BEIJING, CHINA – AUGUST 25: Genzebe Dibaba of Ethiopia celebrates after winning gold in the Women’s 1500 metres final during day four of the 15th IAAF World Athletics Championships Beijing 2015 at Beijing National Stadium on August 25, 2015 in Beijing, China. (Photo by Cameron Spencer/Getty Images)

(ኢብራሂም ሻፊ)

ገንዘቤ ዲባባ ዛሬ ድልን ተጎናፅፋ የኢትዮጵያ ህዝብ ኩራት ትሁን እንጂ ቤይጂንግ ከመምጣቷ በፊት የተቀናጀ የስም ማጥፋት ሲካሄድባት እና የተለያዩ ውሃ የማይቋጥሩ ክሶች ሲቀርቡባት የከረመች አትሌት ናት፡፡ የዚህ የተቀናጀ የስም ማጥፋት እና ክስ አቀናባሪ ደግሞ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ (በዋናነት ዱቤ ጅሎ) ነበር፡፡ የቱታ እና ስኒከር ጫማ እርጥባን የሚጥልላቸው አንዳንድ “ጋዜጠኞች” ደግሞ የስም ማጥፋቱ እና የክስ ማርቀቁ ተባባሪዎቹ ነበሩ፡፡

ገንዘቤ ያለ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ ፍቃድ ዳይመንድ ሊግ ውድድር ላይ ተሳታፊ ሆናለች ተብላ ተከሳለች፡፡ አዎን በእርግጥም ገንዘቤ ያለ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ ፍቃድ ዳይመንድ ሊግ ሮጣለች፡፡ ሞናኮ ላይ የዓለም 1500 ሜትር ሪከርድ ያሻሻለችው አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ ሳይፈቅድላት ነው፡፡ እዚህ ላይ አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ “አትሩጡ” ቢልም ለምን አትሩጡ እንዳለ አጥጋቢ ምክንያት አልነበረውም፡፡ የቱታ እና ስኒከር እርጥባን ተቀባዮችን “ጋዜጠኞች” ምክንያትን ሰምተን የፌዴሬሽኑ ምክንያት ነው ካልን “ፋቲግ” (ድካም) እንደ ሰበብ ቀርቦ ነበር፡፡ እግዜር ያሳያችሁ ሞናኮ ላይ የዳይመንድ ሊግ ውድድሩ የተደረገው ጁላይ 17/2015 ነበር፡፡ ድካም እንደ ሰበብ የቀረበው ኦገስት 22/2015 ለሚደረግ ውድድር ነው፡፡ አንድ ውድድር ከወር በላይ ቀርቶት ገንዘቤን “አትወዳዳሪ……ትደክሚያለሽ” ማለት ምን ዓይነት ሙያዊ ውሳኔ ነው? አትሌቲክስ ፌዴሬሽኑ ይሄን ሰበብ አድርጎ በዓለም ቻምፒዮንሺፑ 1500 ሜትር እንደማትሮጥ አሳውቆ ነበር፡፡ ገንዘቤ የግድ እንደምትሮጥ ስታሳውቅም ያደራጃቸውን ጋዜጠኞች ተጠቅሞ “ፋቲግ…..ፋቲግ……..” እያለ ውርድ ከራሴ የሚመስል አይነት ማስታወቂያም ሲሰራ ሰንብቷል፡፡ በጣም የሚገርመው አሁን የዓለም ቻምፒየንሺፑን ድሎች እየተቆጣጠሩ የሚገኙት ከሞናኮ በኋላ በለንደን ጁላይ 24/25 (ሁለት ቀናት) አሸናፊ የነበሩ አትሌቶች ናቸው፡፡ ሞ ፋራህ፣ ዩሴን ቦልት እና ዳቪድ ሩዲሺያ ለዚህ እንደማስረጃ መነሳት ይችላሉ፡፡ እነዚህ ጋዜጠኞች ከገንዘቤ በኋላ ዳይመንድ ሊግ ለሮጡ የውጪ ሀገር ሯጮች “ፋቲግ” ሲሉ አትሰሙም፡፡ የእነርሱ እኮ ርቀቱ አጭር ነው የሚል ሰበብ እንዳይቀርብ ደግሞ ሞ ፋራህ ለንደን ዳይመንድ ሊግ የሮጠው 3000 ሜትር ነው፡፡ ይኽን ርቀት 7፡34.66 ፉት ብሎት ኦገስት 22/2015 የዓለም 10000 ሜትር ሻምፒዮን ሆኗል፡፡ የ5000 ሜትር ውድድሩን በድል ለመወጣትም ቀናት እየተጠባበቀ ነው፡፡ “ፋቲግ” የሚለው ቃል ሞ ላይ አይሰራም ገንዘቤ ላይ ግን ይደሰኮራል፡፡

ገንዘቤ ከጓደኞቿ (ኢትዮጵያዊያን ሌሎች አትሌቶች) ጋር አልተለማመደችም ተብላ ተከሳለች፡፡ እኔ ደግሞ ይኽች ዕፁብ አትሌት ለምን ብቁ ባልሆነ አሰልጣኝ ትሰለጥናለች? ለምን ከብቃቱ ይልቅ ፖለቲካዊ ተቀባይነቱን በሚያስቀድም አሰልጣኝ ትሰራለች? ብዬ እጠይቃለሁ፡፡ ገንዘቤ በሞስኮው የዓለም ቻምፒዮንሺፕስ 1500 ሜትርን ተወዳድራ ስምንተኛ ከወጣች ወዲህ የወሰነችው ምርጡ ውሳኔ ከታታሪው አሰልጣኝ ጃማ አደን ጋር መስሯቷ እና የልምምዷን አጠቃላይ መልክ መቀየሯ ነው፡፡ ጃማ አደን ሱዳናዊውን አቡበክር ካኪን (800 ሜትር) የዓለም ሻምፒዮን እንዲሁም ፤ አልጄሪያዊውን ቶውፊቅ ማክሉፊን (1500 ሜትር) የኦሊምፒክ አሸናፊ ማድረግ የቻሉ ድንቅ አሰልጣኝ ናቸው፡፡ በቤይጂንጉ የዓለም ሻምፒዮን ከገንዘቤ በተጨማሪ ሙሳብ ባላ (800 ሜትር) እና አያልነህ ሱሌይማንን (1500 ሜትር) የመሳሰሉ ምርጥ አትሌቶችን የሚመሩ ምርጥ አሰልጣኝ ናቸው፡፡

ገንዘቤ በእርሳቸው መሰልጠን ከጀመረች በኋላ ከቤት ውስጥ ውድድሮች አሸናፊነት ወደ ሁሉም መስክ አሸናፊነት ቀይረዋታል፡፡ የ2015 አንዳንድ ድሎቿን ብንመለከት ይሄን ይመሰክራሉ፡፡ ዩጂን፣ ኦስሎ እና ፓሪስ ላይ የተደረጉ ተከታታይ የ5000 ሜትር የዳይመንድ ሊግ ውድድሮች ልዕልቷ ሳትቸገር አሸንፋቸዋለች፡፡ ሞናኮ ላይ እርሷ የአንድ ዓመት ህፃን ሳለች (ከ22 ዓመታት በፊት የተመዘገበ) በቻይናዊቷ ኩ ዩንዢያ የተያዘውን 1500 ሜትር ሪከርድ ሰብራለች፡፡ ከ2014 ጀምራ 1500፣ 3000 እና 5000 ላይ የተፎካከሯትን በሙሉ ረታለች፡፡ ታዲያ ይህን ድል እንድታስመዘግብ የረዳት አሰልጣኝን ጥላ ስራውን ከፖለቲካ ፓርቲ በተሰጠው መታወቂያ ወደሚያፀድቅ አሰልጣኝ ለምን ትጓዛለች?

ገንዘቤ የዛሬውን እና መጪዎቹን ድልሽን ለእልፍ ዓመታት ስንዘክረው እንከርማለን፡፡ ዛሬ ኬንያውያን እና ሆላንዳዊያንን ጭምር አላሸነፍሽም፡፡ በኢትዮጵያ የተንሰራፋውን ፖለቲካዊ አድሎ፣ ፍርደ ገምድልነት፣ ምክንያታዊ ያልሆነ ውሳኔን፣ አድርባይነትን እና ቃላባይነትን ሁሉ አሸንፈሻል፡፡ በድጋሚ እንኳን ደስ ያለሽ ገንዘቤ……….!!!

በወያኔ የተቀነባበረ ሴራ አልፎ ተርፎም ቀጥተኛ ግድያ አማሮች እያለቁ ቁጥራቸውም እየተመናመነ በመሄድ ላይ መሆኑን ሁሉም ያውቃል:: የአማራ ዘር ብቻ ሳይሆን የአማራ ባህል: ቅርስና ትውፊት ናቸው ተብለው በሚታመኑት የረጅም ጊዜ የታሪክና የእምነት አሻራወቻችን ላይም የማጽዳት እርምጃ በተለያየ መንገድ እየተወሰደ ነው:: ዛሬ አማራንና ኦርቶዶክስ ሀይማኖትን ለያይተው ማየት የተሳናቸው ግብዞች ኦርቶዶክስ ሀይማኖት አማራው የፈጠረውና የአማራ መሸሸጊያ እንደሆነ አድርገው በመስበክ: ቤተክርስቲያናቱን በማቃጠል: መጽሀፍቱንና የአምልኮ መገልገያ መሳሪያወችን ባህር እያሻገሩ በመሸጥ: ቤተክርስቲያን በነጻነት መንፈሳዊ አገልግሎት እንዳትሰጥ ካድሬወችን በመሰግሰግ የወያኔ ጉዳይ ፈጻሚ በማድረግ: ጊዜ የማይሽረው በደል እየፈጸሙ ነው::

እንደሚታወቀው የአማራ ክልል የሚተዳደረው በዋናነት አማራ ሳይሆኑ አማራ ናቸው ተብለው በተቀመጡ የሌላ ብሄርና የሌላ ሀገር ሰወች ነው:: ከታች የተኮለኮለው አማራ ነኝ ባይ የአህያ ባል ሆኖ የመጣውን እየተቀበለ አድርግ የተባለውን እያደረገ የሚኖር ስለክልሉም ሆነ ስለ ህዝቡ የማይጨነቅ ለከርሱ ብቻ የቆመ ተራ ስብስብ ነው::

ቀደምት አማሮች በአራቱም ማእዘን በመዝመት አጥንታቸውን ከስክሰውና ደማቸውን አፍስሰው በየትኛውም የጥቁር ህዝቦች ታሪክ ያልታየ ገድል በመፈጸም በምስራቅ ከጣሊያኖችና ከፈረንሳዮች በደቡብና በምዕራብ ከእንግሊዞች ጋር ድንበር ተካለው ኢትዮጵያን ለእኛ አስረክበዋል:: ያ ባይሆን ኖሮ ዛሬ ላይ በምስራቅ ያለው ኢትዮጵያዊ ከፊሉ ከጅቡቲ ቀሪው ደግሞ ከሶማሊያ ጋር: በደቡብ ያለው ኢትዮጵያዊ ከኬንያ ጋር: የሰሜኑ ከኤርትራ የምእራቡ ደግሞ ከሱዳን ጋር የመሆንና ኢትዮጵያ የምትባል ሀገር በታሪክ ብቻ የምትታወስ ሆና በቀረች ነበር::

የአፍሪካም ሆነ የኤዥያ ሀገሮች እንደሀገር የቆሙት በቅኝ ግዛት ጊዜ በነበራቸው አብሮነት መሰረት በመሆኑ በተለያዩ አገሮች በቅኝ ግዛትነት ተይዘው የቆዩት አንድ ቋንቋ ተናጋሪ ህዝቦች ተበታትነው በተለያዩ ሀገሮች የመኖር እጣ ደርሶባቸዋል:: እኛ ግን አያት ቅድመአያቶቻችን ባደረጉት የመረረ ተጋድሎ ረጅም ታሪክ ያላት ጥንታዊቷ ሀገራችን ኢትዮጵያ የጥቁር ዘር የነጻነት ፋና የልጆቿ መመኪያ በመሆን ከዘመን ዘመን ተሻግራ ለእኛ ተላለፈች:: ዛሬ ባለጊዜ ወያኔወች እንደፈለጋቸው የሚያደርጓት: ብዙሀኑም ፍዳ የሚያይባት: “ኢትዮጵያ” የምትባል ሁላችንንም ሰብስባ የያዘችዋ ሀገር ነጻነቷን አስጠብቃ ለእኛ እንድትደርስ የተከፈለው ደምና አጥንት ከ-እስከ የሚባል አይደለም::

ታዲያ እነዚያ ጠላት አይደፍረንም ብለው በቀዳሚነት ደምና አጥንት የከፈሉት ኢትዮጵያውያን ልጆች ዛሬ ላይ ራሳቸውን እንኳ ማስከበር አቅቷቸው በመጥፎ መንፈስ በተሞሉ የወያኔ ተኩላወች ፊታውራሪነት ለፈርጀ ብዙ ጥቃት ተጋልጠው ያለ አለሁ ባይ በየአካባቢው እየወደቁ ነው:: ከሁሉ ከሁሉ የሚገርመው ደግሞ ተጣመው የተፈጠሩና ነፍስ ያላወቁ ከራሱ ከአማራው አብራክ የተገኙ ጥቂት ጉዶች ለወያኔ አድረው የጠላት መሳሪያ በመሆን እንወክለዋለን የሚሉትን ሕዝብ ከአዋራጆቹ ጋር ተስማምተው እያዋረዱት: ከአሳዳጆቹ ጋር እያሳደዱት: ከገዳዮቹ ጋር ተባብረው እየገደሉት በወገናቸው ላይ የሚደርሰው ግፍና ሰቆቃ ሳይጎረብጣቸው በድርጊታቸው ተኩራርተውና ረክተው መቀጠላቸው ነው:: በአማራው ላይ የሚደርሰውን ሁለንተናዊ ግፍ የሚቃወሙትን ፈጥነው በማጥፋት “ጎሽ” ለመባል የሚተጉት እኒህ ትንሽየ እንኳ እንጥፍጣፊ ህሊና የሌላቸው እፍኝ የማይሞሉ የእንግዴ ልጆች ያማራውን ክልል ለማስከበርና የህዝቡን ደህንነት ለማስጠበቅ መስራት ሲገባቸው መሬቱን በውጪ ለሱዳን: በውስጥ ደግሞ ለተለያዩ ክልሎች እያስቦጠቦጡ ከጊዜ ወደጊዜ መኖሪያውን እያጠበቡ ተስፋውን እያጨለሙበት ነው:: በየዳር ድንበሩ በውትድርና ዘምቶ በዚያው ሀገሬ ብሎ ከአካባቢው ህዝብ ጋር ተጋብቶና ተዋልዶ ለረጅም ጊዜ በኖረው ህዝብ ላይ የወያኔ የጥላቻ በትር ሲያርፍበት ለምን ብሎ እንደመከራከርና መብቱን እንደማስከበር “ከክልሉ የወጣ አማራ ጉዳይ አይመለከተንም” በማለት ወገኖቻችን በየሄዱበት ወድቀው እንዲቀሩ ድጋፋቸውን አበረከቱ:: እኒህ ከወያኔ ጉያ ተወሽቀው በሚያገኙት ዳረጎትና በወገናቸው ላይ በሚደርሰው ዘግናኝ ግፍ ተደስተው ሰላም አግኝተው የሚኖሩ የብአዴን ሰዎች የሚቆጭ ህሊና የሌላቸው ለሆዳቸው ብቻ የተፈጠሩ ትናንሽ ሰወች ለመሆናቸው ተግባራቸው ይመሰክራል::

በመሆኑም አማራው በክልሉም ሆነ ከክልሉ ውጭ እንደዜጋ መብቱ ተከብሮ ለመኖር ያልቻለ: በስውርና በግልጽ ደባ ቁጥሩ የተመናመነ: በቤተሰብ እቅድ ስም በርሱ ላይ ብቻ ያተኮረ የዘር ማጥፋት ወንጀል የተፈጸመበት ሆኗል:: የዚያ ታሪክ ሰሪ ህዝብ ልጆች ራሳቸውን መከላከል ከማይችሉበት ደረጃ ላይ ወድቀው ያም ያም እንደፈለገው የሚያደርጋቸው እርካሾች ሆነው ሲታዩ እንዴት ያማል::

ወደርዕሴ ስመለስ.:- በማወቅም ይሁን ባለማወቅ የአሁኑ ትውልድ የሀን ዘር በከ ዘር በመተካት የሀን ፊደል ከፊደል ገበታ ለመሰረዝ በጉዞ ላይ ነው:: ፊደሎችን ካለወህል መጠቀም እንዴት ያስቀይማል! በተለይ ይህን የሚያደርጉት የስነጥበብ ሰዎች ሲሆኑ ደግሞ ከማስቀየም አልፎ ህመሙ ይጠዘጥዛል:: ጥሩ የታሪክ አወቃቀርና ፍሰት ያለው ድራማ/ፊልም ላይ ፊደላት ያለቦታቸው ሲገቡ ለሰሚ ይቀፋሉ: ታሪኩንም ያደበዝዛሉ:: አንድ ወይም አንዲት የአርት ሰው መሰረታዊውን የቃላት አወቃቀር በመቀየር እንዴት ነክ: እኔ እምልክ: የት ነክ: ወዘተ እያለ/እያለች ሲናገር/ስትናገር ለሰማ ጆሮን “ኩ-ር” ያሉት ያህል ይሰቀጥጣል::
የዱሮ                                                   የአሁን
ምን አደረግሁ                                              ምን አደረኩ
ማን ነህ                                                     ማን ነክ
የት ነህ                                                      የት ነክ
እኔ የምልህ                                                 እኔ የምልክ
ታምራለህ                                                   ታምራለክ
ተውበሀል                                                   ተውበካል
አምሮብሃል                                                 አምሮብካል
…….                                                       ———
በአንድ ወቅት ት/ቤት እያለሁ አንድ መምህር የተናገሩት ምን ጊዜም አይረሳኝም:: አንድ ተማሪ should የሚለውን የእንግሊዝኛ ቃል “ሹልድ” እያለ ሲያነብ ሰምተው በጣም ተቆጡና “ስማ! አንተ ሹድ ተብለህ ተምረህ ሹልድ እያልህ መጣህ የአንተ ልጆች ደግሞ ሹልዳ እያሉ ይመጣሉ”
ተከታዩ ትውልድስ የቱን የአማረኛ ፊደል ይገድፍ ይሆን!

Top of Form

ነሐሴ  2007

በኢትዮጵያ ተከሰተ ስለተባለው ረሃብ በማህበራዊ ሚዲያና በኢንተርኔት ላይ በስፋት ሲዘገብ ቆይቷል። አብዛኞቹ አለም አቀፍ መገናኛ ብዙሃን (ቢቢሲ፣ ዘጋርዲያን፣ አልጀዚራ፣ ኒውስ 24) በኢትዮጵያ ውስጥ በዝናብ እጥረት ሳቢያ በተከሰተ ድርቅ የተጎጂዎች ቁጥር 4.5 ሚሊዮን እንደደረሰ፣ እነዚሁን በረሃብ የተጎዱ ወገኖች ለመመገብ ለምግብና ለእህል ግዢ ተጨማሪ ከ320 ሚሊዮን ዶላር በላይ እንደሚያስፈልግ ሲዘግቡ ከርመዋል።

ለዝናብ እጥረት መንስኤውም የኤል ኒኖ የአየር መዛባት እንደሆነ በእነኚህ የመገናኛ ብዙሃን ተነግሯል፣ እየተነገረም ይገኛል። ችግሩ የከፋ እንደሆነና የዝናብ እጥረቱ አዝርዕትን ከማቅጨጭ አልፎ አድርቋል። በእነዚሁ ዝናብ-አጠር የኢትዮጵያ አካባቢዎች ነዋሪዎች ለተለያዩ በሽታዎች ተዳርገዋል፣ በምግብ ንጥረነገር ማነስ የተጎዱ  ህፃናትና አዋቂዎች እንዳሉ የመስክ ጥናቶች ይፋ አድርገዋል። የተባበሩት መንግስታት ድርጀት ሪፖርት እንደሚያመለክተው፣ ዘንድሮ ምዕራብ አርሲን ጨምሮ ትርፍ አምራች የሆኑ የኦሮሚያ አካባቢዎችም ጭምር የምግብ እርዳታ ይፈልጋሉ። የውሃና የግጦሽ መመንመን ተከትሎ የአርብቶ/ አርሶ አደሮችን ከብቶች ቁጥር በሞት ምክንያት በእጅጉ እንዲቀንሱ አድርጓል፣ በመሆኑም አስቸኳይ አልሚ ምግብ በዚህ አመት ከሚያስፈልጋቸው አካባቢዎች ከእጥፍ በላይ [ከየካቲት 2007 (49%) እስከ ግንቦት 2007 (97%)] አድጓል። በኢትዮጵያ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሰብአዊ ጉዳዮች ጊዜያዊ ሃላፊ “የበልግ ዝናብ የኢትዮጵያ ብሄራዊ ሜትሮሎጂ ድርጀት ከተነበየው በተቃራኒው ለአጭር ብቻ ነው የዘነበው” ብለዋል።

ወደ ኢትዮጵያ መንግስት ስንመጣ ደግሞ የተመጣጠነ እድገት በአገሪቷ ያለ ይመስል፣ “ኢኮኖሚያችን በ 11% አድጓል፣ ድህነት ታሪክ ሆኗል፣ በቀን ሶስት ጊዜ ለመብላት በቅተናል” የሚሉ መሰረት የሌላቸው አሉባልታዎችን በፊስቡክ ካድሬዎች ሲያናፍስ የቆየ ቢሆንም እውነት ተደብቃ አትቀርምና ይኸው የድርቁ መከሰት ሰሞኑን ገሃድ ሆኖ ወጥቷል። ሕወሃት/ ኢህአዴግ ድርቅ መኖሩን ሲያስተባብል ለረጅም ወራት የቆየ ቢሆንም በቅርቡ በተለያዩ የአገሪቷ ክፍሎች ድርቅ መኖሩን ያጋለጠ አንድ መረጃ ወጥቷል። አንድ ግለሰብ ከአዲስ አበባ አፋር ሰመራ በሚወስደው መንገድ ላይ በመቶዎች የሚቆጠሩ በድርቁ የሞቱ የቤት እንስሳትን  ቪድዮ ቀርጾ በፊስቡክ በመልቀቁ በብዙ ሺ የሚቆጠሩ ኢትዮጵያውያን እየተነጋገሩበት ይገኛሉ። መረጃው የህወሃት ኢህአዴግን ውሸት ቁልጭ አድርጎ ያሳየ ነበር። ከዚያ በኋላም ድርቅ የለም እያለ ሲክድ የቆየው የህወሃት ወያኔ መንግስትም ይህንን አውነታ እያቅማማም ቢሆን ወደማመኑ ደረጃ ደርሷል።

ከዚህ ጋር ተይይዞ በቅርቡ የምግብ እጥረት ይኖራል በሚል ግምት አለም አቀፍ ሚዲያዎች በተለያዩ ጊዜያት የተለያዩ መግለጫዎችን እያወጡ ነበር። የኢትዮጵያ መንግስትም አንዴ “ድርቅ በኢትዮጵያ የለም” ሲል ሌላ ጊዜ “በ አንዳንድ አካባቢዎች ድርቅ አለ ረሃብ ግን የለም” የሚል ውሃ የማይቋጥር አሰልቺ መከራከሪያ በተደጋጋሚ አቅርቧል። ችግሮች መኖራቸውን አምኖ እርምጃ አለመውሰድ የህወሃት ኢህአዴግ ባህርይ ይህ ነው። ኢህአዴግ ማለት ችግሮቹ አፍጥጠው በገሃድ እየታዩ ሽምጥጥ አድርጎ መካድን የተካነ ቡድን ነው።

ከዚህ ሁሉ “አለ!፣ የለም!” ንትርክ ድርቁ መከሰቱን በአለም አቀፍ ሚዲያና በማህበራዊ ድህረገጾች ከተነገረም በኋላም ቢሆን ኢህአዴግ “ድርቁና ረሃቡ ከአቅሜ በላይ አይደለም” የሚል አዲስ የመከራከሪያ ስልት ይዞ ብቅ ብሏል። ህወሃት/ ኢህአዴግ በኢትዮጵያ የተከሰተው ድርቅ “ከቁጥጥራችን ውጭ አይደለም የውጭ አርዳታም አያስፈልገንም” የሚል ሰንካላ መከላከያ በማቅረብ አንባቢውን፣ ተመልካቹንና፣ አድማጩን ለማደናገር ሞክሯል። መቼም ይህች አገርና ህዝቦቿ እውነት የማይናገሩና ለችግሮቿ መፍትሄ የማይሰጡ ጨካኝ መሪዎችን በተለያዩ ጊዜያት አስተናግዳለች። ኢትዮጵያ አርሶአደሮች በዝናብ እጥረት የተነሳ አዝመራ ሲበላሽባቸውና ሲራቡ፣ የአርብቶአደሮች የቀንድና የቁም ከብቶቹ በድርቁ  ምክንያት ሲያልቁ፣ አይዟችሁ ብሎ ድጋፍ የሚሰጥ ሳይሆን፣ ምንም አዲስ ነገር እንዳልተፈጠረ አድርጎ በማሰብ ለህዝቡ አገልግሎት ከማበርከት ይልቅ ለግል ጥቅምና ዝና የሚጨነቁ የኢህአዴግ ባለስልጣናት እንደአሸን የፈሉባት አገር ሆናለች። በቅርቡ በተከሰተው ድርቅና ረሃብ አቶ ሬድዋን ሁሴን እና አቶ ሃይለማሪያም ደሳለኝ ሁነኛ ተዋናዮች ሆነው መድረኩን ተቆጣጥረውት ነበር።

ከድርቅ ጋር በተያያዘ የጋዜጣዊ መግለጫ የሰጡት አቶ ሬድዋን ሁሴን “የከብቶች መሞት የተከሰተው ባለቤቶቹ ለከብቶቻቸው በጊዜው ውሃ ስላላጠጧቸው ነው” የሚል አላጋጭ መልስ ለመገናኛ ብዙሃን በመስጠት በድርቁ በተጠቃው ህዝብ ላይ ተሳልቀዋል። ይህ ንግግራቸው የህወሃት ኢህአዴግ ባለስልጣናት የአስተሳሰብ ደረጃቸው ምን ያክል የዘቀጠ እንደሆነ ያሳየ ክስተት ነው። አቶ ሬድዋን የባዮሎጂ መምህር ናቸው። እናም የአርብቶ አደሩን የከብት አያያዝና አረባብ ባህል በደምብ የተረዱ አልመሰለኝም። እንዲያውም ለእርሳቸው የአርብቶ አደር ህይወት እጅግ ውስብስብ መሆኑን የተረዱት አይመስልም። አርብቶ አደር  የቁምና የቀንድ ከብቶች እንዲሁም በግና ፍየሎችን ለረጅም ዘመናት [ያለሳይንሳዊ ድጋፍ] ሲያረባ የኖረ ህዝብ ነው። አቶ ሬድዋን ያልተረዱት ጉዳይ የአሁኑ የቤት እንስሳት በጅምላ መሞት ውሃ ማጠጣት ወይም አለማጠጣት ጋር የተያያዘ አለመሆኑን ነው። እኛ እስከምናውቀው ድረስ አርብቶ አደሩ ሆነ አርሶ አደሩ ከራሱ አስበልጦ ለቤት እንስሳት እንክብካቤ የደርጋል። የቤት እንስሳት ለአርሶ አደሮችና ለአርብቶ አደሮች ህይወት ናቸው። የእኛ ህዝብ ከህይወቱ ጋር የተቆራኙ እንስሳትን አይደለም በቸልተኝነት ውሃ ባለማጠጣት እንዲሞቱ ማድረግ ይቅርና፣ አርዶ ለመብላት እንኳን በጣም የሚቸገር ህዝብ ነው። ለዚያም ነው እንስሳቱ እየሞቱ ምንም ምርጫ ስለሌለው ዝም ብሎ እያየ ያለው። አቶ ሬድዋን ደግሞ ያልመለሱት ጥያቄ ቸልተኛ ሆነው ውሃ ሳያጠጡ የቀሩት ስንት አርሶ/አርብቶ አደሮች ናቸው? የሚለው ነው። እዉነት ሁሉም አርብቶአደር ውሃ ባለበት አካባቢ እንስሳቱን አልወሰደም? ውሃ አላጠጣም? ወይስ አቶ ሬድዋን የተለመደ ህወሃታዊ አነጋገር ማንጸባረቃቸው ነው? የጊዜ ጉዳይ ነው። ይህ ሃላፊነት የጎደለው አነጋገር የኋላ ኋላ አቶ ሬድዋንን ዋጋ ያስከፍላቸዋል።

በተመሳሳይ  ሁኔታ ባለፈው ሳምንት አቶ ሃይለማሪያም ደሳለኝ አምባሳደሮችንንና ዳያስፖራ ኢትዮጵያውያንን ሰብስበው ባናገሩበት ወቅት ድርቁን በጣም አቅልለው አይተውታል። የእርሳቸው ንግግር ሃላፊነት የጎደለው ነው። እሳቸው ህወሃት ባዘጋጀላቸው አልጋ እየተኙ የቤተመንግስት ምግብ እየበሉ በቀን አንድ ጊዜ እንኳን መብላት ያልቻለን አርሶ/አርብቶ አደርን ችግር ለማጣጣል መሞከራቸው ትዝብት ላይ ጥሏቸዋል። እሳቸው አንድ ቀን እራት ሳይበሉ ቢያድሩ ረሃብ ምን ያክል የሚያንገበግብ መሆኑን የሚያውቁት አይመስለኝም። ይባስ ብለውም አቶ ሃይለማሪያም ደሳለኝ አለም አቀፍ ለጋሽ ድርጅቶች ድርቁን ራሳችን መቋቋም እንችል እንደሆነ ዳር ላይ ሆነው እያዩን ነው የሚል አሁንም ሃላፊነት የጎደለው ንግግር ሲናገሩ በተሌቪዥን አየኋቸው። ባይዋሹ ጥሩ ነበር፣ ውሸት አንድ አገር እመራለሁ ከሚል ጠቅላይ ሚኒስትር አይጠበቅም። እናም ጉዳዩ እርሳቸው እንዳሉት ሳይሆን የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ወደ 320 ሚሊዮን በላይ የሚጠጋ ገንዘብ ከእርዳታ ለጋሽ አገሮች እየፈለገ እንደሆነ በተደጋጋሚ ገልጿል። የአቶ ሃይለማሪያም መንግስት መደበ የተባለው ገንዘብ ግን 33 ሚሊዮን ዶላር ብቻ ነው። ታዲያ ተቆርቋሪው ማነው? እኔ እስከሚገባኝ ለኢትዮጵያ ህዝብ ተቆርቋሪና ደራሽ የውጭ የእርዳታ ድርጅቶችና መንግስታት እንጂ ድርቁንና ረሃቡን የደበቁትና የካዱት ሃይለማሪያም እና እሳቸው የሚመሩት መንግስት አይደለም። ታየኝ እኮ በ 33 ሚሊዮን ዶላር ድርቁንና ረሃቡን ሲከላከሉ!

