሉም በዚህ መነሻነት እያስተማረ ተፈላጊውን ግንዛቤና የአጠቃቀም ክህሎት ሲያዳብር ነው።

“እነሆ፣ በዚህ መፅሀፍ ለማድረግ የተሞከረውም ይኸው ነው። አንድ  ወጥና አጠቃላይ የሆነ የአማርኛ ሰዋስው ማዘጋጀት” (ባዬ 2000: xxvii)።

ከላይ ከቀረበው ከባዬ አንድምታ/ተጠየቅ ጋር ሁሉ ሰው ይስማማል ማለት አይደለም። በአማርኛ የተጻፈ የአማርኛ ሰዋስው በብዛትና በብቃት አለመኖሩ  ትክክል ቢሆንም፣ በዩንቨርሲቲው  ቋንቋውን የሚያጠኑ ተማሪዎች ተመጣጣኝ ችሎታና ግንዛቤ እንዳይኖራቸው ያደረገው በአማርኛ የተጻፈ የስዋስው መጽሀፍ በብቃት አለመኖሩ ነው የሚለው ተቀባይነት የሚኖረው አይመስለንም። “መምህራን በተቀያየሩ ቁጥር የትምህርቱ ይዘትና አቀራረብ እንደመምህራኑ ዳራ እና እንደሚያጋጥማቸው የምርምር ስራ ሲቀያየር ኖሮአል” የሚለው የባዬ አስተያየት እንደጥፋት የሚታይ ሳይሆን በዩንቨርሲቲ ደረጃ የሚጠበቅ ነው። መምህራኑ ለሚያስተምሯቸው ኮርሶች በየጊዜው ከተለያዩ የምርምር ስራዎች ሀሳብን እየጨመቁ ማስተማር ይጠበቅባቸዋል። በየጊዜው አዳዲስ ከሚወጡ የምርምር ስራዎች ጋር እራሳቸውን ማስተዋወቅ ብቻ ሳይሆን ኮርሶቻቸውንም ማደስ ይገባቸዋል። እንኳን በዩንቨርሲቲ ደረጃ በቅድመ-ዩንቨርሲቲ ትምህርት በአንድ ወጥ የማስተማሪያ መጽሀፍ (Textbook) የሚማሩ፣ ማስተማሪያ መጽሀፎቹ በየጊዜው ቢበዛ በአራትና በአምስት አመት መታደስ ግድ ይላቸዋል። እንደባዬ አይነት አጋዥ መጽሀፍ በዩንቨርሲቲ ደረጃ ብቻ ሳይሆን በሁሉም የትምህርት ደረጃ መኖሩ አስፈላጊነቱ የሚያጠያይቅ ባይሆንም፣ “ተመጣጣኝ ችሎታና ግንዛቤ ያላቸውን ተማሪዎች [ለ]ማፍራት [...] አንድ ወጥ የሆነ የማስተማሪያ መፅሀፍ በባዕድ ቁዋንቁዋ ሳይሆን፣ በዚሁ ቁዋንቁዋ ሲዘጋጅና ሁሉም በዚህ መነሻነት እያስተማረ ተፈላጊውን ግንዛቤና የአጠቃቀም ክህሎት ሲያዳብር ነው” የሚለው የባዬ አስተያየት ተቀባይነት አይኖረውም። የዩንቨርሲቲ ትምህርት በዚህ፣ ባዬ ባለው መልክ የሚሄድ አይደለም። የከፍተኛ ትምህርት ተቋማት የመማር-ማስተማር ፍልስፍናም በአንድ ወጥ የማስተማሪያ መጽሀፍ (Textbook) ተማሩ የሚል አይደለም። እንደውም ከፍተኛ ትምህርት ተቋማትን ከሁለተኛ ደረጃና ከመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ተቋማት የትምህርት አሰጣጥ የሚለያቸው አንዱና ዋንኛው ነገር በአንድ ወጥ የማስተማሪያ መጽሀፍ የማስተማርና ያለማስተማር ጉዳይ ነው።

ከላይ የባዬን መግቢያ ቀንጭበን ሰፊ ትንታኔ የሰጠንው አስተሳሰቡ የባዬ የራሱ መሆኑን ለማሳየት ነው። ጌታሁን ይህን የባዬን ግላዊ አመለካከት እንዴት የራሱ አስመስሎ  እንዳቀረበው እንመልከት።

“የአማርኛ የሰዋስው ትምህርት ከዝቅተኛ እስከ ከፍተኛ ደረጃ ሲሰጥ ቆይቷል። ይሁን እንጂ ትምህርቱ መሰጠት የተጀመረበትን ጊዜና ለትምህርቱ የተዘጋጁትን መፃህፍት ስናነፃፅር ዝግጅቱ በየወቅቱ ከሚገኝ የሰዋስው ንድፈ ሃሳብ ጋር እየተጣጣመ ሲያድግ አልታየም። በተለይም መርስኤ ሃዘን  ወልደ ቂርቆስ (1948)ና ተክለማርያም ፋንታዬ (1964) ካዘጋጇቸው መፃህፍት በኋላ ባየ ይማም በ1987 ዘመናዊ የሰዋስው መፅሀፍ እስከታተመበት ድረስ የአማርኛን ሰዋስው ለማስተማር የተዘጋጀ የሰዋስው መፅሃፍ አልታየም። የምክነት ዘመን ነበር ማለት ይቻላል። በዚህም ምክንያት ተማሪዎቹ የቋንቋ መምህራን እራሳቸው እንደተማሩበት የዘመንና የቦታ ልዩነት የተለያየ ዳራ ይዘው ይገኛሉ። በዚህ ሁኔታ አንድ አይነት ቀርቶ የተቀራረበ ግንዛቤ ያላቸው ተማሪዎችን ማፍራት አይቻልም። ለዚህ ችግር መፍትሄ የሚሆነውና የሰዋስውን ትምህርትም ወደተሻለ ደረጃ ለማድረስ የሚበጀው ከዘመናዊ የሰዋስው ንድፈ ሃሳብ በተጣጣመ ዘዴ ማስተማሪያና መርጃ መፅህፍትን (sic.) ማዘጋጀት ነው። በዚህ መፅሃፍ ዝግጅትም የተደረገው ይኸው ነው” (ጌታሁን 1989:vi)።

ከላይ በቀረቡት ጥቅሶች መሀከል ያለው መመሳሰል በሀሳብ ብቻ አይደለም። በአባባልም ነው። ለምሳሌ መዝጊያቸውን ብቻ እንመልከት፤ “በዚህ መፅሀፍ ለማድረግ የተሞከረውም ይኸው ነው” (ባዬ)፣ “በዚህ መፅሃፍ ዝግጅትም የተደረገው ይኸው ነው” (ጌታሁን)። በርግጥ በጥቅሶቹ መሀከል ልዩነትም አለ። በጌታሁን የቀረበው አጠር ያለ ከመሆኑም በላይ በአንዳንድ ቃል ከባዬ ተለይቷል። አሳጥሮና ቦታ ቀይሮ ማቅረብ በጌታሁን በታተመው በዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ በሁሉም ምዕራፎችና ንኡሳን ክፍሎች የሚታይ ነው። መስረቅ የለመደ … ካልሆነ በስተቀር እንዴት ሰው መግቢያ ሳይቀር ከሌላ ይገለብጣል?

ከመግቢያው ዘለል ብለን የባዬን “ምዕራፍ አንድ ስነድምፅ”፣ ገጽ 1 እንመልከት፤  “ማንኛውም ቁዋንቁዋ መሰረቱ ድምጽ ነው” (ባዬ 2000:1)። ማንኛውም ቋንቋ መሰረቱ ድምጽ አይደለም። መስማት የተሳናቸውና መናገር የተሳናቸው የሚጠቀሙባቸው በርካታ የምልክት ቋንቋዎች በአለማችን አሉ። ድምጽን አእምሯዊ ካላደረግንው በስተቀር እነዚህ ቋንቋዎች ድምጽ የላቸውም። እንደማንኛውም ቋንቋ ግን ስርእት አላቸው። ይህን የባዬን ብያኔ ጌታሁን፣ እሱም በመጀመሪያ ገጹ በ“ምእራፍ አንድ ስነድምፅ” ላይ እንደሚከተለው ያቀርበዋል፤ “ቋንቋ መልዕክት ማስተላለፊያ መሳሪያ ነው። … ለመልእክት ማስተላለፊያው ቋንቋ መሰረቱ ድምጽ ነው ለማለት ይቻላል” (ጌታሁን 1989:1)። ጌታሁን የባዬን ሀሳብ የራስ ለማስመሰል ባደረገው ለውጥ የበለጠ  ስህተት ውስጥ መውደቁን ልብ ይሏል።

ባለቤቱ ይደርስብኛል ብሎ ተጣድፎ የሚጠቅመውን የማይጠቅመውንም አግበስብሶ እንደሚዘርፍ ሌባ፣ በባዬ ላይ የታዩ ጉልህ ስህተቶች (ሳይቀሩ) የበለጠ “ጣፍጠው”ና የራስ መስለው በጌታሁን በታተመው ስራ ላይ ይገኛሉ። መጽሀፎቹ  ከይዘታቸው መመሳሰል በላይ ጭንቅላት በማይጠይቀው በምሳሌ እንኳ አይለያዩም። ገና ከመነሻው ከምዕራፍ አንድ የመጀመሪያ ገጽ ሳናልፍ ይህን ያህል መመሳሰል ካገኘን ውስጡ ምን ሊሆን እንደሚችል መገመት አያዳግትም። ከዚህ በላይ እያንዳንዱን ነጥብ ማንሳቱ አንባቢን ማሰልቸት ብቻ ሳይሆን መቆምያው በእነደዚህ አይነት አጭር መጣጥፍ አይሆንም። ተጨማሪ ዝርዝር የሚመለከተው ክፍል ከፈለገ በራሱ የባለሙያ ኮሚቴ አቋቁሞ ማስገምገም ያስፈልገዋል። ሌላው አንባቢ ከዚህ ባለፈ በዝርዝር ማወቅ ከፈለገ መጽሀፎቹን ተመልክቶ የራሱን ግንዛቤ እንዲወስድ መተዉ ይሻላል።

የአማርኛ ሰዋስውና ባዬ

በላይኛው ክፍል ከባዬ ስራ ጋር የማንስማማባቸውን አንዳንድ ነጠቦች አንስተናል። ስህተት የመሰሉንን ብቻ ሳይሆን በእርግጠኝነት ስህተት ናቸው ብለን ልናወጣ የምንችላቸው ሌሎች ነጥቦችም አሉ። ለምሳሌ ጉልህ ስህተት ከምናገኝባቸው ውስጥ ቁጥርና የጊዜ ስርዓትን መጥቀስ ይቻላል። ከአንድ ስራ የማይስማሙበትን ነጥብ ማግኝትና ስህተት መልቀም ከባድ አይደለም። ቁምነገሩ ስህተት የሆነው ነገር የሚታረምበትን መንገድ በጨዋ ደንብ መጠቆምና ቢቻል ደግሞ አለኝ የሚባለውን ማሻሻያ ራሱን በቻለ ስራ ማቅረብ ነው።

እስካሁን በሚታወቀው፣ የአማርኛን ሰዋስው ጉዳዬ ብለው ከተሰሩት ውስጥ ቀደምቱ የእዮብ ሉዶልፍ/Hiob Ludolf (1698) ስራ ነው። ከዚህ በማስከተል በጥራትም ሆነ ሰፊ ጉዳይ ዳስሰው በጥልቀት ከተሰሩት ውስጥ የ19ኛው ክፍለዘመን  የፕሬቶሪየስ/Praetorius (1879) እና የቅርብ ጊዜው የዎልፍ ሌስላው/Wolf Leslau (1995) የአማርኛ  ሰዋስው መጽሀፎች ግንባር ቀደሙን ስፍራ የሚይዙ ይመስለናል።

የባዬ ስራ በበኩሉ በአማርኛ ደረጃ የራሱ የሆነ ትልቅ ታሪካዊ ቦታ አለው። እያንዳንዱ አረፍተ ነገር በጥንቃቄ መታየት የሚገባው የፀሀፊው ብስለት የታየበት ስራ ነው። ባዬ በአማርኛ እንግዳ የሆነ ፅንሰ ሀሳብን እንኳ ሲገልፅ፣ አንድ ቦታም አንባቢን የሚያደናቅፈው ነገር አይገኝም። በትንታኔውም እያንዳንዱን በራሱና በገባው መንገድ ለመስጠት ሞከረ እንጅ ልጥፍ ነገር አላመጣም። ካለማጋነን፣ ምናልባትም፣ የባዬን የአማርኛ ሰዋስው  ያህል በሌሎች የሀገራችን የቋንቋ ምሁራን ላይ ተፅእኖ ያሳደረ ስራ ያለ አይመስለንም።  ባሁኑ ግዜ በሀገራችን ልጆች ከድግሪ መመረቂያ ጽሁፎች ጀምሮ እስከ መጻህፍት ድረስ ሙሉ በሙሉ ማለት ይቻላል የባዬን መንገድ ተከትለው የተሰሩ ስራዎችን ማግኘት አይከብድም። ለምሳሌ የአንበሳ ተፈራን/Anbessa Teferra (2000) የሲዳምኛ ሰዋስው እና የተስፋዬ ተወልደን/Tesfaye Tewolde (2002) የትግርኛ ሰዋስው መጥቀሱ በቂ ይመስለናል።

የባዬ ሰዋስው በአማርኛ መቅረቡ የራሱ የሆነ ትልቅ አስተዋጽኦ አለው። እስከምናውቀው ድረስ፣ በአማርኛም ሆነ በማናቸውም የሀገራችን ቋንቋ (ግዕዝን ጨምሮ) የባዬን ያህል ጥልቅ የሰዋስው ትንታኔ በማቅረብ የተዘጋጀ ስራ እስካሁን ድረስ የለም። በዚህ ብቻ ለትምህርት ትኩረት የሚሰጥ አካል፣  ለባዬ ትልቅ ሽልማት ሊሰጠው በተገባ ነበር። ይህ ስለመደረጉ የምናውቀው ነገር የለም። በሀገራችን እንደዚህ የሚያደርግ የመንግስት አካልም ሆነ በጎ አድራጊ ድርጅት ጨርሶ ስለመኖሩም  የምናውቀው የለም። ችግሩ ሀገራችን ያለችበት የኢኮኖሚ ደረጃ ነውና ለምን ይህ አልተደረገም ብለን ወቀሳ የምናቀርብበት ጉዳይ አይደለም። ሽልማቱ ቢቀርበት፣ ከስርቆት ግን ልንጠብቀው ይገባል። የባዬ ስራ ተገቢውን ስፍራ ይዞ መቆየት እንዲገባው የሁሉም ስራ መሆን አለበት።

መደምደሚያ

በጌታሁን የታተመውን ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ ተማሪዎች  “ባዬ በቀላል አቀራረብ” ይሉታል። ይህ ቅፅል የወጣለት ገና መፅሀፉ እንደወጣ አካባቢ ቢሆንም እስካሁን ስሙ እንዳለ ነው። ገና የመጀመሪያ ድግሪ ያልያዘ ተማሪ የመፅሀፉን መመሳሰል በቀላሉ የለየበት ሁኔታ እያለ ሌላው ምሁር እንዴት ዝም አለ የሚለው በጣም የሚገርም ይሆናል። የሁሉንም ልብ መርምሮ ምክንያቱን ማወቅ ባይቻልም፤ ልንገምት የምንችለው ነገር ግን አለ።

አንድም በሌባና በተሰራቂው መሀከል ያለው ግንኙነት ነው። በጌታሁን በታተመው ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ  የጀርባ ሽፋን ላይ አስተያየት ሰጪው ባዬ ይማም ነው፤ “ከመምህሩ ደቀ መዝመሩ እንዲሉ፣ እኔ በቀላሉ ልገልፃቸው ያልኳቸውን ፅንሰ ሀሳቦች አቶ ጌታሁን በሚገባ ሊገልፃቸው ችሏል” (ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ  ከጀርባ ሽፋን ላይ የተወሰደ)። የሰዉ ዝምታ፣ “የተሰረቀው ሰው አቤት ማለት ቢቀርበት ለድርጊቱ ቡራኬ ከሰጠ እኔ ምን አገባኝ” በሚል ስሜት ሊሆንም ይችላል።

ሁለትም፣ ኢትዮጵያዊው ይሉኝታ ነው ─“አብሮ  በሚሰራ ሰው ላይ እንዴት እንደዚህ ይፃፋል” በሚል ይሉኝታ። በጌታሁን በታተመው በዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ ጀርባ ላይ የባዬም የሙገሳ አስተያየት መስጠት ከዚሁ ከይሉኝታ የመነጨ ይመስለናል። ገንዘብ የተበደረው ደረቱን ነፍቶ ሲሄድ አበዳሪው የሚያፍርበት ባህል ነው ያለን።

እንደባዬ አይነት እንደ እንቁ ልንጠብቀው የሚገባንን ምሁር የዋህ ይሉኝታውን ተጠቅመው ሲዘርፉት ዝም ማለት ከማናችንም የሚጠበቅ አይመስለንም። ጉዳዩ፣ አንድ ሌባ መስረቁ ሳያንሰው ተበዳዩን በይሉኝታ አጥሮ ቡራኬ እንዲሰጠው ከማድረጉ ወይም ከኢኮኖሚ ጥቅም ጋር ብቻ የሚታይ አይደለም። የትምህርት ጥራት ላይ ትኩረት እናድርግ ሲባል ለትኩረቱ በመጀመሪያ ቅድሚያ የሚሰጠው ሌብነትን ማስወገድ ነው። ሌብነት በትምህርት አለም ትልቁ ወንጀል ነው። ባለቤቱ ስላላመለከተ ወይም ስላልተቃወመ ተብሎ የሚተው ጉዳይ አይደለም። የትምህርት ጉዳይ የሚመለከተው ክፍል ሁሌም እርምጃ መውሰድ አለበት። ያ ካልሆነ፣ በሀገር ደረጃ ሳይቀር ይህ ድርጊት መጥፎ ስም የሚያሰጥ ነው የሚሆነው።

ዋቢ ጽሁፎች

ባዬ ይማም። 1987 ዓም። የአማርኛ ሰዋስው።አዲስ አበባ፤ የትምህርት መሳሪያዎች ማምረቻና ማከፋፈያ ድርጅት ማተሚያ ቤት።

ባዬ ይማም። 2000 ዓም። የአማርኛ ሰዋስው(የተሻሻለ2ኛ እትም). አዲስ አበባ፤ ብርሀንና ሰላም ማተሚያ ቤት።

ጌታሁን አማረ። 1989/2002 (10ኛ እትም)። ዘመናዊ የአማርኛ ሰዋስው በቀላል አቀራረብ። አዲስ አበባ፤ አልፋ አታሚዎች።

Anbessa Teferra, 2000. A Grammar of Sidaama. PhD Dissertation: Jerusalem; Hebrew University.