አቶ ሃይለማሪያ እንደዋሹን የድርቁና ረሃብ ጉዳይ በቀላሉ የሚታይ ሳይሆን በምግብ እጥረት የሚሰቃየው ሰው ቁጥር በ 55% በመጨመር ከ2.9 ሚሊዮን አሻቅቦ ወደ 4.5 ሚልዮን ከመድረሱም ባሻገር የእርዳታ ፈላጊው ቁጥር እስከ ሚያዚያ 2008 አሁን ካለው አህዝ ቢጨምር እንጂ እንደማይቀንስ መገለጹ ነው። አቶ ሃይለማሪያ በንግግራቸው ወቅት ትዝብት ላይ የጣላቸው ሌላው ነገር፣ ዕርዳታ ለጋሽ ድርጅቶችና አገራት እንደ ኢህአዴግ ሃላፊነት የጎደላቸው አድርገው መናገራቸው ነው። ለዘመናት በምግብ እጥረት የሚሰቃየውን ህዝብ ሃላፊነት ወስደው ህይወቱን እያተረፉት ያሉትን ለጋሽ ድርጀቶች በምን ሂሳብ ነው ህወሃት/ ኢህአዴግን አምነው “ትወጡት እንደሆነ ዳር ላይ እናያለን” የሚሉት? እርዳታ ድርጅቶቹ በሰብአዊ ድርጊታቸው ከወያኔ ጋር ማወዳደር የሚቻል አይሆንም። ምዕራብያውያን ህወሃት በሰው ህይወት ላይ የሚሰራውን ድራማ አብረው አይተውኑም። አቶ ሃይለማሪያም ይህንን ንግግር ሲናገሩ  “በምዕራብያውያን መንግስታት ተዓማኒነት አለን” ለማለት የተናገሯት ቀልድ እንደሆነች ይገባናል። አቶ ሃይለማሪያም ደሳለኝ ይህንን ሲናገሩ በእውነት ለጋሽ ድርጅቶች አማርኛ አይሰሙም ብለው አስበው ይሆን? ከሰሙኝ ይታዘቡኝ ይሆናል አይሉም? የ 320 ሚሊዮን ዶላር እርዳታ በተመለከተ የ ዩኒሴፍ ተወካይና ጊዜያዊ ሃላፊ ሚስ ሜሊሶፕ  “ለጋሽ ድርጅቶች ቸር መሆን አለባቸው፣ የተፈጠረውን ቀውስ በእነሱ በተለመደ ድጋፍ እንሸፍናለን” በማለት ለመገናኛ ብዙሃን መግለጫ ሰጥተዋል። ይህም ኢህአዴግ ኖረ አልኖረ ምዕራብያውያን አገሮች በድርቁ ለተጎዳው ኢትዮጵያዊ ሰብአዊ ዕርዳታ መስጠታቸውን ለአፍታም ቢሆን የማያቋርጡ አጋር መሆናቸውን ያሳዩበት ቃል ኪዳን ነው። ምዕራብያውያን ዕርዳታ ለጋሽ ድርጅቶችና አገራት ኢህአዴግን ሳይጠይቁ የራሳቸውን መርሃግብር አውጥተው በድርቅ የተጎዱ ተረጂዎችን ወደፊትም ይታደጓቸዋል። አቶ ሃይለማሪያም ያላወቁት ግን 100% በህዝብ ድምፅ ተመረጥኩ ያለው ኢህአዴግ ድርቅና ረሃብን ከመመከት አኳያ ምንም ተጨባጭ ሚና አለመጫወቱን ነው።

አቶ ሃይለማሪያም ሌላ የተጣረሰ መረጃ የወያኔ አምባሳደሮችና እና ዳያስፖራ ኢትዮጵያውያንን በሰበሰቡበት ወቅት ተናግረዋል። እሳቸው እንዳሉት በአሁኑ ሰዓት በምግብ እጥረት የተነሳ ለከፋ ሁኔታ ተዳርገው በማቆያ ጣቢያ እንዲመገቡ የተደረጉ ህጻናት የሉም ብለዋል። የተባበሩት መንግስታት ድርጀት ያወጣው መረጃ ደግሞ እሳቸው ካሉት በተቃራኒው ነው። እንደ ተመድ (UN) መረጃ ከሆነ በምግብ የተጎዱ የህጻናት ቁጥር በቅርቡ በ 14.4 ፐርሰንት በማደግ 302,605 ደርሷል። ታዲያ ለአቶ ሃይለማሪያም በምግብ የተጎዱ ህጻናት እነማን ናቸው የሚለውን ጥያቄ ሳይመልሱ ፌዝ በመሰለ ንግግራቸው አምባሳደሮችን ሸኘተዋቸዋል። አቶ ሃይለማሪያ ደሳለኝ በምግብ እጥረት መጎዳት ማለት ምን ማለት ነው የሚለውን እንኳን ሳያገናዝቡ የህወሃት ኢህአዴግ የውሸት ቅርሻት ተፍተውብናል። 14 ሚሊዮን ኢትዮጵያውያን በተራቡበት አገር ምንም አዲስ ነገር እንዳልተከሰተ በማውራት የህወሃት ባለስልጣናትን ስኬት ብቻ መዘርዘራቸው  ትዝብት ውስጥ ጥሏቸዋል። ከንግግራቸው የተረዳነው ሃይለማሪያም በራሳቸው የሚያስቡ ሳይሆኑ ከመጋረጃ ጀርባ በተቀመጡ መሪዎቻቸው በሩቅ መቆጣጠሪያ (ረሞት ኮንትሮል) የሚንቀሳቀሱ ግለሰብ ናቸው።

እኔን እያሳሰበኝ ያለው የወደፊቱ የአገራችን ሁኔታ ነው። መቼ ነው ሃላፊነት የሚወስድ መንግስት የሚኖረን? የረሃቡ ጉዳይ እስከመቼ ይሆን በመንግስት ባለስልጣናት በዝምታ የሚታለፈው? ህዝባችን ሲራብ ለምን ዝም ይባላል? ድርቅ ሲከሰት የህወሃት ኢህአዴግ ባለስልጣናት ትዝብት ላይ የሚጥል ነገር ለምን በአደባባይ ይናገራሉ? መንግስት ለኢትዮጵያ ህዝብና ለአገር ውስጥ እርዳታ ሰጪ ድርጅቶች ችግሩ ሲከሰት ለምን ይፋ አያደርግም? በአገራችን የሚከሰቱ ተፈጥሯዊ፣ ማህበራዊና፣ ፖለቲካዊ ችግሮች የምንሰማው ከምዕራባውያን አገራት ወይም የአለም አቀፍ እርዳታ ሰጪ ድርጅቶች ባለስልጣናት ነው። ታዲያ የእኛ አለቆች ምንድነው የሚሰሩት? ምንስ እያደረጉ ነው ያሉት? ተመረጥን ያሉት አገርንና ወገንን ለመጥቀም መስሎኝ? በችግር ጊዜ ጥሪ ሊያሰሙ መስሎኝ? እነዚህንና የመሳሰሉትን ጥያቄዎች የሚመልስልኝ ሁነኛ ሰው አጣሁ። ምን አልባትም እንደተለመደው የውጭ አገር ባለስልጣናት መልሱን አንድ ቀን ሊመልሱልኝ ይችሉ ይሆናል።

ከላይ እንደተገለጸው አሁን ያሉት የህወሃት/ ኢህአዴግ አምባገነኖች ለራሳቸው ስልጣንና ክብር ካልሆነ በስተቀር ለኢትዮጵያ ህዝብ ምንም ደንታ የሌላቸው ናቸው። ኢትዮጵያም የልመና እና እርዳታ ተምሳሌት ሆና እንድትቀጥል ህዝቡን ማስተባበር ያልቻሉ ራስ ወዳዶች ናቸው። እኛም እነዚህን ሃፍረተቢስ ዋሾዎችን መሪዎቻችን ናቸው ብለን ዝም ብለን መቀመጣችን ይገርማል። እስካሁን የሰሩት ጥፋት እንዳለ ሆኖ፣ ለእነዚህ ሰዎች በአንድነት ውሸት በቃችሁ ልንላቸው ይገልባል። ስልጣን ላይ በምርጫ [እነሱ እንደሚሉት] ይሁን በጉልበት [አለም እንደሚያውቀው] የተቀመጡት ህዝብን ሊያገለግሉት እንጂ ሊያፌዙበት አይደለም። በመሆኑም እነዚህ ግለሰቦች ማፌዝ አቁመው የኢትዮጵያን ህዝብ ይቅርታ መጠየቅ አለባቸው። ይህ ባልሆነበት ሁኔታ ግን ወገኖቻችንን በረሃብና በድርቅ አስጨርሰን ዝም የምንልበት ምክንያት አይታየኝም።

የህወሓት ደጋፊ አለ የተባለዉ

የፓርቲዎች ጉባኤ በኢትዮጵያቸን አስጨናቂ እየሆነ መጥቷል፡፡በተቃዉሞ ጎራዉም በገዢ ፓርቲዎችም ዉስጥ ማለት ነዉ፡፡በተቃዉሞዉም እጁ ስላለበት ተረጋግቶ ጉባኤ ማካሄድ አልተቻላቸዉም(አንዳንዶቹ በተፈጥሮኣቸዉ ያዉ ቢሆኑም)፡፡በገዥዉ ፓርቲ አባልና አጋር ፓርቲዎች መካከል ፉክክሩ ድብቅ ነዉ፡፡ጸረ ዲሞክራሲያዊና በጥቅም ላይ የተመሰረተ ነዉ፡፡ይህ የታፈነ ዉድድር የት ቦታ እንደሚበጠስና የአሸናፊና ተሸናፊ ወገን እንደሚፈጥር አይታወቅም፡፡ፍጻሜዉ ግን ይህ ሃቅ ይመስለኛል፡፡ የኢህኣዴግ አባል ፓርቲዎች ወደላይም ወደ ጎንም ማደግ አይችሉም፡፡ካደጉ ዉድቀት ይከተላል፡፡እድገታቸዉ ቀድሞዉኑ የተወሰነባቸዉ ናቸዉ፡፡ታድያ እዚህ ከተደረሰ መጪዉን ማሰብ ነዉ፡፡ማእበሉም ይበሉት ናዳዉ ሲነሳ የሚጠርገዉን በዋንኝነት ቢለይም ቅድሚያ የሚጎዳዉ ግን የአሁኑን ጎጅዎችን ነዉ፡፡ታሪክ እያሳየን ያለፈዉ ይህንን ነዉ፡፡በዚህ ማእበልና ናዳ የሚጠቀም ያለ አይመስለኝም፡፡በበኩላችን የሚጠቅመዉን ልናሳይ ባቅማችን ስንቀሳቀስ መንገዱን ዘግተዉ በደል ላይ በደል ጨምረዉ ቀብረዉም ቁመዉብናል፡፡

የብአዴንና ኦህዴድ ከፍተኛ የአመራር አባላት ጭምር እንወክለዋለን ስለሚሉት ሀዝብና ምድር የሚያቀርቡት እሮሮ የታመቀ በደል እንዳለ ያመኑ መሆኑን ይጠቁመናል፡፡ጉዳየ ተከድኖ ይብሰል አይነት ነዉና በሂደት እናየዋለን፡፡ድሮ ድሮ ህወኃት ለሁሉም የሚያለብሳቸዉ የረዕዮተ አለም ልባስ ነበረዉ፡፡ልባሱን አዉልቆ ከጣለዉ ሰንብቷል፡፡በኣንዳድንድ ልምድና ቀለም ቀመስ አመራር አባላቱ ለምኞት የሚሆን የተለጋገበ ርእዮት አለም ያላቸዉ ለማስመሰል ለአባሉና ህዝቡ በማይሰርጽበት ሁኔታ በሚድያዎቻቸዉ ሲግቱት ታዝበናል፡፡ኣባሉ ወድያዉ ይተፋወል፤ህዝቡ መስሚያ የለዉም፡፡መርህም የለም፤ለነገሩ ድሮም አልነበረም፡፡ተገፍተን ወጥተን ነበር ያሉትም የሚተካ አጥተዉ፤ተኩን ባዮችም ጠፍተዉ ወደ እርካቡ መጥተዋል፡፡ምንም አዲስ ነገር የለም!

“እኛ ውጪ ሆነን ተጨንቀናል፤ እነርሱ ውስጥ ሆነው ያልቀላፋሉ!” የህወሓት ደጋፊ የሆነ ሰዉ ተናገረዉ የተባለዉ ነዉ(የዋህ መሆኑ እንጂ የሚያንቀላፉትና ፖለቲካዉን የሚጫወቱት፤እዚያ አምሽተዉም ቤታቸዉ ገብተዉ የማይተኙትን ማየት ነበረበት)፡፡ዉስጡን ስለሚያዉቅ የጨነቀዉ አባል ነዉ፡፡ከቲፎዞነት ተነስቶ ለጥቅሙ ተጨንቆ ከማለት ይልቅ እንደ አባልና ዜጋ ጉዳዩ አሳስቦት ነዉ ብሎ ማሰብ ይሻላል፡፡ግን ይህ አባልና ሌሎች የህወሓት/ኢህኣዴግ ደጋፊዎች ደም የተገበረበትን ትግል ዲሞክራሲን በመግደል እንደተባበሩ በቅዲሚያ ሊረዱት ይገባል፡፡አገሪቱ የጋራ እንደመሆንዋ ተጸጽቶም ቀናዉን መንገድ መያዝ እንደህዝብ ለቀጣዩ ጉዞኣችን ይጠቅማል የሚል እምነት አለኝ፡፡እናንተ የለዉጥ ሃይሎች ሆይ ለዉጥን ፓርቲ እንደማይገድበዉ ልተረዱ ይገባል፡፡ከፓርቲ በላይ ሃገርና ህዝብ ነዉ፡፡ለዉጥ ፈላጊ የድርጅቱ አባላት ለዉጡ እንዳማራችሁ እንደቀረ ብናስተዉልም፤ለዉድቀታችሁ ተጠያቅዎች ግን ራሳችሁ መሆናችሁን ልትክዱት አይገባም፡፡ የህዝብ ድምጽን ደፍጥጦ በስልጣን ለመኖር ላሰበዉ ድርጅታቸችሁ በጭካኔ ሙሉ ድጋፍ ሰጥታችኃል፤በኛ በኩል የምንጠየቅበት ካለ የድርሻችንን ለመዉሰድ ዝግጁ ነን!የህዝባችንን መስዋእትነት አክብረን፤ህገ ምንግስቱን ተቀብለን ልናድግ ስንጥር ባለበሌለ አቅማችሁ ደፍጥታችሁን እዚህ ደርሳችኋል፤መልካም ጉዞ!!!!!!

አቶ መለስ በመጨረሻ ሰሞናቸው ስለ ድርጅታቸው ኢህአዴግ አጥብቀው ሲያራምዱት የነበረው መተካካት! ወይም አንዳንዴ ሲሉት እንደነበረው ”ዱላ ቅብብል” ነበር። (እርግጥ ነው እኛ ዱላ የምትቀባበሉት ማንን ለመግረፍ ነው ስንል አሽሟጠን እንደነበር አይዘነጋንም) ነገር ግን አሁን አቶ መለስ ሞተዋል እና ዱላ ቅብብሉን ለተተኪዎች ሰጥተዋል ከንግዲህ በቃቸው የተባሉ አንጋፋ እና ገፋፋ ባለስልጣኖች ሁሉ ወደ ፊት ሊመጡ Delete ከተደረጉበት Recycle Bin ዳግም ተመልሰው Desktop ላይ ጉብ ብለዋል። ”ዱርዬ” እንዳልባል ፈርቼ እንጂ በበርጫ ቋንቋ ተገርበዋል ከተቃሙበት ተነስተዋል ብላቸውም በደንብ ይገልጸዋል።

እና በደፈናው፤ ህውሃትቲትም ሆነች ኢህአዴግዬ የአቶ መለስ ራዕይ እያለች ደጋግማ ብትቀውጠውም የሰውዬው ራዕይም ክቡርነትም ታላቅነትም ያለው በተወሰኑ ሰዎች ጭንቅላት እና በባለቤታቸው ወይዘሮ አዜብ ውስጥ ብቻ ነውን… እያለን እየጠረጠርን ያ. ሁ. ነ. ያ.

ቢላል አበጋዝ

ዋሽግቶን ዲ ሲ

ዓርብ ፣ ኦገስት 28 ቀን 2015

ማን የብሄር ብሄረሰብ፤ መገንጠል ፤መገነጣጠልን አሾረው፤ ደነገገው  ? እቅድ ሀ ሲቻል ኢትዮጵያን ግጦ ለመብላት እቅድ ለ ደግሞ ትግራይ መገንጠል።ኢትዮጵያን ማፈራረስ የማንና አሁንም የሚሰራበት ዕቅድ ነው ? አንባቢን ማሰልቸት አልሻም::ዛሬ አትወጡት መቀራቅር ገባችሁ።ጀምበር እየጠለቀችባችሁ ሲሆን ዘረኝነትን “የምትኮንኑ” ሆናችሁ::ይህን ስትሉ መስማት እኮ ለኢትዮጵያ ህዝብ አንድ ትልቅ ድል ነው። እያጥወለወላችሁ ካፋችሁ ወጣ። ሌሎችን ግን ለዚህ ክፋት፤ውድቀት፤ብልሽት አትውቀሱ።

የህወሃት ዋና ቃል አቀባይ ሀይለ ማርያም ደሳለኝ በቪኦአ(አሜሪካ ድምጽ) ጎጠኝነትን የሚያወግዝ መግለጫ ሰጥቷል።”ብሄራዊ መግባባት” “ዲሞክራሲያዊ ብሄርተኝነት” የተለመደው “ኪራይ ሰብሳቢ” ሁሉንም የህወሃት ንግድ ምልክቶች እየጠቀሰ የጎጠኝነት መዘዝን፤አስከፊው ህወሃት: ያመጣውን፤ የዘራውን መርዝ ኮነነ። አጃኢብ! ይላል ያገሬ ሰው።ላም ባልዋለበት ኩበት ለቀማ። አይሰማ የለም ህወሃት ጎጠኝነትን ስታወግዝ ሰማን።ደስ የሚለው ከቱባ ዘረኞቹ ብንሰማው ነበር።በድርቅና “አማራ” ከሆኑት በሰማነው። እነሱ ግን ተላላኪ መረጡ። እንደሚቀፋቸው አልጠራጠርም።መጋረጃ ኋላ ሆኖ መዘወር ነው ዘዴአቸው።ሟቹ መለስን የሚወዳደር አፈጮሌ አላፈራችሁም። ልውጣ ቢልም አታስወጡት።እርስ በርስ የተጠላለፋችሁ መንጋ መሃይሞች።ሸር ብቻ።ኪራይ ሰብስባችሁ ወደውጭ አገር በፊት ለፊት የሞሸለቃችሁትን ስታሸሹ፤ማነው  ኪራይ ሰብሳቢው ?

ክልል፤ ዘረኝነት አደጋ ነው።ይህን መንገድ አትሂዱበት ስትባሉ “በህግ” ደንግጋችሁ እስከ መገንጠል ብላችሁ አምሳችሁ አተራምሳችሁ ዛሬ ዘረኝነትን ለመኮነን ደረሳችሁ!ግን ማነው ዘረኛው? ትምክህተኛ ያላችሁት አማራ ?ያጥላላችሁ እስር ቤት ያጎራችሁት ኦሮሞ? የጨፈጨፋችሁት አኝዋክ የገደላችሁት አፋርና የኦዴን ሶማሊ ? ያተራመሳችሁ የደቡብ ህዝብ? ማነው ዘረኛው? ትልቁንና አስገራሚው ውሸት ዋሻችሁ ዛሬ ! የተለመደው ማጭበርበር ስለሆነ ተከታዩን እንጠብቃለን።ወደ ትግራይ ያካለላችሁትን ልንመልስ ነው ልትሉን ነው? ለሱዳን የለገሳችሁትን መሬት አስመለስን ልትሉን? “ጎጠኝነትን ኮንኑ” ተብሎ የተኩላ ባህሪያችሁ ሊረሳ? አካሄዳችሁ የደፋር ነው። ህዝብ ታዝቧችሁ አብቅቷል። ጽዋው ሞልቶ ፈሷል። ያበቃ ነገር ነው። አውቃችሁ ባትሰራም ይችን ትሪክ እንስራት ብላችሁ ነው። ይህ ድርጊታችሁ ፍርሃታችሁን፤ህዝቡ ሊያስወግዳችሁ፤ከጫንቃው ሊያወርዳችሁ መነሳቱን፤ መቁረጡን አመናችሁ ማለት ነው።እብሪቱ የታል? “ልክ ማስገባት ነው” የታል? እንዴ ህወሃቶች ምን ነካችሁ?

የድሮ ዩንቨርስቲ ተማሪዎች ህወሃቶችን ትተን ጉዳያቸው ያገር ጉዳይ እንጂ የጎጥ አልነበረም። የዘር አልነበረም።ጭቆና ይቅር።መብት ይከበር::አርሶ አደር ላባደር አይበዝበዝ።የባእድ ተልካሻ ባህል አንፈልግም።ደቡብ አፍሪካ የነገሰው አፓርቴድ ይጥፋ።ቅርብ እሩቅም ያሉ የዴሞክራሲ ትግሎችን የመደገፍ ነበር።ዓለምን ሁሉ ያካለለ እይታ ነበር።ጎጥ አልነበረም ወጉ። ምሁርነት ባገራችን ክቡር የነበረ ጊዜ። ደጉ ዘመን:: ምሁራን ጀግኖችም ነበሩ።ህወሃቶችን ትተን።ድሮ ዩንቨርስቲ አንድ ከክፍለ አገር የመጣ ተማሪ በአራት ዓመታት ከራሱ ክፍለ አገሩ የመጡትን ብቻ ሳይሆን ከመላ ኢትዮጵያ የመጡት ጋር ተምሮ የእድሜ ልክ ጓደኛም አፍርቶ ህይወቱ የተቃና ዜጋ እንዲሆን እድል የሚያገኝበት ነበር።ዩንቨርስቲ በክልል።ስራ በክልል።ንግድ በክልል።ሁሉን አጥራችሁት ዛሬ ሰብል አማረላችሁ።እጨዱ እንጂ ! መምህራኑ ብቻ አይወቀሱም። እናንተ በመንግስት ደረጃ ላደረጋችሁት።በክልል አጥራችሁ ያደገውን ትውልድ ነው የሚያስተምሩት።መምህራኑም በእድሜ ያልጠኑ ከሆነ የስርዓታችሁ ውጤቶች ናቸው።አትላኩባቸው።ዛሩም አውልያውም እናንተው ህወሃቶች ናችሁ!

የአሁኑ ጎጠኝነትን መኮነን ለፖለቲካ ፍጆታ መሆኑን ማንም ያውቀዋል።አንዴም በህወሃቶች መሀል ክልል ዘረኝነት አከራክሮ አለያይቶ አያውቅም።እርስ በርስ “እኔ ብልጫ ያለኝ ዘረኛ ነኝ” መባባል ምባልባት አጋጭቶ ይሆናል። “እንኳ ተፈጠርናን” ማን ሊረሳ።ሰቆቃውን፤ድብደባውን እስሩን እያባሳችሁት አሁን ጎጠኝነት አሳስቧችሁ? በፍርድ ስም እያላገጣችሁ ? እረ እንዴት ? እንደሚመስለኝ ከዚህ የበለጠ የምትሸፍጡት ሸፍጥ ይህ የዛሬው አንደኛ ትእይንት ይመስለኛል። ሌሎች ውጥረት ማርገቢያዎች “ክልል ይቅር” “ተነሱ እንነሳ አሰብን እናስመልስ” “ኤርትራ እንዝመት” ሎሎች አኬል ዳማ መሰለ ድራማዎች ተጨምረው።ቱባ ወያኔዎች ባደባባይ “ኢትዮጵያ ማሪን በድለንሻል” ሊሉም ይችላሉ።ህዝብ ግን ህወሃቶች ተራ ሌብነታቸውን ለመቀጠል የሚያካሂዱት መሆኑ ያውቃል።የኦሮሞ ህዝብ ዛሬ እያየን እየሰማን::  የሀረር አማሮች  ስልጣን እደያዛችሁ፤ ከቀዬው ያፈናቀላችሁት።የአፋር፡ የኦጋዴን የአኝዋኮች ስቃይ የት ያድርስ ? በመምህራን እና ተማሪዎች ላይ ሊላከክ ? ዩንቨርስቲን ያህል የውቀት የምርምር ቀዬ እጅግ ኋላ ቀር የሆነው የዘረኝነት ኩሬ መሆኑን ታዝበው የቆጫታቸው ምሁራኑ በብሶት ቢናገሩም፤ያውም ታፍነው ስራ አልባ ሆነው ያገር ፍቅር ቢናግራቸው፤”እዲህ ያለ ዘመን ደረስን” ብለው ቢናገሩ እውነቱን አፈረጡት።ሌላ ምንም።

ህዝብ አሁን ምን ያድርግ ? የእስታሁን ትዕግስቱ፤እስበስ መቻቻሉ አምበርክኳችኋል።እንደ ውጭ ጠላት አገርን መተራችሁ፤ህዝቡን ፈተናችሁት። በአንጻሩ ህዝቡ መርዛችሁን እንዳከሸፈ ነው።የዘረኝነት መጥፋት እናንተ ሳትወገዱ የሚታሰብ አይደለም።የኔ መሰሎች ይህን ማለት ማክረር፤ጥላቻ፤ አይደለም። ሬኮርዳችሁ እንዲህ የሚፋቅ አይደለም። የከሰረ መንገድ ይዛችኋል ለተረፈች አጭር እድሜአችሁ መፍጨርጨር ነው።

ከእባብ እንቁላል እርግብ አይገኝም።ህወሃት ተጣሞ ያደገ ያረጀ ያፈጀ የተንኮል ድርጅት ነው።የተቀነባበረው የስለላ ክፍላችሁ ተግባር አንድም እንዲህ ህዝብ ያረረበትን ጉዳይ አንስታችሁ የአዞ እንባ ማፍሰስ ነው።ሌላው በአይጋ ፎረምና በሌሎች አንዳንድ ድረ ገጾች ቀስበቀስ የምታናፍሱት ብኩን ፕሮፓጋንዳ ነው።ያፈናቀላችሁትን፤መሬቱን ለውጭ ከበርቴ የሸጣችሁበትን፤ዘሩን ጠቅሳችሁ ጢቅ ብላችሁ የተፋችሁበትን ህዝብ መልሳችሁ በዘረኝነት መውቀስ እብደታችሁን አመልካች ነው።የዘረኝነት ሰንኮፉ እናንተ ስትነቀሉ ተመነገለ ማለት ነው።የለውጥ ሱናሚ ድምጹ ከሰሜን ኢትዮጵያ ተነስቷል።እንደወትሮው።አገር ወዳዱ በዓለም የተሰራጨው ኢትዮጵያዊ ለወገኑ መቆሙን ተግባራዊ እያደረገ ነው።ህወሃቶች የሽኝት ግብዣችሁ ድግሱ አልቋል።ለበስ ለበስ፤ ወጣ ወጣ ነው ሻንጣችሁን ይዛችሁ።

ኢትዮጵያ በሰላም ተከብራ በዜጎቿ ሁሉ አንድነት ለዘለዓለም ትኑር!

ማስታወሻ፡- ቀጥሎ የምታነቡትን ጽሑፍ በፍቃዱ ኃይሉ በአማርኛና በኦሮምኛ ቋንቋዎች ለአንባቢያን እንዲደርስለት ለነገረ ኢትዮጵያ የላከው ነው፡፡ ኦሮምኛውን ቀደም ብለን የለቀቅን ሲሆን አማርኛውን ደግሞ እንሆ!
Guddaa saalpaa fariddi guniddaan dhessa

በፍቃዱ ኃይሉ (ከቂሊንጦ እስር ቤት)

በ19ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ አውሮፓውያን አፍሪካን ለመቀራመት ተሰብስበው ወሰኑ፡፡ ኃያላኑ መንግስታት የየድርሻቸውን ሲወስዱ የኢትዮጵያን አካባቢዎች ለመውረር የሞከረው የጣሊያን መንግስት ነበር፡፡ አውሮፓውያን ወራሪዎች ‹‹ዓላማችን አፍሪካውያንን ከእንቅልፋቸው ቀስቅሶ ማሰልጠን ነው›› ቢሉም እየዋሹ ነበር፡፡ ዋነኛ ዓላማቸው የአፍሪካን ሀብት ለፋብሪካዎቻቸው ጥሬ ዕቃ ማድረግ ነበር፡፡ ሆኖም እግረ መንገዳቸውን አፍሪካውያንን ሀይማኖታቸውን እያስለወጡ ከራሳቸው ጋር ያመሳስሉታል፡፡ ቋንቋ፣ ወግ እና ልማዶችን በማጥናት ዘመናዊ በሚሉት በራሳቸው ቋንቋ፣ ወግ እና ልማድ ይተኩታል፡፡ አፍሪካውያንን ማሰልጠን የሚሉት ይህንን ነው፡፡ በዚህም ምክንያት ከቅኝ ግዛት በኋላ ብዙ አፍሪካውያን የራሳቸውን ቋንቋ፣ ባህል እና ስርዓት ሙሉ ለሙሉ አጥተው በአውሮፓውያን ገዥዎቻቸው ባህል እና ስርዓት እየተዳደሩ ነው፡፡ ኢትዮጵያ ግን በአንጻሩ ይህንን ወረራ በኅብረት መመከት በመቻሏ ምንም እንኳን ከአውሮፓ ተጽዕኖ ባትተርፍም የተለየ (የራሷን) ባህል እና ወጎችን እንደያዘች አለች፡፡

(ጋዜጠኛ በፈቃዱ ኃይሉ)

ኢትዮጵያ የአውሮፓ ወራሪዎችን መመከት የቻለችው ህዝቦቿ በመተባበራቸው ነው፡፡ የጣልያን ሰራዊት አድዋ ላይ ድል ካደረጉት የጦር መሪዎች መካከል ባልቻ ሳፎ (በፈረስ ስማቸው አባ ነፍሶ) ሳይጠቀሱ የማይታለፉ የኦሮሞ ልጅ ናቸው፡፡ ከምንም ተነስተው የጦር ሚንስትር እስከመሆን የደረሱት ሀብተጊዎርጊስ ዲነግዴ (አባ መላ) ለዚህ ደረጃ የበቁት በአድዋ ባሳዩት ጀግንነት እና መለኝነት ነበር፡፡ እርሳቸውም የኦሮሞ ልጅ ናቸው፡፡ ጣልያን ድል ሆኖ መመለሱ ቆጭቶት ከ40 አመታት በኋላ ሲመለስም ወረራውን በመመከት ረገድ ከሌሎች ኢትዮጵያውያን ጋር ኦሮሞዎች ተሰልፈው ነበር፡፡ ከነዚህም መካከል የማይዘነጉት እነ ገረሱ ዱኪ እና ጃጋማ ኬሎ ይገኙበታል፡፡ ጀግናው ጃጋማ ኬሎ ፍቀረማርቆስ ደስታ በጻፈላቸው ታሪካቸው ውስጥ ‹‹ኦሮሞ የኢትዮጵያ ግንድ ነው›› ሲሉ ነግረውታል፡፡ እውነታቸውን ነው፡፡

የኦሮሞ ህዝብ በብዛት ትልቁ ኢትዮጵያዊ ብሄረሰብ ነው፡፡ የኦሮሞ ታሪክ ከተጻፈው በላይ ትልቅ ነው፡፡ የኦሮሞ ጎሳዎች ይተዳደሩበት የነበረው የገዳ ስርዓት ዴሞክራሲ ለኦሮሞ ህዝብ ባህሉ ነው ያስብላል፡፡ በኦሮሞ ባህል የሰዎች አደረጃጀት የበላይና የበታች የሚለው ብዙም ተቀባይነት የለውም፡፡ በየትኛውም የገዳ ስርዓት የስልጣን እርከን ላይ ያለን ሰው የትኛውም ተራ ሰው መተቸት እንዲችል የኦሮሞ ባህል ይፈቅድለታል፡፡ ይህ ዓይነቱ ባህል የህዝብ መሪዎች ከህዝብ ትችት እንዳያመልጡ የሚያደርግ ስለሆነ ለሁሉም ኢትዮጵያውያን ያስፈልገናል፡፡

የኦሮሞ ህዝብ፣ ምንም እንኳን የብዛቱን ያህል ተጠቃሚ ባይሆንም የኦሮሞ ልጆች በኢትዮጵያ ታሪክ ውስጥ የስልጣን ተቀናቃኝ ሆነው አልፈዋል፡፡ አንዳንድ ባለታሪኮች ‹ዘመነ መሳፍንት› የሚሉት የኢትዮጵያ ክፍለ ታሪክ በየጁ ኦሮሞዎች ኢትዮጵያ የተመራችበት ዘመን ነው ይላሉ፡፡ ያኔ መናገሻ የነበረችው ጎንደር ከተማ የስራ ቋንቋዋ ኦሮምኛ ሆኖ ነበር፡፡ በሌላ ጊዜ ደግሞ ንግስናውን ያገኙት የአማራ እና የትግሬ ገዢዎች ከኦሮሞ ጦረኞች ጋር ተስማምቶ ለማደር በጋብቻ መተሳሰርን መርጠዋል፡፡ ለምሳሌ ቴዎድሮስ ልባቸው እስኪጠፋ ያፈቅሯት የነበረችው ሚስታቸው የወሎው ኦሮሞ ራስ አሊ ልጅ ተዋበች ነበረች፡፡ አጤ ምኒልክ ያገቡት ‹‹የኢትዮጵያ ብርሃን›› የምትባለውን ዜደኛ የየጁ ኦሮሞ ሴት ጣይቱ ብጡልን ነበር፡፡ …ኦሮሞዎች ኢትዮጵያን በቀጥታ ባልገዙበት ዘመን በተዘዋዋሪ አዝዘውባታል፡፡

በኢትዮጵያ ታሪክ ውስጥ እንዳለመታደል ሆኖ ህዝቡ ተመችቶት አልኖረም፡፡ የኦሮሞ ህዝብም የዚሁ ገፈት ቀማሽ ነበር፡፡ መሪዎች በተገላበጡ ቁጥር ለራሳቸው ሲሉ ድሃውን ገበሬ ሲያንገላቱ ኖረዋል፡፡ ነገስታቱ ለግል ጥቅማቸው ሲሉ ከጎናቸው ያልተሰለፈውን ሁሉ በኃይል ያጠቁ ነበር፡፡ ገበሬው ያመረተውን ቆርሶ የማካፈል ግዴታ ነበረበት፡፡ ግብር የበዛባቸው ገበሬዎች ከመማረራቸው የተነሳ የእህል ክምራቸውን የንጉስ ወታደሮች ሊወስዱባቸው ሲመጡ እህሉ ላይ እሳት ለኩሰውበት ይሸሹ ነበር፡፡ ነገስታት በመጡ፣ ነገስታት በሄዱ ቁጥር ድሃው ህዝብ እረፍት ሳያገኝ ኖሯል፡፡ የኦሮሞ ህዝብ ከጥቂቶቹ የስልጣን ተቀናቃኞች በስተቀር ቀሪው ያሳለፈው ታሪክ የፈተና ነበር፡፡ ሆኖም ግን ጭቆናው ዴሞክራሲያዊ (ህዝባዊ) ያልሆኑ መንግስታት ባሉበት ቦታ ሁሉ ብዙሃኑ ላይ የሚጫን ቀንበር ነው፡፡

የኦሮሞ ህዝብ በታሪኩ ባደረጋቸው እንቅስቃሴዎች ከደቡብ ወደ ሰሜን በመስፋፋት ያልሰፈረበት የኢትዮጵያ ግዛት የለም፡፡ ከሁሉም ህዝብ ጋር ተቀላቅሏል፡፡ በአንዳንድ ቦታዎች የራሱን ባህልና ቋንቋ ሲያወርስ በሌሎች ቦታዎች ደግሞ ከተስፋፋባቸው አካባቢዎቹ የቀድሞዎችን ነዋሪዎች ባህልና ቋንቋ እንዲሁም ሀይማኖት ወርሷል፡፡ ‹‹ግማሽ ሲዳማ››፣ ‹‹ግማሽ ጉራጌ›› የሲዳማንና የጉራጌን ባህል የወረሱ ኦሮሞዎች ናቸው፡፡ የወሎ ኦሮሞዎች አማርኛ ቋንቋ እና እስልምና ሀይማኖት ወርሰዋል፡፡ ራያ እና አዘቦዎች ትግርኛ ቋንቋና ክርስትናን ወርሰዋል፡፡ … በዚህ መንገድ ኦሮሞዎች ከሌሎች ኢትዮጵያውያን ጋር ተሳስረዋል፡፡ ሶሾሎጂስቱ ዶናልድ ሌቪን የኦሮሞዎች እንዲህ ከሌሎች የመዋሃድ ችሎታ ትልቋን ኢትዮጵያ ፈጥሯል ይላሉ፡፡

የኢትዮጵያ ህዝቦች አሁንም ከገዥው ጭቆና አልተላቀቁም፡፡ የዛሬይቱ ኢትዮጵያ ልክ እንደ ትላንቷ ኢትዮጵያ የመብት ጥያቄ ያነሱ ልጆች በኃይል ይጨፈለቃሉ፡፡ ይህንን ጭቆና ሁሉም የኢትዮጵያ ልጆች በየራሳቸው መንገድ እየታገሉት ነው፡፡ ይሁን እንጂ በተባበረ ክንድ መታገል ባለመቻላቸው ጭቆናው ሊቆም አልቻለም፡፡ ብዙ የኦሮሞ ልጆች መፍትሄው የኦሮሚያ መገንጠል እንደሆነ ሊያምኑ ይችላሉ፡፡ ኦነግ በቀድሞው ብርታቱ ባይኖርም መንፈሱ አለ፡፡ ብዙዎች የኦነግ መንፈስ የሚሉት ይህንን ‹‹እንገነጠላለን›› የሚለውን ጥያቄ ነው፡፡ ብዙዎች የተሰውለት፣ ብዙዎች የታሰሩለት፣ ብዙዎች የተሰደዱለት ጥያቄ ይሄው ቢሆንም እስካሁን ለውጥ አላመጣም፡፡ በእኔ እምነት ጥያቄው ለውጥ ያላመጣው በሁለት ምክንያቶች ነው፡፡ አንደኛ ትልቋን ኢትዮጵያ የመሰረተው የኢትዮጵያ ግንድ (የኦሮሞ ህዝብ) እንደቅርንጫፍ እገነጠላለሁ ማለቱ ነበር፡፡ ሁለተኛ ጠላታችን የሆነውን ጭቆና ማሸነፍ የምንችለው በመተባበር እንጂ በመለያየት ባለመሆኑ ነው፡፡

የጣልያን ወረራን ያሸነፍነው በተባበረ ክንዳችን እንጂ በተነጣጠለ ኃይል አይደለም፡፡ አሜሪካ ዓለምን የምትመራው ክፍለ ሀገሮቿ ተባብረው አንድነት ስለቆሙ ነው፡፡ አውሮፓውያን የአውሮፓ ህብረትን የመሰረቱት የአሜሪካን ኃያልነት በህብረት ለመቋቋም ነው፡፡ አፍሪካም ወደ ህብረት እየሄደች ነው፡፡ በህብረታችን ታሪካዊ ጠላታችን ጭቆናን ማሸነፍ ይቻላል፡፡ መገነጣጠል ግን ይብሱን ያደክመን ይሆናል እንጂ አይበጀንም፡፡ የኤርትራ መገንጠል ለኤርትራ ህዝብ ነጻነት አላስገኘም፡፡ የደቡብ ሱዳን መገንጠል ለደቡብ ሱዳናውያን ሰላም አላመጣላቸውም፡፡ የሶማሊያ አንድ ብሄር መሆንና አንድ ሀይማኖት መከተል ከመበጣበጥ አላዳናቸውም፡፡ መዋጋት ያለብን ጭቆናን እንጂ ህብረታችንን አይደለም፡፡

ኦሮሚያን እንገነጥላለን የሚለው ጥያቄ ታላቋ ኢትዮጵያን ለመሰረተው የኦሮሞ ህዝብ ስድብ ነው፡፡ ሽንፈት ነው፡፡ ትግሉ መሆን ያለበት ጠንካራና ነጻ ኢትዮጵያን ለማረጋገጥ ነው፡፡ የኦሮሞ ፖለቲከኞች ለዚህ ዓላማ (ሌሎች ፖለቲከኞች ባይመቿቸው እንኳ) የዴሞክራሲ ባህላቸውን ተጠቅመው ሊታገሉት ይገባል እንጂ የገነቧትን ትልቋን ኢትዮጵያ ጥለው እንገነጠላለን ማለት የለባቸውም እላለሁ፡፡ የታላቅነት ምስጢሩ ህብረት እንጂ ነጠላነት አይደለም፡፡ በህብረት እናሸንፋለን!