Leslau, Wolf. 1995. Reference Grammar of Amharic. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.

Ludolf, Hiob. 1698. Grammaticæ Linguæ Amharicæ. Francofurti ad moenum/ Frankfurt am Main: J. D. Zunnerum.

Praetorius, Franz. 1879. Die amharische Sprache. Halle.

Tesfaye Tewolde. 2002. A Modern Grammar of Tigrinya. Rome: U. Detti.

ከሥርጉተ ሥላሴ 17.07.2014 (ሲዊዘርላንድ ዙሪክ)

ካፒቴን አበራ ኃይለመድህን

በርቶ!
ተብራርቶ
ድርጊት ተሰማርቶ
ጀግና ተለክቶ።
ተፍታቶ
ሩቁን አስልቶ
ዛሬን ቀድሞ አይቶ
ትናንትን አውግቶ
ነገን አስተጋብቶ
ጎልቶ!
 

ዛሬ ካፒቴን አበራ ኃይለመድህን በጀግንነት ዚዊዘርላንድ ጄኔባ ላይ የወያኔን ትዕቢት ደርምሶ የገባበት መንፈቅዓዊ ዓመቱ ነው። 6ወር ተቆጠረ። ጀግና አበራ ሃይለመድህን ፍትህ ባለበት ሀገር ስላለ ከታሠረበ በኋላ በእሱ ዙሪያ የተቀነባበሩ ዜናዎች ሆኑ ዘገባዎች ምስሉንም ድምጹንም ማግኘት አልቻሉም። በወቅቱ እጅግ በጣም ብዙ የዓለም ሚዲያዎች ሳይቀሩ እንደቋመጡ ነበር የቀሩት። የሀገሬው የዜና ማሰራጫም ቢሆን ፌስ ቡክ ላይ የተገኘውን ፎቶ ዓይኑን ከተር አድርጎ ነበር ያቀረበው። በሀገረ – ሲዊዘርላንድ እናት ልጆቿን በጡቶቿ ሥር ድብቅ አድርጋ፣ ሽሽግ አድርጋ፣ ከዓይን እንዳይገቡባት እንደምታሳሳው ዓይነት ትንግርት ነው የተፈጸመው።

የወያኔ ጉርዶች – አሸከሮች ከዚህ በከረሙበትም ወቅት ዓይኑን ማግኘት አልቻሉም። ሲንደፋደፉ ባጅተው ማድጋዋ ተስብሮ ወሃ አልባ እንደምትመለስ የሀገሬ ባለጋሜ  ኩም ብለው አፋቸው ኩበት ቅሞ፣ አመድ መስለው፣ አንደበታቸው እንደ ደረቀ ነበር ዬተመለሱት። በዚህ ዙሪያ የነበረው ጫና፣ የነበረው ጉድ መድህኒዓለም ያውቀዋል። የአሸባሪ ተባባሪ እሰከመባል ያደረስ ሰፊ ዘመቻ ነበር። ነገር ግን ለጀግናዬ ለአበራ ሃይለመድህን ደግሞ የሲዊዝ መንግሥት ጥያቄውን ተቀብሎ ቀጣዩ ሂደት በጽሞና እንድንጠብቅ  አደረገ።

መንፈሳችን ረጋ፤ ሁለመናችን ተሰባሰበ፤ በእሱ ዙሪያ የለፉ – የደከሙ – ቀን ከሌት የባዘኑ ወገኖቹ ሁሉ፤ ከአሜሪካን ሀገር ድረስ መጥተው ጉዳዩን ለመከታተተል የቆረጡት የተከበሩ ዶር. ሼክስፔር ፈይሳን ጨምሮ ትንፋሽ አገኙ። አማላካችን ይመስገን። አሜን! እንዲህ ፍትህ ባለበት ሀገር የፍትህ ጥማትን ማግኘት የሰማይ ተግባር ነው።

ሽፍታው ወያኔ በሚመራው አስተዳደር ግን ያፈነውን አንበሳ የተከበሩ አቶ አንዳርጋቸው ጽጌን ምስል በአያችሁት ሁኔታ በሸፍጥ ተቀባብቶ አቀረበ። ከዛ በኋላ የተፈጸመው ድርጊት ደግሞ ከአራዊት የሚጠበቀውን ማናቸውንም የጭካኔ አሰቃቂ እርምጃ በመውሰድ የበቀል የደም ጽዋውን ወያኔ ይጎነጫል።

አዎን! የነፃነት ትግሉን፤ የመንፈስ ልጆቹን፤ የአርበኝነት መንፈስ ገድለው ተስፋ ቆራጭነት አዝማች እንዲሆን ታስቦ በደመነ ነፍስ ተተልሞ የቀርበ ነበር ያ ቅጥ አንባሩ የጠፋው የቪዲዮ ቅንብር። ይህ ዓለም ዓቀፍ ወንጀል ነው። ከአፋናቸው – ከውንብድነታቸው - ከበረት ገልባጭነታቸው የዬመኑ የውንብድና ተግባር በላይ ሰሞናዊው ዓለም ጉድ ሊለው የሚገባ የሚዲያ ህግጋትን፣ የእሥረኛ መብትን ሁሉ በማናለብኝነት የዳጣ ገመናው ነው የወያኔ የአደባባይ ሲሳይ ያደረገው። በዚህ ዙሪያ ዓለም ዐቀፉ የሰብዕዊ መብት አስከባሪ ነኝ የሚለው ድርጅት ሆነ ሚዲያዎች ሁሉ ይህን የሰማይ ስጦታ የሆነውን የሰው ልጆችን መብት የረገጠ ገመና እንዴት ሊያዩት እንደሚችሉ አላውቅም። አቅሙ ያላችሁ ተግታችሁ ብትሠሩበት በዚህ ብቻ እራሱን የሚያዞረው መዘዝ ወያኔ ሊመጣበት ይችላል።

እኛ በርትተን ከሰራን ይህ አረም መጥፊያውን ጉድጓድ እራሱ እዬቆፈረ መሆኑን የሚያውጅ ስለሆነ የሂደቱን ጠረኑ ማድመጥ ያስፈልግ ይመስለኛል። ወያኔ ከሰው ውጪ የተፈጠረ እንሰሳ ስለመሆኑ የተገነዘበው ወጣት አበራ ሀይለመድህን ከሀገርም ሲዊዝን መርጠ። ጥቃቱን በጀግንነት አዋራረደ። ለአረሙ ወያኔ የሚፈልገውን ኮሶ አስጎነጨ። ወጣቱ ዬወያኔን ህግ ጣሽነት፤ ጠንቅቆ ምርምሮ የደረሰበት በመሆኑ የዝምታ የበቃኝ ሰላማዊ እርምጃው ፍትህን እንደሚያገኝ አስቀድሞ ተልሞ ነው ነበር የተነሳው።

ዴሞክራሲ በሰፈነበት ሐገር የማይፈጸሙ ህግጋት አይረቁም። አይጸድቁም። አስፈጻሚ አካላቱም ዕውቅና ያለው ተግባር አላቸው። ክንውንና ሚዛን የሚለካከቡት። የቢሮ መኖርም ትርጉም ጠገብ በመሆኑ የተረታው እንኳን የፍርድ ሂደቱን ውሳኔ በጸጋ ደስ ብሎት ይቀባላል። እንዲያውም የተፈረደበት ሰው ውሳኔውን ልክ እንደ ቤተሰቡ አቅርቦና አስጠግቶ ተግባራዊ ለማድረግ ይማስናል። ቅጣቱንም በፍሰኃ ያስተናግዳል። ይቅርታም በመጸጸት ይጠይቃል። የፍትህ አካላቱም ቢያንስ ለህሊናቸውን ለሙያቸው ሥነ ምግባር በመገዛታቸው፤ በመታዘዛቸው ማሃያቸውን ሲጠቀሙበት አይጎርብጣቸውም። ይስማማቸዋል።

በወያኔ ሰፈር ደግሞ የተገለበጠ ውርዴ ነው። እኛም እንዳሻው የምንታረድ፤ እንዳሻው የምንዘለዘለ፤ እንዳሻው የሚከትፈን እርዶች ሆንለታል። የደለብን ሰንጋዎች። ያልገባን ሚስጥር ይህ ነው። ሀገራችን የሚመራት የሚያስተዳድራት ናዚ ስለመሆኑ ፈጽሞ ጭራሽኑ አልገባንም። አልተረዳንም። አጋጣሚና ሁኔታ ካገኜ ለማንምና ለምንም የማይራራ ህጻነትትን ሳይቀር የሚያርድ ጭራቅ መሆኑን አሁንም አልተገለጠልንም። ሆድ አደሩም ሆነ ቀለብ የሚሰፈርለት እሳቱ እስኪደርሰው ድረስ ሽፋን በመስጠት ይቀልዳል። ጥግና ከላላ ሆኖም አብሮ ይዳክራል። በበቀል በጨቀዬ ሥራዓት አብሮ ያረገርጋል። ቀኑ ሲደርስ ግን እዬነጠለ ይለቅመዋል። ጅብ ዘመድ የለውም። ሆዱ ነው ዘመዱ። በቀሉ ነው እስትነፋሱ።

እውነትን መድፈር የተሳነው ደመነፍሱ የወያኔ አስተዳደር አሁንም በፍትህ ፈላጊያት ላይ የአራዊት ዘመቻውን ተያይዞታል።

ከአንድነት ፓርቲ በተረኝነት እኔ በግሌ እጠብቃቸው የነበሩት ሁለቱ  አቶ ሃብታሙ አያሌውና አቶ ዳንኤልን ሺበሺን ከሰማያዊ ፓርቲ የሺዋስ አሰፋ እንዲሁም ያ የአጭር ግልጽና ጭብጥ አዘል መረጃ ዘጋቢ፤ ንቁው መምህርና ጋዜጠኛ አብርሃም ደስታ ከመቀሌም ባለተራ ሆነዋል። ያው የጭካኔ ቤተ ሙከራነታቸው በተለመደው ሁኔታ ሥጋቸው እዬተቦጨቀ ደም ያዘንባል። ይህ ሥር የሰደደ የፋሽስት የቋሳ ሥርዓት እስካልተወገደ ድረስ አፋናው ይቀጥላል።

ተሰደን እንኳን ሰላም ነሳን፤ ተሰደን እንኳን መቀመጫ ነሳን። ተሰደን እንኳን እረፍት ነሳን። በስደት ሀገር ለመንቀሳቀስ እንኳን ማዕቀብ ተጣለ። ይህ እንግዲህ እኛ የፈቀድንለት አስመችተን የምናሽሞነሙነው ውርዴታችን ነው።

ፍቅር የነጠፈበት ሽፍታ ካፒቴን አበራን አግኝቶ ቢሆን ምን ሊያደርግ ይችል እንደ ነበረ እሰቡት። አስሉት። ስጋው በቁሙ ይቀቀል ነበር። መንፈሱ በኤሌትሪክ ይደነዝዝ ነበር። አካሉ በእሳት ይቃጠል ነበር። አውሮፕላኑን ጣሊያን አሳርፎ ስለምን ሌላ ስደት አልጠዬቀም? የሚሉት ግብዝ ሆድ አደሮች – ተለጣፊ መዥገሮች ጥበቃ አልባ እንዲህ ካንፕ ውስጥ እያለ በጋንግስተር ተጠልፎ አሳሩን ሲይ አብረው ለመደለቅ አስበው ነበር። ግን ወንድና አንበሳነት – ጀግንነትና አድዋ ውል ተዋውለው በድል ላይ ሰላምን አገኙ። አሁንም እንደ ተከደነ ነው። ዘው ተብሎ የሚዛቅ ምንም ብጣቂ ነገር ማግኘት አይቻልም።  በዚህም እንዲቀጥል ምኞቴ ነው።

ጭምቷ ሲዊዝ ለአዲሱ  ለትወልዱ ታላቅ የባለውለታነት ስጦታ ነው ያበረከተችው። የፈጸመችው። ህሊና ያለው ትውልድ ይህን ሊዘክረው ይገባል። ሲዊዝ ታሪካችን ጠብቃልንአለች። አዬነው እኮ የመንን – አዬን እኮ ታላቋ ብርታንያንን – መሪያችን አንዳርጋቸው ጽጌን አሳልፈው ሲሰጡ ለጭራቅ። አሁንም የሚዘገዩበት ምክንያት ተጨማሪው በደል የመንፈሱን ዲታነት እንድናጣ ለወንበዴ ጊዜ ለመስጠት ነው። ሊፈጥኑ  አልቻሉም። ቀኑ በረዘመ ቁጥር መከራውም ያን ያህል መራራ ኮሶ ይሆናል።

በዛ ድልዝ ቪዲዮቸው ክብራችን ከነመንፈሱ እንደሆን አይተናል። ነገ ግን ሌላ መርዶ ይኖራል። ይህ ያመረቀዘ የቋሳ ተግባር ከማናቸውም የወያኔ ቅንጥብጣቢ ቅርጥምጣሚ ንክኪዎች ጋር ቆርጠን እንደናቆም የሚያደርግ የበደል ነጋሪት ይመስለኛል። ለዬቶ መታገል። ነጥሮ መውጣት የወቅቱ ግዴታ ነው።

በጨረፍታ ያዳመጥኩት ነገርም አለ። ይህን አቅፈን – ይህን ተቃቅፈን እንድንቀጥል ደግሞ እንሰበካለን። የሚየሳዝነው ደም የሚያስነባው ይሄው ነው። አሁንም „ስክነት“ እያለ የሆዱ ዘመዴ ቱልቱላ በመድረካችን ሲያንባርቅ እንሰማለን። እናዳምጣለን። የነጻነት ትግሉ አቅምን ከማን እግር ሥር ነው ወድቆ ዬሚለምነው? „ከልደቱ?“ „አለም ከተጸዬፋቸው የወያኔ ጋሼ ጃግሬዎች ተላላኪዎች?!“ እንዳልሰማ!