28.08.2015 /ሲወዘርላንድ –  ዙሪክ/

ምዕርፍ አራት –  ዕርገት!

ሳይሽ እውላለሁ ከልቤ አስቀምጬ

ሳይሽም አድራለሁ እቅፍ አንተርሼ

አወሳሳሻለሁ አድርሽኝ ለብሼ፤

አነሳሳሻለሁ ፍቅር አንተርሼ፤

እመጣልሻለሁ ጀግንነት ደግሼ

እንደ ወጣሁ አልቀር አይቀር እንደ መሼ!

እንዴት ናችሁ የሐገሬ ልጆች። የዚህች የሥንኝ – ቋጠሮ ዕርእስ „አድርሽኝ“ የሚለው መሆኑን በትህትና አሳስቤ ወደ ባለፈው ምዕራፍ ሦስትን የከውንኩብትን ትንሽ ከፍ ብዬ ላውሳ  „…. እናት ሐገሩን ኢትዮጵያን ጽላቱ እንደ አደረገ – ኖረበት። መታደል ነው። ዘመን የማይሽረው፤ ድንበር ያለወሰነው የእናትና የልጅ ንጡሕ ጡታዊ ሃዲድ፤ እትብታዊ ትስስር በፍቅራዊነት ክህሎት ሲመነዘር እናት ሆዱ ያሰኘዋል። የእትብት ጥሪኝ አንዲህ ረቂቅ ግን ብቁና ብልህ አስተዳዳሪነት ነው። እራሱን በዜግነት ፕሮግራም ወይንም ማኒፌስቶ ለመምራት የቻለ ዘላቂ ተስፋችን መምራት ስለመቻሉ ምስክሩ ተግባሩ ብቻ ነው። ያዬነው ከመሆን ተነስቶ ወደ መሆን ሲሄድ ነው።“ ለጥቄ ሳጠቃልለው ደግሞ እንዲህ ብዬ ነበር „እንደ ዘመኑ ታዳሚነታችን ያዬነው ወይንም የሰማነውን ወይንም ካነበብነው ያገናዘብነው፤ እሱን የተረጎምንበትን ሆነ ወደ ውስጡ ዘልቀን መክሊቱን ያደመጥነው ነገር ምን ሌላስ ይኖረው ይሆን? ወጣቱ መማር ያለበትን፤ መከተል ያለበትን ትክክለኛ መንገድ የማሳዬትን“ አስፈላጊነት በዚህ ጥልፋማ ዕይታዬ ነበር  የቋጨሁት።

ዛሬ ምዕራፍ አራትን እንደ ዕርገት ወይንም የወስጥ መሰብሰቢያ ዕልፍኝ ለማድረግ ሃሳቡ አለኝ።

ምዕታት ገድላቸውን – ሲዘክሩ፤ ታሪክ ሂደቱን – ሲመሰክር፤ ትናንት አደራን አቆይቶ በጥንቃቄ – ሲያስርክብ፤ ትውፊት ትውልዱን በውርርስ ቅብብል – ሲመረምር፤ ሐገር ዕንባውን ለዘመኑ ጥቁር አንበሳ – ስትልክ፤ የልዕልታችን የምጥ ጥሪኝ ምሬት ድረሱልኝ ስያሰማ፤ የጀግንነት ቀለማም አደራ ዝክረውን – ሲቀምር፤ ሰማይም ቅዕብዕውን ሲልክ – በስምምነት ረጋ ብሎ በአንድምታ – ሰከነ።

የኔታነት፤

የኔታነት የከበረ ጸጋ ነው። የኔታነት ፈጣሪ አምላካችንም የመረጠውና በምድር በነበረበት ጊዜም የተገበረው፣ የቅዱስ መንፈስ ምርቃት የተቸረው የዕውቀቶች ሁሉ መሰላል ነው። መምህርነት ከመንፈሳዊው ዓለም ወጥተን በገሃዱ ዓለምም ቢሆን ተግባር ቀለብ የሆነ የትውልድ ቀዳሚ ብቸኛ ተጠሪ፤ የከበረ – የደመቀ – ዕድሜ ጠገብ – ልምድ ዘለቅ – ምስጉን የንጋት አጥቢያ ኮከብ ሙያ ነው። መምህርነት የወላጃዊነት ፍጹማዊ መንፈስ – የረበበት፤ የኃላፊነትን ስሜት በቅንነት ፈቅዶ የሚቀበሉበት የሙያዎች ሁሉ እጬጌ ነው። መምህርነት ጥሩ አስተዳዳሪነት፤ ጥንግ የሥነ – ልቦና መክሊት ያለው የአንድ ሐገር የብቁ ዜጋ መሠረተ – ሟተት ነው።

መምህርነት ማሕበራዊነትን በተግባር የሚያነጋግር የግንኙነት መሥመርም ነው። መምህርነት የሀገርን ችግር ከሁሉ ቀድሞ የመጋራት ብቻ ሳይሆን መፍትሄ በማመንጨት በኩልም አንቱ የሆነ ሙያ ነው። መምህርነት የመመዘን – ውጤትን በዕውነት ላይ የመገምግም – ርትህን በሁለገብ መልኩ ዓይቶ እንደ ተፈጥሮው የመተርጎም፤ የመዳኘት አቅም ያለው የሙያዎች ሁሉ ዓፄ ነው። አንድ ለሙያው ኃላፊነት የሚሰማው ብቁ መምህር ትውልዱን በተገባው መልኩ ለመቅረጽ መነሻው እውነትና የዕውነት ጭብጦች ብቻ ናቸው ውስጥን የሚመሩት። ተግባሩን በጊዜ ሰሌዳ የሚመራ የትልም መሃንዲስ ነው። ብልህ መምህር ሊያስተምር ብቻ ሳይሆን ከተማሪዎቹም ሊማር እንደሚችል የተሰጠው መሆኑ ተፈጥሮን ቅጥ ባለው ሁኔታ መተርጎም ከመቻሉ ሚስጢር – ይቀዳል። ስለ መምህርነት ኃላፊነት ብቃት ጠቅላላ ገጽታ ስገልጽ ሟቹን ወላጅ አባቴን መምህሩንና የቤተመጻህፍት ባለሙያ የሆነውን አበይን፤ መካር መምህርት ታላቅ አህቴን – እትዬን በመንፈሴ ውስጥ ተጠዬቁ እያልኩ ነው። በእነሱ መዋለ ህይወት ያዬኋቸው ብርቅ ብልሃቶች፤ ጥልቅ የራስ መተማመን ጥሪቶቼ ሆነው እኔን ቀጥ አድርገው ያነጹኝ በመሆናቸው ዬተጠቃሚነቴን ጭማቂ ሰብላማነትም ጭምር ነው። ስለዚህ ምስክርነቴ ከህይወት እውነተኝነት ይመነጫል። ከዚህ ጋር አንድ ትልቅ አምክንዮ ሊነሳ ይችላል። ታዲያ ጠ/ሚር ኃይለማርያም ደሳለኝስ መምህር አይደሉም ወይ ልትሉኝ ትቻላለችሁ። እውነት ለመናገር ሳይፈቀድላቸው ነው ወደ ሙያው ዘው ያሉት ብዬ አስባለሁ። ከዚህ ጸጋ ጋር መሆን አይደለም ንክኪው የላቸውም። ስለሆነም እሳቸው ህይወታቸውን የሚመሩት በጀርባቸው ነው። ምን አልባትም በጀርባ መኖርን የመረጡ የመጀመሪያው ጠ/ሚር መምህር ሳይሆኑ አይቀሩም። በጀርባው የሚኖር ሰው ሲያነብም የወረቀቱን ጀርባ ነው። ሲናገርም የፍሬ ነገሩን ቅርፊት ነው። በጀርባ ነው ኑሮን ሲያነጋግርም ያው ጀርበኛ ነው። ጀርባና ጀርባ ደግሞ ገደል ይሆናል ዕጣቸው። ስለዚህ ያን ክቡር ሙያ አንዲህ ቀንጣ ከሆኑ ተማላ ግድፈቶች ጋር ማስታመም አይገባም ባይ ነኝ። የሆነ ሆኖ ዛሬ እናት ሐገሬ ኢትዮጵያ ብቁ መምህር ብቻ ሳይሆን ከእሷ ዝቀሽ ጸጋም የበለጠ ለመማር የፈቀደ የኔታ አግኝታለች። እልልታ …..

ብሄራዊ ነፃነቱ ርቦት ቀደም ብሎ ዱር ቤቴ ያለው የኢትዮጵያ ብሄራዊ የነፃነት ተስፋ አርበኛ መምህሩን ብቻ ሳይሆን ተማሪውንም ሥህነ – ቤዛን አግኝቷል። ተማሪውን ብቻ ሳይሆን አባቱንም አግኝቷል። አባቱንም ብቻ ሳይሆን ለተሳትፎው ትክክለኛ ሚዛኑን አግኝቷል። የታደለው ሠራዊት በዬደቂቃው ከምምህሩ ከሥህነ – ቤዛ በግድፈት ያልባለቀውን ውባታም ጸጋዎችን እዬተመገበ፤ እሱ ያለውን የነፃነት ፍቅርና ዬተመክሮ ዕምቅ ሃብት እያጎራረሰው እንደ አባት አደሩ እያቀና ፍቅርን – በአብሮነትን መኖርን – መማር – ማስተማርን በጋራ ለመጋራት ለድል ስምረት ደስ ብሎት፤ ዘና ብሎ – ተረጋግቶ – በሰከነ አመራር ለራዕዩ እንዲተጋ አምላኩ ስለፈቀደለት ድካሙ – ጥረቱ – መስዋዕትነቱ – ህልሙ ፍሬ ዘለቅ እንደሚሆን ባለተስፋው የአርበኝነት መንፈስ ተጋሪው ዬሚሊዮኖች ፈቃድ እንዲሆን ግድ ይላል።

ዬዕውነት መሪነት።

ጊዜን አድመጦ የተነሳው ብሄራዊ ፍላጎት፣ በተረጋጋ አያያዝ ከጅምሩ እስከ ዛሬ የደረሰበት ደረጃ ድረስ ልብ ሞልቶ ሊያናግር የሚችለው መሰረታዊ ቁም ነገር ከአርበኛው ጋር የተዋህደው መንፈስ ዕብለትን የሚጸዬፍ ሰብዕና ካለው ጋር መሆኑ ሌላው የድል ዋዜማ ነው። ድል ሲታሰብ በሃሰት ዲሪቶ ተጠቅልሎ ከሆነ ነገ ቢከፍቱት ተልባ መሆኑ ሳይታለም የተፈታ ነው። በሀገራችን ብሄራዊ ታሪክ ውስጥ የውሸትን – የግነትን ግንብ የናዳው የመጀመሪያው ሚዲያ የቀድሞው የግንቦት ሰባት ራዲዮ ነበር። ራዲዮው በምሥረታ ዘመኑ ተግቼ ሳደምጠው ነበር፤ መረጃ ሲሰጥ አንድ ሰው ከሆነ „አንድ ሰው፣ ጥቂት ሰው ከሆነ ጥቂት ሰው፣ ሁለት ሰው ከሆነ ሁለት ሰው“ በማለት ለእውነት ጥብቅና ሚዲያ ሲቆም በታሪካችን የመጀመሪያው ነው ማለት እችላለሁ። ይህ ለምን ሆነ? ሚዲያው ዕውነትን ከተቀበለ፣ ስለ ዕውነት ክብር ካለው፤ ስለ ዕውነት አሸናፊነት – ስለ ውሸት ተሸናፊነት የቀደመ ህሊና ይመራው ስለ ነበር ነው። ስለዚህ ነፃነት ራህቡ የሆነው የኢትዮጵያ ብሄራዊ አርበኛ እውነት አንደ ተፍጥሮው ዘመን ሸልሞታልና ፈጣሪውን ያመስግን። ዕውነት ዋስ፣ ጠበቃ፣ ጥግ፣ ነገም ሰለሆነ በዝንፈት መረጃ ከእንግዲህ የኢትዮጵያ ነፃነት የአርበኝነት ውሎ – አይታወክም። የእውነት ሁነኛ የሆነው አርበኛ ቅንጣት ታክል ዕብለትን የሞሸረ መሸማቀቅ አንደማይገጥመው በጣም በእርግጠኝነት መግለጽ እችላለሁ – ይህ ለዚህ ዘመን ልዩ ሥጦታ ነው። ነገም ሃሰትን የጀርባ አጥንት ያደረጉ ቦንዳዎች ሁሉ ሞሽሸው – ይሞታሉ፤ ከእንግዲህ በተዛባ – በዘበጠ መረጃ መታመስ ተቀበረ። ውህደቱ የኢትዮዽያ ውስጥነት ነው።

ርትህ – ፈላጊነት፤

ፍትህን የሚወዷት የእውነት አርበኞች ብቻ ናቸው። የፍትህ እጦት የህግ የበላይነት መጠለያ ማጣት ነው፤ ዛሬ የሚሊዮኖች ዕንባ ሁሉንም የመከራ ዓይነት መፈተኛ የሆነው ሃሰት ቀን ስለ ሰጠው ነው። ለነገሩ እራሱ ህወሓት ውሸት እኮ ነው። ነገር ግን በተለያዬ ሁኔታ ሥህነ – ቤዛ በተሳተፈባቸው መስኮች ሁሉ ፍትህ ፈላጊነቱ ከውስጡ ስለመሆኑ ተመልከቻለሁ። ስለዚህ ዛሬ አደራን በተቀበለው የታሪካችን ልዩ ምዕራፍ ህግን መሠረት ያደረገ ፍትሃዊ አመራርና አስተዳደር አርበኛው ወገኔ በቅርበት ስለሚያገኝ ሁለመናውን ለውስጡ ፍላጎት ለመስገዛት የሚጎትተው አንዳችም ኢ – ህጋዊ የሆነ ነገር አለመኖሩ፤ ማግስትን ጨምሮ የሚያሳምር የውበት ማክዳ ይሆናል የሚል ሙሉ ዕምነት አለኝ። ስለዚህም ተሳፋችን መሠረቱ ጥብቅ ማገር ያለው ነው – የማይነቃነቅ።

ውይይትን መድፈር፤

ቀደም ባለው ጊዜም ከፊውዳል ሥርዓት በፊት በነበሩት ሆነ ዛሬ የዐለም አስተዳዳሪ ውይይት ነው። ንግግር በፊውዳሉ ዘመን የህዝብ ንብረትነቱን ተነጥቆ የጥቂት የመሬት ከበርቴዎች ስለነበር  „ፊውዳሊዝም የንግግር የጨላማ ዘመን“ ይባል ነበር።ለማንኛውም ውይይት ዘመናችንም የፈቀደው ሰፊ የማህበረሰብ ሙሉዑ የተሳትፎ ማሳ ነው። ማናቸውም ችግሮችን በመፍቻነት መሳሪያ የሆነው ውይይት ነው። ውይይት የሥነ – ንግግር ዘርፍ ነው። ሥነ – ንግግር ሁለት አውራ ቤተሰቦች አሉት። አንዱ ተናገሪ ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ አድማጭ ነው። የሁለቱ አጋፋሪ ሃዲድ ደግሞ ውይይት ነው። በዚህ ዘርፍ እኔ እንዳስተዋልኩት ከአንድ ብቁ መሪ የሚጠበቀውን ተናጋሪነት፤ አድማጭነት፤ ውይይትን የመድፈር አቅም ያለው መሪ ብሄራዊ ሠራዊታችን አግኝቷል ባይ ነኝ። አንድ ጥሩ ተናጋሪ ሠራዊቱን ለግዳጅ ለማሰማራት ብቻ ሳይሆን የሰራዊቱን አቅለግዳጅ ለማሰማራት በሰው ሃይል በተከታታይነት በማደራጀት እረገድም አዲስ ሃሳብን ለመቀበል አለመሸሸት ወሳኝ ስለሆነ፤ ይህ ጸጋ ያለው ሥህነ – ቤዛና እና ሠራዊቱ በመደማመጥ ላይ የሰከነ የድል ባለቤትነቱ አይቀሬ ይሆናል። ህይወቱ በበሰለ ውይይት ተቀምሮ ያዪሁት ስለሆነም አርበኞቻችን ጥሩ አድማጭነት ጥሩ ተዋጊነት ብቻ ሳይሆን ጥሩ አሸናፊነትም ነውና ከልባቸው ሆነው ሙሴያቸውን ያደምጡት ዘንድ በታላቅ አክብሮት – አሳስባቸዋለሁ።

ችግርን መጋራት፤

መቼም ጦር ግንባር ላይ ትልቁ መስፈርት ይመስለኛል አንድ ሙሴ የአካሎቹን ችግር፤ መካራን በመጋራት አብይ ድርሻ አለው ፤ ለዚህ ደግሞ ሥህነ – ቤዛ ተፈጥሮባታል። ይህን የምለው ያለምክንያት – አይደለም። አዲስ አባባ በማዕካላዊ ታሥሮ በነበረበት ጊዜ የቤተ – ኦሮሞ ወንድሞቻችን ምሬታቸውን ጮክ ብለው ሲገልጹ አዳምጦ፣ ከልቦናው አስተውሎ አሳሪዎቹን እባካችሁ እንዳወያያቸው ፍቀዱልኝ በማለት ጠይቆ ነበር። የሚገርመው እሱም እስረኛ ነበር። ግን አልተፈቀደለትም። የእስረኛ ወገኖቹን ብሶት በቅርበት ለማደማጥ ችግር ላይ ሆኖ እንኳን መፍቀዱ በማናቸውም ሁኔታ ችግር ለሚገጥም ወገን ቅርብ ስለመሆኑ፣ አጽህኖታዊ መምህርነቱን ጉልበታም አንዲሆን ስለሚያደርግ በፈተናችሁ፣ በችግራችሁ፤ በውስጥ ብሶታችሁ ሁሉ አብሮ ሊሆን የሚችል መሪ ማግኝት የሰው ሥጦታ አይደለም፤ ግልጽ ሆናችሁ በመቅረብ ውስጣችሁ የሚላችሁን – ንገሩት። በመከራ ዕንባ፣ በአሳር ራህብ ሲቀልድ ዬኖረው የህወሓት ዘመን ማክተሙን የምታዩበት ብሩህ ዋዜማ ላይ እንዳለን ይሰማኛል ለእኔ፣ የአምላካችን  የሥነ ስኬት መሳሪያውን እንዲህ ረቂቅ ጸጋዎችን ለማዬት የመንፈስ ጥንካሬ አዎንታዊ ጉልበት ሲኖረው ብቻ ነው።

ዬእናት ሆዱነት – ፊርማ።

እናት ሆድነት የሚመነጨው ኢትዮጵያን ጽላት ከማድረግ ይመነጫል። ሥጦታም ነው ሰማያዊ። ሁላችንንም የእኔ ብሎ መቀበል።ይህን ብሄራዊ ስሜት ያልተቀማ፤ ሁለመናውን የእናቱን ጠረን ያጣጠመ ብቁ ዜጋ የወገኖቹን መከፋት የእኔ ብሎ የመቀበል አቅም እንዲኖረው ያደርገዋል። ለዚህም የሃቅ (fact) መጸሐፍ ጸሐፊው ጋዜጠኛ ሲሳይ አጌና „የቃሊቲው መንግሥት“ መጸሐፉ ላይ ሥህነ – ቤዛ  ጠያቂ ለሌላቸው አዛውንታት እዛው እስር ቤት አብሮ በቃልቲ ታሥሮ ጉዳያቸውን በባለቤትነት ተረክቦ በአገኘው አጋጣሚ ሁሉ ዋስ በመሆን፤ ስንቅ ሊያቅብላቸው የሚችል ቤተሰብ የሌላቸውን ወገኖች ዬራሱን ስንቅ በማከፈል ብቻ ሳይወሰን መጸሐፉን „የነፃነት ጎህ ሲቀድ“ ሥጦታ ከባርከተላቸው አንዱ እኒያ አዛውንት አባታችን አንዱ እንደሆኑ ነው እኔ የተረዳሁት።

በዚህ የሰብዕዊነቱን ትልቅነት ዘመነ አራዊታዊ አስተዳደር ሲያከትም „ሰብዕዊነት“ ህጋችን – መተዳደሪያችን – ኑሯችን ሊሆን እንደሚችል ምልክቱ በብሄራዊ የነፃነት ሠራዊታችን ግንባታ መሰረቱን የሚጠለው በጭካኔ ላይ ሳይሆን „ሰውን“ አልቆ በተረጎመው ልዑቅ የዓለም ህዝብ ሁለመና ቋንቋ በሆነው „ሰው“ ከሚለው አምክንዮ ስለሚነሳ ነገ ብረሃን ነው። …. ውትድርና „ዬሰው“ ዘርን የሚያጠፋ ሳይሆን „ውትድርና „ለሰው ልጆች“ ተቆርቋሪ፣ ጠባቂ ተቋም እንዲሆን መንገዱ እዬተጠረገ ነው። … ይህ ለቀጣዩ ትውልድ ቋሳ – ገደል፤ ቂም – ገደል፤ ምህረት – አምንጪ፤ ፍቅርን – ከብካቢ፤ አብሮነትን – አንጋሺ አስከዛሬ ያልተጀመረ ወፍ ያወጣው አዲሱ መንገድ ነው። ….. ልናዬው የሚናፍቀን። ….. ልንኖርበት – የምንፈቅደው። ሰውኛ ጠርን ያለው። አዲስ ህይወት። ……. አንዳችን – ለሁላችን፤ ሁላችን – ለአንዳችን፤ እንደ ተፈጥሯችን ለመኖር የሚፈቀድልን፤ ፍንድቅድቅ ያለ ያልኖርንበት ግን አስኳሉ በሚያምር ሁኔታ የተጀመረ። ከዚህ ጋር በኢትዮጵያ መሬት በአካልም በመንፈስም በቀድሞው የኢትዮጵያ ሰብዕዊነት ጉባኤ /ኢሰመጉ/ የነበረው በኽረ የተባ ተሳትፎም ውስጡ ምን ያህል ለስብዕዊነት ክፍትና ግልጥ ፣ ቀና፣ ቅን እንደሆነ የሚያሳይ ንጡር ፊርማችን ነው።

የበለጸገ የተመክሮ ክህሎት አውድማ።

ተመክሮ በልምድም በሙያያም በዕድሜም የሚገኝ የብስለት ዕሴት ነው። የሰው ልጅ በትምህርት ተቋማት ብቻ አይደለም ልምድን የሚቀስመው። ይልቁንም የሰው ልጅ ለመማር ፈቃዱን ለመንፈሱ ከሰጠ ከሁሉም መልካም ነገሮች መማር ይችላል። በተለይ አንድ ሰው በተፈጥሮ የአስተዳደግ ብድለት ወይንም የማንነት ችግር ከሌለበት ከሚያሳድገው ታናሽ የአብርክና የማህጸን ልጅም እንኳን በዬሰዓቱ ት/ቤት ከቤቱ ጀምሮ አለው። የመጀመሪያዋ የህይወት ት/ቤት እናት ናት። ከዚህ ላይ ነው ሚስጢሩ ያለው። ሥህነ – ቤዛ  በአደገበት ቤተሰብ ገና ከውጥኑ በእውቀት መጎልመሱን የምታዩት ገና ት/ቤት እያለ ነበር የተማሪዎችን ውክልና ያስገኘው። ያ „ሀ“ ብሎ የቅብዕ ተመክሮው የተጠነሰሰበት ዓውደ – ማሳ ነበር። ከዚያ በኋላ በሀገር ውስጥ ሆነ በውጪ ሐገር የተሰማራባቸው የሥራ መስኮች፤ ውይይቶችን በመምራት፤ በሽምግልና ንቁ ተሳትፍ በማድረግ፤ አስታራቂነት-  በአስማሚነት ነጠላና ድርብርብ፤  ወላዊና ግላዊ የፖለቲካን ችግሮችን ሳይገፋ ልክ እንደ ወለደች እንደ እናት እጅግ አስጠግቶ ያዪባቸው ፈሊጦቹ ማግኔቶች ናቸው። ኃላፊነትን ሳይሸሽ – አጋጣሚዎችን ሁሉ ለተሳትፎ መፈቀዱ፤ የደረጀ ተመክሮውን ሁለገብና ሰብላማ እንዲሆን አድርጎታል። ይህ „ሁለገብ“ የትግል ስልት ሚስጢሩ ዝልቅ ነው። ይህ የዳበረ ልምድና በከፍተኛ ዩንቨርስቲዎች፤ በብሄራዊ ሐገራዊ የፓርቲ ምስረታ አዲስ ሃሳብ አስገኝነቱና የክንው ሂደቱ ጥሩ አዳማጭ ከሆን ምን አንዳለው፤ ምን እንደሚፈልግ፤ ምን እንደሚችል በተጨባጭ – አሳይቶናል። ዕውቅት ላይ የተመሠረ ብቃቱ፤ በተመክሮ የዳበረ ክህሎት፤ ተግባር ጠገብ በመሆኑ ለብሄራዊ የነፃነት አርበኛችን የቀና መንገድ ይሆነዋል። በአግባቡ በታነጸ፣ በተደራጀ መንፈስ ውስጥ ነገንም አሳምሮ መተመን ያስችላል። እውነት ለመናገር ውጤቱን ለመተንበይ ነብይነትን አይጠይቅም።

የሠራዊት ሥነ – ምግባር

ሥነ – ምግባር በብዙ መልኮች የተለያዩ ገጽታዎች አሉት። እራሱን ያሸነፈ በዬትኛውም የሥነ – ምግባር ዓይነቶች ለመተዳዳር በህግጋቱ ወይንም በደንቦች ለመተዳደር ዝግጁ ነው። የውትድርና ሥነ – ምግባር ደግሞ ጠብቅ ያለ በመሆኑ በዚህ ሙያ ላልነበሩ ወገኖች ሲጀመር ከበድ ሊላቸው ይችላል። ነገር ግን ለሥህነ – ቤዛ ወጣትነቱን በርሃ ላይ በኢህአፓ ጋንታ ውስጥ ተሰልፎ የሠራ በመሆኑ፤ የነበረውን ልምዱ ዘመኑ ከሚፈቅደው ከሙሉ ዕድሜ ጋር ይታደስለት እንደሆነ እንጂ አዲሱ ስላልሆነ፤ በሥነ ምግባሩ ውስጥ የኖረ ስለሆነ የልምድ ልውውጥ የሽግግር ጊዜ ሳያስፈልገው በቀጥታ ተግባር መስመር ላይ ለመግባት ይቀለዋል። ከዚህ ጋር ላስታውሰው እምሻው ትልቁ ቁም ነገር ወጣት ሳለ ኤርትራመሬት ላይ  ከተሰጠው ምርጫ አንዱን መርጦ የዕውቀት ባለጸጋ እንዲሆን፤ ሌሎች ልምዶችን እንዲያካብት ወደ ሱዳን መሻገሪያ የነበረችው መሬት ስትሆን ዛሬ በጉልምስናው ደግሞ ብሄራዊ ሃላፊነቱን ይወጣ ዘንድ እጇን ዘርጋታ የተቀበለችው የተከደነ ሚስጢር የሚቀናባት መሬት መሆኗ ነው። ለሥህን – ቤዛ የኤርትራ መሬት አዲሱ አይደለም። ትናንት ነበረበት። ወደ ሱዳን ከመሄዱ በፊት ኖሮባታል። በርሃ ቀመስ አዬሯን ቀድሞ – አጣጥሞታል። ወዙም ናት። ከዛ በኋላ ነው ወደ ሱዳን ያቀናው፤ ዛሬ ደግሞ ከአሜሪካ ወደ ኤርትራ እንዲህ መንገድ ሲዘረጋ ፈጣሪ አምካላችን ምን ይሆን ያሰበው? ይንፍቀኛል ይህ ሚስጢር ተትርጉሞ ተመሳጥሮ በሥነ – ጥበቡ የማይበት።

የቤተሰብ ሃላፊነት በመቀበል – መብቀል።

ቤተሰብ የማህበረሰቡ መሰረት ነው። የአንድ ማህበረሰብ መነሻ የሆነው ቤተሰባዊ አስተዳደር በሀገር ግንባታ ላይ እጅግ መሠረታዊ ጉዳይ ነው። አንድ ብቁ የቤተሰብ መሪ ሌላውንም ለመምራት መሳሪያው በማዳፉ ነው። ሥህን – ቤዛ ባለትዳርና የልጆች አባት መሆኑ፤ በሠራዊቱ ውስጥ ያሉትን ከቤተሰብ ጋር የተያያዙ ማናቸውንም ጉዳዮች በፈቃደኝነት ለማስተናገድ በሩ ክፍት ነው። ሠራዊቱን እንደ ቤተሰቡ የማዬት አቅሙም እዮር ነው። ሠራዊቱ በቤተሰቡ ጉዳይ ለሚያቀርበው ጥያቄም ብቁ አድማጫቸው ይሆናል። ሁሉንም ለመጋራት ስንዱነቱ ወግ ያለው መስመር ነው። ከዚህ ጋር በምንም ሁኔታ ኑሮው ጥገኛ አይሆንም። በዘመናይ ኑሮው በኃላፊነት ቤት ውስጥ ተግባር ላይ የተገኘበት ልምዱ ሠራዊቱ በድንቅነት የሚማርባቸው ት/ቤቶች ሊሆኑ እንደሚችሉ ሙሉ ዕምነት አለኝ።