ለረዳት አውሮፕላን አብራሪ አበራ ሃይለመድህን በአካል ለሚያገኙት ቤተሰቦች።

ወገኖቼ የጀግና ቤተሰቦች ዛሬ የሚታመን የለም። ቅይጥ የጎሸ ነገር ይሸተኛል። ጠረኑ በፍጹም አላማረኝም። ጦርነቱ የእርስ በእርስ ነው።  በሁለም ዘርፍ ጥንቃቄ ማድረጉ እጅግ አስፈላጊ ነው። ጥንቃቄ ያተርፋል እንጂ አያከስርም። የሲዊዝ መንግሥት ክድን አድርጎ የያዛቸውን ማናቸውም መረጃዎችን ነፃነታቸውን አደራ ጠብቁላቸው።

የእኔ ክብሮች ልጨርስ። ጊዜያችሁን ሰጥታችሁ ለምትታደሙት ወገኖቼ ሁሉ ፍቅሬን – ናፍቆቴን – ውስጤንም ሳልሳሳ አክዬ ሸልምኳችሁ። በጀግኖቻችን ዙሪያ ዘሃብሻ ላይ የከተብኳቸውን ሌሎችም ታክለው በድምጽ ዛሬ ዕለተ ሃሙስ ከ15 እስከ 16 አዬር ላይ አዬር ላይ እንገናኝ። እርግጥ እንደ እናትነቴ- እንደ አዛኝነቴ – እንደ እርግቡ አንጀቴ አጥንቴን የሰነጠቀው ጥቃትና ውርዴት ምን ያህል አቅም ኑሮኝ ዛሬን እንደማሳካ እርግጠኛ ባልሆንም። ካልቻላችሁ ደግሞ በማግሥቱ አርኬቡ ላይ ፍቀዱና እንገናኝ። የበጋ እረፍት ራዲዮ ፕሮግራሙ ስላለው ደግመን የምንገናኘው ከወር በኋላ ይሆናል በ28.08.2014 ነው። የዛሬው የ17.07.2014 ግን በRadio Tsgaye Aktuell Sendung ወይንም  www.tsegaye.ethio.info ወይንም www.lora.ch.tsegaye በዚህ እንገናኝና መንፈሳችን በናፍቆት እናሟሸው።

መፍቻ

* ጎልቶ ላልቶ ነው የሚነበበው። ትርጉሙ አዎንታዊ ነው። ደምቆ፤ ቀለሙ አብርቶ፤ እንደ ጸኃይ አምሮበት ለማለት።

ትግል ለነጻነት መስዋዕተነቱም ህይወቱ ነው!

ትግል ለነጻነት መከራው የጽድቅ መንገዱ ነው!

እግዚአብሄር ይስጥልኝ።

(ዘ-ሐበሻ) በሕወሓት አስተዳደር ስር የሚመራው ሜጋ አምፊ ትያትር ስር በአባልነት ሲያገለግል የቆየውና በጀርመን ሃገር ለ12ኛ ጊዜ በሚደረገው የስፖርት ዝግጅት ላይ የሙዚቃ ሥራዎቹን ለማቀረብ የሚያቀናው ማዲንጎ አፈወርቅ ከፍተኛ የሕዝብ ተቃውሞ ገጠመው፤ የሙዚቃ ኮንሰርቱ እንዳይደረግ ከፍተኛ ጥረት እናደርገጋለን ብለዋል።

በተለይ ከገዢው ፓርቲ ጋር ለመስራት ፍላጎት የሌላቸውን አርቲስቶች ለመንግስት ሃይሎች በመሰለል ይታወቃል የተባለው ማዲንጎ በተለይ በቅርቡ አማሮች ከደቡብ ክልል ሲባረሩ የመንግስት እርምጃ ትክክል ነው በሚል በግልጽ ተናግሯል በሚል ማህበራዊ ድረገጾች ወቀሳ ሲሰነዘርበት እንደነበር የቅርብ ጊዜ ትዝታ ነው።

በአላሙዲ/ወያኔ ኮንሰርቶች ጋር በመሳተፍ ብዙሃኑን የኢትዮጵያ ሕዝብ አስቀይሟል፤ የወያኔ ሰላይ ነው፤ በሚል ተቃውሞ የገጠመው ማዲንጎ የፊታችን ኦገስት መጀመሪያ በጀርመን የሙዚቃ ኮንሰርት እንደሚያቀርብ ከተሰማ ወዲህ በዛው አካባቢ የሚገኙ ኢትዮጵያውያን በአርቲስቱ ስም ላይ ቀይ መስመር በማስመርና የወያኔን ባንዲራ በማልበስ ሕዝብ እርሱ በሚገኝባቸው ኮንሰርቶች ላይ እንዳይታደም ጥሪ ተደርጓል።

በዚህ ዙሪያ ዘ-ሐበሻ ድምጻዊ ማዲንጎ አፈወርቅን ለማነጋገር ያደረገችው ጥረት አልተሳካም።

ግንቦት 7፡ የፍትህ፣ የነፃነትና የዲሞክራሲ ንቅናቄ የኢትዮጵያ የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት አባላትን ከአለቆቻቸው ለይቶ ይመለከታል።

የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት ከፍተኛ ሹማምንት ከህወሓት የተቀዱ፣ ለህወሓት ሥልጣን የቆሙ፣ ዘረኞች፣ ፋሽስቶችና ሙሰኖች መሆናቸው በገሃድ የሚታወቅና በተደጋጋሚ ጥናቶችም የተረጋገጠ ጉዳይ ነው። በዘመነ ወያኔ የሠራዊት አዛዥነት ሹመት መሥፈርቶች ዘር፣ የፓለቲካ አመለካከትና ለህወሓት ያላቸው ታማኝነት ነው። በዚህም ምክንያት ሁሉም ቁልፍ የአዛዥነት ቦታዎች የተያዙት ሙሉ በሙሉ የህወሓት አባላት በሆኑ የትግራይ ተወላጆች ነው። እነዚህ የጦርና የፓሊስ ሹማምንት ኢትዮጵያን ወረው እንደያዙት አገር ሲዘርፉ፣ ሕዝቧንም ሲገሉና ሲገርፉ እንሆ 23 ዓመታት አልፈዋል።

በእነዚህ 23 ዓመታት ትግራይን ጨምሮ በደል ያልደረሰበት የኢትዮጵያ ግዛት እና የኅብረተሰብ ክፍል የለም። ሁሉም ኢትዮጵያዊ በእነዚህ ፋሽስቶች ተረግጧል፣ ተዋርዷል፣ ተግዟል። የንቅናቄዓችን ዋና ፀሐፊ አቶ አንዳርጋቸው ጽጌን ጨምሮ በርካታ ኢትዮጵያዊያን የነፃነት አርበኞች በእነዚህ እኩይ የሠራዊቱና የፓሊስ አዛዦች ሰቆቃ እየተፈፀመባቸው ነው። የወያኔ የጦርና የፓሊስ አዛዦች እና ሰላዮች አገራችን እያደሙ፤ ሕዝባችንን እያስለቀሱ ነው። በወያኔ ፋሽስት የጦርና የፓሊስ አዛዦች እና ሰላዮች ጥምረት ሰቆቃ የሚፈፀምበት የኅብረተሰብ ክፍል በየጊዜው እየጨመረ ይገኛል። የወያኔ ማሰቃያዎችን የሞሉት የፓለቲካና የሀይማኖት መሪዎች፣ ጋዜጠኞችና ብሎገሮች መሆናቸው ለዚህ አንድ ማሳያ ነው።

የሠራዊቱ የበታች ሹማምንትና ተራ አባላት ጥንቅር ግን ከአዛዦቹ ፈጽም የተለየ ነው። የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት አባላት ከመላው የኢትዮጵያ ግዛቶች የተውጣጡ፤ እንደሌላው የኢትዮጵያ ሕዝብ ሁሉ በነፃነት እጦት፣ በመብቶች መገፈፍ እና በኑሮ ውድነት የሚሰቃዩ ዜጎች ናቸው። የኢትዮጵያ ወታደር በወያኔ አዛዦቹ እየታዘዘ ወገኑን የሚበድል ቢሆንም ራሱ ከመበደል ግን አይድንም። የኢትዮጵያ ወታደር በወያኔ አዛዡ ታዞ ሌላኛውን ወገኑን ቢያስርም ሹሙ ፊቱን ባዞረበት ጊዜ እራሱ ደግሞ ከመታሰር አይድንም። የኢትዮጵያ ወታደር ወያኔ አዞት ምስኪኖችን ይደበድባል፤ ራሱ ደግሞ በወያኔ ይደበደባል። የኢትዮጵያ ፓሊስ በወያኔ ትዕዛዝ ንጹሀን ዜጎችን ያስራል፣ ያሰቃያል፤ እራሱ ደግሞ በወያኔ ይታሰራል፣ ይሰቃያል። ይህ ምን የሚሉት ባርነት ነው？ የወያኔ ሹማምንቶች በሚመሩት የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት ውስጥ ያሉ ወገኖቻችን በህወሓት የሚደርስባቸው በደል ሌላው ኢትዮጵያዊ ከሚደርስበት ይብስ እንደሆን እንጂ የሚያንስ አይደለም።

ግፍ መብቃት አለበት። በጥቂት የህወሓት ሹመኖች ትዕዛዝ በኢትዮጵያዊው ወታደር ላይ የሚደርሰው ውርደት ማብቃት አለበት። ሠራዊቱ የኢትዮጵያ እንጂ የህወሓት ሠራዊት አይደለም፤ ሊሆንም አይገባውም። ሠራዊቱ ለራሱ ነፃነት ብቻ ሳይሆን ለአገርና ለሕዝብ ደህንነት ዘብ የመቆም ኃላፊነት አለበት። የኢትዮጵያ ሠራዊት የህወሓት የባንዳ ሠራዊት ሆኖ ሕዝብን በማሰቃየትና ሀገርን በመበደል ተግባር ላይ ተሠማርቶ ማየት አንሻም። ይህንን ለራሱ ክብር ያለው፤ አገሩንና ሕዝቡን የሚወድ የሠራዊቱ አባልም የሚፈቅደው ጉዳይ አይደለም።

ስለሆነም ግንቦት 7: የፍትህ፣ የነፃነትና የዲሞክራሲ ንቅናቄ የሚከተለው ሀገራዊ ጥሪ ለመላው የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት አባላት ያቀርባል።

ውድ የኢትዮጵያ የመከላከያ ወይም የፓሊስ ሠራዊት አባል！ በጥቂት የህወሓት ፋሽስቶች መዳፍ ውስጥ ሆነህ የገዛ ራስህን፣ የቤተሰቦችህን፣ የወገንህን እና የአገርህን ስቃይ ማራዘምህን አቁም። አንተ የኢትዮጵያ ሕዝብ አለኝታ እንጂ የጥቂት ጎጠኞች ሎሌ ልትሆን አይገባም። አንተ የኢትዮጵያ ሕዝብ መከታ እንጂ የእያንዳንዱ ቤተሰብ ስጋት መሆን የለብህም። አንተ የመጪው ትውልድ አርዐያ እንጂ ሕፃናትንና ወጣቶችን ማስፈራሪያ መሆን የለብህም።

የኢትዮጵያ ወታደር ሆይ！ ራስህን ተመልከት！ ራስህን ታዘብ！ ዛሬ ያለህበት ሁኔታ አሳፋሪ ነው። አዛዦችህ አገርን፣ ትውልድንና ታሪክን ለማጥፋት የተነሱ ናቸው። አንተን ተጠቅመው ነው ይህንን ዓላማቸውን የሚያስፈጽሙት። ይህ ላንተ ብቻ ሳይሆን ለልጅ ልጆችህ ውርደት ነው። ከወያኔ ባርነት ራስህን ነፃ አውጣና የነፃነት ታጋዮችን ተቀላቀል። ወያኔ መጥፋቱ አይቀርም። ወያኔ የቀድሞውን ጦር እንደበተነው አንተን ለመበተን የሚሻ የለም። አንተ ዛሬ ከወገን ጋር ወገንተኛነትህን ካሳየህ ከአገዛዙ ጋር እጠፋለሁ ብለህ አትስጋ። ለዚህም ነው አንተ ዛሬ በግልም ሆነ በቡድን የምትወስደው እርምጃ የአገራችንን ብቻ ሳይሆን የሠራዊቱን እጣ ፈንታ ይወስናል ብለን ወገናዊ ጥሪ የምናቀርብልህ።

ውድ የኢትዮጵያ የመከላከያና የፓሊስ ሠራዊት አባላት ወገናችን！ከበዳዮች ጎን ሳይሆን ከተበዳዮች ጎን ቁም። ከገራፊዎችና ገዳዮች ጎን ሳይሆን ከነፃነት ታጋዮች ጎን ሁን። ዛሬውኑ ወስን። አሁን የነፃነት ታጋዮችን መቀላቀል ቀላል ሆኗል። ያሉበትን ታውቃለህ፤ ተቀላቀል። አልያም የጠመንጃህን አፈሙዝ በፋሽስት አለቆችህ ላይ አዙር። ይህንን እርምጃ በመውሰድ ከታሪክ ተወቃሽነት እራስህን በመታደግ ለአገርህና ለወገንህ አለኝታህን አረጋግጥ።

ድል ለኢትዮጵያ ሕዝብ !!!

በመልካሙ አበበ

ሰንደቅ

ጠ/ሚኒስትር ኃ/ማርያም ደሳለኝ ከቢቢሲ ፎከስ ኦን አፍሪካ ጋር ሰሞኑን ባደረጉት ቃለምልልስ የግንቦት 7 ዋና ጸሐፊ የሆኑት አቶ አንዳርጋቸው ጽጌ ከየመን ወደኢትዮጵያ ተላልፈው የመሰጠታቸው ጉዳይ በማንሳት “የኢትዮጵያ መንግስት የፖለቲካ ፓርቲዎችን ሽፋንአድርጎ የሚመጣአሸባሪነትንአይታገስም”ማለታቸውን ዘግቧል።

     የአቶ አንዳርጋቸው ጽጌን መያዝ ተከትሎ በሀገር ውስጥ በሕጋዊ መንገድ ተመዝግበው የሚንቀሳቀሱ የፖለቲካ ፓርቲዎች ከፍተኛ አመራሮች ከሆኑት መካከል አቶ ሐብታሙ አያሌው እና አቶ ዳንኤል ሺበሺ ከአንድነት፣ አቶ የሺዋስ አሰፋ ከሰማያዊ ፓርቲ፣ አቶ አብርሃ ደስታ ከአረና ትግራይ (ዘግይቶም ቢሆን ፍ/ቤት ቀርቧል)፣ ባለፈው ሳምንት ማክሰኞ በፖሊስ ቁጥጥር ሥር መዋላቸው ይታወሳል። የጸረ ሽብር ግብረሃይል የግንቦት 7 ልሳን ከሆነው ኢሳት ቴሌቪዥን ጋር ግንኙነት ያላቸው የተቃዋሚ ፓርቲ አባላትን በቁጥጥር ስር ማድረጉን በደፈናው በዕለቱ የገለጸ ሲሆን የተያዙት የአንድነት፣ የሰማያዊና የአረና አመራሮች መሆናቸው ሲታይ መግለጫው እነሱን በቀጥታ የሚመለከት ስለመሆኑ የብዙዎች ግምት ሆኗል።

እስሩ እና የፓርቲዎች ምላሽ

     አንድነትና ሰማያዊ ፓርቲዎች በተናጠል ሰሞኑን ባወጡት መግለጫ እስሩን ከመጪው ዓመት ምርጫ ጋር በቀጥታ አስተሳስረውታል። አንድነት በመግለጫው ኢህአዴግ የአንድነትን ከፍተኛ አመራሮች በማሰር የምርጫ ዘመቻውን ይፋ አድርጓል ብሏል። ሰማያዊ ፓርቲም በበኩሉ እስሩ ኢህአዴግ ቀጣዩን ምርጫ ያለተቀናቃኝ ለማለፍ የሚያደርገው ሕገወጥ እንቅስቃሴ አካል ነው ሲል ነቀፌታውን ሰንዝሯል።

   ጠ/ሚኒስትር ኃ/ማርያም ደሳለኝ ለቢቢሲ በሰጡት መግለጫ ላይ በሕጋዊ መንገድ በፖለቲካ ፓርቲ በመደራጀት እናሽፋን በማድረግህገወጥ እንቅስቃሴን በማካሄድ መንግስትን በኃይል ለመለወጥ እየተንቀሳቀሱ ያሉ ግለሰቦች አሁንም ከተጠያቂነት አያመልጡም ሲሉ አስተያየታቸውን ሰጥተዋል።

ሕግ አስከባሪው፤ ሕግ ያለማክበር ጥያቄ ሲነሳበት፣

     የሕጎች ሁሉ የበላይ ሕግ የሆነው ኢትዮጵያ ህገመንግስት አንድ ሰው በሕግ ጥላ ስር ከዋለ በኋላ ቢበዛ በ48 ሰዓታት ፍርድቤት መቅረብ እንዳለበት ይደነግጋል። በተለይ የአንድነት እና የሰማያዊ ፓርቲ አመራሮች ማክሰኞ ሐምሌ 1 ቀን 2006 ዓ.ም በቁጥጥር ስር ከዋሉ በኋላ ፍ/ቤት ሳይቀርቡ ሰባት ቀናት ተቆጥረዋል። ይህም ብቻ አይደለም፤ በመረጡት ጠበቃ የመወከል መብታቸውንም ተጠቅመው ከጠበቆቻቸው ጋር የመገናኘት ዕድል መነፈጋቸውን ከፓርቲዎቹ የወጡ መረጃዎች ያሳያሉ። አንድነት ይህን ድርጊት ሕገወጥ በማለት አካልን ነጻ የማውጣት ክስ በፍርድ ቤት መመስረቱን አስታውቋል። ይህም ሆኖ እስከትላንት(ማክሰኞ ሐምሌ 8 ቀን 2006) ማምሻውን ድረስ ተጠርጣሪዎቹ ፍ/ቤት ስለመቅረባቸው የታወቀ ነገር የለም።

አንድ የህግ ባለሙያ በዚህ ጉዳይ ላይ በሰጡት አስተያየት “የሕግ የበላይነት በሚከበርበት ሀገር መንግሥት መረጃ አለኝ እስካለ ድረስ በሽብር ተግባር የተጠረጠሩ ሰዎችን ይዞ ማሰሩ አዲስ ነገር አይደለም። ነገር ግን ህግና ስርዓት እንዲከበር እተጋለሁ የሚል መንግሥት ራሱ ያወጣውን ሕገመንግስትን ጥሶ ያሰራቸውን ተጠርጣሪዎች በወቅቱ ወደፍርድ ቤት ማቅረብ ሳይችል ሲቀር የሕግ በላይነት የሚባለው ጉዳይ ያበቃለታል። በዚህ ምክንያት ዜጎች በመንግሥትና በሕግ ላይ ያላቸው አመኔታ የሚያጡ ሲሆን በቀጣይ ሕግና ስርዓትን አስከብራለሁ ብሎ የሚሞክራቸው ወይንም የሚናገራቸው ነገሮች ሁሉ በሕዝብ ዘንድ ተአማኒነትን ስለማይኖራቸው ትልቅ ችግር ይገጥመዋል” ሲል አስተያየቱን ሰጥቷል።

በሰሞኑ ክስተት፤ የኢዴፓ አቋም

የኢትዮጽያዊያን ዴሞክራሲዊ ፓርቲ (ኢዴፓ) “በሽብርተኛነት ስም የሚወሰደው እርምጃ ግልጽነት ይኑረው” በሚል ርዕስ ከትላንት በስቲያ ባወጣው መግለጫ የመንግሥት እርምጃ እንዳሳሰበው ጠቁሟል። መግለጫው እንዲህ እያለ ይቀጥላል «በሀገር ውስጥ በሕጋዊ መንገድ ተመዝግበው የሚንቀሳቀሱ የፖለቲካ ፓርቲ መሪዎች ሐምሌ 1 ቀን 2006 ዓ.ም መንግሥት በሽብር ጠርጥሮ በቁጥጥር ስር ማዋሉ በሚዲዎች ተገልጿል። እነዚህ አመራሮች ከ48 ሰዓታት በላይ ፍርድ ቤት አለመቅረባቸውና የሚመለከታቸው የመንግስት አካላት በጉዳዩ ላይ ዝርዝር መረጃ አለማቅረባቸው አመራሮቹ የታሰሩት በሚያራምዱት የፖለቲካ አቋም እንዳይሆን ፓርቲያችን ሥጋት አድሮበታል።

የኢዴፓ ስራ አስፈጻሚ ኮምቴ በጉዳዩ ላይ ጥልቅ ውይይት ካደረገ በኋላ የሚከተለውን አቋም ወስዷል።

1. 1. መንግሥት የተቃዋሚ ፓርቲ አመራሮች የተያዙበትን ምክንያት ለህብረተሰቡ በዝርዝር እና ግልጽ መረጃ እንዲሰጥ፣
2. 2. የታሰሩት የተቃዋሚ ፓርቲ አመራሮች በሕገመንግስቱ አንቀጽ 21 መሠረት ለዜጎች የተሰጠው መብት እንዲከበርላቸው፣
3. 3. በአስቸኳይ ፍርድ ቤት እንዲቀርቡ፣ የፍርድ ሒደታቸውም ተአማኒ፣ ግልጽ እና ፈጣን በሆነ መንገድ እንዲታይ እያሳሰብን ይህ ሳይሆን ቀርቶ ግን አገሪቱ ሕግ አክብረን በሰላማዊ ትግል ከምንቀሳቀስ ፓርቲዎች ይልቅ በተቃራኒ የሚንቀሳቀሱ ጽንፈኛ ኃይሎች የሚያጠናክር፣ ክርክራቸውንም ምክንያታዊ የሚያደርግ እና የዴሞክራሲ ግንባታውን ወደኋላ የሚመልስ በመሆኑ ጉዳዩ በእጅጉ እንደሚያሳስበን እንገልጻለን። ስለዚህም መንግስት የጉዳዩን አሳሳቢነት ተገንዝቦ አስቸኳይ መፍትሄ እንዲሰጥ ኢዴፓ ያሳስባል።”

የፍረጃ ፖለቲካ

    የደርግ መንግሥትን በኃይል ለመጣል በተደረገው የትጥቅ ትግል ወቅት ደርግ ታጋዮችን “ገንጣይ፣ አስገንጣይ፣ የእናት ጡት ነካሽ ወንበዴ….” እያለ የህዝብ ድጋፍ እንዳያገኙ ሌተቀን የመንግስት መገናኛ ብዙሃንን መሣሪያ በማድረግ ያወግዝ እንደነበረው ሁሉ አሁንም በተመሳሳይ ሁኔታ ኢህአዴግ ተቀናቃኞቹን በተደጋጋሚ በጠላትነት ሲፈርጅ፣ ሲያጥላላ ይታያል። በተቃዋሚ ፓርቲዎችም በኩል ተመሳሳይ ዝንባሌዎች የሚታዩ መሆኑ መቻቻልና በጋራ ሀገራዊ ጉዳዮች ላይ እንኳን አብሮ የመሥራት ባህል እንዳያድግ እንቅፋት ሆኖ ቆይቷል።

    በዚህ ምክንያት ገዥው ፓርቲ ኢህአዴግ እና ብዙዎቹ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ግንኙነታቸው በጠላትነት መንፈስ ላይ የተመሰረተና መተማመን የሌለበት፣ ጥላቻ የነገሰበት ሆኖ እስከአሁን ዘልቋል። ኢህአዴግ በ2002 ምርጫ ከ99 በመቶ በላይ ወንበሮችን ካሸነፈ በኋላ ለንባብ የበቃው “አዲስ ራዕይ” መጽሔት በሐምሌ-ነሐሴ ወር 2002 ዓ.ም ዕትሙ ስለተቃዋሚዎች እንዲህ ይላል። “…አንዳንዶቹ ተቃዋሚዎች የተለመደውን የቀለም አብዮተኞች ስልት በመጠቀም የምርጫ ሕጎችን ሆን ብለው በመጣስ በሕጉ መሰረት እርምጃ ሲወሰድባቸው በነጻ መወዳደር አልቻልንም ብለው ኡኡ እንደሚሉ ሳይታለም የተፈታ ጉዳይ ነበር። እናም ስትራቴጂያችን እንደነዚህ ዓይነት ድርጊት ሲፈጸም መዋቅራችን የተሟላ መረጃ በቪዲዮ ጭምር እንዲይዝ፣ ይህንኑ መሠረት አድርጎ ድርጊቱን በሕዝብ ፊት እንዲያጋልጥና ሆን ተብሎ ምርጫውን ለማበላሸትና ብጥብጥ ለመፍጠር የተደረገ ተግባር መሆኑን እንዲያስረዳ፣ ሕጉ የተፈቀደለትን እርምጃ ከመውሰድ ተቆጥቦ ነገሩን ለበላይ አካል ሪፖርት እንዲያደርግ ነበር የሚያስቀምጠው። በዚሁ መሠረት የተቃዋሚዎች ሕገወጥ ድርጊት በየአካባቢው እንደነገሩ ሁኔታ በአገር አቀፍ ደረጃ በሰፊው የሚጋለጥበት ሁኔታ ተፈጠረ” ሲል የመተጋገሉን ደረጃ ያሳያል።

    እንዲህ ዓይነት አንዱ አጋላጭ ሌላው ተጋላጭ፣ አንዱ ሕግና ስርዓትን አክባሪ፣ ሌላው ጸረ ሕገመንግሥት፣ አንዱ ሽብርተኛ ሌላው የሠላም አቀንቃኝ አድርጎ የመሳሉ ጉዳይ ሞቅ በረድ እያለ አሁን ድረስ መቀጠሉ በሁለቱ ኃይሎች መካከል ያለው የፖለቲካ ልዩነት ወደአላስፈላጊ ጠርዝ የሚገፋ ሆኖ ይታያል።

    ከምንም በላይ ደግሞ መንግሥት በወንጀል ጠርጥሮ የያዛቸውን ሰዎች በወቅቱ ፍርድ ቤት ከማቅረብ መቆጠቡ ሕገመንግሥታዊ ሥርዓቱን አክብሮ የማስከበር ኃላፊነቱን አለመወጣቱን ያሳያል። ሕግና ሥርዓትን የማክበር ጉዳይ ደግሞ በምንም ዓይነት ምክንያት ሊስተባበል የማይችል መሆኑንም መንግሥት ይስተዋል ተብሎ ስለማይገመት ስህተቱን በፍጥነት ሊያርም ይገባል።

ከኤልያስ ገብሩ (አዲስ አበባ)

መጽሐፍ ሳነብ ስለነበር በጣም አምሽቼ የተኛሁት፡፡ ጠዋት አረፍጄ ተነሳሁ፡፡ ቁርሴንም ሳልበላ ወደ አንዋር መስኪድ አመራሁ፡፡ ከፒያሣ ጀምሮ መንገድ የተዘጋጋ ስለነበረ፤ ከሦስት ሙስሊም ወንድሞቼ ጋር አንድ ላዳ ታክሲ ኮንትራት ይዘን አቆራረጥን ታላቁ አንዋር መስኪድ ደረስን፡፡ አካባቢው በሙስሊሙ ማኅበረሰብ ተሞልቷል፡፡ አብዛኛው ምንጣፍ እና ካኪ ወረቀት አንጥፈው ለጁምዓ ጸሎት እና ለስግደት ተቀምጠዋል – አስፋልቱን ጭምር ተጠቅመውበታል፡፡ ለመቀመጫ ቦታ ያላገኙት ቆመው ከመስኪዱ በአረብኛ ቋንቋ የሚነገረውን ምስጋና (ትምህርት) በጥሞና እየተለታተሉ ነው፡፡
በርከት ያሉ ፖሊሶች በመስኪዱ አቅርቢያ የተለያዩ ቦታዎች ላይ ቆመዋል – ረዥም ሽመል ይዘዋል! እኔም እንደ ጋዜጠኛ የሙስሊሞቹን ሰላማዊ ተቃውሞ ለመከታታል በማሰብ ነው አንዋር መስኪድ የተገኘሁት፡፡ ከመስኪዱ ራቅ ብዬ በመቆም ሁኔታውን መከታተል ጀመርኩ፡፡ ነገሮች ሰላማዊ ነበሩ፡፡ ከሥፍራው ከተገኘሁ ከአሥራ አምስት ደቂቃ በኋላ በመስኪዱ ዋና በር አካባቢ ወረቀቶች ወደ ላይ ይበተኑ ጀመር፡፡ ሦስት፣ አራት ቦታም ተመሳሳይ ወረቆች መበተናቸውን ቀጠሉ፡፡

ወዲያው፣ ከርቀት ከመስኪዱ በስተቀኝ በኩል ረብሻ ነገር ተመለከትኩ፡፡ ድንጋይ ሲወረውር እና ፖሊሶች ዱላ እንደያዙ ሲሯራጡም ማየት ችያለሁ፡፡

አፍታም ሳይቆይ አካባቢው በሰዎች ሩጫ፣ በረብሻና በፖሊሶች ማሳደድ ትርምስምሱ ወጣ፡፡ ብዙ ሰው በአካባቢው ወደሚገኙ የመኖሪያ እና የንግድ ቤቶች እየዘለለ መግባት ጀመረ፡፡ ነገሮች ለአፍታ ጋብ ያሉ ቢመስሉም ሁኔታው በድጋሚ ተቀሰቀሰ፡፡ በርካታ ፖሊሶች ወደ መኖሪያ ሰፈሮች እና ግቢዎች ውስጥ ዱላቸውን ይዘው በመግባት ሰዎች ማባረር፣ ማሳደድና በዱላ መማታት ጀመሩ፡፡

እኔም ከሦስት ፖሊሶች ጋር ከአንድ መኖሪያ ግቢ ውስጥ ተፋጥቼ ነበር፡፡ አንድ ዱላ ሲሰነዘርብኝ በእጄ ተንቀሳቃሽ ኮምፕዩተር (ላፕቶፕ) ይዤ ስለነበረ እሱ ከፍ በማድረግ ዱላው የላፕቶፕ ቦርሳዬ ላይ አረፈ፡፡ የቀኝ እጄ ጠቋሚ ጣት ግን ከበትሩ ማምለጥ ሳይቻለው ቀረ፡፡
… ከበሩ ፊት ለፊት የነበሩት ፖሊሶች ጥለውን ሄዱ፡፡ ወደ አሜሪካን ግቢ በጉራንጉር ውስጥ አልፌ ብሄድም ድብደባው እና ወከባው በዚህ አለ፡፡ ብዙ ወጣቶች ተደብድበው፣ ጭንቅላታቸው ተበረቃቅሶ ደም በደም ሆነው ተመልክቻለሁ፡፡
በዛሬው ዕለት ምስቅልቅሏ የወጣውን መርካቶ በቻልኩት አቅም ለማየት ችያለሁ፡፡ ሱቆች ተዘጋግተዋል፡፡ አንዋር መስኪድ በፌዴራል ፖሊስ ባልደረቦች እና መኪኖች ተከብቦ ነበር፡፡ አድማ በታኝ ፖሊሶችም በምዕራብ ሆቴል ቁልቁል በሰልፍ ሲያዘግሙ እና ሰፊዋ መርካቶ በፌዴራል ፖሊሶች ተወርራ ነበር፡፡
በጥቅሉ በዛሬው የአንዋር መስኪድ የጁምዓን ጸሎት ተከትሎ የተፈጠረው ሁኔታ አሳዛኝ እና ዘግናኝ ሆኖብኛል፡፡

ከሥርጉተ ሥላሴ –  ሲዊዘርላንድ ዙሪክ

እያዘንኩ ብዕሬን አነሳሁ። የእስልምና ዕምነት ተከታይ ወገኖቻችን በፆማቸው እንኳን እንዲህ ሰላም ማጣታቸው የኢትዮጵያን መከራ ሃሞት ያደርገዋል። ፆም ላይ አኮ ምዕመኑ ከፈጣሪያቸው ጋር የሚገናኙበት የአደብ፤ የተደሞ፤ የጭምትነት ጊዜያቸው ነበር። ለዚህ ደግሞ ኢትዮጵያን አጋድሞ እያረዳት ያለው ወያኔ ሽንፍላ በመሆኑ አቅል አልፈጠረለትም። ኑሮትም አያውቅም። ወያኔ በሁሉም መሰፈርት ከላይ ተነሳፎ የሚፈላ ሽንፍላ ነው። እርምጃው ሸውሻዋ፤ ትንፋሹ ከልካላ። አቅሙ ጭድ – ራዕዩ ንፋስ – አካሉ ብክነት – ህሊናው አሲድ ነው። ከንቱ!