ናፍቆትን መጋራት – በተመሰጦ።

ናፍቆት ብትፈልጉትም ባትፈልጉትም የማይለቅ የመንፈስ ሞጋች፤ አዛዥም ናዛዥም ሥነ – አምክንዮ ነው። የሚናፍቅ ሰው ጠረኑ „ሰውኛ“ ነው። የሚናፍቅ ሰው ፍቅር ነው። የሚናፍቅ ሰው የእኛ ነው። ናፍቆት የውስጥ ነው። ስለሆነም ረቂቅ ነው። ረቂቅነቱን አብራርቶ ለመግለጥ ቢቸግርም ናፍቆት ፍቅር የያዘው ሰው እንደሚያብተከትከው መላ ቅጥ – ያሳጣል። አንዳንድ ጊዜም የህመም ስሜትን ያስከትላል ግን ህመሙ ሥም የለሽ ነው። ናፍቆት ልትሸሸው የማትችል የምትወደው ሆኖ የማታገኘው ስትሆን ግን ብስጩ የሚያድርግ ነው። ሀገሩን የሚወድ ህዝቡንም ከልቡ ውስጥ – ይወዳል። ሀገሩን የሚናፍቅ ህዝቡንም ከህሊናው – ይናፍቃል። ናፍቆቱን ለማወራረድ አጋጣሚውን ሲያገኝ ደግሞ ለእሱ የሰማይ ገነት ነው።

ሥህነ – ቤዛ የኤርትራን መሬት ሲረግጥ አቀባባል ያደረጉለትን ወገኖቹን ሲያገኝ እንዲት እቅፍ አድርጎ እንደያዛቸው ፎቶውን ደጋግማችሁ – መርምሩት። እዩት – አስተውሉት። አዳምጡት – ማህበራዊ ሚደያ ላይ ስላለ – በትህትና ። እንደዛ ጥብቅ አድርጎ፣ እንደዛ ጥግት ብሎ የሀገሩን ወዝ ሲጣጣ ተመልክተናል። ስለዚህ ራህብን የሚያውቀው የተራበው ስለሆነ፤ ናፍቆትን የሚያውቀውም የናፍቆት ጉጉተኛ ስለሆነ፤ የሠራዊታችን አባላትና አካላት ላለባቸው ብሄራዊ፣ ቤተሰባዊ፣ ወገናዊ፤ ነፃነታዊ የናፍቆት ረሃብ ቅርባቸው አንደሚሆን ያ ፎቶ አሳምሮ ለሥርጉተ – ነግሯታል። እግዚአብሄርንም አምስግናበታለች። በሁኔታው ሁሉ ተሸብሬ ቢያስለቅሰኝም ግን ሻማዬን አብርቼ እናት ሀገሬን ከነሁለመናዋ በምልሰት – ቃኝቼበታለሁ። እኔም የሀገሬን የኢትዮጵያ ትዝታ ተሳለሜበታለሁ። አብሶ የገጠሩን አርሶ አደር ናፍቆት ለእኔ ልዩ ጌጤ ነውና፤ የሐገሬን የኢትዮጵያ ገበሬዎችንም ከምንም ከማንም በላይ እወዳቸዋለሁ።

የገበሬው ኑሮ ሥነ – ደንብ የእኔነቴ ሰነድ ነውና – ዕንባዬ በተፈጥሯዊ ሁለቱ መስኮቶች እዬለቀኩኝ ናፍቆቴን አወራርጄበታለሁ። ስለዚህም የምትፈልጉትን፤ በውስጣችሁ የምታልሙትን፤ በዕውን መሬት ላይ ሆኖ ስታዩት ሐሤት ነው። ዕንባን አምላክ – ያዳምጣል። ሰጠን! እኔ በሂደቱ ሁሉ እጅግ – ተማርኬያለሁ፤ ተመስጫለሁ፤ መንፈሴ ሁሉ – ረግቶልኛል። የብሄራዊ ነፃነት ናፍቆት ምርኮኛ ነኝና። ፈተናን እረቶ የወጣ ንጥር ቀለም በቦታው ተገኜ።

ዬሃሳብ ነፃነትን – መፍቀድ።

ነፃ ማሕበረሰብ ህልማችን ነው። አዲስ ሃሳብ ለማፍለቅ የሚችሉ ወገኖች በባዕታቸው ምን ያህል እስረኛ አንደሆኑ ከልቡ ሆኖ ያዳማጠው ሙሴ በሀገሩ በኢትዮጵያ በተገኘ ጊዜ የሃሳብ ነፃነት መታሰርን በተለያዩ አንግላት ውስጥ ሆኖ ከልቡ መርምሮታል። ዬነፃነት አስፈላጊነት በሚገባ ውስጡን ዘልቆ መጎብኘት ብቻ ሳይሆን፤  ባገኘው አጋጣሚ፤ በጹሑፎቹ፤ በመመጣጥፉ በቃለምልልሱ፤ በኢህአፓም በነበረበት ጊዜ ለእስር የዳረገው ይሄው መሆኑን – ተርድቻለሁ። በተሳተፋባቸው የውይይት መድረኮች፤ ፓናል ዴስከሽኖች፤ የአወያይነት – ዕድሎች፤ ፓለቲካዊ ክርክሮች (ሙግቶች) ሁሉ ተጠዬቅን የመፍቀድ አቅሙ ውስጡን በግልጥ ማዬት አስችሎኛል። ስለሆነም ለነፃነት ሁለገብ ተፈጥሮ ሐዋርያ ሆኖ አግኝቸዋለሁ። ስለዚህ ለሃሳብ ነፃነት ራሱን ያሰናዳ ብቻ ሳይሆን፤ ቀዳሚ ተሟጋችነቱን ሥራ ላይ ለማዋል በቅርበት በአርበኛው ውስጥ መገኘቱ፤ ካለምንም እንቅፋት በሠራዊቱ ውስጥ ሃሳብን ያለ ተዕቅቦ ማንሸራሸር – ያስችላል። ስለዚህም የሠራዊቱ አባላት የሚሰማቸውን፤ ይጠቅማል የሚሉትን፤ ያወጣል የሚሉትን ሳይሸማቀቁ፤ ሳይሰጉ ያለምንም ገደብ የሚገልፁበት አጋጣሚው ሰፊ መሆኑ ብቻ ሳይሆን፤ ይህ የመጀመሪያው ዬሃሳብ ነፃነት ት/ቤት የመሆኑ ዕድሉም ሰፊ ይሆናል ብዬ አስባለሁ። ሰው እራሱን መግለጽ ሲችል ውስጡን ማዬት ይቻላል። ውስጡን ማዬት ሲቻል ደግሞ ለመምራት ሆነ ለማስተዳደር ቀና መስመር ተገኘ ማለት ነውና፤ መክሊትና ምኞት አኃታዊ ጋብቻ ይፈጽማሉ ብዬ አስባለሁ። ይህ በራሱ የበላይነት እዬሞሸሸ፤ የበታችነትም በአዲስ መንፈስ እያቆጠቆጠ መሃል ላይ የመደማመጥ ባህል መባቻ ዕውጃ ክ/ጊዜ ይሆናል። ነገም ሳይታፈን እንደ እድገቱ እንዲበቅል ይለፍ – ይኖረዋል።

አጽህኖት

ተፈጥሮ ብዙ የምትልገሰው ነገር አላት። የሰው ልጅ ማህበራዊ አንሰሳ ነው የሚበላው ኑሮውን የሚመራው በማህበራዊ ሁነቶች ስለመሆኑ ለማገናዘብ ነው። ማህበራዊነት የወልዮሽ ገብታ ነው። የወልዮሹ ሌማት በፖለቲካ ዕሳቤ ሲዘምን በግል ኃላፊንትና በጋራ አመራር ላይ የተመሠረተ ይሆናል። በዚህ የአደረጃጃት ሂደታዊ መዋለ ጉዞ ቀደም ባለው ጊዜ ግንቦት 7ን ሳስተዋለው አጽህኖት ያለው ስልጡን አመራር አንደ ነበረው ነው። እኔ በንቅናቄው መሪ አካላት የብቃት ድልድል፤ የምርጫ ስምሪት ልዩ የሆነ የጸደቀ መንፈስ አይቸበታለሁ። ኮሽ የሚል ነገር አይደመጥም። አፈንግጦ የሚወጣ የሥነ – ምግባር ግድፈት – አይታይም። አልፎ ተርፎም የሌላውን ደንበር የጣሰ የሥነ – ምግባራ ጉዱፍ ቅንጣት የነቁጥ ያህል – አልታዬበትም። ፍጹም የተረጋጋ፤ በውስጡ ሰላም ተጠቃሚ፤ በተሰጠው ጸጋ አቅሙን የገነባ ንቅናቄ ሆነ ነበር የማዬው። እንዲያውም ከውስጤ ሆኜ ስለምከታተለው የቤተሳባዊ አቀራረብ አያያዙ አመዝኖ አይቼዋለሁ።

የችሎታው ትኩረት ብቁነት ዓላማን ለማሰካት ባለ ልዩ ብቁነት፤ አቅል ያለው – ብልህነት፤ የቁርጠኛ ሃሳብ – ቤተኝነት፤ የአውንታዊነት ጣዕምና ለዛ፤ ጊዜን የመተመን – ስልታዊነት፤ ጠንካራ – ሰራተኝነት፤ የወራት ቅደም ተከተልና ለቀድመው ልዩ አጽህኖት መስጠትን፤ ሌሎችን ለመሳብ ሆነ ለማነሳሳት እንዲሁም ለማንቀሳቀስ ያስቻለው ልዩ ተስጦዕው ሆኖ አግኝቸዋለሁ። ከሁሉ በላይ ወደፊት ለማዬት ያለው አጽህኖት ዘመን አሻጋሪ  – አድርጎታል። ራሱን ሳይሸሽ ፈተናን እዬረታ ወደ ፊት መገስገሱ የድፍረቱ ልክ በእጁ ካለው ሙሉ አቅሙ የሚቀዳ ስለመሆኑ ምስክሩ ተግባሩ ነው። ራዕዩን በማካፈል ወይንም በማጋራት ረገድም ቆጥቋጣ – አይደለም። ስለሆነም ነው በፖለቲካ አመራሩ አጽህኖታዊ ብቃት ተፏካካሪነቱ ሆነ ተደማጭነቶ ነጥሮ በመውጣት ጉልበታም መሆኑ ለጠላትም ለወዳጅም የማይነቃነቅ ብረት መዝጊያ መሆኑን ያስመሰከረው። ለዚህም ነበር እኔ በግሌ በዬአጋጣሚ የሚነሱ ወጀቦችን ጥሼ በመግባት የውትድርና ወይንም የዘበኝነት ተግባር ስከውን የኖርኩት። ለእኔ የተግባሩ ሂደት ምላሽ የሚሰጠኝ የዲሞክራሲ ባህሉ በማዕካላዊ አመራሩ አድጎ የጎለመሰ ስለመሆኑ ከመነሻው ነበር የተገነዘብኩት። „የሚያድግ ጥጃ ከገመዱ። በአያያዝ ይቀደዳል በአነጋገር ይፈረዳል“ እንዲሉ። ዓላማውን በአውሮፓ ሲያስተዋውቅ የጻፍኩት መጣጥፍ  „ሽልማታችን“ ይል ነበር። ሁለተኛ ሂደቱንም „ወርቅ ያነጠረ ብረት ያቀለጠ“ የሚል እርግጠኛ የሚያደርግ እርምጃ ነበር የወሰድኩት ዛሬ ላይ ሁኜ መጣጥፎቹን ሳነብ – ይገርመኛል። ምክንያቱም ጥርት ያለው የአደረጃጃት መሰረቱ ገና ከውጥኑ ብልሃቱ ያናግር ነበር። ትርምሳዊ ወጀቦችን ኬላ የሠራላቸው በማንፌስቶ ላይ ነበር። ሁለቱንም የፁሑፎቼን ሊንኮች መጨረሻ ላይ እለጥፋቸዋለሁ። ዛሬም አጽህኖት መገብ ሂደቱ ለተስፋ እውነተኛ ጽኑ አርበኛ እንዲሆን አድርጎታል። አጽህኖታዊ ጉዞው ለራዕያችን የትውልድ ያህል አስተማማኝ ነው ማለት እችላለሁ። መሪ ያለው ፍላጎት ዛሬን ያኖራል። ነገን – ያስገኛል። ከነገ ወዲያንም ይገራል – በአጽህኖት!

እንቅልፍ አልቦሽ – ገድነት

ገድ ለመንገድ ልዩ ዕድል ነው። የነቃ መንፈስ ሲፈጠር እንቅልፍን – ይጸዬፈዋል። ተኝቶ መኖር ክፍሉ – አይደለም። የነቃ መንፈስ ተስፋ ቆራጭነት ተዋሽም አይደለም። የነቃ መንፈስ ሽንፈት መንገዱ – አይደለም። መዳፍ የሚስቀድመው መንፈስ ሁልጊዜም ትጉህ  – ታታሪና ባተሌ ነው። ተግባር ባለበት ሁሉ የተግባር ገበሬ ሰብላማ ነው። ሳተናው – ዓላማ ያለው ስለሆነ ታክቶ የሚተወው አንዳችም ነገር አይኖረውም። መጀመሪያ በበር ይጀምራል። በሩ ሲዘጋ በመስኮት። መስኮቱ ሲዘጋ በጣሪያ፤ ጣሪያው ሲዘጋ ደግሞ በምድር በታች። ሁሉንም ዓይነት ነገር በሁለገብ ይሞክራል – ራዕዩን በድል ያሰክናል። ከሥህነ – ቤዛ ያዬነው ይህን ነው። በተፈቀደለትም – ባልተፈቀደለትም፤ በተወደደለትም ባልተወደደበትም፤ ይለፍ በተሰጣውም ይለፍ በተከለከለበትም መንገድ ሳይተኛ ይልቁንም በጠንካራ መንፈስ ቀጠለ — ቀጠለ —- ቀጠለ ዕድለኛ ነው የልብ አድራሽ አጋርም አላጣም። አይዞሕ ባይም አልተነፈገም፤ ይሔው በዚህ ቀጪ የህወሓት ፋሽስታዊ ዘመን የሚሊዮኖች ድምጽ ለመሆን የሰጠው እንቅልፍ አልቦሽነቱ ነው እላለሁ – እኔው። ይቻላል እንደ ገና አንደ ገና – ከተመኮረ። ከዚህ ብዙ የምንማርበት የተምሳሌት፤ የአብነት ሰብሎች አሉ። በተለይም ወጣቱ እኔም እንደሱ …. ማለትን፤ ሞዴላችሁ – ተምሳሌችሁ ገድም ነውና። መንፈሳችሁን ሳትሰስቱ ቀልቡት ለእናንተው ነው የሚታክተው ነገን ለመውለድ። ድምጹን ሩሃችሁ አድርጉት።

ዕድልን አለማሽሎክ

ብዙ ሰው ለዚህ ተጠቃሚ አይደለም። እንዲያውም ዕድሉ ካለፈ በኋላ እንኳን ዕድሉ ስለመኖሩ ማስተወስ እንኳን የማይቻልበት ብዙ ገጠመኞች አሉ። በዚህ ዘርፍ ሥህነ – ቤዛ በጣም በሠለጠነ አኳኋን ዕድሉን ሁሉ – ተጥቅሞበታል። ሁልአቀፍ ችሎታው – ሃይሉ ሆነ ብርታታቱ የተቀዳውም ከዚኽው ነው። ዝልቅ ፍላጎቱን – ዘለግ ያለ ራዕዩን ለማሳካት ታላቁ መሳሪያው የሚያገኛቸውን ዕድሎች ጥቃቅኖች ናቸው ብሎ ሳይንቅ በሚገባ ተጥቅሞባቸዋል። ግዙፎችንም ከነፈተናቸው የመሸከም አቅሙም አንቱ ነው። ይህ ፍጹም ረቂቅ የሆነ ጸጋ ለሁላችንም ተቋም ሊሆኑ የሚችል – ይመስለኛል። ስዋሰው።

ትልምና ግብ

ትልም ህልም ስለሆነ ሁሉ ሰው ሊኖረው ይችላል። ቁምነገሩ ለትልሙ ስኬት መንገድ መምረጥ፤ ሂደቱን አስቀድሞ በርቀት መተንበይ ከመቻሉ ላይ ነው። ይህን ሥህነ – ቤዛ በሚወጥናቸው አዳዲስ ትልሞች፤ በሚሳተፍባቸው አዳዲስ የተግባር ማሳዎች በጋራ የመሥራት መርህን ዕውን ለማድረግ ከማን ጋር ነው የምሥራው? የሚለውን ቀድሞ ጊዜ ወስዶ እልባት የሚሰጥ ብልህ ሰው መሆኑን እኔ በግሌ – ተገንዝቤያለሁ። ዝም ብሎ አቅሙን አያባክንም። የሁለመና የስሌት ቀመሩ ዝንጥ ያለች ሌሊኛ – ሥልጡን -ሞድኛ ናት። ማማከር ይወዳል – በጥንቁቁነት። በግል ህይወቱም ቢሆን ፈተና ያለባቸውን አቅጣጫዎች ሁሉ ደፍሮ የመጀመር አቅሙ ድጋፍ የሚያገኘው ከቤቱ ከትዳር አካሉ ጀምሮ ነው። ይህ የምርጫውን ጥራትና ብቃት አሳምሮ – ይተረጉምልናል። እሱ አብዝቶ ጊዜ በሚሰጥባቸው ማናቸውም ጉዳዮች የቤተሰቡን ጊዜ በእጅጉ ይቀናንሳል፤ ያጎሳቆላል፤ ባለፈም ጥቃትም ያደርሳል። ነገር ግን ስሌቱ የነብይነት ያህል ስለሆነ ዬስኬቱ ፍሬው ዝቀሽ ነው። ያካክሳል። ድፍረቱ አቅምን የለካ ብቻ ሳይሆን የወቅት ሥጦታዎችንም – ያብራራ ነው። ስለዚህ አሁንም ይህን የመሰለ እርምጃ ሲወስድ በግልብ አስቦ በጥድፊያ ተልሞ የከወነው አይደለም። ምክንያቱም ካለፈበት የህይወት ተመክሮው ሁሉ እራሱን የማድመጥ አቅሙ የፀሐይ ብርሃን ያህል ጉልበት አለው። እርምጃው ሳቢ፣ ሌሎችንም በቀጥታ ወደ መንገዱ – የሚያስገባ፤ ሌሎችን በፍቅር የሚነሳሳና የሚያሳትፍ ግልጽነት – ቀጥተኝነት በተጠያቂነት ያጌጠ መንገድ ተከታይ ነው። ……

መርኽ

የጋራ ሥራ ሁነኛነት መለኪያው የመርኽ ሰውነት ነው። መርኽ የሚነሳው እራስን ከመግዛት፤ እራስን ከማስተዳደር፤ እራሰን ከማረቅ ነው። በሂደቱ ጉስቁል የሚያድርጉ ገጠመኞች ሊኖሩ ቢችሉም የመርኽ ሰው የመርህ ተፈጻሚት በራሱ ላይ ሲሆን አደላድሎና አስመችቶ የመቀበል አቅሙ ነው የመርኸው ሰው የሚያሰኘው። የሰው ልጅ በግል ህይወቱ ህይወቱን የሚመራበት ደንበር ሊኖረው ይገባል። ያን ደንበር ጥሶ እንዳይሄድ የሚያደርገው መርኽ አክባሪነቱ ነው። በማናቸውም ሃይማኖታዊ፤ ባህላዊ፤ ሙያዊው፤ ፖለቲካዊ ተሳትፏዊ፤ ሃላፊነታዊ፤ ወላዊ ጉዳዮች ሁሉ በአባልነት እራሱን ሲያስመዘግብ ማዕቀፉ አስተዳደሪው ውል ያሠረበት መርኽ ይሆናል። በዚህ መሥፈርት እንደ ሌሎቹ የቁም ነገር መስኮች ሁሉ “መርኽ ይከበር” የመጀመሪያው ቀዳሚው የሥህነ – ቤዛ የፊደል ገበታው መሆኑን በሚገባ – ተገንዝቤያለሁ። ለዚህም ነው እላፊ ሄዶ የሌላውን ድንበር ሲጥስ የማይታዬው። ይህ ሥህነ – ምግባር በኃላፊነት የሚመራቸውን ድርጀቶችም ከተመልካች ጠረባ አድኖታል።

ሌላው በመርኽ አልተገዛም ብሎ የመወቅስ አንድ ሰው እሱ በዛ መርኽ ውስጥ መሆኑን ማረጋጋጥ አለበት። አንድ ሰው መብቱ በአደባባይ ተረገጠ ብሎ የሚጮኽ ሰው ለዛውም ለረጋጮች ተራጋጭ ጥብቅና የቆመ ሰው፤ ለሌላው የሚሰጠው የሰውነት ክብርም በማዋረድ፣ በማንቋሸሽ፤ በሳቅና በስላቅ መሞሽር፤ በማጣጣል ማንቆጥቆጥ – አይኖርበትም። ለዛውም ቁጥር ሥፍር የሌላቸው አንቱ አቅም ያላቸው ደጋፊዎች ላሉት፤ የጋራ ጠላት ወያኔ ያሰረው – በሌለበት ሞት የፈረደበት፤  ያ ሰው ልኩም ደረጃውም አቅሙም ከፍ ያለ ሆኖ ፤ የበዛ ተቀባይነትና ተደማጭነት ያለው፤ ህወሓት ጠላቴ ነው ባዩ ወገኑን አውርዶ ሲጠቀጥቅ ለመርኽ ተገዥነቱን ታዛቢዎች ውስጡን እንዲለኩ፤ ስዕላቸውን እንዲያስተካክሉ ገልጦ አስርክቧል ማለት ነው። አብሶ ተምሬያለሁ በሚለው ወገን ከሆነ ግድፈቱ የሚፈጸመው የእኔ ማህይምነት በስንት ጣዕሙ ትላለች – ሥርጉትሻ። እድገት ወደ ላይ እንጂ ቁልቁል ሲሆን፣ አጋጣሚዎች ሁሉ መክነው ሲታዩ፣ ለትውልድ የውርዴት ት/ቤት ናሙና ለመሆን እራስ መፍቀድ ስለሆነ፣ ጸሎት ያስፈልገዋል። የሆነ ሆኖ የመርኽ ሰውነቱ ፍሬ አዘል ሰብል ገብ የሆነው ሥህን – ቤዛ በመርኽ ምሰሶነት የነገ የድህነት አብይ መንገድ ነው። የመርኽ ሰውነት የሚያስከብረው እራስን ብቻ ሳይሆን ሐገርንም ጭምር ነው። በግድፈቶች ልክ ሀገር ትወቃሳለች፤ በመልካም ነገሮች ልክም ሀገር ትከብራለች። ቀደም ባላው ጊዜ ሐገራችን ኢትዮጵያ ጎልታ የምትታይ ተፈሪ – ተከባሪ ሐገር ነበረች። የመርኽ ልጇቿ አንቱ አሰኝተዋታል። ዛሬም ጥሪያዋ ይኸው ነው። የሐገር ፍቅር የሚባለው መጀመሪያ ራስን በመርኽ ማስገዛት ነው። አብሶ ያልተጻፈው ህጋችን ከዩንቨርስቲ ምርቁነት በላይ – በላይ ነው። ልብ ይስጠን።

ድምዳሜ

ለእኔ ፎቶ ብዙ ነገር – ይነግረኛል። ለእኔ ጹሑፍ ብዙ – ያስተምረኛል። ለእኔ ንግግር ብዙ  – ያሳዬኛል። ሰውንም ሳገኝ ገበርዲኑን አካላዊ ቁመናውን ወይንም ቁመቱን ወይንም የዕውቀት ደረጃውን አይደለም የማዬው – ውስጡን ነው። ውስጥን ፈቅጄ ፈልጌ  ማዬቴ እራሴም የሚጎድልብኝን ነገር ለማስተካክል ነው። አለኝ የምለው ነገር ልፈትሽበት ነው። ከሁሉ በላይ ሐገራዊ በሆኑ አጋጣሚዎች እጅግ የለማ ሂደቶችን ዕድሌ ስላስተናገደ – ማነፃጸርም  – ማወዳደርም የምችልበት ውበታም የሆኑ ወቅታትን በህይወቴ አሳልፌያለሁ። አጋጣሚዎቹ ከዕድሜዬ በላይ እጥፍ ናቸው። እርግጥ ዬፈተና አጥር የበዛበት ቢሆንም ፈተናዎቼ በራሳቸው የይበቃኛል ተቋሞቼ ናቸው። ከሁሉ በላይ ተመክሮወቼ ሆነ ተፈጥሮዬ የማምንበትን ውስጤን ገልጬ የመድፈር አቅሙ አኑሮልኛል።

ስለሆነም በሥህነ – ቤዛ ዙሪያ ምስጋናው ቀርቶ ድንበር ዘለል ዘለፋዎቹና አቅምን የሚፈታተኑ የጥላቻ ወጆቦች፤ የቅናት ቅንቅን „ሰው“ የሚለውን ታላቅ ፍጡር – የተዳፈሩ፤ የነፃነት ናፍቆት ቃናን – የተጋፉ፤ የተስፋዬ ተጻራሪ አቋሞች ስለነበሩ፤ ውስጤን ገልጬ ማሳዬት ግድ አለኝና እንዲህ በተከታታይ ልጽፍ – ፈልግሁኝ። እርግጥ አልፎ አልፎም የነበሩትን አውሎዎች በአጽህኖት ስገልጽ ብቆይም ራሱን አስችዬ በርዕስ መጻፉ ግን ወቅታዊ መሆኑ ብቻ ሳይሆን – እኔም አንዲት ኢትዮጵያዊ ዜጋ ነኝና የእኔ ለሆኑ ሁነኛወች ነፃነቴን መጠቀም ግድ አለኝ ።

ላለው በኽረ አምክንዮ ነገ ኢትዮጵያ ሀገራችን በነበረችበት የታመሰ ረግረጋዊ ቂም ተከል መንገድ መቀጠል የለባትም። ለዚህም ጥራትና ብቃት ያለው፤ ሌሎች ከህይወቱ ሊማሩበት የሚችሉ፤ ተተኪዎች ተምሳሌነቱን ሊጠጡት የሚችሉት፤ ሞዴል ሊሆን የቻለ ራሱን በሁለገብ በብቃት ያሰናዳ መንፈስ ልዕልት ኢትዮጵያ – ያስፈልጋታል። ስለሆነም ተግባሩ ከዛሬ ጀምሮ መሬት ይዞ መሰራት ስላለበት አምኘበት ነው የጀመርኩት። ስለሆነም የምዕራፋት እርገት በጊዜያዊነት እንጂ እንደ አስፈላጊነቱ በዚህ ወሳኝና ዓይን ጉዳይ ላይ እምመላለስበት ቀጥተኛ ሀዲዴ ስለመሆኑ መግለጽ – አውዳለሁ። የዜግነት እኩልነት መንፈስ ቡቃያ ድርድር የለም።

በዓይን ቀልድ የለም። በሰንደቅዓላማችን ዳግሚያ ተንሳኤ ድርድር – ቧልት የለም። በአብሮነታችን የእኩልነት አዲስ የዴሚክራሲ ፍላጎታችን የላሜ ቦራ ጨዋታ ሆነ አፍራሽ ትዕይንት መከርቸም ይኖርበታል። ከሁሉ በላይ ድህነት የማያጣው የሰፈርተኝነት፤ የቤተ – ነገድ ነቀርሳዊ ትርትር ዕሳቤ ቀብሩ መከወን አለበት። እኛ ሁሉን አሳታፊ፤ አዲስ ብሩህ የእኩልነት ሥርዓት ናፍቆት አለብን። አሸናፊና ተሸናፊ የሌለበት የመደማመጥ ስስት አለብን። አሸናፊው ሃሳብ ተሸናፊውንም በጥሩ አያያዝ ሳያገል እኩል ተጠቃሚ የሚሆንበትን ያደገ የዴሞክራሲ ሂደት ቀልባችን ነው። ስለሆነም ሥህነ – ቤዛ አርበኛ ፕሮፌሰር ብርሃኑ ነጋ ሆነ የከፍተኛ አርበኞች ግንቦት 7 አመራሮቹን ዓላማ የራሴ ጉዳይ ነውና ሥነ – ልቦናዊ ጥበቃውን በሚመለከት ሁልጊዜም ዘብ – እቆማለሁ። አርበኞቼ ከህይወቴ በላይ ናቸው። ናሙናነት እሳትን በመድፈር አርበኛ ነአምን ዘለቀ እና አርበኛ ኤፍሬም ማዲቦ በመሆን ጌጥ ሆኑ። ታሪክም ከበረ። ትውልድም ለሰንደቅዓላማው ባንድ ቅኔ ዜማ ዘመረ። ኑሩልን እግዚአብሄር ይስጥልን።

በመጨረሻ – መሆንን ላከበረ፣ መሆንን ለፈቀደ የኤርትራው ከፍተኛ የፖለቲካ አመራርም ከልብ በአክብሮት ምስጋናዬን አቀርባለሁ። እግዚአብሄር ይስጥልኝ። ብሌናችን የእኛ ብቻ ሳይሆን የናንተም ሃብት ነው። አንዲሁም የአፍሪካ ቀንድም፤ ባለፈም የአኽጉራችን የሰላም፣ የመረጋጋት የፍቅር ሃዲድ ሐዋርያ ነውና በጋራ በመከባበር ከድህነት፤ ከጥላቻ፤ ከፉክክር፤ ከቁርሾ የምንላቀቅበት፤ በእኩልነት ላይ የተመሰረተ እትብታዊ ጉርብትና አውራ መንገድ ነውና ጥበቃውና ጥንቃቄውን አክሎ በኃላፊነት የኤርትራ ፕሬዚዳንታዊ ቢሮ እንዲወስድም በትሁት መንፈስ  – አሳስባለሁ። ዬኤርትራ ጉርብትና ለእኛ እንደ ኬንያ ወይንም እንደ ሱዳን አይደለም። እእ። ኤርትራ እኛ ናት። እስኪ ወግ ደርሶን መኖርን በፍቅር እንደ ገና አዎን! እንደ ገና በድርጊት አስጊጠን – እንሞሽር ….. ወህም እንበል። ተምሳሌነታዊ ጉርብትና እስኪ ጊዜ ይፈቅድለት። ለዚያ ያብቃን አዶናይ! አሜን!