የወገኖቻችን ዬአካሎቻችን ናፍቀውና ጓጉተው በምልዕት በሚታደሙት ፆመ – ሮመዳን የዛሬ ዓመት አሳርን አብዝተው የተቀበሉበት ወቅት ነበር። ዓውዳመታቸውም በደም ነበር የተወራረደው። በዐለም ላይ ያሉ ህዝበ እስልምና እምነት ተከታይ ሁሉ በሰላም ፍስካቸውን ሲከውኑ፤ ደስ ብሏቸው የተሰጣቸውን ጸጋ ለነድያን ሲራሩ፤ ኢትዮጵያ ላይ ግን በአደባባይ ዬዕምነቱ አዛውንታት የተደበደቡበት፤ ህፃናት ሳይቀሩ የተገደሉበት የመከራ ድቅድቅ የጨለማ ቀን ነበር።  ቀንበር! የኢትዮጵያ እስልማ እምነት ተከታዮች ከሌሎች ሀገር ሙስሊሞች በፍጹም ሁኔታ የተለዬ ሥነ ምግባርና ጨዋነት ያላቸው ሲሆኑ፤ በፋሽስቱ ወያኔ ግን በጠላትነት ተፈርጀው፤ መተንፈሻ ቧንቧቸውን ዘግቶና አስሮ አሳራቸውን – ፍዳቸውን እንሆ ቀን እዬቆጠረ ያበላቸዋል። ዬኢትዮጵያ የእስልማ ዕምነት ተከታዮች ሀገራችን ኢትዮጵያ በጠራቻቸው ማናቸውም ጊዜያት ሁሉ በግንባር ቀደምትነት እናታቸው ከእነሱ የምትጠብቀውን ግዴታ ሲወጡ ኖረዋል። ታሪካችን- ነፃነታችን፣ የጥቁር ገድላችን ሁሉ በዚህ ቅመም የተቀመመ ነው። በጠቀራው በወያኔ ዘመን ደግሞ የኢትዮጵያ የእስልምና እምነት ተከታዮች መብታቸው እንዲህ ተረገጦ፤ እንዲህ ተቀጥቅጦ በሰላምና በሥርዓት ሊፈታ የሚገባው ጥያቄዎቻቸው እንዲህ ባላፈለጉትና ባላሰቡት መልክ አቅጣጫውን እንዲቀይር ረብሻ የፈጠረው ፋሽስቱ ወያኔ እንጂ እነሱ በፍጹም ሊሆኑ አይችሉም። ይህ የፋሽስቱ ባህሬ መገለጫ በመሆኑ ደም መዲናዋ ላይ ስለጠማው ለዚሁ አቅዶ የተነሳበት እንጂ እነሱ ለምዕተ ዓመቱ የሰላማዊ ትግል ሐዋርያ ናቸው። ሰላማዊ ትግል ስልቱና አፈጻጸሙ፤ የሰላማዊ ትግል መሪና ተመሪ፤ የሰላማዊ ትግል ትሩፋትና ፋይዳ በስክነት አምሮበት የተከወነው ታሪክ አንድ የገደል መጽሐፍ ብቻ ሳይሆን ተቋምም ነው። መጸሐፍ ተጽፎበት በት/ቤት ደረጃ ተማሪዎች ሊማሩት የሚገባ። ዜግነትንት አከበረ – ኢትዮጵያዊነትን ከበከበ – አብሮነት በተግባር ኳለ። አዎን! የፋሽስቱ ወያኔ መሰረታዊ የግለት መንገዱ  እንዲህ እሰኪ ላብራራው። ምሳሌ። ሀ/// ለ//// ሐ/// መ//// ሠ/// ቢኖሩ። የመጀመሪያ የጥቃቱ ሰለባ ሀ/// ከሆነ ወያኔ ለ – ለ/// ለ –  ሐ///  ለ – መ//// ለ – ሠ/// የተለዬ እንክብካቤና ግልብ ፍቅር ይለግሳል። ለ/// ሐ/// መ/// ሠ/// እውነት ይመስላቸውና በሀ/// ላይ ክንዳቸውን – ኃይላቸውን  - አቅማቸውን ከወያኔ ጋር አዳምረው ሀን//// ይከተክታሉ። ጦሩ ወደ እነሱ መዝመቱን ነገን ፈጽሞ አያቅዱትም። የወያኔ ዘመን ጠገብ እኩይ ረቂቅ መሰሪ ተግባሩ አንዱን ለማጥቃት ሌለውን በማስተባበር በሚያጠቃው ላይ ማናቸውንም ዬግለት ዘመቻ በመፈጸም ነው። ሽፍታው ወያኔ – ሀ/// ጥሩ ሁኖ መድቀቁን – ዳግም አገግሞ ሊነሳ አለመቻሉን ስያረጋግጥ ቀጣዩን  ዒላማ ለስለስ ብሎ እዬሰረሰረ ይጀምራል። በፋረሰው ሀ ላይ ሌላ ሸንኮፍ ሀን ይለብጣን ተለጣፊ ይፈጥራል። ይህም ቢሆን እዬተመነጠረ የሚወገድበት ቀን የሚጠብቅ የደለበ ሰንጋ ነው። የሆነ ሆኖ መተንፈሻ ቧንቧውን ከፍት አድርጎ እንዲያንቧርቅ ይፈቅድለታል – ለተለጣፊው። ከዚህ በኋላ ደግሞ ወደ ሌላው ጉልበታም የማንነት ተቋም ከዘራውን ይዞ ይዘምታል – አረሙ ወያኔ። ወደ ለ//// ይሄዳል። መጀመሪያ ለን/// ተርተር እያረገ አቅሙን ይሸረሽራል፤ እንደ ሥጋ ቀረምት በተመቸው መልክ ትናንሽ መደብ – ይሠራል። መደቡ በአፈር ሆነ በአሸዋ ይሆናል።። ከዛ በኋላ የለ/// አቅም መከፋፈሉን ሲያረጋግጥ ተለጣፊውን ሀን///  ከነተፈጥሯቸው ያሉትን  ሐ//// መ//// ሠ/// ያሰልፍና በእውነተኛው  ለ ላይ ጦር ያውጃል። ሐ// መ/// ሠ/// ወደ እንሱ የሚመጣ ስለማይመስላቸው ጋሻ ጀግሬ ሆነው ጎሽ በርታ! እያሉ ሽፍታውን ይከብክቡና ዕውነተኛውን ለን//// በጠላትነት ፈርጀው አብረው ከጠላታቸው ጋር ይከተክቱታል። ለ/// የሚባል ነገር ድብዛው መጥፋቱን ሲያረጋግጥ ወያኔ ሌላ ተለጣፊ ለን/// ሞሽሮ የክህደት ካባ አለብሶ፤ ትንሽ እንደ ከብት አሞሌ መላሾ ሰጥቶ፤ ቀባብቶ ይጠፈጥፍና ያስጨፍረዋል። ለተወሰነች ጊዜ ያስዳንሰዋል። እሱ እራሱ ወያኔ እኮ  ቀፎውን አራት ኪሎ ልቡን ታላቋ ትግራይ ዶክተሪን ላይ አስቀምጦ በጅል አጃቢዎቹ ሸምቆ በቆረቆንዳ ተከታዮቹ ከትክት ብሎ ይስቃል። በዚህ መልክ አቅም ያለው ማናቸውም የማንነት ማማሳከሪያ ሰነድ ሆነ ውስጠት ሁሉ በዬተራ ደመራ የዶግ አመድ ይሆናል። ቲያትሩ ይህ ነው። ወያኔ አንድም የሚምረው ኢትዮጵያዊ ዘለላ አይኖርም ቁርጣችሁን እወቁ። የሚቀር የለም። ሆድ አደሩም ነገ ስሎ ወይንም ሰልቶ ወይንም ተስሎ በቀል ይጠብቀዋል። ልብሰህን እያወለቀ እርቃንህን ሲዘለዝልህ እያንዳንድህ ነገ ታገኘዋለህ። ብጣቂ ብናኝ እፍረት – ይሉኝታ ያልሰራለት የዘመኑ የአራዊት ተሰምሳሌት ቢኖር ወያኔ ብቻ ነው። የወያኔ ልብ በድንጋይ የተሰራ የበቀል ማሰሮ ነው። በዬትኛውም ዘመንን ትውልድ፤ በዬትኛውም ሁኔታ በህልም እንኳን የማይታሰብ ረግረግ ገደል ጉድጓድ ነው ወያኔ ማለት። የሚያረቃቸው አናቂ እሾኃማ ህግጋቶቹ የሚሞሽሩት ቋሳን ብቻ ነው። ነገር ግን በዚህ የቋሳ – ዝልል ጠማቂውም ጠጩም የነገ ተረኛ ተጠቂ መሆኑ ነው ሊመረምር የሚገባው ቁም ነገር። ሊፈተሽ የሚገባው እውነት። ሊታሰብበት የሚገባው አምክንዮ። ግን ህሊና ልብ ተግባራቸውን እንዲከውኑ ስንፈቅድ ብቻ። እማዝነው ለአፋሽ አጎንባሾች አሁንም ለወያኔ አንጣፊዎች ሆድ አደሮች ነው። ጅብ ዘመድ የለውም። እያንዳንዱ የወያኔ አባል ለህልውናው ተግቶ በተከታታይነት ይሠራል። በትጋት ሰይፉን በማናቸውም የወያኔ መንፈስን በሚጻረሩ ኃይሎች ላይ ይሰነዝራል። ትንሿን ነገር አይንቁም። የተሰባሰበ ፍላጎት ነው ያላቸው። ለማፍረስ ተልዕኮቻው ቃል ጠባቂዊች ናቸው። አጃቢው ደግሞ በማለቅለቅ ሸር ጉድ ይላል። ይህ ነው መፈታት ያለበት እንቆቅልሽ። የሰው ልጅ የቆመበትን መሬት ከመራመዱ በፊት አስተውሎ ሊያው ይገባል። መሬቱ ገደል ወይንስ ለጥ ያለ ሜዳ ስለመሆኑ? የወያኔ ማናቸውም እርምጃ በድልድይ ላይ ሳይሆን በገደል ላይ ነው። ድልድይ የሆኑት ደግሞ ከሌላ ብሄረሰብ የተወለዱ የባንዳ አበልጆች ናቸው። አሁን ደመ ነፍሱ  ጠ/ሚር ኃይለማርያም ደስ አለኝ አንዱ አሻንጉሊት ናቸው። ቀን ወያኔ የሚጠብቅላቸው። ነገ ወያኔ ያሾልካቸዋል። አዋርዶና ጎራርዶ። አሁንም የተሰበረ ቅል ታውቃላችሁን ወገኖቼ? አዎን ለወያኔ ሃርነት ትግራይ አቶ ሃይለማርያም ማለት የተሰበረ ቅል ማለት ናቸው። ነገ ከጉብራቸው ላይ ሆኖ ወያኔ ያስተንፍሳቸዋል። ደመንፈስነታቸውን በሚገባ የተገነዘበው ወያኔ ዕቃ – ዕቃ እዬተጫወተባቸው ነው። ዝልብ! በተከበሩ የጀግና ጽላት አቶ አንዳርጋቸው እስር ላይ አቶ ሃይለማርያም እኮ ድርጊቱን ወያኔ ከፈጸመው በኋላ እኛ እንደሰማነው ነው የሚሰሙት። አሁንም ያሉበትን አያውቁም። የአቶ አንዳርጋቸውን ማናቸውንም የተከደኑ የበቀል እርምጃዎች ሲፈጸሙ ከጠባቂዎቻቸው ጀምሮ ከትግራይ ልጅ ውጪ ፈጽሞ ሊሆን እንዳማይችል በጣም በእርግጠኝነት መናገር እችላላሁ። ለወያኔ ሃርነት ትግራይ የታማኝነት መለኪያው ዘር ነው። ትግራዊነት። ከዚህ ያመለጡት እንደ ጋዜጠኛ አብርሃም ደስታ ያሉት ደግሞ በእጥፍ የወያኔ ጭካኔ የሚጨቀጭቃቸው ለወያኔ የበቀሉ ቁርሾ ተጠቂዎች ናቸው። ስለምን? የወያኔን የናዚ መንገድ የተጸዬፉ ጀግኖቻችን ለእኛ  ስለሆኑ። በዚህ የባንዳ ዘመን የአሉላ ማሾ ስለሆኑ! ከመከራችን – ከችግሮቻችን – ከእንባችን ጋር ቤተኛ ስለሆኑ። የበቀልን የደም ጽዋ በአረመኔነት የሚያስፈጽሙ ባላሟሎች የፊት ለፊት ረድፈኞች የወያኔ ሃርነት አባላት ጭምር ናቸው። ነገም ለእያንዳንዱ የሚደርሰው የፈተና ጅረት ከዚህ አንጻር መፈተሽ አለበት።  ይህንን ያመረቀዘ – እጅግ የረቀቀ  - እጅግም በበቀል የበሰለ፤ እጅግም በበቀለ የተጠና፤ እጅግም በሳጥናኤላዊነት ግብር የተበከለ፤ የመርዝ ዘመን ከልብ ሆኖ መርምሮ፤ ቢያንስ አሁን ከ40 ዓመት ጥቃት በኋላ የጠላትን ጉርቦ አንቆ ደም ለማስተፋት መቁረጥ ያስፈልጋል። ቢያንስ ሥር ሰደዱ በቀል መነሻውና መድረሻውን በማስተዋል ማገናዘብ ያስፈልጋል። ንክኪ – ይሉኝታ – ዝምድና – ጋብቻ ይበቃ! ጥርት ብሎ የወጣው ጠላት የወያኔ ሃርነት ትግራይ ማኒፌስቶና አራማጁ ፖሊሲ ነው። ሌላው ጭራሮ ነው። አሁንም የወያኔ ገበርዲን ለባሽ የእስልምና ዕምነት ተከታዮች የዛሬ የአካላችሁ ጥቃት ምንጩን ዕወቁት። ተራችሁ እስኪደርስ ከመጠበቅ አሁኑኑ ወያኔን አራግፋችሁ ከተጎዱ – ከተጎሳቆሉ – ከግፉዕን ጋር ሁኑ! ሌሎቻችሁም ብትሆን ተረኝነታችሁ የጊዜ ጉዳይ ነው። ከዛ በፊት መስመርን አስተካካሎ በጠላት ላይ አቅምን መሰንዘር ይገባል እላለሁ። የወያኔ ሃርነት ትግራይ አባላት እኮ በጣም ነው የሌላውን ዝርያ የሚጸዬፉት። ምርጥ ዘሮች ናቸው። ደማቸው ተልይቶ የተፈጠረ¡ ማስጠጋትም አይፈልጉም። ከደማቸው ጋር እንዲቀራረብ አይሹም። እዬተጠላ የሚያጎነብስ – የሚያረብርብ ግልብ እንደ ሰው ለማዬት ይቀፋል። የሚያናድደኝ እኔ በግሌ ስጠላው የሚወደኝ ነው። አዎን የሌላ ዘር አባላትን የወያኔ አሽቃባጮችን የወያኔ ሃርነት ትግራይ አባላት እንዴት እንደሚጠሏችሁ ማን በነገራችሁ?! አስተውሉ! ፉከራ አይደለም ከልባችሁ ሁኑ ለማላት ነው። አረም እያለ በወገኑ የሚስነቀለው ወገን ጠላቱ ወያኔ ነገ የነቀላው ተባባሪ የሆነውን አረም ብሎ መነቀሉን ፈጽሞ አስቦት አያውቅም። ትዝም አይለውም። እያንዳንዱ የወያኔ ጋሻ ጀግሬ የታላቋ ትግራይ ራዕይ አስፈጻሚ ስለመሆኑ ምን አልባት ከእንቅልፉ ሲነቃ – ሀገር አልባ ሆኖ አፈር ለማኝ ሲሆን – ይገባው ይሆናል። እስካ ዛ ድረስ ግን የወያኔ አሲድ አዚም ተጠቂ ነው …. እራስን ማቃጠል ….. ማንደድ ….. ለትምህክት ሰለባነት፤ ዘር ለማጥፋት ተልዕኮ አባሪና ተባባሪ መሆን። ነገም በተረኝነት እራስን እረስቶ ወይ ፍቆ መጠበቅ። ሃፍረት! ይቋጭ። እጅግ የማከብራችሁ የሀገሬ ኢትዮጵያ ልጆች የእስልምና ዕምነት ወገኖቼ ሀዘኔ ከልብ፤ ዕንባዬም ከውስጥ ነው። እግዚአብሄር አምላክ ብርታትና ጥንካሬውን ይላክላችሁ። አሜን!   Radio Tasegaye or www.tsegaye.ethio.info aktuell sendung www.lora.ch.tsegaye   መራራውን ዘመን ጣፋጭ ለማደረግ ሁሉም በጠላቱ ላይ ይቁረጥ። እግዚአብሄር ይስጥልኝ።

አንድ ዓመት ከአንድ ወር ኾኖታል። እስክንድር ነጋ ከታሰረ ከዐስራ ስምንት ወራት በኋላ ከባለቤቱ ከጋዜጠኛ ሰርካለም ፋሲል እና ከልጁ ከናፍቆት በተጨማሪ ለመጀመሪያ ጊዜ ሌላ ሰው እንዲጠይቀው በሰኔ የመጀመሪያ ወር ላይ በ2005 ዓ.ም. እንደተፈቀደለት፤ እስክንድርን ልጠይቀው ቃሊቲ ወደሚገኘው እስር ቤት አምርቼ ነበር።

ተገናኝተን ሰላምታ ከተለዋወጥን በኋላም እንዲህ አለኝ፤ ”ሽብርተኛ አይደለኹም፤ ሀገሬ በማንም እንድትሸበር አልፈልግም አልፈቅድምም እኔ የምፈልገው የሀገሬ ሕዝቦች በነጻነት የሚያስቡባትና የሚንቀሳቀሱባት ሰላማዊ ሀገር እንድትኾን ነው”፤ እስክንድር ”ሽብርተኛ” አይደለምና ከእስሩም በላይ ያንገበገበው ”አሸባሪ” መባሉ ነበር።

እስክንድር ”ጋዜጠኛ” ነው። እስክንድር ሲጽፍ ሀገሪቱ ላወጣችው ሕግ ራሱን አስገዝቶ፣ በሀገሪቱ ሕግ ማዕቀፍ ሥር ራሱን ገድቦ ነው። ይህም ኾኖ ግን ሲጽፍ ሕግ ተጥሶ አደጋ ሊደርስበት እንደሚችል፣ ሲጽፍ ሕግ ተጥሶ ሊታሰር እንደሚችል ያውቃል። ግን ደግሞ ቢታሰር በቀጫጭን መስመርም ቢኾን በሀገሪቱ ሕግ ተዳኝቶ ከእስር ሊለቀቅ እንደሚችል ያምን ነበር። በዚህ እምነቱም የመጣበትን ለመቀበል ተዘጋጅቶ ሀገሩ ላይ ቁጭ ብሎ ይጽፋል።

ከመጻፍ እና ሐሳቡን በአደባባይ ከመግለጽ ውጭ ያሉት መንገዶች እስክንድርን አይመቹትም። እስክንድር ሐቀኛና ቀጥተኛ የኾነ አስተሳሰብ ያለው፤ ላመነበት ነገር የታመነ ንጹህ ኢትዮጵያዊ ነው። ምናልባት ይህን ”እስክንድርን” ለመረዳት እስክንድርን ማወቅ ሊጠይቅ ይችላል። እስክንድርን ያኔ ቃሊቲ ሳገኘው ሽብርተኛ አለመኾኑን ደጋግሞ ነገረኝ። ”እስክንድር ለማነው የምትነግረው ሽብርተኛ አለመኾንህን ከቀረበብህ ክስ ጋር አንዳችም ግንኙነት እንደሌለህ እኮ ዓለም ያውቃል፤ አሳሪዎችህም ይህን ጠንቅቀው ያውቃሉ” አልኩት። እርሱን ግን ያበሳጨው ከታሰረውም፣ ከተንገላታውና ከተፈረደበትም በላይ በውሸት የተወነጀለበት “ሽብርተኝነት’’ ነበር።

አሁንም ሽብርተኝነት

አሁን እስክንድር ከታሰረ ሁለት ዓመት ከሰባት ወር ኾኖታል በእርሱ የተጀመረው ጋዜጠኛን፣ ጸሐፊዎችንና መብቱን በአደባባይ የሚጠይቀውን ሁሉ ሰብስቦ ”ሽብርተኛ” ብሎ መክሰስ ዕለት በዕለት እየጨመረ የታሳሪዎቹን ቁጥር አበራክቷል። ላለፉት ሰማንያ ሦስት ቀናት በማዕከላዊ ወንጀል ምርመራ ታስረው የሚገኙትና በፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት አንደኛ ወንጀል ችሎት በጊዜ ቀጠሮ መዝገብ በቀጠሮ ሲመላለሱ የቆዩት ጋዜጠኛ ተስፋዓለም ወልደየስ፣ ጋዜጠኛ አስማማው ኃይለ ጊዮርጊስና፣ ጋዜጠኛ ኤዶም ካሳዬ፣ የሕግ መምሕርና የዞን ዘጠኝ ጦማሪ ዘለዓለም ክብረት፣ የዞን ጦማሪዎቹ ናትናኤል ፈለቀ እና አጥናፉ ብርሃኑ ለቅዳሜ ሐምሌ 5 ቀን የዞን ዘጠኝ ጦማሪዎቹ ማኅሌት ፋንታሁን፣ በፍቃዱ ኃይሉ እና አቤል ዋበላ በዚሁ በፈረደበት ”ሽብር” ተጠርጥረው የታሰሩ ናቸው።

የምርመራ መዝገቡ በሌሉበት መዝገቡ ተዘግቶ ከሕግ ውጪ በእስር የከረሙት እነዚህ እስረኞች ግንቦት ዘጠኝ በነበረው ቀጠሮ ቀን ፖሊስ ፍርድ ቤት ቀርቦ ተጠርጣሪዎችን በሽብር መጠርጠሩን ሲናገር ወጣቶቹ በድንጋጤ አንገታቸውን ሲሰብሩ ታይተው ነበር። የሚያስደነግጠው እስሩ አይደለም፤ ሕግን አስከብራለሁ የሚል አንድ ተቋም ወጣቶችን ሰብስቦ አስሮ ባልዋሉበት የሚያውል የፈጠራ ክስ ሲጭን መስማቱ ነው። ማንነቱን ጠንቅቆ የሚያውቅ ሰው እንዲህ ያለ የውሸት ክስ ሲቀርብበት የሚሰማውን ስሜት ለመገመት ያስቸግራል። እናም ወጣቶቹ በሽብር ተግባር አለመሳተፋቸውን ያውቃሉና የቱንም ያህል የኢሕአዴግን ባህሪ ጠንቅቀው ቢያውቁት ”በሽብር እንከሰሳለን” የሚል ቅንጣት ያህል ጥርጣሬ ሊኖራቸው አይችልም። ምናባት የመጨረሻውን ጣሪያ ቢገምቱ እነርሱን አስሮ ሌሎች ጸሐፊዎችን ለማስፈራራት የተነደፈ ስልት ይኾናል ከሚል ግምታዊ መላምት ”ምርጫው እስኪያልፍ ታስረን እንቆያለን” የሚለውን ነው።

ዛሬ ጠዋት ልደታ በሚገኘው ከፍተኛ ፍርድ ቤት 19ኛው ወንጀል ችሎት ሲቀርቡም፤ ከዚሁ ሐሳብ ሊኖራቸው እንደማይችል እገምታለሁ። ወጣቶቹ ከታሰሩ ጀምሮ ጉዳያቸውን ሲከታተሉ የቆዩት ጠበቃ፣ ቤተሰብና ሌሎች ሰዎች ከትናንት ጀምሮ ፍርድ ቤት ሊቀርቡ ይችላሉ በሚል ይቀርቡበታል በተባለው ፍርድ ቤት ግቢ ክትትል ሲያደርጉ ቢቆዩም ዛሬ ጠዋት ማንም ሰው ባልተገኘበት ዐቃቤ ሕግ የክስ መዝገብ ከፍቶባቸዋል። ነገር ግን የክስ ቻርጁ እንዲሰጣቸውና መቃወሚያ ካላቸው እንዲናገሩ ተጠይቀው ዘጠኙም እስረኞች ጠበቆቻቸው ባልተገኙበት ክሱ እንዲነበብላቸው እንደማይፈልጉ ያቀረቡት አቤቱታ ተቀባይነትን አግኝቶ ጠበቆቻቸው በተገኙበት ነገ ጠዋት እንዲቀርቡ ታዟል።

በሌላም በኩል ዛሬ ጠዋት እስረኞቹን ለመጠየቅ ማዕከላዊ ሄደው የነበሩ ቤተሰቦችና ጠያቂ ወዳጆች መግባት እንደማይችሉ ተነግሯቸው ተመልሰው ነበር። ከሰዓት በኋላም ሊጠይቋቸው በሄዱ ጊዜ ስለተከሰሱት ክስ የሚያውቁት ነገር አልነበረም። አብዛኞቹም (አብዛኞቹ ስል ስለ አስተያየታቸው መረጃ ያገኘኹት ማለቴ ነው) በሽብርተኝነት እንከሰሳለን የሚል እምነት አልነበራቸውም። ነገ የሚኾነውን ለማየት በይደር አቆይተው ቤተሰቦቻቸውን ተሰናብተው ወደ ማደሪያቸው ወደ እስር ቤት ተመልሰዋል።

የሽብርተኝነት ክሱ

የሪፖርትር ጋዜጣ ዘጋቢ ታምሩ ጽጌ ደግሞ ሰበር ዜና በሚል በጋዜጣው ድረ ገጽ ላይ፤ ሶልያና ሽመልስ (በሌለችበት)፣ በፍቃዱ ኃይሉ፣ ናትናኤል ፈለቀ፣ ማህሌት ፋንታሁን፣ አጥናፉ ብርሃኔ፣ ዘለዓለም ክብረት፣ አቤል ዋበላ፣ እንዲሁም ጋዜጠኞቹ አስማማው ኃይለ ጊዮርጊስ፣ ኤዶም ካሣዬና ተስፋለም ወልደየስ ላይ ዐቃቤ ሕግ በሽብርተኝነት ክስ መመስረቱን አስነብቦናል።

ዜናው እንደሚለው፤ ተጠርጣሪዎቹ በሕቡዕ በመደራጀት፣ የአጭርና የቅርብ ጊዜ ግብ በማቀድና በመንደፍ ከግንቦት 2004 ዓ.ም. ጀምሮ እጃቸው እስከተያዘበት ጊዜ ድረስ በፓርላማ ሽብርተኛ ተብለው ከተሰየሙት የግንቦት 7 እና የኦነግ ድርጅቶች መመርያና ሐሳብ ሲቀበሉ መቆየታቸው ተገልጿል።

ከተጠርጣሪዎቹ አንዷ የሆነችው ሶሊያና ሽመልስ የቡድኑ መሥራችና አስተባባሪ በመሆን ከ2004 እስከ 2006 ዓ.ም. መቆየቷና ከ2006 ዓ.ም. ጀምሮ በውጭ አገር አስተባባሪና የውጭ ግንኙነት ሆና ከመሥራቷም በተጨማሪ፣ ከግንቦት 7 ጋር ግንኙነት ለመፍጠር ተልዕኮ በመቀበል፣ አባላትን በማደራጀትና በመመልመል ስትሠራ መቆየቷን ክሱ ያስረዳል። የህቡዕ ቡድኑ ከ2004 እስከ 2006 ዓ.ም. ”ሴኩሪቲ ኢን ቦክስ” የተባለ ሥልጠና እንዲሠለጥንና እንዲደራጅ ስትመራ መቆየቷም በክሱ ተካቷል።

ሌላኛው ተጠርጣሪ በፍቃዱ ኃይሉ የአገር ውስጥ የሽብር ቡድንን በመምራትና የሥራ ክፍፍል በማድረግ፣ እንዲሁም ግብ በማስቀመጥና ስትራቴጂ በመንደፍ ከሽብርተኛ ኃይሎች ጋር ግንኙነት ሲፈጥር መቆየቱ በክሱ ተጠቅሷል።

የዓቃቤ ሕግ ክስ እንደሚያስረዳው ከሆነ ተጠርጣሪ ናትናኤል ፈለቀ ከ2004 ዓ.ም. ጀምሮ ካልተያዙ ግብረ አበሮቹ ጋር በመሆን የህቡዕ ድርጅቱ የአገር ውስጥ አስተባባሪ በመሆን በሥሩ ላሉት አባላት የሥራ ክፍፍል መመርያ በመስጠት፣ ከግንቦት 7 ጋር ግንኙነት በመፍጠር መመርያ ከመቀበሉ በተጨማሪ፣ ለአመፅ ተግባር የሚውል የተላከለትን 48,000 ብር ማከፋፈሉንም ክሱ ያብራራል።

ሌሎቹ ተጠርጣሪዎች በህቡዕ ድርጅቱ ውስጥ ከ2004 ዓ.ም. ጀምሮ መሥራችና አባል በመሆን የግንቦት 7 እና የኦነግን ስትራቴጂና ዕቅድ በመቀበል በውጭና በአገር ውስጥ ባሉ የቡድኑ አባላት ጋር ግንኙነት በመፍጠር፣ በውጭና በአገር ውስጥ ሥልጠና በመውሰድ፣ በዋና ወንጀል አድራጊነት ተካፋይ በመሆን የሽብርተኝነት ድርጊት ለመፈጸም በማቀድ፣ በመዘጋጀት፣ በማሰርና በማነሳሳት ወንጀል መከሰሳቸውን ዓቃቤ ሕግ ያቀረበው ክስ ያስረዳል።

በሁሉም ተጠርጣሪዎች ላይ ዓቃቤ ሕግ ያቀረበው ሁለተኛ ክስ እንደሚያስረዳው ተጠርጣሪዎቹ በወንጀሉና በሚያስገኘው ውጤት ተስማምተው በሕገ መንግሥት ሥርዓት የተቋቋመን መንግሥት በአመፅ፣ በሁከትና በብጥብጥ ለመለወጥ በማሰብ ከግንቦት 2004 ዓ.ም. እስከተያዙበት ዕለት ድረስ በህቡዕ ተደራጅተው፣ የሥራ ክፍፍል በመፍጠር፣ ሥልጠናዎችን በመውሰድ፣ አመፅ የሚቀሰቅሱ ጽሑፎችን በመበተን፣ የአመፅ ቡድኖችን በማደራጀት ሕገ መንግሥቱና ሕገ መንግሥታዊ ሥርዓቱን በአመፅና በሁከት ለመለወጥ በመሞከር ወንጀል መከሰሳቸውን የዓቃቤ ሕግ ክስ ያስረዳል።

በመጨረሻ

ይህን ክስ የሰማ ማንም ሰው እነዚህ ወጣቶች ሽብርተኛ አለመኾናቸውን እንደሚረዳው ኹሉ፤ ከሳሻቸው ዐቃቤ ሕግም የውሸት ክስ እንደመሰረተባቸው ልቦናው ያውቀዋል። በተለይ ደግሞ ወጣቶቹን በቅርበት ለሚያውቃቸው ሰው በእነሱ ላይ እንዲህ ያለ ክስ ሲመሰረትባቸው ምን ዐይነት ስሜት እንደሚፈጥር ለመግለጽ ያስቸግራል። ጠንካራና ሀገር ወዳድ ወጣቶች በሽብርተኝነት ሲከሰሱ መስማት የሚፈጥረውን ቁጭት ከቃላትም በላይ ነው። ይህ ስሜት እነርሱ ላይ ሲደርስ ምን ሊኾን እንደሚችልም መገመት ያስቸግራል። እስክንድርን ከመታሰሩም በላይ ያስከፋው እንኳን ክፉ ሊያደርስባት ክፉ እንዳይነካት ቀን ከሌሊት የሚጸልይላትን የሚወዳትን ሀገሩን ገንዘብ ተቀብለህ ልትበጠብጣት ነው መባሉ ነበር።

”ዴሞክራሲያዊነቷ” የታወጀላት ሀገር ስትበደል ሕግ በሚፈቅድላቸው መሰረት ተቃውሟቸውን በጹሑፍ ያሰሙ፣ ለሀገሪቱ ሕግ ራሳቸውን አስገዝተው የጋዜጠኝነት ሥራን የሠሩ በሽብርተኞች እጅ የወደቁ እንጂ ”ሽብርተኛ” ያልኾኑት ወጣቶች ነገ ጠዋት በሽብርተኝነት መከሰሳቸውን ሲሰሙ ምን ይሉ ይኾን?