ለነበረን ሽክ ያለ ዘንካታ የመደማመጥ ጊዜ አመሰግንኳችሁ። አከብርኳችሁ። ከልብ መንፈሴን ሸልምኳችሁ – ለእኔዎቹ ታዳሚዎቼ።

ዘሐበሻ ትእግስታችሁ አስተማረኝ  -ኑሩልኝ።  የልብ አድራሿ ነፃነት እንዲህ – ትጥማለች።

http://ethio.info/tsegaye/April2009/Edemta-Shelematachen.pdf

http://ethio.info/tsegaye/June2009/Tesfa-Ginbot-7-Sebesba.pdf

ለእኔስ ሰው መሆኔ ብቻ ይበቃኛል።

እግዚአብሄር ይስጥልኝ።

በፍቃዱ ኃይሉ
ትግራይ የኢትዮጵያ ገናና ታሪክ መሬቷ ላይ የተጻፈባት ክልል ናት፡፡ ብዙዎች ‹‹የኢትዮጵያ ራስ ናት›› የሚሉት ለዚህ ነው፡፡ የኢትዮጵያን ታሪክ ወደኋላ 3000 ዓመት የሚያደርሰው የአክሱም ስልጣኔ አሻራውን ትቶ የሄደው በትግራይ ክልል፣ አክሱም ከተማ ነው፡፡ ከአረቦች ተቀድቷል የሚባለውን የንግስተ ሳባ ታሪክ ‹‹ክብረ ነገስት›› በሚባለው መጽሐፍ ተርጉመው ለዚህ ትውልድ ያኖሩልን የትግራይ ሊቃውንት ናቸው፡፡
ሌላው ቀርቶ ህብረ-ብሄራዊ ቅርስ የሆነንን የሳባ ፊደል ለመላው ኢትዮጵያዊ ያወረሱት የትግራይ ሊቃውንት ናቸው፡፡ ከኢትዮጵያዊነት ቀለሞች አንዱ የሆነው ያሬዳዊው ዜማ የተቀዳው ከትግራይ ምድር ነው፡፡ እነዚህና ሌሎች ያልጠቀስኳቸው እውነታዎች ሁሉም ኢትዮጵያዊ የሚኮራባቸው ናቸው፡፡
ኢትዮጵያዊነት በትግራይና በሌሎችም ህዝቦች አኩሪ ታሪክ፣ ባህልና ስርዓት ተገምዶ የተፈጠረ ማንነት ነው፡፡ ይሁን እንጂ ነገሥታት በመጡና በሄዱ ቁጥር ለራሳቸው ጥቅም አንዱን ወገን ከጎናቸው በማሰለፍ ሌላውን ወገን ያጠቁ ነበር፡፡ የአሁኑ የሀገራችን ገዢዎችም፣ ይህንን ስልት እየተጠቀሙ በስጋና መንፈስ የተገነባውን ህብረታችንን ሊያፈርሱብን ከጫፍ ደርሰዋል፡፡ የዚህ ጽሁፍ ዓላማ ለዚህ እኩይ ተግባር ትግራዋዮች ተባባሪ እንዳይሆኑ መጠየቅ ነው፡፡
እንደሚታወቀው አምባገነኑን ደርግ ለመጣል በተደረገው ትግል የትግራይ ህዝብ የከፈለው መስዋዕትነት ቀላል አይደለም፡፡ ይሁን እንጂ ደርግን ተክቶ ስልጣን የያዘው ሕወሓት ቃል የገባውን ዴሞክራሲ እና ነጻነት ማምጣት ከብዶታል፡፡ እንዲያውም መልሶ ከደርግ ያልተናነሰ አምባገነን ሊሆን ተቃርቧል፡፡ ይህ አልበቃ ብሎት በትግራይ ህዝብ ስም የጥቂት ግለሰቦችን ጥቅም እያካበተ ነው፡፡ በዚህም የከፋፍለህ ግዛ ስልቱ በትግራይ ህዝብ እና በሌሎቻችን መካከል የቅራኔ ግንብ እየገነባ ነው፡፡
እኔ የመሐል ሀገር ሰው ነኝ፡፡ የመሐል ሀገር ሰው በሕወሓት ከፋፍለህ ግዛ ስልት ምን ያክል እንደተሸወደ አይቻለሁ፡፡ እኔም የችግሩ ሰለባ ነኝ፡፡ የመሐል ሀገር ሰው ትግራዋይ ሁሉ የሕወሓት አባል ይመስለዋል ቢባል የተጋነነ ውሸት አይደለም፡፡ የፖለቲካ ቅሬታ ያለው የመሐል ሀገር ሰው ትግራዋዮች ፊት ችግሩን አያወራም፡፡ ሁሉም አንድ ናቸው ብሎ ይፈራል፡፡ ታዲያ በዚህ የመሐል ሀገር ሰው ሊወቀስ አይገባም፡፡ ምክንያቱም የሕወሓት ፖሮፖጋንዳ ሰለባ አድርጎታል፡፡ ሕወሓት ራሱን የትግራይ ሕዝብ ወኪል አስመስሎ ያቀርባል፡፡ በደል እና ጭቆና የበዛበት የመሐል ሀገር ሕዝብ፣ ሕወሓት የጨቆነው የትግራይ ህዝብ የጨቆነው ይመስለዋል፡፡
በዚህ ጉዳይ ከብዙ የትግራይ ልጆች ጋር ካወራሁ በኋላ ሌላ ነገር ተገለጸልኝ፡፡ ለካስ ትንሽ የማይባሉ የትግራይ ልጆቹ የመሐል ሀገር ሰው ይጠላናል ብለው ያስባሉ፡፡ የመሐል ሀገር ሰው በሕወሓት እና በትግራይ ሕዝብ መሐል ያለውን ልዩነት መረዳት ባለመቻሉ፣ የትግራይ ሰው በፍራቻ ከሕወሓት ሌላ አማራጭ እንዳይዝ አድርጎታል፡፡ ሕወሓት የጨቋኞች ቡድን ነው፡፡ አንድ ጨቋኝ ቡድን ደግሞ እየመረጠ አይበድልም፡፡ ለስልጣኑ እና ለጥቅሙ ያልተመቸውን ሁሉ ይበድላል፡፡ ስለዚህ የህወሓት ጨቋኝነት ለትግራይ ሕዝብም የሚቀር አይደለም፡፡ እኔ (የመሐል ሀገር ሰው) የትግራይ ህዝብ ከህወሓት የተባበረ የሚመስለኝ በስርዓቱ ተጠቃሚ ስለሆነ ይመስለኝ ነበር፡፡ ተሳስቻለሁ፡፡ ለካስ የእኛ ጥርጣሬ የፈጠረው ፍራቻ ነው፡፡
ከትግራይ ልጆች ጋር በግልጽ ስንነጋገር የተረዳሁት ይህንን ነው፡፡ የትግራይ ሰዎች ሕወሓትን የሚመርጡ የሚመስሉት ሌላ የሚያምኑት ባለማግኘታቸው ነው፡፡ እርግጥ ነው፣ ጭቆናም ሆነ ነጻነት ለአንዱ ተሰጥቶ ለሌላው የሚነፈግ አይደለም፡፡ ኢትዮጵያ ሁላችንም በህብረት የምንኖርባት ሀገር እስከሆነች ድረስ፣ የትግራይ ህዝብ ነጻ ወጥቶ ሌላው ሳይወጣ አይቀርም፡፡ ሌላው እየተጨቆነ ከሆነ ደግሞ የትግራይም ህዝብ እየተጨቆነ ነው ማለት ነው፡፡ እንደተረዳሁት ግን፣ ይህንን ሐቅ የሕወሓት ፕሮፖጋንዳ ሸፍኖታል፡፡
ልክ የመሐል ሀገር ሰዎች የትግራይ ሰዎችን ሁሉ በሕወሓት አባልነትና ደጋፊነት እንደሚጠረጥሯቸውና እንደሚፈሯቸው ሁሉ፣ የትግራይ ሰዎችም የመሐል ሀገር ሰዎች ከህወሓት ጋር ቀይጠው ያጠቁናል ብለው ይጠረጥራሉ፤ ወይም ይፈራሉ፡፡ ይህ በመካከላችን ትልቅ የፍርሃት ግድግዳ ፈጥሯል፡፡ ግድግዳውን በመተማመን ማፍረስ ደግሞ የእኔና የእናንተ ኃላፊነት ነው፡፡
ጋዜጠኛ ዮናስ በላይ ሽፍቶቹ፣ ወያኔዎች እና የትግራይ ህዝብ የተለያዩ ናቸው ይላል፡፡ ወያኔዎቹ የነጻነት ታጋዮች ናቸው፡፡ ሽፍቶቹ ደግሞ በነጻነት ታጋዮቹ ስም የሚነግዱት የአሁኖቹ ጨቋኞች (ሕወሓቶች) ናቸው፡፡ ዮናስ በላይ የትግራይ ህዝብ የሽፍቶቹ ተባባሪ እንዳልሆነ የጻፈውን ከልቤ ተቀብየዋለሁ፡፡ የትግራይ ህዝብ የሽፍቶቹ ተባባሪ ካልሆነ አሁን ብዙዎቻችን እያደረግን ያለነውን የነጻነትና የዴሞክራሲ ጥረት (ትግል) ይቀላቀላል ብዬ ተስፋ አደርጋለሁ፡፡ በእርግጥም ብዙ ትግራዋይ የነጻነት ታጋዮች ዛሬም አሉ፡፡ ነገር ግን ትግላቸው ከመሐል፣ ከምዕራብ፣ ከምስራቅና ደቡብ ሀገር ሰዎች ጋር መቀናጀት አልቻለም፡፡
እዚህ ጋር ከብዙ በእስር ከሚሰቃዩ የትግራይ ልጆች መሀከል አብርሃ ደስታን መጥቀስ ይኖርብኛል፡፡ አብርሃ የትም ቦታ የሚደረግ ጭቆና ይሰማኛል ብሎ የሚታገል ታጋይ፣ ምሁርና ምክንያታዊ የሐውዜን ልጅ ነው፡፡ አብርሃ ከማንም በላይ በትግራይ እና በመሐል ሀገር ሰው መካከል ያለውን አለመተማመን የሰበረ ሰው ነው፡፡ አብርሃ በኃይለኛ ብዕሩ ሕወሓትን ሲተች የተመለከቱ የመሐል ሀገር ሰዎች ‹‹ለካስ ትግራዋዮችም ህወሓትን ይቃወማሉ›› አስብሏቸዋል፡፡ ይህንን ሰው ግን ለነጻነት ታግያለሁ የሚለው ሕወሓት በመቃወሙ አስሮታል፡፡ አሁን በቃሊቲ ማረሚያ ቤት ጠያቂ ተከልክሎ፣ በጥብቅ ክትትል እንደወንጀለኛ ታስሯል፡፡ በትግራይ ልጆች መስዋዕትነት ስልጣን ላይ የወጣው ሕወሓት በስልጣኑ ከመጡበት ለትግራይ ልጆችም እንደማይመለስ አብርሃ ደስታ ማሳያ ነው፡፡
ሕወሓት በትግራይ ስም እየነገደ ነው፡፡ የትግራይ ሕዝብ በህወሓት ስም መልካም ገጽታው እየጎደፈ ነው፡፡ ይህ ግን መቀጠል የሌለበት ታሪክ ነው፡፡ የትግራይ ህዝብ፣ በተለይ የትግራይ ወጣቶች ይህንን ታሪክ ከሌላው ሕዝብ ጎን ቆመው ማስቆም አለባቸው፡፡ የትግራይ ህዝብ ለጭቆና እምቢ ባይነት ሕወሓት በሚል ስም ራሳቸውን ለሚጠሩት ሽፍቶችም መዋል አለበት፡፡ ኑ! እምቢ አልጨቆንም እንበል፡፡

(ፍቅሬ ቶሎሳ፥ ፒ ኤች ዲ – የሁማኒቲስ ፕሮፌሰር)

ውድ አንባብያን ሆይ፥ እኛ ኢትዮጵያውያን በትንሽሁም እንኩዋን ቢሆን መቻቻል ስለሌለን ወዳጅን ከጠላት መለየት እያቃተን ራሳችንን ብዙ ጎድተናል። የአገራችን ዕጣ ብሩህ ይሆን ዘንድ ለአንድ አላማ የቆምን ሰዎች ሁሉ እንድንቻቻል ግድ ይላል። አልዛ በጥፋት ላይ ጥፋት ይጨምራል። ይህን ገጥም የደረስኩት የዛሬ 32 ዐመት ቢሆንም አሁንም ወቅታዊ ነው። ወደፊትም ይሆናል።

[ሙሉውን ለማንበብ እዚህ ይጫኑ]

ከፕሮፌሰር አለማየሁ ገብረማርያም
ትርጉም በነጻነት ለሀገሬ

የህወሀት የጥላቻ መርከብ በፍርሀት እና በጥልቅ የጥላቻ ውቅያኖስ ውስጥ ሰምጧልን?
እራሱን ህዝባዊ ወያኔ ሀርነት ትግራይ እያለ የሚጠራው ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ገዥው ወንጀለኛ ድርጅት በኢትዮጵያ ውስጥ በማጭበርበር እራሱን መንግስት አስመስሎ ሆኖም ግን ትክክለኛ የመንግስት ባህሪያትን በምንም ዓይነት መልኩ ሳይላበስ እስከ አሁን ድረስ በመግዛት ላይ ይገኛል፡፡
በዚህ ባለፈው ግንቦት ወር ተካሄደ በተባለው የይስሙላ የቅርጫ ምርጫ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ይፋ በሆነ መልኩ 90 የፖለቲካ ፓርቲዎች ተመዝግበው በሚንቀሳቀሱበት የፖለቲካ ምህዳር ውስጥ ለዝንጀሮ/ጦጣው የይስሙላ ፓርላማ ከተያዙት 547 መቀመጫዎች ውስጥ እንደ ቀድሞው ለይስሙላ አንድ እንኳ መቀመጫ ለሌላ የተቃዋሚ ፖለቲካ ድርጅት ሳያቃምስ 547ቱንም መቀመጫዎች መቶ በመቶ ድል አሸነፍኩ ብሎ አለሃፍረት አወጀ፡፡

ሆኖም ግን ባለፈው ሳምንት የህወሀት የይስሙላ (አሻንጉሊት) ጠቅላይ ሚኒስትር የሆነው ኃይለማርያም ደሳለኝ ሁሉንም መቀመጫዎች መቶ በመቶ እንዳሸነፈ ሳይሆን እንደተሸነፈ ቅስሙ የተሰበረ አነጋገር አድርጎ ነበር።
ኃይለማርያም እርዳታ እንዲደረግለት የመማጸን እና የመጮህ እንደምታ ያለው ስብዕናን በመከናነብ ይናገር ነበር፡፡
በእውነት ኃይለማርያም በስሜታዊነት መንፈስ ውስጥ በመዘፈቅ “መርከባችንን ልትሰምጥ ነው አድኑን” የሚል መልዕክት የሚያስተላልፍ መስሎ ታይቷል፡፡

…_ _ _… (በሞርስ ኮድ ማለት )

ኃይለማርያም ከየት እንደመጣ በማይታወቅ መልኩ የጦርነት መጥረቢያውን ከፍ አድርጎ በመያዝ በስሜታዊነት ከወዲያ ወዲህ እየተቅበዘበዘ በጎሰኝነት፣ ቡድናዊነት፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነት፣ የጎሳ ትምክህተኝነት፣ የጎሳ ክፍፍል፣ የእራስን ባህል ከሌሎች ብሄረሰቦች አስበልጦ በማየት፣ በእብሪት እና የጠባብነት አመለካከት ስሜት ላይ በመዝመት ድንፋታውን ሲያሰማ ተስተውሏል፡፡
በአጭሩ በእራሱ ጥላሞት ላይ ገጀራ በመያዝ ጥላሞቱን ቆርጦ ለመጣል እንደሚንቀሳቀስ የለየለት እብድ መስሎ ታይቷል፡፡
የኃይለማርያም ህወሀት በጎሰኝነት፣ ቡድናዊነት፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነት እና በሌሎች ለሩብ ምዕተ ዓመት ድረስ በፖለቲካ ፕሮግራሙ ውስጥ በማስገባት እራሱን በስልጣን እርካብ ላይ ለማቆየት ከፍተኛ ቅስቀሳ እና የፕሮፓጋንዳ ስራ እየሰራ ሲሆን በአሁኑ ጊዜ ደግሞ ኃይለማርያም በእነዚህ እኩይ ምግባሮች ማለትም በጎሰኝነት፣ በቡድናዊነት፣ በኃይማኖት ጽንፈኝነት ላይ እና በሌሎችም የሀሰት ውንጀላ ክስ እንዲያሰማ እርሱን አስቀምጠውታል፡፡

ስለጎሰኝነት፣ ቡድናዊነት እና የኃይማኖት ጽንፈኝነት ሰይጣናዊነት የኃይለማርያምን ድንፋታ ስሰማ “የቬኑሱ ነጋዴ“ በሚል ርዕስ በሸክስፒር የተጻፈው እና እንዲህ የሚለው አባባል ትዝ አለኝ፡:

“ሰይጣን ለእራሱ እኩይ ምግባር ማስፈጸሚያ ሲል ከመጽሐፍ ቅዱስ ይጠቅሳል/ሰይጣናዊ የሆነች ነብስ የቅዱስነትም ምስክርነት ትሰጣለች የሚለው አባባል ከሚስቁ የሰይጣን ጉንጮች ጋር እኩል የመሆን ያህል ነው፣ በጣም የሚስበው እና የሚያስጎመጀው የትርንጎ ፍራፍሬ መሀሉ በስብሷል ከሚለው ጋር ተመሳሳይ ነው፡፡ እናም ከለየለት ቅጥፈት በላይ ምን የሚስብ ነገር ሊኖር ይችላል!” (ጅራፍ ራሷ ገርፋ ራሷ ትጮሃለች አነደሚሉት።)

ኃይለማርያም ለብሄራዊ አንድነት፣ ለፍቅር፣ ለጋራ መግባባት እና ዕርቀ ሰላም ለማውረድ እንዲህ በማለት እራሱን እንደ ቅዱስ ምስክር ሰጭ አድርጎ አቀረበ። ያስቃል ያስገረማል ።

“ስለኪራይ ሰብሳቢነት [በዘይቤ አነጋገር ሙሰኞች] የተለያዩ አመለካከቶች አሉ፡፡ የመጀመሪያው ጠባብነት ነው፡፡ ሁለተኛው ደግሞ እብሪተኝነት ነው፡፡ ሶሰተኛው የኃይማኖት ጽንፈኝነት ነው፡፡ እነዚህ ነገሮች ሀገራችንን የሚበታትኑ እና የሚያጠፉ ስለመሆናቸው አምነን ከስምምነት ላይ መድረስ መቻል አለብን፡፡ እንደዚህ ያሉ የአውዳሚ ዘሮች አስተሳሰብን መዝራት መሰረቱ መምህራን ናቸው፡፡ እነዚህ አስተሳሰቦች በተማሪዎች ቀልብ ላይ ያርፋሉ፣ እናም ግጭቶች እና ጦርነቶች እንዲከሰቱ ያደርጋሉ፣ ሆኖም ግን ዘሩ የተዘራው ከላይ ከቆንጮው ነው” አለ ኃይለማርያም ።
ኃይለማርያም ስለኢትዮጵያ ብሄራዊ አንድነት መጠበቅ፣ ስለማንነት እና ስለኃይማኖት መቻቻል የቅዱስነት ምስክርነትን መስጠት መቻል ማለት ለእራሱ እኩይ ምግባሮች ሲል ከመጽሐፍ ቅዱስ ጥቅስ በመጥቀስ ከሚሰብከው ፈጣጣ ሰይጣን ጋር መሳ ለመሳ ነው፡፡

ቅዱስ _ _ _ ! ድንቄም ቅዱስ!

በዓለም ላይ ከሚደረጉ ነገሮች ሁሉ በኢፍትሀዊነታቸው ምክንያት ብስጭት ይዞት ኃይለማርያም ካደረጋቸው የእዩልኝ እመኑልኝ ንግግሮች እውነታዊ ነገሮች ሁሉ ምን የቀረ ነገር አለ?
ኃይለማርያም የእዩልኝ እመኑልኝ ንግግሮች እውነታዊ ነገሮች በማለት በአፋ ላይ በማድረግ የሀሰት የቅሌት ሸፍጡን እየዘራ ያለው ለምንድነው?
ኃይለማርያም ከወያኔ ኃይለኛ ምት እና የመርከብ የአቅጣጫ መጠቆሚያ መሳሪያው/ራዳር ጠፍቶበት ከአደጋ አድኑኝ፣ ነብሴን ከመከራ ታደጓት እያለ ጠቋሚ ምልክቶችን በመጠቀም የክላዊ ጎሰኝነትን ማቆሚያ በሌለው መልኩ (እንደ 21ኛው ክፍለ ዘመን የደቡብ አፍሪካ የአፓርታይድ ዓይነት ባንቱስታን) የበረዶ ክምሩን በኃይል ለመምታት እና ለመደረማመስ ጥረት እያደረገ ነውን?
የኃይለማርያም የአድኑኝ ዋይታ እና ጩኸት ላለፉት ሩብ ምዕተ ዓመታት ያህል የደደቢቱ (ደደብ አላልኩም) የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የፍርኃት እና የጥላቻ መርከብ ቀስ በቀስ እየሰመጠ እና እየዘቀጠ ወደ ጥልቁ እና የመጨረሻ ወደሆነው የውቅያኖስ ክፍል በመሄዱ ምክንያት ነውን?

ኃይለማርያም የወያኔን የትዕዛዝ መስጫ የመለስ ዜናዊን መርከብ መስመጥ እየተመለከተ አድኑኝ የሚል እገዛን ለማግኘት ፈጣን የተስፋ መቁረጥ መልዕክት እያስተላለፈ ሊሆን ይችላልን? በርካታ የመርከቡ ነጅ ካፒቴኖች በደቦ ሆነው እየተተራመሱ የመለስ ዜናዊን የጥፋት መርከብ ወደ ጥልቁ እና የመጨረሻ ወደሆነው የውቅያኖሱ ክፍል እየነዱት በማስመጥ ላይ ናቸውን?
ኃይለማርያም በህዝባዊ ወያኔ ሀርነት ትግራይ ውስጣዊ የቡድን ሽኩቻ ላይ የበላይነቱን ለመቀዳጀት እንዲመቸው በማሰብ ብልህነትን በተላበሰ መልኩ ብሄራዊ አንድነት እና ኢትዮጵያዊነት በማለት ጩኸቱን ከፍ አድርጎ በማሰማት የህዝቡን ቀልብ ለመሳብ እንዲመቸው ያደረገው ጥረት ሊሆን ይችላልን?

ኃይለማርያም ሀገራዊ የአርበኝነት ስሜት ያለው በማስመሰል እና በህዝባዊ ወያኔ ሀርነት ትግራይ ውስጣዊ የቡድን ሽኩቻ ላይ ድልን ለመቀዳጀት ከፍተኛ የሆነ የህዝብ ድጋፍን ለማግኘት ሲል እያደረገው ያለ ነገር ሊሆን ይችላልን?

ኃለማርያም በወያኔ አለቆቹ አማካይነት አዲስ የተገኘ የጎሳ ስምምነት ኃይማኖት እና ስለኃይማኖት መቻቻል አዲስ ተንሳፋፊ ፊኛ ወደ ህዝብ አየር ላይ በመልቀቅ የሚሰራ እና የማይሰራ መሆኑን ለማረጋገጥ ህዝቡም ምን ዓይነት ምላሽ ሊሰጥ እንደሚችል ለማወቅ የተሰጠው የቤት ስራ እና የተነገረው ምክር ነበርን?

በእርግጠኝነት ኃይለማርያም ከወያኔ የመነጋገሪያ ነጥቦች መጽሐፍ ውስጥ በመውሰድ ነበር ንግግር እያሰማ የነበረው? (ኃይለማርያም የወያኔ የህዝብ ግንኙነት አገልጋይ ሎሌ እንደሆነ ማንም ያውቃል፡፡ እርሱ በደመወዝ ከፋይ የወያኔ አለቆቹ እንዲያደርግ ካልተነገረው በስተቀር በእራሱ ስብዕና ድፍረት ኖሮት እንደዚህ ያሉ ንግግሮችን ለማድረግ የሚችል አይሆንም፡፡)
ኃይለማርያም አመልካች ጣቱን ወደ “የጠባብነት ስሜት አራማጆች” በመቀሰር ሲጠቁም ሶስት ጣቶች አሱ ላይ አንደሚጦቁሙ ለማየት አልቻለም፡፡

ኃይለማርያም የጠባብ ስሜት፣ የጥላቻ አራማጆች እና ጦር ናፋቂዎች የሚላቸው የትኞቹን የህብረተሰብ ክፍሎች ነው?
ኃይለማርያም ኢትዮጵያን ለማጥፋት ደባ እየሸረቡ እና እየዶለቱ ያላቸውን የጠባብ ጎሰኝነት ስሜት አራማጆች እና በጥላቻ የተሞሉ ጦር ናፋቂዎች እያለ ስለተናገራቸው ሰዎች ስም ዝርዝር ምንም የተናገረው ነገር የለም፡፡

ሆኖም ግን የጠባብ ጎሰኝነት አራማጆች መለያ ልዩ ባህሪያት ምንድን ናቸው?
አለመቻቻል ማለት ነውን? የጠባብነት አስተሳሰብ ማለት ነውን? በጥላቻ መሞላት ማለት ነውን? ትዕግስትየለሽነት መሆን ማለት ነውን? ድንቁርና ማለት ነውን? መንደርተኝነት ማለት ነውን? አዲስ ሀሳብ የማያመነጩ ማለት ነውን? ጠባብ ጎጠኝነት ማለት ነውን?
ይህንን ጉዳይ እንዲህ በማለት እውነታውን እንደ እምቧይ ፍርጥ በማድረግ ፊት ለፊት እንጋፈጥ፡ ምድር ተብላ በምትጠራው ፕላኔት ላይ ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች እና አባላት የበለጠ የጠባብ ጎጠኝነት አራማጅ ሰው ይኖራልን?
የጠባብ ጎጠኝነት አስተሳሰብ ተቃራኒው ግልጽ አስተሳሰብ ያለው እና ከጠባብነት የአስተሳሰብ ስሜት ነጻ የሆነ ማለት ነው፡፡
ግልጽ አስተሳሰብ ያለው እና ከጠባብነት ስሜት ነጻ የሆነ ሰው አዕምሮው ለአዳዲስ ሀሳቦች እና ጥያቄዎች እራሱንም/ሷንም ጨምሮ/ጨምራ ባካተተ መልኩ ክፍት ነው፡፡

ከጠባብነት ስሜት ነጻ የሆነ እና ግልጽ አስተሳሰብ ያለው ሰው ሁልጊዜ ሰዎችን ለማዳመጥ ፈቃደኛ ነው፣ እናም ግልጽ በሆነ መልኩ በተለያዩ እና ተጻራሪ በሆኑ አስተሳሰቦች ላይ በግልጽ ወይይት እና ክርክር ያደርጋል፡፡
ከጠባብነት ስሜት ነጻ የሆነ እና ግልጽ አስተሳሰብ ያለው ሰው ስህተት ሊሰራ/ልትሰራ እንደሚችል/ምትችል አምነው ይቀበላሉ፣ እናም አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ እራሳቸውን ለማረም ፈቃደኞች ናቸው፡፡

ከጠባብነት ነጻ የሆነ እና ግልጽ አስተሳሰብ በማራመድ ላይ ያለ ሰው ማንም የፈለገውን ቢያስብ እውነቱን ይናገራል፡፡
እንዲያው ለመሆኑ ከጠባብነት አስተሳሰብ ነጻ የሆነ እና ግልጽ አስተሳሰብን የሚያራምድ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራር ወይም ደግሞ አባል በባትሪ ተፈልጎ ይገኛልን?

ዳዮግነስ ሲኖፔ (የግሪክ ፈላስፋ እና የሳይኒክ [የፍልስፍናው መርህ ተከታዮች የሕይወት ዓላማ በክብር ለመኖር ነው የሚል ሀሳብን የሚያራምዱ]) ፍልስፍናን ከመሰረቱት ሰዎች መካከል አንዱ የነበሩት በቀን ብርሀን በከተማ ውስጥ የበራ ፋኖስ በእጃቸው በመያዝ ጉዞ ማድረግ ጀመሩ፡፡ እንደዚህ ያለ አዲስ የሆነ ነገር ለምን እያደረጉ እንዳሉ ሲጠየቁ እንዲህ የሚል መልስ ሰጡ፣ “እኔ በእርግጥ በዚህ የፋኖስ ብርሀን እውነተኛ ሰው ለማግኘት እየፈለግሁ ነው፡፡“ ዳዮግነስ በእርሳቸው የፍለጋ ጥረት መሰረት አንድም እውነተኛ ሰው ያላገኙ ሲሆን ይልቁንም በተቃራኒው ታማኝነት የሌለው አታላይ እና ክበርየለሽ መርህ አልባ የሆኑ ሰዎችን ነው ማግኘት የቻሉት፡፡

ማንም ቢሆን በኢትዮጵያ በአውራ መንገዶች እና በጠባብ የህዝብ እና የትራፊክ መንቀሳቀሻ መንገዶች ላይ ቢጓዝ፣ ወደ ከፍተኛው ተራራ ቢወጣ እና ሸለቆዎችን ሁሉ በሞተር በመንቀሳቀስ ቢያቋርጥ እና ፓውዛ መብራት ይዞ ቢፈልግ ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራር ወይም አባላት ውስጥ አንድም ነጻ አስተሳሰብ ያለው እና ግልጽ ሀሳብን የሚያራምድ ሰው በፍጹም አይገኝም፡፡ ይልቁንም በጠባብ የአስተሳሰብ ስሜት እና በጎጠኝነት በሽታ ተለክፈው የሚገኙ እምነተ ቢስ አታላዮች እና ቅሌታሞች ክብርየለሽ መርህ አልባ ስብስቦች ብቻ ናቸው የሚገኙት፡፡
በተገላቢጦሽ አሳዛኙ ነገር ኃይለማርያም አመልካች ጣቱን ስም በሌላቸው የጠባብ ስሜት አራማጆች ላይ እንደቀሰረው ሁሉ ሌሎቹ ሶስቱ ጣቶቹ ደግሞ ወደ እራሱ የሚያመለክቱ መሆናቸውን መገንዘብ ይኖርበታል፡፡
ኃይለማርያም “ግጭት የሚፈጥሩትን እና ጦርነት ናፋቂ“ እብሪተኞችን ከሷል፡፡
ለመሆኑ በኢትዮጵያ የጥላቻን እና የጦርነት ናፋቂነት እኩይ ምግባራት እንዲከሰቱ ደባ የሚሸርብ እና ጎሰኝነትን ለማስፋፋት፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነትን፣ ቡድናዊነትን፣ ወዘተ እያስፋፋ ያለ እብሪተኛ ማን ነው?
ከዚህ አንጻር ኃይለማርያም አንድም በስም የጠቀሰው ሰው የለም፡፡
ሆኖም ግን ክብርም አለ እናም እብሪትም እንደዚሁ አለ፡፡
ኃይለማርያም እና የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አለቆቹ በሁለቱ መካከል ያለውን ልዩነት ይገነዘቡታል ብየ አላስብም፡፡
አንድ ሰው ስለእራሱ/ሷ መልካም ነገር ሲያስብ ወይም ስታስብ፣ ወይም ደግ ነገርን ለመስራት ሲያስብ/ስታስብ በእራስ መተማመን ይፈጠራል፣ እናም ከአታላይነት፣ ከአስመሳይነት፣ በሁለት ቢላዋ ከመቁረጥ፣ ወዘተ ነጻ በመሆን ክብር ያለው የኑሮ ዘይቤ መኖር በመሞከር ትክክለኛ ክብር ያለው ኑሮ ይኖራል/ትኖራለች፡፡
እብሪተኝነት የአስመሳይነት ክብር ነው፡፡ እብሪት በእራስ ወዳድነት ማዕከልነት የሚነዳ እና እራሱን በጠብ ኣጫሪ ኃይለኝነት፣ በጥርጣሬ እና በእምነተቢስነት የሚገልጽ እጅግ ከፍተኛ የሆነ ክብርን የመውደድ የእብሪተኝነት መገለጫ ነው፡፡ እብሪተኛ ሰው ሁልጊዜ የበታችነት ስሜት ስቃይ ውስጥ ገብቶ የመዳከር ስሜት ይሰማዋል፣ እንደዚሁም ደግሞ የብቃት የለሽነት እና ለእራሱ እርባና የሌለው ከንቱ ፍጡር የመሆን ስሜት ይሰማዋል፡፡
እንደገና ደግሞ ከጥሬ ሀቆች ጋር አንድ ጊዜ እስቲ እንዲህ በማለት እንጋፈጥ፡ ማንም ሰው ቢሆን በዚህች ምድር ፕላኔት ላይ ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራር ወይም አባላት የበለጠ ነጻ አስተሳሰብ የሌለው እና ግልጽ ሀሳብን የማያራምድ እብሪተኛ ሰው ሊኖር ይችላልን?
ለበታችነት ስሜት አስተሳሰባቸው፣ ለብቃት የለሽነታቸው እና የእራስን እርባናቢስነት ማካካሻ ለማድረግ በማሰብ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች እና የእነርሱ አገልጋይ ሎሌዎቻቸው የአካዳሚክ ክብርን ለመጎናጸፍ የመስቀል ጦርነትን በማራመድ ላይ ይገኛሉ፡፡
በርካታዎቹ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቁንጮ አመራሮች ከዲፕሎማ መቀፍቀፊያ ወፍጮ ተቋማት ዲግሪ በመግዛት ላይ እንደሚገኙ ሀገር ያወቀው ጸሐይ የሞቀው የማይካድ እውነታ ነው፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የተጭበረበሩ ዲግሪዎችን በመግዛት ምንም ዓይነት የአካዳሚክ ብቃት ሳይኖራቸው የእምነታቸው አራማጅ የሆኑትን ታዛዥ ሎሌዎች እና መንፈሰ ደካማ ሰዎችን በዩኒቨርሲቲዎች ውስጥ ፕሮፌሰሮች እያሉ ይሾሟቸዋል፡፡ ሀገር ሲያረጅ ጃርት ያፈራል እንዲሉ!
አሁን በህይወት የሌለው እና ትንሹ አምላክ የነበረው የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቀንደኛ አድራጊ ፈጣሪ መሪ መለስ ዜናዊ ከኦፕን ዩኒቨርሲቲ በመመረቅ ዲግሪው ከቤተመንግስቱ ድረስ እንዲመጣለት ዝግጅት አድርጎ ነበር፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች እና ልሂቃን ተብዬዎች በርካታ የዲፕሎማ መቀፍቀፊያ የንግድ ወፍጮዎች አነሱ ባይኖሩ በከሰሩ ነበር።
ለዚህ አባባል ማስገንዘቢያ አንዱ ቀላሉ ነጥብ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች እና ልሂቃን እነርሱ ከሚጨቁኗቸው ከሁሉም ህዝቦች የተሻሉ፣ ማራኪዎች እና የበለጡ ጠቃሚዎች፣ አዋቂዎች እንደሆኑ አድርገው በመቁጠር ዓለም እንዲያረጋግጥላቸው ይፈልጋሉ፡፡ ሆኖም ግን እያንዳንዱ ሰው እንደሚያውቀው እነርሱ ምንም ነገር የሌላቸው እርባናየለሽ ፍጡሮች ናቸው::
የእነዚህ ደናቁርት እብሪት ስለ በፊቱ ያፍሪካ አምባገነኖች ያስታዉሰኛል፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እና አሁን በህይወት የሌለው መሪያቸው ይፋ መጠሪያው “የተከበሩ፣ የእድሜ ልክ ፕሬዚዳንት፣ ፊልድ ማርሻል አልሀጅ፣ ዶ/ር ኢዲ አሚን ዳዳ፣ የኮሙኒስት የሽምቅ ተዋጊ፣ የማሪን/ባህር ወታደር፣ የሁለም በመሬት ላይ የሚገኙ ኃይለኞች እና በውኃ ላይ ለሚገኙ ፍጡራን ሁሉ የበላይ ሀያል አለቃ እና በአፍሪካ የእንግሊዞችን ግዛት በአጠቃላይ እና በዩጋንዳ በተለይ ድል ያደረገውን እና ስም የተባለውን ሁሉ ጠቅልሎ የያዘውን“ ያንን የለየለት እብሪተኛ ኢዲ አሚንን አስታወሰኝ፡፡