መስፍን ወልደ ማርያም

የካቲት 2006

መስፍን ወልደ ማርያም

በሃያኛው ምዕተ-ዓመት ላይ የታወቀ የፈረንሳይ ፈላስፋ ነበረ፤ እሱ የዩኒቨርሲቲ ተማሪ በነበረበት ጊዜ ከእሱ ጋር በዩኒቨርሲቲ ሁለት አፍሪካውያን አብረውት ይማሩ እንደነበሩ ይናገራል፤ እነዚህ አፍሪካውያን የፈረንሳይኛ ቋንቋን ልክ አንደፈረንሳዮች እየተናገሩ፣ እንደፈረንሳዮች እያሰቡ ከፈረንሳዮቹ ተማሪዎች ጋር እኩል በትምህርት እየጎለበቱ ነበር፤ በኋላ እነዚህ አፍሪካውያን ወደአገራቸው ተመልሰው ሥልጣን ላይ ሲወጡ ሰፊ አገራቸው ለሁለቱ የተማሩ አፍሪካውያን የማይበቃ ሆነባቸው፤ ስለዚህም አንደኛው የአገር መሪ ሆነና ሌላውን ገደለው፤ የፈረንሳዩ ፈላስፋን ያሳዘነው ትዝብት ነው።

በአለፉት ሃምሳ ዓመታት ውስጥ በአፍሪካ የታየው የሥልጣን ሽኩቻ ለብዙ የአፍሪካ አገሮች የእድገት ማነቆ ሆኖ ቆየ፤ ከአውሮፓውያን ቄሣራዊ ኃይሎች ቅኝ አገዛዝ ነጻ ሲወጡ ከፍተኛ ተስፋ የተጣለባቸው አገሮች ዛሬ ቆመው ቀርተዋል፤ በሰሜን አፍሪካ አልጂርያና ቱኒስያ እንደፈረንሳይ የሚቆጠሩ ናቸው ይባል ነበር፤ እነዚህ ትልልቅ አገሮች ለሁለት ለሁለት ሰዎች የማይበቁ ሆነው የመከራ አገሮች ሆነዋል፤ ከፈረንሳይ ጋር በአደረጉት መራራ ትግል ሕዝቦቹ የከፈሉትን መስዋእትነትና ትግላቸው አሳድሮባቸው የነበረውን የላቀ ተስፋ መሪዎቹ ዋጋ አልሰጡትም፤ (ተመስገን ደሳለኝ በፋክት ቁጥር 33 ‹‹የሕወሓት ሰማዕታት አጭር ማስታወሻ፣) በዚህም ምክንያት እነሱ ለአንድ ወንበር ሲፎካከሩና ተወዳዳሪዎቻቸውን አስረውም ሆነ ገድለው ወንበሩን ለብቻቸው ሲይዙት ቆይተዋል።

በአንድ በኩል ከወንበሩ በሚመነጨው ኃይልና ሀብት መከታን የሚያገኙ መስሏቸው በነበራቸው ተስፋ፣ በሌላ በኩል በምዕራባውያን ኃይሎች ላይ ተማምነው ሕዝባቸውን በመናቃቸው በአረብ አገሮች መሪዎች ላይ በቅርቡ በተከሰተው ወረርሺኝ ብዙዎች ከወንበራቸው ተደፍተዋል፤ የሁሉም አወዳደቅ የከፋ ውርደትን የለበሰ ቢሆንም አንደጋዳፊ ያለ አልነበረም፤ እኛስ ብንሆን በዓለም በሙሉ የተከበሩትን ንጉሠ ነገሥት እንዴት አዋርድናቸው! ያወረዷቸውስ ሰዎች በተራቸው እንዴት ተዋረዱ! ያዋረዱ ሁሉ ይዋረዳሉ፤ ሕዝብን ያዋረዱ ይዋረዳሉ፤ አገርን ያዋረዱ ይዋረዳሉ፤ የሰው ልጅን ያወረዱ ሁሉ ይዋረዳሉ።

ለጭቆናና ለክፋት ሰብአዊ መብቶችን እንደልብ እየጣሱ በጉልበተኛነት መታወቅ የራስን ታሪክ ራስን ዋቢ አድርጎ መጻፍ ነው፤ ያለፉት ባንዶች ተመችቷቸው ስለነበረ ወደፊትም የባንዶች ዕጣ-ፋንታ እንደበፊቱ ይሆናል ማለት ልበ-ደንዳናነት ብቻ ሳይሆን፣ በጥላሸት የጨለመ አእምሮ ብቻ ሳይሆን፣ በዛር ፈረስ ላይ ወጥቶ ወደገደል መጋለብ ነው፤ ከአሁን ወዲያ አገዛዙ ሲከሽፍ ሕዝቡ አብሮ ከከሸፈ በአገዛዙ ማመካኘት አይጠቅምም፤ ሕዝብ ኃላፊነትን መውሰድ አለበት፤ አገር በጥቂት ሰዎች አይገነባም፤ እያንዳንዱ ሰው የድርሻውን ኃላፊነት መቀበል አለበት፤ የእየአንዳንዱ ሰው አስተዋጽኦ አሰፈላጊ ነው።

የእያንዳንዱ ሰው ኃላፊነት ከየት የመጣ ነው? አንደኛ አያት ቅም-አያቶቻችን ይችን አገር ለመገንባትና በነጻነት ለመጠበቅ በሕይወታቸው ሳይቀር የከፈሉት ከባድ መስዋዕት እየቆረቆረን ኃላፊነትን ይጭንብናል፤ በሞታቸው ያስተላለፉልንን ኩራትና ክብር ብናጣ የምናዋርደው እነሱን ብቻ ሳይሆን ራሳችንንም ነው፤ የኃላፊነታችን አንዱ ምንጭ ይህ ነው።

ሁለተኛው የኃላፊነታችን ምንጭ ልጆቻችን ወይም የሚቀጥለው ትውልድ ነው፤ እኛ ከአባቶቻችን የወረስነውን ኩራትና ክብር መጠበቅ አቅቶን ለልጆቻችን ውርደትን እንዳናወርስ ኃላፊነት አለብን፤ ሲሆን የወረስነውን ኩራትና ክብር አዳብረንና አጠንክረን ማቆየትና ለልጆቻችን ማውረስ፣ ቢያንስ ግን የተረከብነውን ማስረከብ ግዴታችን ይሆናል፤ አለዚያ መክሸፍ ይሆናል፤ ኢትዮጵያዊነት ማንነት አይደለም ከተባለ፣ ከኋላችን በሕይወት መስዋእትነት የተረከብነውን ክደናል፤ ከፊታችንም ለልጆቻችን የምናስረክበው የጋራ እሴት የለንም፤ በወጥመድ ውስጥ እንዳለች አይጥ መንፈራፈር ብቻ ነው።

በአገርና በአገዛዝ ሥርዓት መሀከል ያለውን ገደል ማየት የማይችሉ ሰዎች የወጣቱን የኢትዮጵያዊነት መንፈስ ሲያላሉት፣ የወያኔ ካድሬዎች እየተቀባበሉ ሲያራግቡት ውርደታችን የለበስነውን ክብራችንን እየገለጠ ገብቶ ራቁታችንን እያስቀረን ነው፤ ኢትዮጵያም እንደኮንጎ፣ ኢትዮጵያም እንደኒጄር፣ ኢትዮጵያም እንደመሀከለኛው አፍሪካ፣ ኢትዮጵያም እንደሩዋንዳ፣ ኢትዮጵያም እንደሱዳን፣ ኢትዮጵያም እንደሶማልያ ወደትርምስ እየዘቀጠች መሆኑን ምስክሮች ሆነን እያየን ነው፤ ምዕራባውያን ኃይሎች ለውርደታችን እንጂ ለክብራችን እንደማይጠቅሙ በኢራቅ፣በአፍጋኒሰታን፣ በፓኪስታን ለሆነው ሁሉ ምስክሮች ሆነን እያየን ነው።

ከሃምሳ ዓመታት ያህል በፊት በማናቸውም ነገር የአፍሪካ መሪዎች ሆነን የጀመርነው ሰዎች ዛሬ በዚህ ትልቅ የአፍሪካ አህጉር ኔልሰን ማንዴላ ከሚባል ትልቅ ሰው በቀር ስሙ በዓለም የሚጠራ አለመኖሩ የውርደታችንን ጥልቀት ያመለክታል፤ በኔልሰን ማንዴላ ትልቅነት ላይ ብቻ ሳይሆን በኔልሰን ማንዴላ ህልውና ላይም ኢትዮጵያ ማኅተምዋን በጉታ ዲንቃ ሃይማኖት አማካይነት ማሳረፍዋን አልዘመርንበትም፤ በአብዲሳ አጋ የአውሮፓ አርበኝነት አልዘመርንበትም፤ በዘርዓይ ደረስ የአውሮፓ አርበኝነት አልዘመርንበትም፤ በአበበ አረጋይ አርበኝነት አልዘመርንበትም፤ በበላይ ዘለቀ ስቅለት እንጂ በአርበኝነቱ አልዘመርንለትም፤ ኢትዮጵያን የጠበቋትን ልጆቿን፣ ኢትዮጵያን ያስከበሯትን ልጆቿን ታሪክ ረግጦና ችላ ብሎ ለባንዶችና ለባንዶች ልጆች ውዳሴ ከርስ የሚዘምር ትውልድ ውርደትን ይለብሳል፤ በኀልዮም ሆነ በነቢብ፣ ወይም በገቢር፣ አውቆም ይሆን ሳያውቅ አገሩንና ወገኑን ያዋረደን ማንም አያከብረውም፤ በሆዳሞች የተገነባውና የሚገነባው ሁሉ ከርሰ-መቃብር ውስጥ ይፈራርሳል።

የዛሬ ሁለት መቶ ዓመታት ግድም አንድ የአንግሊዝ ፈላስፋ ሕዝብን ስለማዶልዶም የሚከተለውን ብሎ ነበር፤ ዛሬ ለኛ የሚናገር ይመስላል፡–

ለጥሩ ዓላማም ቢሆን እንደፈለገ የሚያገላብጣቸው የተገሩ ለዘብተኛ መሣሪያዎች እንዲሆኑለት የራሱን ሕዝብ የሚያቀጭጭ ሀገረ-መንግሥት በትንንሽ ሰዎች ምንም ትልቅ ነገር ማከናወን አንደማይቻል ይገነዘባል፤ መሣሪያው በቀላሉ እንዲሠራለት ሁሉንም ነገር መስዋእት በማድረግ መሣሪያውን ፍጹም አድርጎ ሲስል  ያወደመው የሕይወት ኃይል በመጨረሻ ላይ  ለምንም ነገር አይጠቅመውም፡፡  

በእንግሊዝኛው  … a state which dwarfs its men, in order that they may be more docile instruments in its hands even for beneficial purposes, will find that with small men no great thing can really be accomplished; and the perfection of the machinery to which it has sacrificed everything will in the end avail it nothing, for want of the vital power which, in order that the machine might work more smoothly, it has preferred to banish.

በሃያ አንደኛው ምዕተ ዓመትም ኢትዮጵያ በረጅም ታሪክዋ ሲከሽፍባት የቆየውን ሥልጣንን የመግራት ብቃት ማግኘት አቅቷት ትናንት ከተፈጠሩ አገሮች ተርታ ተሰልፋ ትገኛለች፤ ይህ ውርደት የማይሰማው ባለሥልጣን ነኝ-ባይ ከነሎሌዎቹ በውርደት ባሕር እየሰመጠ ነው፤ የሚሰምጠው ሎሌዎቹን ብቻ ይዞ አይደለም።

ዳዊት ሰለሞን

ማዕከላዊ

አለም አቀፉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች ሂዩማን ራይትስ ዎች እንዳለፉት አመታት ሁሉ የኢትዮጵያን መንግስት የሚያስቆጣ ባለ 70 ገጽ ሪፖርት ከሁለት ሳምንታት በፊት ይፋ አድርጓል፡፡ የተቋሙን ሪፖርት ከሌላው ጊዜ የተለየ የሚያደርገው በአንድ ርዕሰ ጉዳይ በአንድ ተቋም  በማጠንጠኑ ነው፡፡ በኢትዮጵያ ከሚገኙ የወንጀል ምርመራ ማዕከሎች መካከል በአዲስ አበባ ዕምብርት በሚገኘው ማዕከላዊ ተጠርጣሪዎች ግርፋት፣ማሰቃየትና ድብደባ እንደሚፈፀምባቸው ሪፖርቱ አትቷል፡፡

አሜሪካ በሁለቱ የኒውዮርክ መንትያ ህንጻዎቿ ላይ በአልቃይዳ የተቀነባበረ ጥቃት ከተሰነዘረባት በኋላ ‹‹ሽብርተኛ›› በማለት የሰየመችውን ቡድን አባላት ከምድረ ገጽ ለማጥፋት በጆርጅ ቡሽ ፊት አውራሪነት የሽብር ቡድኑ ዋነኛ መጠለያ ያለቻችትን አፍጋኒስታንን ወረረች፡፡ በዘመቻው በቁጥጥር ስር የዋሉ የአልቃይዳ አባላትና ተጠርጣሪዎች በጄኔቭ ስምምነት መሠረት በህግ የመዳኘት መብት እንዳያገኙ ለማድረግ የቡሽ አስተዳደር ከግዛቱ ውጪ በኩባ ድንበር የሚገኘውን ጓንታናሞ ቤይን ከዛሬ አስር አመታት በፊት ከጦር ካምፕነት ወደ ማሰቃያ ማዕከልነት አሸጋገረው፡፡

‹‹በሽብርተኝነት›› ተጠርጥረው ወደ ጓንታናሞ ቤይ እንዲገቡ የተደረጉ ተጠርጣሪዎች የዜግነት ስብጥር የሚበዛበት ቢሆንም አንዳንድ መረጃዎች የሚበዙት ተጠርጣሪዎች አፍጋናዊያን፣ ኢራቃዊያን፣ የመናዊያን፣ ሊቢያዊያንና ግብጻዊያን ስለመሆናቸው ይጠቁማሉ፡፡ ከታሳሪዎቹ መካከል 99 ከመቶ ያህሉም የሙስሊም እምነት ተከታዮች ናቸው፡፡

አሜሪካ በህገ መንግስቷ ተጠርጣሪዎች ዋስትና፣ ጠበቃ፣ ጎብኚና ነጻ የፍትህ ስርዓት  እንዲያገኙ ለማድረግ ቃል የገባች ቢሆንም በጓንታናሞ ቤይ የተጣሉ ተጠርጣሪዎች ለረዥም አመታት ጉዳያቸው በፍርድ ቤት እንዳይታይ፣ ጎብኚዎች እንዳያገኙ፣ ግርፋትና ስነ ልቦናዊ የሆነ ቶርቸር እንዲደርስባቸው በማድረግ ከህገ መንግስቷ የተጣረሰ ኢ ሰብአዊ ድርጊት ስትፈጽምባቸው ቆይታለች፡፡

እስረኞቹን አጋቾቻቸው እጅና እግሮቻቸውን ለ24 ሰዓታት በሰንሰለት በማሰር ሲያሰቃዩአቸው ቆይተዋል፣ በረመዳን የጾም ወቅት እስረኞቹ የሃይማኖታቸውን ትዕዛዝ ለመፈጸም ከምግብ ተከልክለው ወሩን ለማሳለፍ ቢዘጋጁም የማጎሪያው ሃላፊዎች ሀይልን በመጠቀም በቀን ለሁለት ጊዜያት ምግብ እንዲመገቡ በማድረግ ጥቃት ፈጽመውባቸዋል፡፡

የአሜሪካ መንግስት (የቡሽ አስተዳደር) ይህንን ግፍ በጓንታናሞ ቤይ ሲፈጽም የከረመው በገዛ ዜጎቹ ላይ ባይሆንም በሰብአዊ ፍጥረት ላይ የሚደርስን በደል የአገሪቱ ህዝብ በራሱ እንደደረሰ በመቁጠር የቡሽን የበቀል እርምጃ በተለያዩ መድረኮች ሲቃወም ተስተውሏል፡፡

ጥቁር አሜሪካዊው ባራክ ሁሴን ኦባማ ለፕሬዝዳንትነት ያደርጓቸው በነበሩ ቅስቀሳዎች ‹‹ጓንታናሞን›› ከተመረጡ እንደሚዘጉ መግለጻቸውም በአስገራሚ ሁኔታ የአገራቸውን ህዝብ ድጋፍ እንዲያገኙ ረድቷቸዋል፡፡ ኦባማ የማሰቃያ ማዕከሉን ለመዝጋት ፕሬዝዳንት ሆነው ከተመረጡ በኋላ እንቅስቃሴ ቢጀምሩም ከተፎካካሪዎቻቸው ጠንከር ያለ ተቃውሞ ማስተናገዳቸው አልቀረም፡፡ አሁን የኦባማ ምኞት እውን ሆኖ ጓንታናሞ ሙሉ ለሙሉ ሊባል በሚችል መልኩ ተዘግቷል፡፡ ፍትህ ተነፍገው የወታደሮች መጫወቻ ሆነው የቆዩ ተጠርጣሪዎችም በወታደራዊ ፍርድ ቤቶች እንዲቀርቡ ተደርገዋል፣የሚበዙትም ከአልቃይዳ ጋር ምንም አይነት የሚያገናኛቸው መስመር እንደሌለ በመረጋገጡ ከቤተሰቦቻቸው እንዲቀላቀሉ ተደርገዋል፡፡

      በኢትዮጵያው ጓንታናሞ ቤይስ?