መለስ ዜናዊም በተመሳሳይ መልኩ “ታላቁ መሪ፣ ታላቁ ባለራዕዩ፣ የደደቢት ታላቅ ጀግና፣ በመሬት እና በባህር ላይ ለሚገኙ ፍጡራን ለሁሉም ኃይለኞች ሁሉ የበላይ አለቃ እና በደርግ እና በኢትዮጵያ ግዛት እንዲሁም በሁሉም የጎሳ ቡድኖች ላይ ድል አድራጊነትን የተጎናጸፈ፣ ወዘተ፣ ወዘተ፣ ወዘተ…“ የሚሉ ተቀጥያ ስሞችን ጠቅልሎ ይዞ ነበር፡፡
ኃይለማርያም ስማቸው ተለይቶ ባልታወቁ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች ላይ አመልካች ጣቱን ቀስሯል፡፡
ለመሆኑ ኃይለማርያም ስለጎሳ ክፍፍል፣ ስለኃይማኖት ጽንፈኝነት እና የጥላቻ እና የጦርነት ነጋሪት የሚጎስሙት ብሎ የወነጀሏቸው እነዚያ በስም ያልጠቀሳቸው መምህራን እና ፕሮፌሰሮች እነማን ናቸው?
ኃይለማርያም የውንጀላ ክስ የመሰረተባቸው የኢትዮጵያ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች በጣም ውሱን የሆኑ እና የሚያስፈሩ ናቸው፡፡ ኃይለማርያም በኢትዮጵያ በጣም የተማረው የህብረተሰብ ክፍል አባላት ለሀገሪቱ የፖለቲካ እና የማህበራዊ ችግሮች ዋና ምንጮች ናቸው ይላል፡፡ እነዚህን የህብረተሰብ ከፍሎች ስብዕና ጥላሸት ይቀባል፣ የጥላቻ አራጋቢዎች ብሎ ይፈርጃቸዋል፣ በተለይም ደግሞ ወጣቶቹን፡፡

ባለፉት 24 ዓመታት ውስጥ በኢትዮጵያ ጥላቻን፣ ጎሰኝነትን፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነትን፣ ቡድናዊነትን፣ ወዘተ ያስፋፉ በጣም ደንቆሮዎች እና እምነተ ቢሶቹ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች መሆናቸው እውነታነት የለውምን?
በጣም እየደነቀኝ ያለሁበት ሁኔታ ነው፡ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ሌላ ጅምላ፣ ህዝባዊ ማባረርን በዩኒቨርሲቲ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች ላይ ለመተግበር ሌላ ዙር ዝግጅት እያደረገ ነውን?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ሊገመት የሚችል ሁኔታ አለው፡፡
ወያኔ በግፍ ሰለባዎቹ ላይ እርምጃ ከመውሰዱ በፊት በቅድሚያ ስም የማጠልሸት ስራ መስራት ይጀምራል፡፡
ከዚያም በኋላ የማዋረድ አስነዋሪ ድርጊቱን ይቀጥላል፣ እናም ህዝብ ግብር እየከፈለ በሚያስተዳድራቸው የመገናኛ ብዙሀን የተለመደ ስም የማጥፋት ዕኩይ ምግባሩን ይቀጥላል፡፡
በመቀጠልም እነዚህ የእርሱ የግፍ ሰለባዎች እራሳቸው ኃላፊነቱን እንዲወስዱ ያደርጋል፡፡ ጅራፍ እራሱ ገርፎ እራሱ ይጮሀል እንዲሉ፡

ከዚያም በመቀጠል ገራፊ ወሮበሎቹን በማሰማራት በግፍ ሰለባዎቹ ላይ የማስፈራራት እና የማሰሸማቀቅ እኩይ ምግባራትን ይሰራል፡፡
በመቀጠልም እባብ በመስክ ላይ እንዳለች አይጥ መርዙን በመርጨት ለምግቡ እንደሚያደርሳት ሁሉ ይህ እኩይ የማፊያ ስብስብ ድርጅት በሰላማዊ ምሁራን ላይ መርዙን በመርጨት በድንገት በቁጥጥር ስር ያውል እና በሸፍጥ የታጀበ የጸረ ሽብር ክስ እንዲመሰረትባቸው ያደርጋል፡፡
ከዚያም በማጎሪያው እስር ቤት ገብተው በይስሙላው የዝንጀሮ/ጦጣ ፍርድ ቤት የተንዛዛ ቀጠሮ እየተመላለሱ ለዓመታት እንዲማቅቁ ያደርጋል፡፡
በግድግዳው ላይ የተጻፈውን ነገር መምህራን ተጠንቀቁ፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብን መስመር የማትከተሉ የኢትዮጵያ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች ለመባረር መዘጋጀት ይኖርባችኋል፣ ምክንያቱም የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እናንተን ከምታስተምሩበት ቅጥር ግቢ ውስጥ መንጥሮ ለማባረር እና የእራሱን ቤት ለማጽዳት ተዘጋጅቶ መጥቷልና!
ለሌላ ዙር እስራት እና የጸ ሽብር የዱለታ የዝንጀሮ ክስ ዝግጁ ሁኑ!
እ.ኤ.አ በ1993 የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እንደዚህ ያለ ተመሳሳይ ድርጊትን ፈጽሟል፡፡ ከፋፋይ እና የጠባብ ጎሰኝነት አፈራማጅ እና ከፋፋይ የእብሪተኝነት ዕኩይ ዓላማውን የማይደግፉትን አንቱ የተባሉ ምርጥ እና ምጡቅ የዩኒቨርሲቲ መምህራንን እና ፕሮፌሰሮችን በድንቁርና እና በማንአለብኝነት ሀገሪቱ በስንት ዓመታት አስተምራ ያወጣቻቸውን አንቱ የተባሉ መምህራን በጅምላ በማባረር የሰው ሀገር ሲሳይ እንዲሆኑ አድርገዋል፡፡ ሄደውም ስለሀገራቸው ጉዳይ ጸጥ ብለው ሳይቀመጡ ከስራዎቻቸው በተጓዳኝ በሀገራቸው ዴሞክራሲያዊ ስርዓት እንዲመሰረት እና ይህ ለህዝብ እና ለሀገሪቱ ዕኩይ የሆነ ስርዓት ለአንዴ እና ለመጨረሻ ጊዜ አፈር ድሜ በልቶ ወደ የታሪክ ቆሻሻ ማጠራቀሚያ ቅርጫት ውስጥ እንዲጣል ለለውጥ ተግተው በመታገል ላይ ይገኛሉ፡፡

አንዳንዶቹም በዓላማቸው ጸንተው በሀገር ውስጥ የግል ስራቸውን እየሰሩ ለሀገራቸው ነጻነት እና ለህዝባቸው ልዕልና ሌት ከቀን በመታገል ላይ ይገኛሉ፡፡ እነዚህ በእብሪተኝነት በደንቆሮዎች ውሳኔ ከሚያስተምሩባቸው ግቢዎች እንዲባረሩ የተደረጉት የምርጦች ሁሉ ምርጥ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች የሚከተሉትን ያካትታል፡:

1ኛ) ፕሮፌሰር መኮንን ቢሻው
2ኛ) ፕሮፌሰር ሰለሞን ተርፋ
3ኛ) ፕሮፌሰር ስብሀት መርሴ ሀዘን
4ኛ) ፕሮፌሰር ታዬ ወልደሰማያት
5ኛ) ፕሮፌሰር ፍስኃ ዘውዴ
6ኛ) ፕሮፌሰር መሳይ ከበደ
7ኛ) ፕሮፌሰር አየነው እጅጉ
8ኛ) ፕሮፌሰር ዓለማየሁ ኃይሌ
9ኛ) ፕሮፌሰር መኮንን ዲልጋሳ
10ኛ) ፕሮፌሰር ታምሬ ሁዋንዳ
11ኛ) ፕሮፌሰር በየነ ጴጥሮስ
12ኛ ፕሮፌሰር ዓለማየሁ ተፈራ
13ኛ) ፕሮፌሰር አድማሱ ዋሴ
14ኛ) ፕሮፌሰር አስራት ወልደየስ
15ኛ) ፕሮፌሰር ዳዊት ዘውዴ
16ኛ) ፕሮፌሰር አስፋው ደስታ
17ኛ) ፕሮፌሰር ታዬ መኩሪያ
18ኛ) ፕሮፌሰር አየለ ተርፈ
19ኛ) ፕሮፌሰር በፈቃዱ ደግፌ
20ኛ) ፕሮፌሰር ኃይሉ አርአያ
21ኛ) ፕሮፌሰር ታዬ አሰፋ
22ኛ) ፕሮፌሰር ወርቁ ተፈራ
23ኛ) ፕሮፌሰር ንጋቱ ተስፋዬ
24ኛ ሌክቸረር ሰለሞን ወንድወሰን
25ኛ) ሌክቸረር ኃይሉአንተን አባተ
26ኛ) ሌከቸረር ሽፈራው አጎናፍር
27ኛ) ልክቸረር መኩሪያ አሰፋ
28ኛ) ሌክቸረር ፈለቀ ደስታ
29ኛ) ሌክቸረር አክሊሉ ታደሰ
30ኛ) ሌክቸረር ብርሀኑ ባንካሸ
31ኛ) ሌክቸረር ለዓለም ብርሀኑ
32ኛ) ሌክቸረር አይናለም አሸብር
33ኛ) ሌክቸረር ፕሮፌሰር ጸሐዬ ብርሀኔ
34ኛ) ሌክቸረር ምንዳርያለው ዘውዴ
35ኛ) ሌክቸረር አየለ ታረቀኝ
36ኛ) ሌክቸረር ዘሪሁን ተሾመ
37ኛ) ሌክቸረር ፈቃደ ሸዋቀና
38ኛ) ታደሰ በዬነ
39ኛ) ተስፋዬ ሸዋዬ
40ኛ) ሰይፉ መታፈሪያ
41ኛ) ረዳት ሌክቸረር መስከረም አበበ ናቸው፡፡

እ.ኤ.አ በ2015 ከሚያስተምሩበት ግቢ እንዲባረሩ ስም ዝርዝራቸው በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ውስጥ የሰፈረው ፕሮፌሰሮች፣ መምህራን እና ሌሎች የትምህርት ባለሙያዎች እነማን ናቸው?
ይህንን እኩይ ድርጊት በጭንቀት እንጠብቃለን!
ኃይለማርያም ስለኃይማኖት ጽንፈኝነት፣ ስለጥላቻ ማራገብ እና ስለጦርነት ነጋሪት መጎሰም ብዙ ያወራል፡፡
ለመሆኑ ኃይለማርያም ስለኃይማኖት ጽንፈኝነት እየተናገረ ያለው ስለእነማን ነው?
ከጥቂት ሳምንታት በፊት የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የይስሙላ የዝንጀሮ (የጦጣ) ፍርድ ቤት በ18 ወጣት ኢትዮጵያውያን ሙስሊሞች (ሂዩማን ራይትስ ዎች፣ አምነስቲ ኢንተርናሽናል፣ ዩኤስሲአርአይኤፍ/USCRIF፣ የአፍሪካ የሰብአዊ መብት ኮሚሽን እና ሌሎች በርካታ አህጉራዊ እና ዓለም አቀፋዊ የሰብአዊ መብት ተሟጋች ድርጅቶች ሰላማዊ የተቃዋሚ መሪዎች እና ወትዋቾች እያሉ የሚጠሯቸውን) ላይ የኃይማኖት ጽንፈኝነትን እና የቡድናዊነት ስሜትን በማራመድ በሚል የአሸባሪነት ክስ ከ7 እሰከ 22 ዓመታት የእስር ውሳኔ በየነ፡፡
ወጣት ኢትዮጵያውያን ሙስሊሞች የጸረ ሽብር ድርጊት ሙከራ፣ እስላማዊ መንግስት ለማቋቋም እና የአመጽ ቅስቀሳ በማካሄድ በሚል የተቀነባበረ ሽረባ እና ደባ ክስ ተመስርቶባቸዋል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የዩስሙላ የዝንጀሮ ፍርድ ቤት በአቡባከር አህመድ፣ በአህመዲን ጀቤል፣ በያሲን ኑሩ እና በከማል ሸምሱ በእያንዳንዳቸው ላይ እጃቸው ከተያዘበት ጊዜ ጀምሮ በሚታሰብ የ22 ዓመት እስር በይኗል፡፡

በይስሙላው የዝንጀሮ ፍርድ ቤት ሌሎች ተከላካዮች ላይ ማለትም በሙኒር ሁሴን፣ በሳቢር ይርጉ፣ በበድሩ ሁሴን፣ በመሀመድ አባተ እና በአቡበከር አለሙ በእያንዳንዳቸው ላይ እጃቸው ከተያዘበት ጊዜ ጀምሮ በሚታሰብ የ18 ዓመት እስራት በይኗል፡፡
እንደዚሁም ደግሞ በአህመድ ሙስጠፋ፣ በከሀሊድ ኢብራሂም፣ በሸክ መከተ ሙሄ፣ በሸክ ሰይድ ዓሊ እና በሙባረክ አደም በእያንዳንዳቸው ላይ እጃቸው ከተያዘበት ጊዜ ጀምሮ በሚታሰብ የ15 ዓመት እስራት ወስኗል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የይስሙላ የዝንጀሮ ፍርድ ቤት በዩሱፍ ጌታቸው፣ በኑሩ ተርኪ፣ በሙራድ ሽኩር እና በባህሩ ኡመር በእያንዳንዳቸው ላይ እጃቸው ከተያዘበት ጊዜ ጀምሮ በሚታሰብ የ7 ዓመት እስራት በይኗል፡፡
እሰከ አሁንም ድረስ ከትልቁ ቋጥኝ ጀርባ ተደብቀው ውድመትን ለመፍጠር የተዘጋጁ ሌሎች የኃይማኖት ጽነፈኞች አሉ ማለት ነውን?

ኃይለማርያም የኃይማኖት ጽንፈኝነትን በሚያወግዝበት ጊዜ በቅርቡ በቁጥጥር ስር የሚውሉ ሌሎች ያሉ እና በሌላ ዙር የሙስሊም አሸባሪዎችን እንይዛለን የሚል ዘገምተኛ ማስታወቂያ እያሰማ ነውን?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የማታለያ ዘዴ፡ “የጎሳ ፌዴራሊዝም (ክልላዊነት)”
ከ25 የአገዛዝ ዓመታት በኋላ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ዋና ችግር የጎሳ ጥላቻ እና በኃይማኖት አለመቻቻልን እንደ አብይ የአገዛዙ ስልት በመቁጠር ሲያራምዱት የቆየው ዕኩይ ምግባር በአሁኑ ወቅት በጣም እያደገ በመምጣት እራሳቸውን ከጀርባ በመሆን ሊነክሳቸው እያኮበኮበ የመገኘቱ ሁኔታ ነው፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ “የጎሳ ፌዴራሊዝም (ክልላዊነት)” ምንድን ነው?
“የጎሳ ፌዴራሊዝም” ኢትዮጵያ ወይም ደግሞ የኢትዮጵያ ታሪክ የሚባል ነገር የለም የሚል የተጠቃለለ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ዋና ፍልስፍና ነው፡፡
ኢትዮጵያ የሚለው ቃል በንድፈ ሀሳብ ደረጃ በአንድ በተወሰነ የጎሳ ቡድን አባላት አዕምሮ ውስጥ የሚገኝ ምዕናባዊ አስተሳሰብ ነው፡፡

“ኢትዮጵያ” ከአንድ ክፍለ ዘመን በፊት እውቅና አግኝታ ወደዚህ ዓለም የመጣች ሀገር ናት፡፡
“ኢትዮጵያ” የተነጣጠሉ “የብሄሮች እና ብሄረሰቦች” ስብስብ ናት፡፡
“ኢትዮጵያ” እርስ በእርሳቸው በማይደጋገፉ ህዝቦች እና ተጻራሪ የሆኑ ፍላጎቶች ያሏቸው በመሳሪያ ኃይል በግድ አንድ እንዲሆኑ ተጨፍልቀው ተይዘው ያሉ ህዝቦች ናቸው፡፡

“ኢትዮጵያውያን” በተከፋፈለ ጎሳ፣ ቋንቋ እና ኃይማኖት ካምፖች እንዲሁም በተጻራሪ ፍላጎቶች በተሻለ ሁኔታ መገዛት ይችላሉ፡፡
እንደ እነርሱ አባባል ኢትዮጵያዊ ነን ብለው የሚያስቡ ኢትዮጵያውያን ሁሉ ድብቅ ዓለማቸው በሌሎች የጎሳ ቡድኖች ላይ የበላይነትን የሚያራመዱ ብሄረተኞች ናቸው፡፡

በመሰረቱ ኢትዮጵያ የሚለው ቃል ትርጉም ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ውድቀት እና በመጨረሻም እንዳይነሳ ሆኖ መደምሰስ ማለት ነው፡፡

“ኢትዮጵያ” በሀሳብ፣ በታሪክ እና በሁለመናዋ መንገድ በእርግጥ ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ግዛት ህልውና ማግኘት እና መጠናከር የትኛውንም ያህል ዋጋ ተከፍሎም ቢሆን መደምሰስ እና መቀበር አለባት
ስለሆነም የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በአሁኑ ጊዜ ምን ቀረው?
ደህና እንግዲህ በአሁኑ ጊዜ ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የዘሩትን ማጨድያ ጊዜ ነው? (ምናልባት?!)
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ለሩብ ምዕተ ዓመታት ያህል የዘራውን የጎሳ ፌዴራሊዝም ዘር ሰብል ለማጨድ በዝግጅት ላይ ነው፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የጥላቻ አዝመራ አጨዳ፣

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ስልጣኑን አንቆ በመያዝ ለመቆየት እና ቁጥጥሩን ለማጠናከር እንዲችል የጎሳ ፌዴራሊዝምን ስርዓት ቀይሷል፡፡ በአሁኑ ጊዜ የጎሳ ፌዴራሊዝሙ በከፍተኛ ደረጃ አድጓል፣ ተጠናክሯል እናም በመጨረሻው ምዕራፍ ላይ ቀስ በቀስ የእራሱን የወያኔን ጉሮሮ ያንቃል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በግድግዳ ላይ የተጻፈውን እየተመለከተ ነው፣ መምህራንን እና ፕሮፌሰሮችን እንዲሁም ወጣቱን ትውልድ እያዳመጠ ነው፡፡ ወያኔው ማንኛውንም የሚመለከተውንም ሆነ የሚሰማውን ነገር ሁሉ አይወድም፡፡
ፒትሪም ሶሮኪን የተባሉ ሰው በአንድ ወቅት እንዲህ ብለው ነበር፣ “ጥላቻ ጥላቻን ይወልዳል፣ ኃይል ሌላ የኃይል አደጋን ያስከትላል፣ አስመሳይነት በአስመሳይነት ምላሽ ያገኛል፣ ጦርነት ጦርነትን ይወልዳል፣ እንደዚሁም ደግሞ ፍቅር ፍቅርን ይፈጥራል፡፡

“ ቅዱሳት መጽሐፍት እንዲህ በማለት ያስተምሩናል፣ “ሰው የዘራውን ያጭዳል፡፡“
በአሁኑ ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች ፈታኙን ወቅት የሚጋፈጡበት ጊዜ ነውን?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እንደውዳሴ ማርያም ሲደግመው እና ሲዘምርለት የከረመውን ስለብሄሮች ክፍፍል፣ ስለጎሰኝነት፣ ስለቡድናዊነት፣ ስለኃይማኖት ጽንፈኝነት እና ስለሌሎች ስለቀሩትም ሁሉ እየመጣ ላለው ችግር ኃላፊነቱን ጠቅልሎ ለመምህራን እና ለፕሮፌሰሮች ለመስጠት ጥረት በማድረግ ላይ ይገኛል፡፡ እንደ ጅራፍ እራሱ ገርፎ እራሱ የሚጮህ ግራ ገብቶት ግራ የሚያጋባ ስርዓት!

እውነት እንናገር!

መምህራን እና ፕሮፌሰሮች ወጣቶችን በመንከስ የጥላቻን መርዝ ያሰራጫሉ ብለን ካሰብን እነዚህን መምህራን እና ፕሮፌሰሮች እንዲሆኑ የሾማቸው ማን ነው?
“የውርስ ታሪክ” እየተባለ የሚጠራውን አዲስ ፋሽን በማድረግ በዩኒቨርሲቲው ስርዓተ ትምህርት/curriculum ውስጥ እንዲካተት ያደረገው ማን ነው?
የውርስ ታሪክ መሰረት ያደረገው በአሁኑ ጊዜ ያለው የኢትዮጵያ ታሪክ ለትርጉም የሚጋብዝ፣ የግል አመለካከት የተንጸባረቀበት እና አጠቃላይ ይዘቱ ሲታይ ሚዛናዊነትን ያልጠበቀ አንድ ዓይነት የሆነ በጽሁፍ ከተገኙት ሰነዶች ብቻ ተወስዶ እንደገና የተጻፈ ሆኖ ይገኛል፡፡ ብሄራዊ ታሪካችንን እንደገና የማደራጀቱ የመጻፉ ስራ ሌላ ተለዋጭ የመረጃ ምንጭ የማግኘቱ እና የመጠቀሙ ጉዳይ ጊዜ የሚሰጠው ነገር አይደለም…
የአንደኛ እና የሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ተማሪዎች ስለእራሳቸው ጎሳ ቡድን እንጅ ስለሌላ ስለማንም እንዳይዘግብ ሆኖ በስርዓት ትምህርቱ ውስጥ እንዲካተት ያደረገ ማን ነው?
የማለያየት ፖሊሲን በትምህርት ቤቶች ላይ በመቅረጽ እና ተማሪዎች እያደጉ ሲሄዱ ጓደኞቻቸው ወደፊት ጠላቶቻቸው እንደሚሆኑ የሚያስቡ እንዲሆን ከተደረገ ይህንን ከፋፋይ ፖሊሲ እንዲቀረጽ እና እንዲተገበር ያደረገው ማን ነው?
የተለያዩ ብሄሮች እና ጎሳዎች የጋራ መግባቢያ የሆነውን ሀገራዊ ቋንቋቸውን ትተው ወንዝ የማያሻግር እና የጠባብነት ስሜትን ወደሚያዳብረው በብሄር ቋንቋ ብቻ እንዲማሩ ፖሊሲ የነደፈው እና እንዲተገበር ያደረገው ማን ነው?
የሚከተሉትን ክልሎች (የብሄር ቋንቋን መሰረት ያደረጉ ክልላዊ መንግስታት) ኦሮሚያ፣ አማራ፣ ትግራይ፣ አፋር፣ ሶማሊ፣ ቤንሻንጉል-ጉሙዝ፣ ደቡብ ሕዝቦች፣ ጋምቤላ፣ እና ሀራሪ፣ (አዲስ አበባ/ድሬዳዋ በፌዴራል ደረጃ የሚተዳደሩ ከተሞች) የፈጠረ ማን ነው?

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የሕገ መንግስቱን እንዲህ የሚለውን የመገንጠል እና የመገነጣጠል አንቀጹን አንቀጽ 39ን፡ “እያንዳንዱ ብሄር ብሄረሰብ ወይም ህዝብ የእራሱን እድል በእራሱ የመወሰን እስከመገንጠል“ የጻፈው ማን ነው? የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አንቀጽ 39ን በኢትዮጵያ የፖለቲካ ሰውነት ላይ ለመጨረሻ ውድመት የቀበረው በሰዓት የተሞላ ቦምብ ወያኔ ግብዓተ መሬቱ ሲደርስ እና ወደ ታሪክ ቆሻሻ ማጠራሚያ ቅርጫት ውስጥ ሲጣል እንዲፈነዳ ታስቦ የተቀበረ ነውን?
በሀገሪቱ ውስጥ ሁሉንም የፖለቲካ ውክልናዎችን፣ የውሳኔ ሰጭነትን፣ በክልሎች የህዝብ መድረኮችን የተቆጣጠረው፣ በበላይነት የሚይዘው እና በጥቅል ሁሉንም ነገር ጨምድዶ ይዞት የሚገኘው ማን ነው?
በህዝቡ መካከል ውጥረት እና የጥላቻ መንፈስ እንዲሰራጭ የሚያደርግ እና በጎሳ ቡድኖች እና በማህበረሰቦች መካከል የትጥቅ ግጭት እንዲፈጠር፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነት እና በኢትዮጵያ ጦረኝነት እንዲነግስ ለሚደረገው እኩይ ምግባራት ሁሉ በዋናነት ተጠያቂው ማን ነው?
ስውር በሆነ መልኩ በጎሳዎች መካከል ግጭት እንዲፈጠር በማድረግ አጋጣሚውን በመጠቀም ሁኔታውን ለማባባስ በጎሳ ግጭት እሳቱ ላይ ነዳጅ የሚያርከፈክፈው ማን ነው?
የጎሳ ፌዴራሊዝም (ወይም ደግሞ ጦጣ አየች፣ ጦጣ ሰራች ዓይነት ፌዴራሊዝም) ካስገኘው ተሞክሮ ምን የተገኘ ጥቅም እና የተመዘገበ ነገር አለ?
በጎሳ ፌዴራሊዝም ሁሉንም ጠቃሚ እና ተጽዕኖ ፈጣሪ ውሳኔዎችን የሚወስነው ማን ነው?
በእርግጠኝነት የጎሳ ፌዴራሊዝም እንዴት ነው እየሰራ ያለው?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ዋና ስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባላት ለክልል ሎሌ መንግስታት ዴሞክራሲያዊ ማዕከልነትን በጠበቀ መልኩ ለትግበራ ይወስኑላቸዋልን?
የክልል መንግስታት የስራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባላት እና የክልል ምክር ቤቶች የፌዴራሉን ውሳኔ በመያዝ ማህተም ለማሳረፍ ብቻ የተቀመጡ ታዛዥ ሎሌዎች ናቸውን?
የክልል መንግስታትን ጉዳዮች የሚቆጣጠረው ማን ነው? የክልል እና የአካባቢ መንግስታትን የገቢ እና በጀት አጠቃላይ ጉዳዮችን የሚቆጣጠረው ማን ነው?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እራሱ ሕግ ካወጣ በኋላ ያወጣውን ሕግ በመደፍጠጥ ለምንድን ነው በክልሎች ጉዳይ ላይ ወታደራዊ ጣልቃገብነትን የሚያራምደው እና ሕጉን ጠብቀው የሚንቀሳቀሱ የክልል አመራሮችን ከስልጣን የሚያግደው?
የክልል መንግስታት በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አለቆቻቸው ከላይ ተወስኖ ከተሰጣቸው የፖለቲካ፣ የኢኮኖሚ እና የማህበራዊ አጀንዳ ውጭ ሊያስቡ እና ሊሰሩ የሚችሉባቸው አሉን?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እምነተቢስ ሁኔታ ክልሎች ቁራጭ ዳቦ ለማግኘት ሲባል በወያኔ ጠረጴዛዎች ላይ ጦርነት መግጠም አለባቸውን?
ክልላዊነት ለተጮቆኑት የጎሳ እና አናሳ ቡድኖች ወይም ደግሞ ለመገንጠል እንዲያመች በስውር ነዳጅ የሚጨምሩ ቡድኖች ቀደም ሲል ያቀርቧቸው የነበሩት ታሪካዊ ቅሬታዎች መፍትሄዎቻቸውን አግኝተዋልን?
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በኢትዮጵያ ሕዝቦች መካከል የጎሳ ማንነትን በመፍጠር፣ በጅምላ ተጠራጣሪነትን፣ ፍርሀትን እና ጥላቻን በመዝራት በህዝቦች መካከል ለዘለቄታው የጎሳ ክፍፍልን ለማቆየት እንዲመቸው የጎሳ ፌዴራሊዝምን አዋቅሯል፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ኢትዮጵያን ለመጨረሻ ጊዜ ለመቅበር እና በቀብር ቦታዋ ላይ የእራሱን ሐውልት ለመገንባት የሚሉትን እንደመሳሪያ ለመጠቀም እንዲችል የጎሳ ፌዴራሊዝምን አዋቅሯል፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አድራጊ ፈጣሪ ዋና መሀንዲስ ለኢትዮጵያ በቆፈረው ጉድጓድ ውስጥ እራሱ ገብቶበት ተገኝቷል፡፡

እውነታው ፍርጥርጥ ተደርጎ ሲታይ ግን የጎሳ ፌዴራሊዝም የከፋፍለህ ግዛ ፖሊሲ ዋና መሳሪያ እና ሌሎች ሁሉም የጎሳ ቡድኖች ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ታማኝ ሎሌዎች ሆነው እንዲያገለግሉ የሚያስችል ስርዓትን መፍጠር ነው፡፡
ከሩብ ምዕተ ዓመት አገዛዝ በኋላ የጎሳ ፌዴራሊዝም ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ኢትዮጵያን ለመግዛት አስቸጋሪ እየሆነበት መጥቷል፡፡ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የጎሳ ግንኙነቶች ከምንጊዜውም በላይ አስከፊ እየሆኑበት መጥተዋል፡፡ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እራሱን እና ሌሎችን የጎሳ ቡድኖች ለማገዝ በማሰብ የጎሳ ፌዴራሊዝምን አዋቅሯል፡፡
ወሳኙ እና በመጨረሻ ሊነሳ የሚገባው ጥያቄ ሁሉም የኢትዮጵያ ጎሳዎች እና ኃይማኖቶች ቀደም ከነበሩበት የተሻለ ነጻነት፣ ከፍ ያለ የኃላፊነት ስልጣን እና በእራስ የመተማመን ስሜት በሌላ ጊዜ ከነበሩበት ይልቅ በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አገዛዝ ስር አግኝተዋልን?

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ዳንስ አብቅቷል!

እንዲህ የሚባል አባባል አለ፣ “ሁሉንም ሰዎች ለጥቂት ጊዜ ማሞኘት ይቻላል፡፡ ጥቂት ሰዎችን ግን ሁልጊዜ ማሞኘት ይቻላል፡፡ ሆኖም ግን ሁሉንም ሰዎች ሁልጊዜ ለማሞኘት አይቻልም፡፡“
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከፊሉን ህዝብ ሁልጊዜ አሞኝቷል፣ ጥቂቶችን ግን ሙሉ ለሙሉ ለ25 ዓመታት ያህል ሲያታልል ቆይቷል፡፡ ሆኖም ግን አሁን ሁሉንም ለሁልጊዜ ማታለል ከማይችልበት ደረጃ ላይ ደርሷል፡፡ አብዛኛው ህዝብ ነቅቷል!
ስለሆነም በአሁኑ ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የኢትዮጵያን ሕዝብ ሳይሆን እራሱን በማሞኘት ላይ ብቻ ታጥሮ ይገኛል፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እራሱን በኢትዮጵያ በስልጣን ኮርቻ ላይ አደላድሎ ለመቀመጥ ላለፉት ሩብ ምዕተ ዓመታት በህዝቦች መካከል ለዘራው እና እየተጠናከረ ለመጣው የዘር ጥላቻ እራሱን ነጻ በማድረግ እኩይ ድርጊቱን ወደ መምህራን እና ፕሮፌሰሮች ለማላከክ ድሁር ድሁር ይላል፡፡ የእምዬን ወደ አብዬ እንዲሉ!

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በአሁኑ ጊዜ ምን እንደሚሰራ የሚያውቀው ነገር የለም፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከለኮሰው የጎሳ እሳት ነበልባል ለመዳን ሲል ሊሰማው የሚችል ማንኛውንም ሰው ካገኘ አስቸኳይ መልዕክት እንደሚልክ ምንም የሚያጠያይቅ ጉዳይ አይደለም የሚል እምነት አለኝ፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አዲስ ያገኘውን ብሄራዊነት እና አርበኝነት በህዝቡ ዘንድ ለመፈተን ኃይለማርያምን የተነፋ ፊኛ አስይዞ ወደ አየር እንዲንሳፈፍ ማድረግ የሚቻል ጉዳይ ነው፡፡ ያ የሙከራ ፊኛ እንደ ዋና ፊኛ ሆኖ ሊያገለግል ይችላል የሚል እምነት አለኝ፡፡

በአሁኑ ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አለቆች ቆፍረውት በነበረው ስለኢትዮጵያ የጎሳ መቃብር በግድግዳው ላይ የተጻፈውን ማንበብ ጀምረዋል፣ እናም እራሳቸውን ለማዳን ሲሉ ስለብሄራዊ አንድነት፣ የጋራ ማንነት፣ ስለአርበኝነት፣ ወዘተ በድፍረት መናገር ጀምረዋል፡፡

የኃይለማርያምን ስሜታዊ የድንፋታ ንግግር ከሚገባው በላይ አንብቤዋለሁ ወይም ትንታኔ ሰጥቸበታለሁን? የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች ሲያልቅባቸው ሌላ ማታለያ ይዘው ይቀርባሉን? በኃይለማርያም የማጭበርበር የጥፋተኝነት ኃላፊነትን በሌሎች ላይ ለመጫን በሚደረገው እርባናቢስ ገለጻ ላይ ህዝቡ አወንታዊ ምላሽ ካለው ምናልባትም ከእርሱ ጋር መጓዝ ይችላሉን?
በግድግዳው ላይ የተጻፈው ጽሑፍ፣

የሕዝብ የውልደት ሱናሜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብን አጥለቅልቆታል፡፡
በአሁኑ ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ሲያራምደው የቆየው የጎሳ ፌዴራሊዝም/ክልላዊነት እሳት ነበልባል እንደገና ወደ እርሱ ዞሮ ሊለበልበው እንደሚችል እና ዶግ አመድ እንደሚያደርገው በዚህም ሳቢያ ሊከተል የሚችለውን አሉታዊ እንደምታ በግልጽ ተመልክቶታል፡፡

በአሁኑ ጊዜ በሀገሪቱ ውስጥ በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የማታለያ ሸፍጥ ተይዘው ያሉ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ወጣቶች አሉ፡፡

ወጣቶቹ በጫካኝ የወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ መገዛትን አይፈልጉም፡፡ የእራሳቸውን መንግስት መመስረት ይፈልጋሉ፡፡ እነዚህ ወጣቶች ነጻነት፣ ዴሞክራሲ እና የሰብአዊ መብት ጥበቃ እንዲኖር ይፈልጋሉ፡፡
ጊዚያቸውን ይጠብቃሉ፡፡ በየዕለቱ ስሞችን ይጽፋሉ፡፡ የእራሳቸውን ጓደኞች እና ጠላቶች ለይተው አሳምረው ያውቃሉ፡፡
ከ25 ዓመታት በላይ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በኢትዮጵያ መከራ እና ስቃይን ያሰራጨ ጨቋኙ እና ሰይጣኑ በማለት የአማራን ህዝብ ጥላሸት ሲቀባ ቆይቷል፡፡ ያ ዓይነት ገለጻ ለጊዜው ሰርቷል፣ ሆኖም ግን በዘላቂነት ሊሰራ አልቻለም፡፡ አሁን የከሸፈ ጥይት ሆኗል፡፡

እንግዲህ የእርሱ አባባል እውነት ቢሆን እንኳ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ “አማራ ጨቅዋኝ መንግስት” አያለ አንደሚተርከው በአሁኑ ጊዜ ራሱ “አዲሱ አማራ” ሆኗል፡፡ እነዚህ ግፈኛ ሸፍጠኞች በሁሉም ህዝብ በከፋ መልኩ ተጠልተዋል፡፡ (ይህንን እውነታ ሸፋፍኘ ባልፈው ደስ ባለኝ ግን አልችልም ፡፡)

ይህ ሊካድ የማይችል ሀቅ ነው! ይህንን ነገር ያልኩት እኔ አይደለሁም ምክንያቱም እኔ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከሚሰራው እኩይ ምግባር በተጻራሪው የቆምኩ ሰው በመሆኔ ብቻ አይደለም።
የእኛ ታላላቆች እንዲህ ይላሉ፣ “የዛሬ ፍሬዎች የነገ አበባዎች“

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከ25 ዓመታት በፊት የዘራው ዘር በአሁኑ ጊዜ ጥላቻን ላዲስ ትውልድ ለማጨድ በስሎ በመጠባበቅ ላይ ይገኛል፡፡
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብን፣ ወይም ደግሞ አመራሮችን፣ ወይም አባላቱን የግል ችግር የለኝም፡፡ እንደግለሰቦች ስለእነርሱ ምንም ዓይነት ጉዳይ የለኝም፡፡
እኔ ጉዳዬ ያለው የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች በኢትዮጵያ ላይ የጎሰኝነት ጥላቻን እና የኃይማኖት ጽንፈኝነትን በማራመድ ሀገሪቱን ለማጥፋት እና ህዝቡ ተሳስሮበት የሚገኘውን ገመድ ለመበጣጣስ ከሚያደርጓቸው ሰይጣናዊ ድርጊቶች ነው ጋር ነው ጉዳዬ ያለው፡፡
ሆኖም ግን ከጎሰኝነት እና ከኃይማኖት ጽንፈኝነት ነጻ የሆነች አዲሲቱ ኢትዮጵያ ላይ ውይይት እና ክርክር እንዲደረግ ለማመቻቸት ታማኞች እና ቅን ልቦና ያላቸው ቢሆኑ ኖሮ እኔ ለእነርሱ ነበርኩ፡፡

ዶ/ር ማርቲን ሉተር ኪንግ እንዲህ በማለት አስተምረውናል፣ “ጨለማን ጨለማ አያስወግደውም፡፡ ይህንን ማድረግ የሚችለው ብርሀን ብቻ ነው፡፡ ጥላቻን ጥላቻ አያስወግደውም፡፡ ይህንን ማድረግ የሚችለው ፍቅር ብቻ ነው፡፡“

ምንም ዓይነት የፖለቲካ ስልጣን እንደማይፈልግ እና እንደሰብአዊ መብት ተሟጋችነቴ ጥላቻን በፍቅር ከማሸነፍ ጦርነት ጋር ከማንኛውም ሰው ጋር ለመወያየት እና አስተያየቴን ለማካፈል ፈቃደኛ ነኝ፡፡

ዶ/ር ኪንግ እንደዚያ ዓይነቱን ፍቅር በተቃራኒ ጾታ ላይ ሳይሆን ሰው በሰውነቱ ብቻ እራስን በተወ አኳኋን ሰውን እንደ ወንድም እና እንደ እህት ማፍቀር፣ በአጠቃላይም ማህበረሰቡን ማፍቀር ማለት ነው፡፡ ይህም ማለት አምላክ ሰውን እንደሚወድ ሁሉ ሰውም አምላኩን እንደሚወድ ዓይነት ማለት ይሆናል፡፡
ጥላቻን እጠላለሁ ምክንያቱም፡

ጥላቻ በናዚ ጀርመን አገዛዝ ጊዜ ለ6 ሚሊዮን ህዝቦች እና ቁጥራቸው ላልተነገረ የክርስትና እምነት ተከታዮች እና ለሌሎች ህዝቦች ሞት ምክንያት ሆኗል፡፡
ጥላቻ ህንድ እ.ኤአ. በ1947 ነጻነቷን ከተጎናጸፈች በኋላ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ህዝቦች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ እ.ኤ.አ በ1971 በባንግላዴሽ (ምስራቅ ፓኪስታን) በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ህዝቦች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ በቢያፍራ (በምስራቅ ናይጀሪያ) ከሚሊዮን በላይ ህዝቦች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ እ.ኤ.አ በ1972 በቡሩንዲ በ10 ሺዎች የሚቆጠሩ ህዝቦች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ እ.ኤ.አ ከ1985 – 79 ድረስ ባሉት ዓመታት ውስጥ ባካምቦዲያ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ህዝቦች እንዲገደሉ አድርጓል፡፡
ጥላቻ እ.ኤ.አ በ1994 በሩዋንዳ በሚሊዮን ለሚቆጠሩ ንጹሀን ዜጎች ህይወት ህልፈት ምክንያት ሆኗል፡፡
ጥላቻ እ.ኤ.አ ከ1985 – 2015 ባሉት ዓመታት ውስጥ በደቡብ ሱዳን በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ህዝቦች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ በኢትዮጵያ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ንጹሀን ዜጎች እንዲያልቁ አድርጓል፡፡
ጥላቻ ኢትዮጵያውያን ወንድሞቼን እና እህቶቼን ወይም ደግሞ ማንኛውንም የሰው ልጅ ፍጡር የሆነን ሁሉ ሲገድልብኝ ማየት አልፈልግም፡፡

ኢትዮጵያውያን/ት ከታሪክ እንዲህ የሚል ትምህርት መማር አለባቸው፡ “ጥላቻ እነርሱን ከመግደሉ በፊት እነርሱ ጥላቻን ከልቦቻቸው እና ከአዕምሯቸው ውስጥ መንጥቀው በማውጣት መግደል አለባቸው!”

ኔልሰን ማንዴል እዲህ ብለው ነበር፣ “ትምህርት ዓለምን ለመለወጥ ልንጠቀምበት የሚገባ ጠቃሚ መሳሪያ ነው፡፡“
በሌላ በኩልም እንዲህ የሚል አባባል አለ፣ “ድንቁርና አምባገነኖች በእጃቸው ይዘው የሚጠቀሙበት ጠቃሚ መሳሪያ ነው፡፡“
ዋነኛው እና ተመራጩ መንገድ እሳትን በእሳት ሳይሆን በውኃ ማጥፋት ነው፡፡

ዋነኛው እና ተመራጩ መንገድ ጥላቻን በጥላቻ ሳይሆን በፍቅር እና በእውቀት ብርሀን መዋጋት ነው፡፡
ዋናው እና ተማራጩ መንገድ ድንቁርናን በእውቀት እና በትምህርት መዋጋት ነው፡፡

ኢትዮጵያ የሩዋንዳን፣ የካምቦዲያን፣ የደቡብ ሱዳንን፣ ወይም ደግሞ እንደ ኢትዮጵያ ያለ ዕደል ያላቸው ሌሎች ሀገሮችን ዓይነት ዕድል እንዲገጥማት አልሻም፡፡

የኃይለማርያም የጩኸት እወጃ ከዚያም በላይ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ፍላጎት እና ሀሳብ ቢሆንም ጥላቻን ማቆም እና ቁስሉን የማዳን እና የእርቀ ሰላም ሂደቱን መጀመር ከሁሉም በላይ የተሻለው እና ተመራጩ መንገድ ነው፡፡ ከዚያም እኔ ሙሉ በሙሉ ከዚህ ሀሳብ ጋር ነኝ፡፡

በርካታ ሰዎች የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች በምንም ዓይነት መልኩ ጥፋታቸውን የማያምኑ እና እራሳቸውን ከሕግ በላይ ያደረጉ፣ ምንም ዓይነት ተስፋ የማይጣልባቸው እና ተስፋ የቆረጡ ስብስቦች ናቸው የሚሉ ሰዎች እንደሚኖሩ አውቃለሁ፡፡

ጠቃቀጠቋማው ጅብ ዥንጉርጉር ቆዳውን ለመለወጥ ቢፈልግም እንኳ መለወጥ አይችልም የሚል አስተሳሰብ ያላቸው ሰዎች አሉ፡፡
ከድንቁርና እና ከጥላቻ ጉድጓድ ውስጥ ተመንጥቀን በመውጣት ከፍተኛ የሆኑ አወንታዊ ነገሮችን ማከናወን እንችላለን ብዬ አስባለሁ፡፡

ሆኖም ግን መማር እና አዕምሯችንን መጥፎ ነገሮችን ከመፈልፈል እንዲያቆም ማድረግ አለብን፡፡
መሞከር ከቻልን ብቻ ልንማራቸው እና ከመተግበር ልናቆማቸው የሚገቡ ነገሮች፣
ልንማራቸው የሚገቡ በርካታ ነገሮች አሉ፣ እንደዚሁም ሁሉ መሞከር ከቻልን ብቻ ከመተግበር ልናቆማቸው የሚገቡ በርካታ ነገሮች አሉ፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች ከዶ/ር ሴውስ (አዎ የ“ድመት በባርኔጣ ውስጥ“ ደራሲ) መጽሐፍ ውስጥ እንዲህ የሚል ቁምነገርን መማር ይችላሉ፣ “ወደ ግራም አስብ፣ ወደ ቀኝም አስብ፡፡ እንደዚሁም ወደ ታች አስብ፣ ወደ ላይም አስብ፡፡ ኦ፣ ማሰቡን መሞከር ከቻልክ ብቻ ነው አዲስ የአሰራር ዘዴ ወይም ሀሳብ ልታገኝ የምትቸለው!“
የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እራሱን ከአደጋ ለመጠበቅ እና የሙጥኝ ብሎ በያዘው ስልጣኑ ላይ ለዘላለም ለመቀጠል የሚያስባቸው ሀሳቦች አሉ፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጥላቻን ሲያራምድበት የቆየበትን መንገድ እንደገና የማየት እና ከዚህ መጥፎ ድርጊት ታቅቦ እንደገና ፍቅርን ወደ መስበኩ ሁኔታ የሚያስባቸው ሀሳቦች አሉ፡፡
ሆኖም ግን እንደ ኢትዮጵያዊነት ዋና ቁልፍ ችግር ግራ ማሰብ እና ቀኝ ማሰብ መቻል ነው፣ ወደታች ማሰብ እና ወደላይ ማሰብ መቻል ነው፡፡ ኦ፣ ማሰቡን መሞከር ከቻልን ብቻ ነው አዲስ የአሰራር ዘዴ ወይም ሀሳብ ልናገኘው የምንችለው!
ለማሰብ ደፋር ሁን!
ለማወቅ ደፋር ሁን!
ለመማር ደፋር ሁን!
ኢትዮጵያ በክብር ለዘላለም ትኑር!
ነሐሴ 26 ቀን 2007 ዓ.ም

ከኤርሚያስ ለገሰ

በዛሬው እለት የአዲሳአባ ኢሕአዴግ ወደ 221 የሚጠጉ አመራሮችንና 4100 በላይ ሠራተኞችን ተጠያቂ ሊያደርግ እንደሆነ ተሰምቷል ። እነዚህ ሰዎች በህግ እንደሚጠየቁም ተነግሮአል።

የሕውሐት ሰዎች እንደለመዱት አዲሳአባ እንደ ኡደት የሚሽከረከረው የብልሽት አረንቋ ውስጥ የተዘፈቀችው በእነዚህ ሰዎች ምክንያት እንደሆነ ሊነግሩን ተዘጋጅተዋል። ህውሀት አይኑን ጨፍኖ፣ ልቡን አደንድኖ አገዛዙን በአዲሳአባ ላይ ጭኖ ሲያበቃ ተጠያቂነትን በንጱሀን አሊያም በጥቂት ፍርፋሪ ለቃሚዎች ላይ ለማላከክ መፈለጉ ” ለማያውቅሽ ታጠኝ!” የሚለውን ብሂል ያስታውሰናል። ህውሀት ከተማይቱን በሕገመንግሥት ፣ በአዋጅ፣ በመመሪያ እና ደንቦች ጠፍንጐ በማሰር መላወሻ ማሳጣቱ እየታወቀ የማንኪያ ማእበል መፍጠር የማይችሉ የከተማይቱን ነዋሪዎች ሜዳ ላይ ለመበተን መዘጋጀቱ የጥላቻውን ጫፍ የሚያመላክት ነው።

አዲሳአባ ብሶት የሚሰማባት ከተማ ናት። ይሄ እውነት ነው!! …በአዲሳአባ ምሬቱና ብሶቱ በፈጠረው ተቃውሞ ቢያንስ ከ250 በላይ ዜጐቿ በጥይት ተደብድበው የሚገደሉባት ከተማ ናት( በ1993 ከ42 በላይ፣ በ1997 ከ200 በላይ ንፁሐን መገደላቸውን ልብ ይሏል!)

ይህ ሁሉ መከራ በአዲሳአባ ህዝብ ላይ እየዘነበ ያለው ህውሀት ከመጀመሪያው ጀምሮ አዲሳአባን ስለሚጠላት መሆኑ ሳይታለም የተፈታ ሐቅ ነው። ይህ በመረጃ ላይ የተደገፈ ነው። የትላንቶቹ በረኸኞች የዛሬዎቹ ፈላጭ ቆራጮች አዲሳአባን ለማጥፋት አሊያም የእነሱ አገዛዝ ማእከል እንድትሆን የነበራቸውን ህልም እየፈፀሙ ነው።
ያጋጣሚ ነገር ሆኖ የዛሬ 14 አመት በፊት በህውሀት አዘጋጅነት የኢትየጵያ ጥናት አለም አቀፍ ጉባኤ ላይ የመሳተፍ እድል አጋጥሞኝ ነበር። በጉባኤው ጥናታዊ ፅሁፍ ካቀረቡት ግለሰቦች አንዱ የአቶ ስብሐት የቅርብ ሰው የሆኑት ዶክተር ተከስተ ነጋሽ ነበሩ። ዶክተሩ ለጥናቱ መነሻ ካደረጉበት ዘዴዎች አንዱ የሕውሐት ባለስልጣንን ቃለ መጠይቅ ማድረግ ነበር። እናም እኝህ ግለሰብ አውቀውም ይሁን ሳያውቁ የህውሀትን የጫካ ሚስጥር በኮንፍረንሱ (አቦይ ስብሐት በተገኘበት) ዘርግፈውታል። የስርአቱ ደጋፊ የሆነው ሪፓርተር በህዳር 1993 ባወጣው መፅሔት የዶክተሩን ሪፖርተር እንደወረደ አቅርቦታል። ለአብነት ያህል በገጵ 13 ያለው በከፊል እንዲህ ይነበባል፣

“… የፌደራሉ አካል የሆነችው ትግራይ መፈታት ያለባቸው በርካታ ታሪካዊ ጥያቄዎች አሉባት። ለምሣሌ ጣሊያን ኤርትራን ከመያዙ በፊት ትግራይ ከአገሪቱ ታላላቅ ክፍሎች አንዷና ከፍተኛ ሚና ያላት ነበረች። በጣልያን ቅኝ ግዛት የተነሳ ዋና ከተማዋ ወደ አዲስ አበባ በመዘዋወሩም ምክንያት ትግራይ እየተገለለችና ሚናዋ እየቀነሰ ሄደ። ከ1890 እስከ 1991(እኤአ) ትግራይ ተገልለዋል የቆየችበት ምእተ አመት ነው። ሕውሀት ይህን በመረዳት ትግራይን ወደቀድሞው ቦታዋ ለመመለስ ፣ የአጠቃላይ እንቅስቃሴው እንብርት ለማድረግ ታግሏል” በማለት ነበር በጵሁፋቸው ያሰፈሩት።

ህውሀት አዲሳአባን የጨከነባት መሰረታዊ ምክንያት ከላይ የተጠቀሰው ነው። ዛሬ አዲስአባ ለሕውሐት የመበዝበዣ ማእከላዊ እንብርት ሆናለች።ህህውሀት አዲሳአባን የመሰለች ውስብስብ ከተማን ለመምራት እውቀትም ሆነ ግንዛቤ የሌላቸው ምስለኔዎች በመመደብ ህዝቡን የመበቀል ስራ አጠናክሮ ቀጥሎበታል። እንደ ዱብ እዳ ከየቦታው እየተለቃቀሙ የሚመጡት ካድሬዎች በነዋሪው ህዝብ ላይ በመፈናጠጥ አድራጊ ፈጣሪ ሆነዋል። ካድሬዎቹ የገቡበት ዘረኝነትና ንቅዘት ስሩን እስከ ታች ተክሎ ህዝቡን ደም እምባ እያስለቀሰ ነው።

ይሁን እንጂ ጉዳዩ ” የጢስ ዶሮ ” የሚባለው ሆነና ዘመቻው ወደ መንግስት ሰራተኛው ሆነ። ቢሮክራሲው የሚፈጥረው ችግር የስርአቱ አደጋ ሆኖ ብቅ አለ።እርግጥ አሁን ባለው የሕውሐት አገዛዝ ቢሮክራሲው እንደማይለወጥ እምነቴ መሆኑን በተደጋጋሚ ገልጫለሁ። ስራ ማጓተት ፣ ባለጉዳይ ማንገላታት፣ የተቀነባበረ ሳቦታጅ መፈፀም፣ የባለሥልጣናትን ገመና ማጋለጥ፣ ሚስጥራዊ መረጃዎች አፈትልከው እንዲወጡ ማድረግ በነጳነት ትግል ውስጥ ካለ የቢሮክራሲ አባል የሚጠበቅ ነው። ይህን ማድረግ እስከቻለ ድረስ ብቻ ነው የነፃነት ትግሉ አካል መሆን የሚችለው።

እዚህ ጋር ለአዲሳአባ ህዝብ አንድ መልእክት ማስተላለፍ እፈልጋለሁ። ህውሀት “በመልካም አስተዳደር ዙሪያ የሞት ሽረት ትግል እያደረግን ነው” በማለት ሊነግራችሁ መፈለጉ የማይቀር ሐቅ ነው። በየወረዳው እና ሌሎች አዳራሾች እየሰበሰበ እንድታሞግሱት መጠየቁ አይቀርም። ከዚህም በተጨማሪ በሬዲዮ እና ቴሌቪዥን እየቀረባችሁ እንድታንቆለጳጵሱት ያደርጋል።

በዚህ ጉዳይ ላይ በፍራቻ ተወጥሮ ተባባሪ መሆን በታሪክ ተጠያቂ ያደርጋል። የህሊና እረፍትም አይሰጥም። ህውሀት በወሰደው በዚህ እርምጃ ብቻ ከ20ሺህ በላይ የአዲስአባ ነዋሪ ጉረሮ ይዘጋል። በአስርሺህ የሚጠጉ ህጳናት እና ታዳጊዎች ከትምህርት ገበታ ይፈናቀላሉ። ሆድ ባዶ ሆኖ ወደ ትምህርት ቤት የሚኬድበት አንዳችም ሰዋዊ ምክንያት ስለሌለ።

በመሆኑም የአዲሳአባ ነዋሪ ህውሀት ካባረራቸው ወንድም እና እህቶቹ ጐን መሰለፍ አለበት። ቢሮክራሲው ስራ የሚበድለው ስርአቱን አንገታግቶ ለመጣል በትግል ላይ ስለሆነ በመረዳት መደገፍ መቻል አለበት። ወደ እምነት ተቋማት ከወትሮው ባልተለመደ ሁኔታ በመሄድ ፀሎት ማድረስ ያስፈልጋል( የአንዳንዶቹ ግምገማ አክራሪነት የሚል ታፔላ እንደተለጠፈ ሰምቻለሁ!)። በመጨረሻም ከስራ ለተባረሩ ቤተሰቦች የማቴሪያልና ቁሳቁስ ድጋፍ ማድረግ ያስፈልጋል። መጪው ጊዜ አዲስ አመት እና ወደ ትምህርት ቤት መመለሻ እንደመሆኑ መጠን የህብረተሰቡ ርብርብ ከመቼውም ጊዜ በላይ ተፈላጊ ነው።

አንቺ! የእትብቴ መቀበሪያ አዲሳአባ ሆይ! ኢትየጵያ ነፃ ስትወጣ አንቺም ትወጫለሽ!! የነዋሪዎችሽም ትሆኛለሽ!!

የማለዳ ወግ … ለጥቅም አንጅ ለሰብዕና ያልቆመው ፖለቲካ ድምር ውጤት !
=================================
* በባህር ዳርቻ ደፋ ብሎ የተገኘው ሶርያዊ ብላቴና
* “KiyiyaVuranInsanlik”

በቱርክኛ “KiyiyaVuranInsanlik” በተጻፈ አጭር ቃላት የዚህ ልብን ሰባሪ ሶርያዊ ህጻን የተናኘው ከትናንት መለዳ ጀምሮ ነበር ፣ ከስዕሉ ጋር በቱርክኛ የተያያዘውን ይህን ጽሁፍ ወደ እንግሊዝኛ ቀይሬ ተዛማጅ ትርጉም ሰጠሁት ፣ ” ሰብዕና በባህር ዳርቻ ሲረክስ ፣ ሲታጠብ “ በሚል ፣ ይህ አጭር ቃላት በቱርክኛ የተሰታጨው ወደ አረንግሊዝኛ የተቀየረውኛ ከእንግሊዝኛ ወደ አማርኛ ለመተርጎም የሞከርኩት ሁሉም ተደምሮ የተሰራጨውም ሶርያዊ ብላና የሰብዕናን ዳራ አልገልጽልህ አለኝ ! መግለጫ ቃላት የማጣቴ የውስጥ የተጎዳ ስሜቴን ስላላረካው መሆኑን ግን የገባኝ ቆይቶ ነበር …
የዚህ ህጻንና ደፋ ብሎ መቅረትን ሳስበው ብዙ ክፉ ደግ በውስጤ ተመላለሰ ፣ በሜዲትራንያን በተሰረጎደው መርከብና አለያም ጀልባ የተጫኑት የተፈናቃይ አረቦችና አፍሪካውያን በጨቋኝ መሪዎቻቸውና በአለም አቀፉ ፖለቲካ የተከላ ሰብዕና ዘልቆ ሰውነቴን አስቆጣው !… ለጥቅም አንጅ ለሰብዕና ያልቆመው ፖለቲካ ድምር ውጤት ብየ መጻፊን አቆምኩት …

በቱርክ የባህር ዳርቻ በግንባሩ ደፋ ብሎ የቀረው ወላጆችስ የት ገቡ ? ይህ አንድ ፍሬ ልጅ ከእጃቸው አንዴት አመለጣቸው ? ነው ወይስ ሁሉም ሲሰጥሙ ተለያዩ ? ቴሌታቢስ ፣ ባርኒስ እያለች አላስነብብ አላስጸደፍ ያለችኝን ማህሌት ልጀን እያየሁ በጥልቅ የሀዘን ስሜት አሰላሰልኩት … ብዙ አሰቃቂ ምስሎችን አይቻለሁ ፣ ይህኛው ደግሞ አንጀት ይበላል ! በስዕሉ ላይ የተጻፈው ሁሉም በዘመናችን የደረስንበትን አሳፋሪ የሰብዕና መርከስ ቅሌት በትክክል አልገልጽልህ አለኝ ። ደግሜ ደጋግሜ አንብቤው አልገባህ አለኝ ! ብላቴናውን ከወደቀበት ያነሳውን ፖሊስ የተከፋ ፣ ተስፋ የቆረጠ አሳዛኝ ስሜትን ነበር ፣ የበሁለት እጆቹ የብላቴናውን ሬሳ አቅፎ ሲወስደው የሚያሳየው ን ተንቀሳቃሸረ የቪዲዮ ምስል እያየሁ ክችም ብያለሁ ፣ የፖሊሱ መከፋት ከወደቀው ህጻን ምስል እኩል አመመኝ …ቱርክኛው “KiyiyaVuranInsanlik” ይላል ” ሰብዕና ረክሶ ክቡሩ የሰው ልጅ ረክሶ በባህር ውሃ ታጥቦ ሲጣል ” ብየ ራሴው አሻሽየ ልተረጉም ብሞክርም አሁንም ስዕሉን የሚገልጽልኝ ቃላት አጥቻለሁ … ይህ ሁሉ መከራ ለጥቅም አንጅ ለሰብዕና ያልቆመው ፖለቲካ ድምር ውጤት ነው! ስል ተነፈስኩት …

23 ስደተኞች በሁለት ትናንሽ ጀልባዎች ከአንካሪላር Akyarlar ጠረፍ ተጭነው ወደ ቡርዱም Bodrum የቱርክ ባህረ ሰላጤ ሲያመሩ አደጋ አጋጠማቸው …ከተጫኑት 23 ሶርያውያን ስደተኞች መካከል አምስት ህጻናትና አንዲት አዋቂ ሴት ሞተው መገኘታቸው ተረጋግጧል ፣ ሰባት ያህል ተርፈዋል ። ሁለት ያህልም ተጨማሪም ተገኝተዋል ። የቱርክ ባህር ኃይል አባላት ብዙዎች ያሉበት ፣ የገቡበት አለመታወቁንና የመገኘት ተስፋ እንደሌላቸው ተናግረዋል !

በህይዎት የሌለ አንድ ቀይ ቲ ሸርትና ሰማያዊ ሱሪ የለበሰ ህጻን በቱርክ ታዋቂ ከሆኑት የቱሪስት መዳረሻ ቡርዱም Bodrum የባህር ዳርቻ ፊቱ ባህር ማዕበል ዘወትር በሚያጥበው አሽዋ ፊቱን ደፍቶ እስከ ወዲያኛው አንቀላፍቷል ! ይህ ማሙየ ሀገራቸው በጦርነት ታምሳ ወደ ቱርክ ከተሰደዱትና ቀን ከከፋባቸው ፣ ብቻውን ውሃ በልቶት የቀረ ያንዱና ያንዷ ልጅ ነው … በያዝነው ዓመት ብቻ የቀይ ባህሩ ሳይጨመር በሜዲትራንያን ባህር ብቻ 2,500 ያህል ስደተኞችም ህይዎት ተቀጥፏል … ጭቆናና ግፍ ቀጥሎ አለም ዝምታን መርጧልና ሰብዕና ረክሷል ፣ ባህሩ ደግሞ አፉን ከፈወቶ ይጠብቀናል … በአፍሪካና የአረብ አንባገነን መሪዎች ያልረጋ ፖለቲካ እየታመሱ ያሉ ዜጎችን አልጠገበም … በልቶ ፣ አጥፍቶ እንደማሙየ ከባህር ሆዱ አውጥቶ ለአውሬ ምግብነት ይጥለናል: (አነሆ ዘመን ስለመክፋቱ አለም ምስሉን እየተቀባበለ ክንፈሩን ይመጣል ፣ ለጥቅም አንጅ ለሰብዕና ያልቆመው ፖለቲካ ድምር ውጤት ስደት ለመሆኑ ገዥዎቻችን ጨምሮ የአለም ኃያላን መንግስታት በሚያውቁት እውነት ሰብዕና ረክሷል !
አቤቱ የዚህን ብላቴና የተገፊዎችን ነፍስ ማር !
ነቢዩ ሲራክ
ነሀሴ 28 ቀን 2007 ዓም

ዘመቻ አባ መላኩ በአትላንታ ሰዓሊተ ምህረት ቅድስት ማርያም ቤተ ክርስቲያን አጥር ሰባሪው፣ ሕገ ወጥና ሁከት ጋባዡ ማን ይሆን? “ጩሀቴን ቀሙኝ!” ነበር ያለው አቀንቃኙ? የአትላንታ ሰዓሊተ ምህረት ቤተ ክርስቲያን ምእመናን ጩሀቱን በመጋቢ ብሉይ አባ ኃ/ሚካኤል ተቀምቶ ስለ አጥር ሰባሪነት፣ሁከተኝትና ስርዓተ አልበኝነት መንፈሳዊ ትምህርት ሳይሆን የፖሎቲካ ካድሬ ዲስኩር ትምህርት መሰል ባለፈው እሁድ  08/30/15  በቤተመቅደስ ውስጥ ቀርቦለታል።

አጥሯን ለምን ታፈርሳለህ?

መጋቤ ብሉይ አባ ኃ/ሚካኤል ከላይ በተጠቀሰው ርእሰ ትምህርት መሰል የጥላቻ ቅስቀሳ በእግዚአብሔር ቤተመቅደስ ላይ ነበር ያቀረቡት። በዚህ ርእሳቸው ላይ የእስላም፣ካቶሊክ፣ፕሮቴስታንትና ተሃድሶ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን ላይ እያደረሱ ነው ያሉትን አደጋ ለማቀረብ ሙከራ አድርገዋል። በተጨማሪም የመረጃ ምንጫቸውን ሳይገልጹ የአሜሪካ ኮንግረስ የኦርቶዶክስ ቤ/ክ ለግሎባላይዜሽን እንቅፋት ስለምትሆን የምትጠፋበት መንገድ እያጠና እንደሆነም ነግረውኗል።አሁንም

[ሙሉውን ለማንበብ እዚህ ይጫኑ]

የእብዶች ስብስብ የምለው ወድጀ አይደለም:: አገርን ያህል ነገር እመራለሁ: ኢትዮጵያውያንን ያህል ታሪካዊና ኩሩ ሕዝብ አስተዳድራለሁ ብሎ ከተቀመጠ ቡድን ውስጥ ለቁምነገር የሚፈለግ: ለጠበቃነትና ለዋስነት ሊጠራ የሚችል አንድ እንኳ ለህሊናውና ለፈጣሪው ተገዥ የሆነ ፈሪሀ እግዚአብሐር የፈጠረበት ሰው ሲጠፋ ታዲያ ምን ልበል!

እንደኢትዮጵያ አቆጣጠር በ1990 ዓ.ም ክረምት ካንድ ሰው ጋር ሆስፒታል ውስጥ ተገናኘን:: ሁለታችንም የምናስታምማቸው ሆስፒታል ውስጥ የተኙ ሰወች ነበሩን:: አንዳችን ያንዳችንን ጭንቀት የመረዳታችን ምክንያት ይመስለኛል ተግባብተን ለመጨዋወት ያበቃን::

ታማሚው ምንህ ነው? ህመሙ ምንድን ነው? ከሚለው ተነስተን ወደህይወትና ፖለቲካ ዝባዝንኬ ገባን:: ሲያዩት ቀናና ግልጽ ይመስላል:: ታሪኩን ቃል በቃል ባላስታውሰውም ጭብጡን በነገረኝ ልክ ላካፍላችሁ:: እንዲህ አለኝ

“የገጠር ልጅ ነኝ:: ትምህርት ቤት ገብቸ 12ኛ ክፍልን አጠናቅቄአለሁ:: ቤተሰቦቸ የኑሮው ሸክም የከበዳቸው ስለሆኑ ከትምህርት መልስ አንዳንዴም ከትምህርት ቤት እየቀረሁ በስራ አግዛቸው በተጨማሪም ያገኘሁትን የጉልበት ስራ  እየሰራሁ በማገኛት ጥቂት ገቢ ቢያንስ የት/ቤት ጣጣየን እሸፍን ነበር:: ስራ ለማግኘት ስል ይሁን ወይም ተፈጥሮየ ሆኖ እንጃ ብቻ ባህሪየ ጥሩ የሚባልና የሰው መውደድ ያደለኝ ነበርሁ:: ት/ቤት የምሄደው በአካባቢየ ያሉትን ወጣቶች ለመምሰል እንጅ የትምህርት ጥቅሙ ገብቶኝ አልነበረም:: ያም ሆኖ አንድም ጊዜ ሳልደግም 12ኛን ክፍል አጠናቀኩ::

ከ12ኛ ክፍል በላይ ሊያስቀጥል የሚችል ነጥብም ሆነ የኢኮኖሚ አቅም ስላልነበረኝ ስራ ፍለጋ ስባዝን ፖሊስ እንቀጥራለን የሚል ማስታወቂያ አየሁና ሄጀ ተመዘገብኩ:: የቅጥሩን ፎርማሊቲ አሟልተው ለፖሊስነት ከተመለመሉት ውስጥ አንዱ በመሆኔ የሰፈሬን አድባርም አምላኬንም አመሰገንሁ:: ስልጠናውን ከጨረስሁ በኋላ ከዚያው ከወረዳየ እንድሰራ ስለተመደብሁ ደስታየ ወሰን አልነበረውም:: በፍትህና በሰላም እጦት የሚሰቃየውን ወገኔን ልረዳ የምችልበት እድል ሳገኝ እንዴት አልደሰት!