የዛሬው የአፍሪካ ህብረት ህንጻ የቆመበት መሬት በዘመነ ደርግ ላቅ ያለ የስቃይ ምድር ነበር፡፡ ከርቸሌ ብዙ ሺህ ወጣት ኢትዮጵያዊያንን በልታለች፣ በወታደራዊው መንግስት ላይ ተቃውሞን ያሰሙ ዜጎች በከርቸሌ ፊደል የማይተርከውን ስቃይ አስተናግደዋል፡፡ በኢትዮጵያውያኑ የለቅሶና የደም መሬት ላይ የአፍሪካ መሪዎች አመታዊ ስብሰባቸውን ለማድረግ ሲመጡ በቻይና እርዳታ የተሰራላቸውን ህንጻ ውበት እንጂ በከርቸሌ የፈሰሰው ደም፣ የባከነው አእምሮና የተፈፀመው ግፍ አይታሰባቸውም፡፡ በዘመነ ደርግ ለከርቸሌ እስረኞችን ይመግብ የነበረው የምርመራ ማእከል ደግሞ ማዕከላዊ ነው፡፡

ማዕከላዊን በመገንባት የተቃዋሚዎቻቸውን በአደባባይ ለመገንፈል ያሰፈሰፈ ቁጣ መሸበብ የጀመሩት አጼ ኃይለስላሴ ናቸው፡፡ ንጉሱ ተማሪዎችን፣ አመጽ ያማራቸውን ወታደሮች፣ ስልጣኔ የሸተታቸውን ሰራተኞችና የባላባት ጭሰኛ መሆን የመረራቸውን ገበሬዎች በምስጢር ፖሊሶቻቸው አማካኝነት እያደኑ ማስፈራሪያና ግርፊያ ይፈጽሙባቸው እንደነበር ለዚህ ፊቸር ያናገርኳቸው ሰዎች እማኝነታቸውን ሰጥተውኛል፡፡ ደርግ የንጉሱን ወንበር በመገልበጥ ስጣኑን እንደተረከበ የተነሳበትን ተቃውሞ ለማፈን ከሁሉም የማጎሪያ ካምፖች በተሻለ ማዕከላዊን ስለመጠቀሙ በዛ ያሉ ምስክሮችን መቁጠር ይቻላል፡፡

የኢህአፓ ወጣቶች በማዕከላዊ የሚያውቁትን ምስጢር እንዲያወጡ፣ያልተያዙ ጓደኞቻቸውን እንዲጠቁሙ በሚል በወታደሮች ተደብድበዋል፣ ሴቶቹ ተደፍረዋል፣ በኤሌከትሪክ ሽቦ ተጠብሰዋል፣ ጥፍሮቻቸው በጉጠት እንዲነቀሉ ተደርገዋል፣ ሰውነታቸው ተገልብጦ ውስጥ እግራቸው በበሬ ቆለጥ ተገርፏል፡፡ ድብደባውን መቋቋም ተስኗቸው ይህችን ጨካኝ አለም የተሰናበቱ የት የሌለ ናቸው በማዕከላዊ፡፡የወቅቱ የምርመራ ሰራተኞች ብቃት የሚለካው እየገረፉና እያሰቃዩ በሚያገኙት መረጃ እንጂ መረጃውን ለማግኘት በሚጠቀሙት ፖሊሳዊ የምርመራ ጥበብ አልነበረም፡፡ይህ ጥበብም እነሆ እስካሁን ድረስ እየተወራረሰ ይገኛል፡፡

በ1983 የሰርዓት ለውጥ ተደርጎ ራሱን ነጻ አውጪ በማድረግ የሚቆጥረው ኢህአዴግ ስልጣነ መንግስቱን ሲቆናጠጥ ማዕከላዊ ዑደቱን እንዲያቋርጥ አለመደረጉን በየጊዜው ከማዕከላዊ የሚወጡ መረጃዎች ይጠቁማሉ ፡፡

በ1987 ዓ.ም የፀደቀው ህገ መንግስት ተጠርጣሪዎች ህገ ወጥ ለሆነ አያያዝ እንደማይደረጉ፣ ኢሰብአዊ የሆነ ጥቃት እንደማይደርስባቸው፣ በ48 ሰዓት ውስጥ ፍርድ ቤት እንደሚቀርቡ፣ በምርመራ ወቅት የሰጡትን የእምነት ክህደት ቃል በፍርድ ቤት መለወጥ እንደሚችሉ ቢደነግግም በማዕከላዊ እነዚህ ህገ መንግስታዊ መብቶች ሆን ተብለው እንደሚጣሱ በምርመራ ጣብያው ዘግናኝና የሰቆቃ ጊዜያትን ያሳለፉ ሰዎች ይናገራሉ፡፡

ሂዩማን ራይትስ ዎች ላወጣው ሪፖርት እማኝ እንደሆኑ የተነገረላቸው 35 በማዕከላዊ የነበሩ እስረኞችም የተናገሩት ለወራት ፍርድ ቤት ሳይቀርቡ መቆየታቸውን፣ በጨለማ ቤት መክረማቸውን፣ ከጠያቂዎች ጋር እንዳይገናኙ መደረጋቸውንና በምርመራ ወቅት ግርፋት፣ ማሰቃየትና ማስፈራራቶች ይፈፀምባቸው እንደነበር ነው፡፡

ከሪፖርቱ ውጪ ጀሚል አክበር፣ ስዬ አብርሃ፣ ደበበ እሸቱና ኢንጂነር ኃይሉ ሻወል በጻፏቸው መጻህፍት በማዕከላዊ የምርመራ ማእከል ቆይታቸው ለጆሮ የሚሰቀጥጡ ስቃዮችን ማለፋቸውንና መስማታቸውን ይፋ አድርገዋል፡፡ የመጻሕፍቱ መልእክት አንድና አንድ ነው፡፡ በኢትዮጵያ የመንግስታት ለውጥ ቢደረግም ማዕከላዊ ግን የየስርዓቱን ተቃዋሚዎች፣ ጋዜጠኞችና ተቺዎች ማሰቃ በመሆኑ ቀጥሏል፡፡

      ጣውላ፣ ጨለማ ቤትና ሸራተን በማዕከላዊ

በማዕከላዊ የምርመራ ማዕከል እንዲገቡ የተፈረደባቸው ዜጎች ቆይታ ለሚያደርጉባቸው ክፍሎች ተገቢ ነው ያሏቸውን ስያሜዎች አውጥተውላቸዋል፡፡ ጨለማ ቤት እጅግ ቀዝቃዛና ዘና ብሎ ለመተኛት የማያወላዳ የተፈጥሮ አልያም የሰው ሰራሽ ብርሃን አልቦ ነው፡፡ ወደዚህ ክፍል የሚገቡ ሰዎች ቀንና ሌሊት በጨለማ የሚዋጡ በመሆናቸው ሰዓት፣ ቀንና ምሽትን ለመለየት ይቸገራሉ፡፡ የቅንጅቱ ሊቀመንበር የነበሩት ኃይሉ ሻውል በቅርቡ ባሳተሙት መጽሐፍ ለ28 ቀናት ጨለማ ቤት እንዲቆዩ መደረጋቸውን በመጨረሻም መርማሪዎቹ ‹‹መብራት የሚሰራልን አጥተን ነው ይቅርታ›› በማለት አምፑል በማስገባት እንዳበሩላቸው ገልጸዋል፡፡ እንደ ሰብአዊ መብት ተሟጋቹ ድርጅት ሪፖርት ከሆነ በዚህ ጨለማ ክፍል የቆዩ ሰዎች ጊዜያቸውን በማጠናቀቅ ወደ ውጪ ሲወጡ ለከፍተኛ የአይን ህመም ይዳረጋሉ፡፡

ጣውላ ቤት የተሻለ ስፋትና አጋር እስረኛ የሚገኝበት ከመሆኑ ባለፈ በጨለማ የተዋጠ ነው፡፡ ቤቱ ከጣውላ የተሰራ በመሆኑም ድምጽ ከየትኛው ክፍል እንደሚመጣ አይታወቅም፡፡ ይህም እስረኞቹ ድምጻቸውን ከፍ አድርገው እንዲያንጎረጉሩ፣ የመሰላቸውን እንዲናገሩ ይረዳቸዋል፡፡ አንደኛው እስረኛ ለመጸዳዳት ከክፍሉ ወጣ በሚልበት አጋጣሚም ከሌላው እስረኛ ጋር የሚገናኝበት፣ የሚተያይበት በመሆኑም ለታሳሪዎቹ ህይወት እንድትሸታቸው ያደርጋል፡፡ ሸራተን በማዕከላዊ የቅንጦት ክፍል ነው፡፡ የክፍሉ ስፋት በመጠኑ የሚያወላዳ ከመሆኑም በላይ የመብራት ባለቤት ነው፡፡በዛ ያሉ እስረኞች የሚገኙበት በመሆኑም በማዕከላዊ እንደ ቅንጦት ተቆጥሮ ሸራተን ለመሰኘት በቅቷል፡፡ ሸራተን የገቡ እስረኞች በአብዛኛው የምርመራ ጊዜያቸውን ያጠናቀቁ በመሆናቸው በጨለማ ቤትና በጣውላ ቤት ያሳለፉትን መከራ እያነሱና እየጣሉ ከሌሎች ታሳሪዎች ጋር ፍርድ ቤት የሚያሳልፍባቸውን ውሳኔ ይጠባበቃሉ፡፡

           የመንግስት ምላሽና ሪፖርቶች

ሂዩማን ራይትስ ዎቹ በኢትዮጵያ እስር ቤቶች ኢሰብአዊ ድርጊቶች እንደሚፈጸሙ ሲያጋልጥ የመጀመሪያው አይደለም፡፡ የመንግስት ኃላፊዎችም ሪፖርቱን ከመንግስት ተቃዋሚዎች የተሰበሰበና እውነታውን የማያሳይ በማለት ከማጣጣል ተቆጥበው አያውቁም፡፡

የአሜሪካ መንግስት /ስቴት ዲፓርትመንት/ በሚያወጣቸው ሪፖርቶች የእስረኞች አያያዝ እንዳሳሰበው የገለጸባቸው አጋጣሚዎች በዛ ያሉ ናቸው፡፡ በ2007 ኤፕሪል በዊኪሊክስ አማካኝነት የወጣ መረጃም በኢትዮጵያ የሚገኙ እስረኞችን ጉዳይ በቅርበት የሚከታተሉት የፕሪዝን ፌሎው ሺፕ መስራች ፓስታር ዳንኤል ለአሜሪካ ኤምባሲ ሰዎች መንግስት በእስረኞች ላይ ግርፋት፣ ማስፈራራትና ማሰቃየት እንደሚፈጽም መናገራቸውን አትቶ ነበር፡፡ በቅርቡ ሂዩማን ራይትስ ዎች  ላወጣው ሪፖርት የመንግስት የፌደራል ጉዳዮች ሚኒስትር አቶ ሽፈራው በጽሁፍ እንዲሁም የመንግስት ኮሚኒኬሽን ምክትል ኃላፊ አቶ ሽመልስ ከማል  ለኤኤፍፒ በሰጡት ምላሽ ክሱን አጣጥለውታል፡፡

በማዕከላዊ የወንጀል ምርመራ ቆይታ አድርገው የነበሩት ሁለቱ ስዊዲናዊያን ጋዜጠኞች ማርቲን ሺብዬና ዮሃን ፒርሰን ‹‹ፖሊስ ሁሉም ነገር የሚያልቀው በፍርድ ቤት እንደሆነ ይናገራል፣ ነገር ግን ሁሉም ነገር የሚሆነው በምርመራ ወቅት ነው፡፡ ፖሊስ በሀይል ተጠርጣሪዎች የተጠረጠሩበትን ጉዳይ መፈፀማቸውን እንዲያምኑ ያደርጋል›› ይላሉ፡፡

በሪፖርቱ ዙሪያ ለኤ.ኤፍ.ፒ በእስር ላይ ስለምትገኘው ጋዜጠኛ ርዕዮት አለሙ የተናገሩት ወላጅ አባቷና ጠበቃዋ አቶ አለሙ ጌቤቦ ለሦስት ወራት ያህል ልጃቸውን በማዕከላዊ ማየት እንዳልቻሉ በመጥቀስ በእነዚያ 90 ቀናት ውስጥ ከቤተሰብና ከጠበቃዋ ለይተው ምን ሲፈጽሙባት እንደቆዩ እንደማያውቁ ተናግረዋል፡፡ ርዕዮትን ከሦስት ወራት በኋላ እንዲመለከቷት ሲፈቀድላቸው ተጎሳቁላ ማግኘታቸውንና ለዘጠኝ ቀናት ያህል ምግብ ሳትመገብ መቆየቷን መረዳታቸውን መስክረዋል፡፡

በሽብርተኝነት ተጠርጥረው ወደ ማዕከላዊ የገቡ ሌሎች ጋዜጠኞችና ፖለቲከኞች ከርዕዮት ጋር የሚመሳሰል ታሪክ እንዳላቸው የታሳሪዎቹ ቤተሰቦች ይናገራሉ፡፡

ፓስተር ዳንኤል በእስር ቤቶች ኢሰብአዊ ድርጊት የሚፈጽሙ መርማሪዎች መኖራቸውን መንግስት ከደረሰበት በኋላ የሚበዙትን ከስራ እንዳባረራቸው ለአሜሪካው ዲፕሎማት መናገራቸውን ዊኪሊክስ ቢዘግብም የመረጃ መረቡ ባወጣው ሪፖርት ፓስተሩ ነገሩን ለማድበስበስ ያህል እንደተናገሩት እንደቆጠረባቸው አትቷል፡፡

በምርመራ ላይ የቆዩ ተጠርጣሪዎች ፍርድ ቤት በሚቀርቡባቸው አጋጣሚዎች በምርመራ ወቅት ድብደባ፣ ማስፈራራትና ማሰቃየት እንደደረሰባቸው የተናገሩባቸው አጋጣሚዎችም በዛ ይላሉ፡፡  ዳኞች እንዲህ አይነት የመብት ጥሰት አቤቱታ ሲቀርብላቸው ፖሊሶች ላይ ጫን ያለ እርምጃ እንዲወሰድ አለማድረጋቸው የምርመራ ውስጥ ስቃዩ እንዲቀጥል የበኩሉን አስተዋጽኦ አድርጓል፡፡

            የእኛ ኦባማ የት ነው?

የኢትዮጵያ መንግስት ኃላፊዎች የሰብአዊ መብት ተቋማት፣ የጋዜጠኞች መብት ተከራካሪ ድርጅቶች አልያም የአለም ባንክ ለሚያወጧቸው ሪፖርቶች የሚሰጧቸው ምላሾች አንድ ጫፍ የረገጡ ናቸው፡፡ የሪፖርቶቹን መውጣት ተከትሎ ጉዳዩን ለማጣራት ገለልተኛ ቡድን እንዲዘጋጅ የተደረገበት ጊዜ የለም፡፡ ጆርጅ ቡሽም እንዲህ ነበሩ፡፡ በጓንታናሞ ለሚፈጸም የሰብአዊ መብት ጥሰት ጆሮ አልነበራቸውም፡፡ ወታደሮቻቸው ሴት እስረኞችን እንደሚደፍሩ፣ ታሳሪዎችን በረመዳን የጾም ወቅት በኃይል እንዲመገቡ ማድረጋቸው፣ ተጠርጣሪዎች ለወራት ፍትህ ሳያገኙ መቆየታቸው ሲነገራቸው ለመስማት አልፈቀዱም፡፡ በፕሬዝዳንቱ እምነት እየተሰቃዩ የሚገኙት ሰዎች ሳይሆኑ ‹‹ሽብርተኞች›› ናቸው፡፡

ኦባማ ግን እንደ ቡሽ በጭፍን ጥላቻ የታወሩ አልነበሩም፡፡ ጓንታናሞ የሰብአዊ መብት ረገጣ የሚፈፀምበትና አሜሪካ ቆሜለታለሁ ለምትለው ዲሞክራሲ ተቃራኒ መሆኑን በመረዳት ጓንታናሞን ላይከፍቱት ቆለፉት፡፡

የእኛው ማዕከላዊ በእኛው ዜጎች እኛው ላይ ኢ- ህገ መንግስታዊና ኢሰብአዊ ድርጊት የሚፈፀምበት ማዕከል ነው፡፡ በጓንታናሞ አሜሪካዊያኑ የገረፉት፣ ያሰቀዩት አፍጋኑን፣ ግብጻዊውን፣ ኢራቃዊውን፣ አፍሪካዊውን ነው፡፡ በማዕከላዊ መሰቃየቱንና ህገ መንግስታዊ መብቱ እንደተጣሰበት የሚናገረው ኢትዮጵያዊ ነው፡፡ ኦባማ ጓንታናሞን ስለ አሜሪካዊያን አልዘጉትም፡፡ ስለ ፍትህ እንጂ፡፡ የእኛ ኦባማ ለጊዜው እዚህ ነኝ ባይለንም የመጣ ቀን ግን ማዕከላዊን ስለእኛ ይዘጋዋል፡፡