ደስታየ ግን ብዙም አልቆየ:: ከበላይ የሚሰጠኝን ትእዛዝ ብቻ መፈጸም እንዳለብኝ ይነገረኝ ጀመር:: ለማነሳቸው ጥያቄወች የሚሰጡኝ መልሶች ስራየንና እራሴን እንድጠላ አደረገኝ:: ‘ለምን? እንዴት? የሚሉ ጥያቄወች ማንሳት ፖሊሳዊ ባህል አይደለም: አድርግ የተባልኸውን ብቻ ፈጽመህ መገኘት ነው የሚገባህ’ እየተባልሁ በግምገማ ተወጠርሁ:: ቤተሰቤ: ዘመዶቸ: ጎረቤቶቸና መላው የወረዳችን ህዝብ ከአይን ያውጣህ እንዳላሉኝ የፖሊስ ስራ ከጀመርሁ በኋላ ግን ያም ያም አይንህ ይጥፋ ይለኝ ያዘ::

የፖሊስነት ስራየን ‘ሀ’ ብየ መስራት በጀመርሁበት ጊዜ ህገወጥ መሳሪያ የያዙትን ሰወች ትጥቅ አስፈቱ የሚል መመሪያ መጣ:: ይህን ተከትሎ ህገወጥ የጦር መሳሪያ ማስፈታት በሚል ሰበብ መሳሪያ ደብቋል ተብሎ የተጠረጠረን ሰው አስሬ እየገረፍሁ እንዳዋጣው ጫናው በረታብኝ:: አንድም እንጀራየን ብየ ሌላም የፖለቲካውን ተንኮል ባለመረዳት ተታልየ ህገወጥ መሳሪያ የታጠቁ ህገወጦች ናቸው ተብለው የተጠረጠሩትን ሰወች የደበቁትን መሳሪያ እንዲያመጡ ከሌሎች የስራ ባልደረቦቸ ጋር ተባብሬ አይሰሩ ስራ ሰራሁ::

ወገን ያለው ታሳሪ ያልደበቀውን መሳሪያ እሽ አስገባለሁ እያለ ወገኖቹ ዳር አገር ድረስ አፈላልገው መሳሪያ ገዝተው እያስረከቡ እንዲለቀቅ ሲያደረጉ ወገን ያጣና ያልቻለው ግን የሲኦልን ፍዳ በምድር ተቀበለ:: ማንም የብአዴን አባልና ደጋፊ ነኝ የሚል ሁሉ ህገወጥ መሳሪያ የያዘን እንዲጠቁም የተሰጠውን  መመሪያ ተመርኩዞ አንዳንዱ ህሊና ቢስ በትንሽ በትልቁ የተጣላውን ሰው ሳይቀር በሀሰት መሳሪያ ደብቋል በማለት እየጠቆመ ታሪክ ይቅር የማይለው በደል ተፈጸመ::

ፖሊስ ጣቢያወች የንጹሀን እንባና ደም የሚፈስባቸው የመከራ ካምፖች ሆኑ:: ወገን: ሀገር: እየተቀባበለ” እሪው” ብሎ ጮኸ:: የጩኸቱ መበርከት ስማችንን ያጎድፋል ብለው የሰጉ የብአዴን ባለስልጣኖች  አለ የተባለውን ችግር የሚያጠና ሰው ልከናል በማለት ሌላ ዙር የተንኮል ቀልድ ቀለዱ:: ከዞንና ከክልል የመጡት ሹመኞች የተሰጣቸው ተልእኮ እኛን የገና በግ ማድረግ ነበር::

በአንድ የሰንበት ቀን በየቀበሌው ያለው ህዝብ በየቤተክርስቲያኑ እንዲገኝና ተፈጠረ በተባለው ችግር ዙሪያ ውይይት ተደርጎ የማያዳግም መፍትሄ እንዲሰጥ ቅስቀሳ ተደረገ:: በእለቱ የወረዳው ፖሊስ አባላትም አብረን እንድንገኝ ትእዛዝ ደርሶን ስለነበር ሁላችንም ቀድመን ከስፍራው ተገኘን:: እኔ በተገኘሁበት የስብሰባ ቦታ የተገኘውን ህዝብ ሳይ ለቤት ጥበቃ እንኳ የቀረ ሰው ያለ አይመስልም ነበር:: የፖለቲካ ተዋናዩ የመንግስትን አቋምና ለህዝብ ያለውን ወገንተኝነት ካብራራ በኋላ ብአዴን የቆሰለበትና የሞተለት የዜጎች የዴሞክራሲና የሰብአዊ መብት መጣስ ከምንም በላይ እንደሚያሳስበው ገልጾ የደረሰባችሁን በደል አስረዱ ሲል ተሰብሳቢውን ጋበዘ:: ምን ይባላል! አንዱ በአንዱ ላይ እየተረባረበ ደረሰብን ያለውን ጉድ ይዘከዝከው ጀመር::

‘መንግስት ባለበት ሀገር እንዴት እንዲህ ያለ የውንብድና ግፍ ይፈጸምብን’ ሲሉ በስም እየጠቀሱ: በጣታቸው እየጠቆሙ እያሳዩ: ለህዝብ ተቆርቋሪ የሆነው መንግስት ሳያይና ሳይሰማ መአት አወረዱብን ያሉንን እኛን በጥርሳቸው ሊነክሱን በጥፍራቸው ሊቧጥጡን አሰፍስፈው ተነሱ:: ‘ባትደርሱልን ኖሮ አንዳችንም አንተርፍም ነበር’ ሲሉ እንባ እየተናነቃቸው ብሶታቸውን አጎረፉት::

ስብሰባው የተጠራው እኛን ለማስገምገም መሆኑን ባለማወቃችን ምንም ዝግጅት ሳናደርግ ስለመጣን እራሳችንን መከላከል የተሳነን ፍጹም ምዑታን ሆነን በጋለ ብረትምጣድ ላይ እንደተጣለ ላስቲክ ተጨራመትን:: ለመናገር አፋቸውን በደመነፍስ ያላቀቁትን ጓደኞቸን ሊናገሩት ያሰቡትን መልሰው እንዲውጡት በሀይለቃል ሲነገራቸው ስሰማ ውስጤን ድብልቅልቅ ያለ ግራ የተጋባ መንፈስ ወረረው:: ሆኖም ቃል አልወጣኝም: የምናገረው ቃል ቢኖረኝስ እንዴት አድርጌ!

ተባለ ተባለና መጨረሻ ላይ ‘ታዲያ እኒህን በህግና በህዝብ ላይ ያመጹትን ወንበዴወች ምን እናድርጋቸው ሲሉ’ ሰብሳቢው ምልአተ ህዝቡን ጠየቁ:: ማን ምን እንደሚናገር ማወቅ  አስቸጋሪ ሆነ:: ሁሉም እየጮኸ ተመጣጣኝ ነው የሚለውን ፍርድ ይሰጥ ጀመር:: ‘እድሜ ይፍታህ ይታሰሩ!  እንደገረፉን እነሱም በተራቸው 80 ይገረፉ:  ይሰቀሉ:  በጥይት ይገደሉ ——::

ቤተሰቦቸን በአይኔ ፈለኳቸው:: አባቴ አንገቱን ሰብሯል: እናቴ በድንጋጤ ጭብጥ አክላ አይኗ ፈጦ እኔን እኔን ታያለች:: ምነው ባልተወለድሁ! በመጨረሻም አስገምጋሚ ፖለቲከኛው የህዝብ ተቆርቋሪነትና ደም መላሽነት በተላበሰ መንፈስ ተሞልተው ከጩኸት ባልተናነሰ ድምጽ ‘በቃ! በቃ! ሀሳባችሁን ለግብአትነት እንጠቀምበታለን:: የተወሰደውን እርምጃ ወደፊት ትሰማላችሁ:: ማንም እንደፈለገው ህግን ተላልፎ የሰወችን የማይገሰስ መብት ሊገስ አይችልም:: ስለትብብራችሁ እናመሰግናለን: ደህና ሁኑ’  አሉና ግምገማውን አጠናቀቁ::

የተወለድሁበት ቀየ… ያሳደገኝ ህዝብ — ሁሉንም ደግሜ ላላያቸው ፊቴን ሳዞር አንዱ ከሹመኞቹ ጋር የመጣ ፖሊስ እጆቸን በሀይል ወደኋላ ጠመዘዛቸውና ካቴና አጠለቀባቸው:: ድንጋጤ: ፍርሀትና ግራ መጋባት የፈጠረብኝ ድብልቅልቅ ያለ ስሜት ከእኔ ጋር የተገመገሙትን ጓደኞቸን ሁኔታ እንዳላስታውስ ጋረደኝ:: ያም ሆኖ ግን ወደዞኑ ከተማ ስንጓዝ አብረውን እንዳልነበሩ አስታውሳለሁ:: ከዞኑ ዋና ከተማ ስንደርስ ‘ከእንግዲህ በኋላ በስራህ አትቀጥልም: ወደፈለክበት መሄድ ትችላለህ’ ተብየ ካቴናው ወለቀልኝ:: የኔ ነገር በዚሁ አበቃ:: እኔም ሆንኩ ህዝቡ የማንፈለግ: አንዳችን በአንዳችን እንድንጠፋ መንገዶች የሚመቻቹልን አላስፈላጊ አረሞች ነን:: አስገምጋሚወቸ ተራው እስኪደርሳቸው ድረስ የተሰጣቸውን ስራ አከናውነው ባገኙት ሙገሳ ተደስተው ረክተው ይሆናል: እኔ ግን ያለምሁት ሳይደርስ ያሰብሁት ሳይሳካ አግዘዋለሁ ብየ ያሰብሁትን ወገኔን አሰቃይቸ ከማንም ሳልሆን ከቆሰለ ህሊና ጋር ተሳዳጅ ሆንኩ” አለኝ::

ሲናገር ጸጸት ባህር አንጀቱ ገብቶ እያንሰፈሰፈው: ንዴት ቆሽቱን እያደበነው እንደሆነ አጠቃላይ ሁኔታውን ላየ ስሜቱን ከመረዳት አልፎ ይጋባበታል:: “የመንግስት የውስጥ መመሪያ” ማለትት ምን ማለት እንደሆነ ያልተረዳ ሰው ከዚህ ድርጊት ጥቂትም ቢሆን ግንዛቤ ሊጨብጥ ይችላል ብየ አስባለሁ:: ምንም አይነት የጽሁፍ ትዕዛዝ ሳይደርስህ አንድ የሚፈለግ የጥፋት ተግባር እንድትፈጽም ትታዘዛለህ:: ስለጉዳዩ ምንነት ካወቅህ በኋላ እሽም ሆነ እምቢ ብለህ አትተርፍም:: ሚስጥር ካወቅህ በኋላ ከነሚስጥርህ ማን በሰላም ይለቅሀል:: ብቻ ከንጹህ ህሊናህ ጋር መቀበር ከፈለክ የህገወጥ ድርጊት ተባባሪ ወይም ፈጻሚ አልሆንም ብለህ የነገውን ሞት ዛሬ መቀበል ነው:: እንደታምር ሆኖ ይህ ከ18 አመት በፊት ያገኘሁት ወጣት ለወሬ ነጋሪነት ተርፎ ይህን ያጫወትኋችሁን እውነት ለመተንፈስ በቃ:: እኔም ዘግይቸም ቢሆን የዚያን ወጣት የቁም ኑዛዜ ለናንተ አደረስኩ::

የወያኔ አላማ ግልጽ ነው:: አልገባን ብሎ ወይም ፈርተን እንደሆነ እንጅ ወያኔ እንደሆነ ገና ጫካ እያለ ጀምሮ በአማራው: በኦርቶዶክስ ሀይማኖትና በኢትዮጵያዊነት ላይ ያለውን ጥላቻ በሰነድ አስፍሮ ‘በኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን ቡራኬ በጉልበት በአማራው በተፈጠረችው የመቶ አመቷ ኢትዮጵያ የብሔሮች የራስን ዕድል በራስ የመወሰን መብት እስከመገንጠል ድረስ ተግባራዊ ለማድረግ ነው የምንታገለው’ እያለ ሁሉንም ለማጥፋት አልሞ ነው የመጣው::

ስለዚህ “እሾህን በእሾህ” ነው እንዲሉ ወያኔወች አንዱን አማራ በሌላው አማራ እያጠፉ: እነርሱ ከደሙ ንጹህ ነን እያሉ በነርሱ ምጡቅ ዐዕምሮ ተኩራርተው በሌሎች ጅልነት ተሳልቀው ቀጥለዋል:: ከአማራው አብራክ የተገኘን ነን የሚሉት የብአዴን ሰዎች እንወክለዋለን የሚሉት ሕዝብ በያለበት የጥቃት ሰለባ ሲሆን ምንም ሳይቆረቁራቸው እንዲያውም የወንጀሉ ተባባሪና ፈጻሚ ሆነው ሲገኙ ምን ይባላል! ሌሎች የኢህአዴግ አባልና አጋር ድርጅቶችስ ቢሆኑ የወያኔ ዱላ ሆነው ህዝባቸውን በሆነ ባልሆነው እየገረፉ እያቆሰሉት አይደለም! መቸ ነው ወደህሊናቸው ተመልሰው የህዝባቸውን ስቃይ ለማስቆም የሚሰሩት! ጅል ጅሉ እየተመረጠ ከስልጣን ላይ ወጥቶ የታዘዘውን እየፈጸመ እንዲቀጥል የሚደረገው የወያኔ ሴራ ሊከሽፍ የሚችለው ነፍስ ያወቀው ዜጋ አንገቱን ካቀና ብቻ ነው::

ወያኔወች እንደሆኑ “የላም አሸናፊ” ናቸው:: ፈርተው ቢሸሿቸውም እየተከታተሉ መውጋታቸውን አይተውም:: በተለያየ ሱስ የተለከፉ: በቂምና በጥላቻ የተበከሉ: የሚፈልጉትን ነገር ማድረግ በመቻላቸው ተደስተው የሚኖሩ ከራሳቸው ውጪ ለሆነ ለማንም ለምንም ግድ የሌላቸው ወፈፌወች ናቸው:: ታዲያ እኒህን ጊዜ ከስልጣን ማማ ላይ ያስቀመጣቸውን የጉዶች ስብስብ ምን ብየ ልጥራው? የእብዶች ስብስብ ብል አይገልጸው ይሆን! ወገን እንንቃ!

ዳዊት ዳባ:: Tuesday, September 01, 2015

መማር ካለብኝ እየጠየኩ; እየተከራከርኩ; እየተወቀጥኩም እማራለው እንጂ ዝም ብዬ አልማርም። ዝም ብዬም አልስማም። ዝም ብለህ ተገዛ፤ዝም ብለህ እመን;ዝም ብለህ ተከታይሁን…. ብቻ ዝምብለህን አስከትለው የሚመጡ ነገሮች ሁሉ አልቀበልም፡፡ ከመፀሀፉ ልዋስና ያዳፍኔ ባህሪዎች አድርጌ ነው የምወስዳቸው። ናቸውም። ለማዳፈን መሳርያ እንጂ ቃላትና ከመሳርያ ውጪ ያሉ ተጽኖ ማሳደርያ መንገዶች ጉልበት አይሆኑም ትክክል አይመስለኝም። እንደውም የገዘፈ ጉልበት እላቸው። ይህው አሁን ማን ይድፈር። ፀጥ እረጭ። እኔም መክሸፍን ለመተቸት በሞከሩት ላይ የመልስ ምቱን ስላየው ሳልፈራ ግን አይደለም። ግን የግድ ማድረግ ነበረብኝ። የመጀመርያው ምክንያቴ መፀሀፉ ውስጥ ዋና የሆነውን ቁምነገር እኔ በተለየ አቅጣጫ የተረዳሁት ወይ አየው የነበረ ስለሆነ ነው።  በዋናነት ግን ማጥቃት ስላለበት ነው። የተለመደ እየሆነ የመጣው ጦር ውርወራ ስላለው ነው።

“እንዴት” የሚለውን መንደርደርያ ገና አብዘተን በማንጠይቅበት ሁኔታ ሌሎች በሁሉ ነገሮች ላይ ጠይቀው መልሶች አሏቸው። ዛሬም መልስ መፈለጉን በርትተውበታል። እንዳንቀደም  ካደረጉን ምክንያቶች ውስጥ አንዱና ዋንኛው “እንዴት” ሲሉ አብዝተው የሚጠይቁ በመሆናቸው ነው። ጠቃሚ ነው ጎጂ የሚለው እንዳለ ከዶሮ ጋር እንዴት ፍትዎት እንደሚፈፀም ሁሉ መልስ አለ። እንዴት ያሳ መረቅ እንደሚሰራ ፤ የተሰበረ ቦርጭማ እንደሚጠገን፤ የእግር ጠረን መከላከል እንደሚቻል። አገዛዝን መገርሰስ እንደሚቻል። ብቻ ለሁሉም ነገሮች አጥጋቢ ካነሰም መነሻ የሚሆን መልስ ሰርተዋል። ይህ የሚስረዳን አብዝተው ‘እንዴት” ሲሉ መጠየቃቸው ብቻ ሳይሆን፤ መፍትሄ ፍለጋ ላይ፤ ለአዲስ ሆነ ለተሻሻለ ፈጠራ ባጠቃላይ ለሁለንተናዊ የሰው ልጅ እድገት  መነሻም ሚስጥር አድርገው እንደወሰዱትም ነው።

ወደኛ ሲመጣ በዋናነት  “ማወቅ”፤ “እውቀት” አድርገን የወሰድነው፤ ጌዜ ወስደን ልንመረምረው፤ ልንወያይበት፤ ልናነብበት፤ አልፈንም ቡጢ መሰናዘር ድረስ የሚመስጠን ታሪክ ነው። “መቼ?”፤ “ማን?”፤ “እንዴት”፤ “ምን”  ከሚሉ መጠየቂያዎች ከተነሳን ሁሌም በሚሰኝ ደረጃ ስለዛሬ ወይ ስለነገ ሳይሆን  ስለትናንትና ነው።  ለዛሬና ነገ መፍትሄ ከትናንት መነሻ ማድረጉ አንዳንዴም ሙሉ በሙሉ ካልተቀዳ ማለታችን  መፍትሄ ፍለጋ ላይ ከባድ ችግር ሆኗል። ይህ በራሱ ክፉም ከባድም ችግር ሆኖ እያለ የባሰ የከፋ የሚያደርገው አብዝተን ከትናንት ጋር ፍቅር ላይ በመውደቃችንና  ዛሬን ወይ ነገን አናውቀውም። በቂ በሚሰኝ አኳሐን ጠይቀንበት ችግሩም መፍትሄውንም ልንረዳው ሆነ ሊታየን አልቻለም። ከሞከርንም መፍትሄ ብለን የምንሰራው ወደፊት ሊያስኬደንና የማያዳግም መሆን አይደለም አንድ ክረምት ሊያሻግረን አልቻለም። እዚህ ላይ ከትናንት ስላልተነሳን ነው የሆነ ጊዜ ላይ እንግዳ በሆነው ሶሻሊዝም የተጠመቅነው የሚል መከራከርያ ዋና ሆኖ መምጣቱ አይቀርም። እሱም ቢሆን ሲጀምር የኛ አይደለም። ይባስ ብሎም ከትናንትና የተቀዳ ነው። ለዛሬና ለነገ በተገቢው ከታሰበበት አይደለም ከሌላ አገር የተቀዳ ከኛም ከትናንት ልንቀዳው ወይ ፍፁም ተመሳሳይ ሆኖ ልንጠቀምበት የሚቻለን መፍትሄ  የለም። “ ሶሻሊዝም የተንኮታኮተበት አንዱ ምክንያት አንዴ የሆነ ጊዜ ላይ የተቀመጠ መፍትሄ ሁሌም ሁሉም ቦታና ችግሮች ላይ  ይስራል የሚል ይዘት ስላለው ነው።

እዚህ ጋር ነበርኩ። ስጨምር ስቀንስ እያለው ነው መስኮቴን አንኳክቶ ባልንጀራዬ መፀሀፉን ያዋሰኝ።  ከዛም ማንበብ ነው የቀጠልኩት። ከላይ ያለው ሀሳብ በወረቀት ለማስቀመጥ እንዳሰብኩት ቀላል ባይሆንልኝም የዛሬ አይደለም። ውስጤ ብዙ ቆይቷል። በተለያየ መንገድ ስገለፀው የነበረ ነው። ታዲያ አዳፍኔን ይህን ሀሳቤን ይመታዋል። ይገለባብጠዋል።

“በዋናነት የመክሸፍ ምንጭ ሁለት ይመስለኛል። አንደኛው ትናንትን አለማስታወስ ሁለተኛው ነገን አለማሰብ።” ገጽ 61 ሁለተኛ ምእራፍ ላይ።

እዚህ ላይ ነገን አለማሰብ የሚለው ምክንያት ቢሆንም ሙሉ በሙሉ ማለት በሚያስችል መፀሀፍ ትኩረት ያደረገውና አጉልቶ የሚያሳየን ትናንትን አለማወቅ የሚለውን ነው።  እኔ ዋና መሆን አለበት ብዬ የታሰበኝ የነበረው ደግሞ  ዛሬን

አናውቀውም ነው። ነገንም እንዲሁ። መፀሀፉ ደግሞ ዛሬን ብቻ ነው የምናውቀው ነው የሚለው። ለዚህ ነው ገለባብጦብኛል ያልኩት። የተራራቁ በቀላሉ ሊስማሙ የማይችሉ ልዩነቶች ሆኑብኝ። እንዳናምታታ ትናንት መታወቅ የለበትም አይደለም ክርክሬ። አንድ ህዝብ ትናንትናን ማወቅ ያለበት ምን ያህል ነው? ስንል እኛ የሚያስፈልገንን ያህል አይደለም  ከበቂ በላይ ትናንትን እናውቀዋለን ነው መልሴ። ትናንት ለመኖር ግድ እንደሚሉት አየርና ምግብ አይነት አድርገንዋል ነው። ትናንት ሙሉ ጉልበታችን፤ እውቀታችን፤ ጊዜያችን የሚጠፋበት ሆኗል ነው። ዛሬን በትንሹ ላዛውም በዜናና በመተረክ ደረጃ ነው

የምናውቀው። ያሉ ችግሮች ላይ መፍትሄን ከመስራት አኳያ ገና አናውቀውም ነው። ነገንም እንዲሁ።  ይህ የሆነበት ምክንያት ሁለንተናዊ በሆነ ሁናቴ በትናንት በመያዛችን ነው የሚል ነው መደምደሚያዬ።

በዛ ላይ ትናንትን ከዛሬም ከነገም በተሻለ የምናውቀው ቢሆንም አልፈየደም። ከባህሪው ላዛሬና ለነገ ልንጠቀምበት የምንችለው  መፍትሄ አናገኝበትም። ካለም እጅግ በጣም ትንሽ ነው። ዛሬ መፍትሄያችንን የሚሻው ችግር ከትናንትን መሰረት ያደረገ ሲዋረድ የመጣም ቢሆንም እንኳ። ሂደት ነውና ችግሩ  ዛሬ የተለየ ባህሪና ቅርጽ ይይዛል። ስለዚህም ዛሬ ችግሩ ያለውን ይዘት ባህሪና ቅርጽ ዋና ትኩረት በማድረግ መስራት ነው ትክክል የሚሆነው ነበር እሳቦቴ። ዘላቂነት እንዲኖረውና የማያዳግም እንዲሆን ደግሞ ነገን ግምት ውስጥ በማስገባት መፍትሄ መስራቱ   ነው ትክክለኛ አካሄድ አድርጌ የወሰድኩት። በነገራችን ላይ ዋና የሆነውን የፖለቲካ ልዩነት በተመለከተ በዛም በዚህም በኩል ያሉት ችግሩ ትናንትን አለማወቃችን ነው በሚለው ይስማማሉ። አለመግባባቱም መፍትሄውንም ያከበደው ትናንት ስለማናውቅ፤ ስለምንክድ፤ማመን ስለማንፈልግ፤ ስለምንዋሽ ነው በሁሉም ጎን ያሉ የሚያቀርቡት መከራከርያ። ትናንትን በራሳቸው አረዳድ ማየቱ እነዳለ ማለት ነው። ስለዚህ በታሪክ ላይ አንድ አይነት የጋራ ግንዛቤ ላይ መድረስ ካልተቻለ ወይ ንቅንቅ። መቼም ደግሞ የምንደርስ አይመስለኝም።

አለመሳሳቴን እርግጠኛ ለመሆን በመጀመርያ ያደረኩት በመፀሀፉ ትናንት አለማወቅ ምክንያቶች ሆኖው የቀረቡ ጉዳዬች መመርመር ነበር። መፀሀፉ በተናጠል በግለሰብ ደረጃ ማየት አለው። በግለሰብ ደረጃ ዛሬን አይደለም ነገም ላይ ችግር የለብንም። ሆዳችንን በመቀነት ቋጥረን ለነገ ቅሪት የምንሰበስብ ብዙ ነን። ችግሩ የጋራ ለሆኑ ጉዳዬች አገር፤መብት፤ መልካም አስተዳደር፤ መልካም አገልግሎት፤ ፍትህ፤ እኩልነት……የመሳሰሉ በጋራ ካልሆነ በቀላሉ የማንነቀንቃቸው ችግሮችና መፍትሄዋቻቸው ላይ ነው። ዘሬ መሀይም የሆነው። እንዴት?፤ ምን? መቼ?፤ከየት፤ ማን?፤ መደረግ ያለበት ጥንቃቄ? ለሚሉት መልስ የለንም። መፈለጉም ጠቃሚ ሆኖ የታየ አይመስልም።

ትናንትናን ማወቁ “እውቀት ነውና የማሰብ ችሎታችንን በማሳደግና በማስፋት፤ በማነቃቂት፤ የችግሩን የሗላ ታሪክ አጥንቶ በተገቢው ለመረዳትና ዛሬ ላለብን ችግርና ተሻግረንም ለነገ ሁሉ መፍትሄ ለመስራት የሚኖረው ጠቀሜታ አሌ የማይባል ነው። በዚህ መንፈስ የቀረበውን ሙሉ በሙሉ እስማማበታለው። ዛሬና ነገን እንደሌሉ አድርገን ከሰጠነው ቦታ አኳያ ግን ጥቅሙ አይመጥንም። ትናነት መኖሩ በራሱ የዛሬ ቸግር ላይ መፍትሄ ለመስራት ሳንካ የሚሆንባቸውን ሁኔታዎች ስንደምር ደግሞ ጥቅሙን የበለጠ ያሳንሰዋል።

በመፀሀፉ ትናንተናን ባለማስተወሳችን በሚል ምሳሌ ተደርገው ከቀረቡት ምክንያቶች አንዱን ላንሳና ለሌሎቹም መልስ የሰጠሁበትን መንገድ ላስቀምጥ።

እናት ኢትዬጵያ ሞኝ ነሽ ተላላ፤

የሞተልሽ ቀርቶ የገደለሽ በላ፤

ባንዳ ነግሶ አርበኛ እንዲሳደድና እንዲያዝን የሆነው ትናንትን ካለማወቅ አይመስለኝም። በጊዜው ትናንት ዛሬ በነበረ ጊዜ ትክክለኛ ምርጫ ማድረግ አለመቻል ነው ችግሩ። ይህ ድርጊት ነገ ላይ የሚያስከትለውን ጦስ ባለማጤን የተሰራ ስህተት ነው።  እንደውም ንጉሱ በግል ከገቡበት ችግር አኳያ መውጫ መፍትሄ ወደሗላ ሄደው ከትናንትና  ያሰቡና ምን አልባትም የተመከሩ መሆኑ ለስህተቱ ምክንያት የሆነ  ይመስላል። አርበኞቹም ያኔ ዛሬን ቆም ብለው አስበው ቢሆን ኖሮ ጥቃቱን በተሻለ መከላከል ወይ ማስቀረት ይችሉ ነበር። ትናንት መንግስትና ንጉሱ ላይ በነበረ እሳቦት መዘነጋተቸው ነው ያስጠቃቸው። ባጠቃላይ ትናንት ችግር ከነበረ መፍትሄ ካልተሰራለትም መፍትሄው ስህተት ከሆነም፤ በቂም ካልሆነ ትናንት

ዛሬ በነበረበት ጊዜ የመስራት ችግር እንዳለን እንጂ የሚያሳየው ክትናንትና ወዲያን አለማወቅን አይደለም። ችግሮች ትናንት የጀመሩ የትናንት መሰረት ይኑራቸው ዛሬ ነገን ሁሉ ግምት ውስጥ አስገብቶ በጊዜው መፍትሄ ሊሰራላቸው ይገባል። ለዛሬ ከተላለፈ የትናንት መሆኑ ቀርቶ የዛሬ የኛ ያሁኖቹ ችግር ነው። ዛሬም ነግን እያሰብን ካልሰራነው የልጆቻችን ችግር ይሆናል። ለልጆችን ካወረስነው ደግሞ መፍትሄ  ለመስራት ቁርጠኝነቱና መስራት የሚያስችለን እውቀቱ አለን የለንም ከሚለው ጋር ነው ቀጥተኛ ቁርኝቱ።

ትናንትናን እንጂ ዛሬን ላለማወቃችን አሳማኝ ምሳሌዎች።

እስከዛሬ በስነ ፅሁፍ፤ በኪነ ጥበብ፤በኪነ ስእል ስራዎቻችንን በሙሉ አይቶ ምን ያህሉ ስለዛሬ፤ ምን ያህሉ ስለነገ፤ ምን ያህሎቹ ደግሞ ስለትናንት ያወራሉ የሚለውን ማየት ይቻላል። ማወቅ ያለብን ዛሬን እንደትናንት መተረክ ዛሬን ማወቅ በጭራሽ አይደልም። የዛሬን ችግር ባግባቡ ተረድቶ ሙሉ የሆነ መፍትሄ ምን አልባታም ካንድ በላይ  ማስቀመጥና የተሻለውን መርጦ ተግባራዊ ማድረግ ካልተቻለም ስራውን ዛሬ መጀመር ነው ዛሬን ማወቅ።

ሌላው ጥናት ነው ሊባል ባይችልም  ለስምንት አመታት ሻይና ቢራ እያስተናገድኩ የብዙ ደንበኞች የሚወያዩበትን፤ የሚከራከሩበትን፤ የሚጣሉበትን፤ የበዛ ጊዜ የሚሰጡትን ጉዳይ ለማየት ሞክሬያለው። ስለአገርና ህዝብ ከሆነ   እጅግ የበዛውን ጊዜ የቀደመ ታሪክ ላይ መሆኑን ተገንዝቤያለው። በተመሳሳይ ዛሬ ላይ የየለትና በቅርብ መነጋገርያ በሆኑ አንኳር ጉዳዬች ላይ እንደምንወያይም እንዲሁ። ጠቅለል ሲደረግ ዛሬ ላይ በትንሹ መፍትሄ ድረስ በማይሄድ  ነገን ላይ እስከጭራሹ እንደማንነጋገር ነው የተረዳሁት። ስለትናንት መወያየቱ ከድህንነት አኳያ ችግር ስለሌው ብቻ ግን አይደለም። ውይይቱ ላይ ተሳትፎ ለማድረግ የሚያስችለው እውቀት ሁሉም አለኝ ብሎ ስለሚያስብ በእርግጥም ስላለው ነው። የግድ የታሪክ ምሁር ያህል ሁላችንም ማወቅን አያሻም። አይፈልግምም።

ለነዚህ ረጅም አመታት እኔም ድርሻ ያደረኩበት ውይይት ሁሌ ትናንት ላይ ብቻ መሆኑ ስለመረረኝ የሆነ ጊዜ ላይ ስለትናንት ማውራቱ ብቻ ፋይዳ የለውም። ከዛሬ ጀምሮ መፍትሄ ድረስ በሚሄድ ስለዛሬና ስለነገ እንወያይ የሚል ሀሳብ አቅርቤ ተቀባይነት አግኝቶ ነበር። መነሻ የሚሆን ሀሳብ ለማቅረብ ቢሞከርም ውይይቱ ብዙ አልሄድ አለ። ጊዜ አልበቃው ይል የነበረ ውይይት ዝምታና መፋጠጥ ስለበዛበት ቀስ ብሎ ወደድሮው ልምድ ተመለሰ። ይህ የሆነው በትንሹ ካስር አመት በፊት  ነው።

መንገድ በመንገድና ህንፃ በህንፃ ሆነች ተብላ ብዙ የተወራለትን አዲስ አበባ ላይ ለዚህች ትንሽ ስራ የብዙ ዜጎችን ሂወት በእጅጉ ተመሳቅሏል። ብዙ እውቀት፤ገንዘብና ጉልበት ፈሶበታል። መነሻ ፍላጎቱማ ሀሳቡም ዛሬ ነበር የተባለ ችግርን ለመቅረፍ ነው።  ባጠቃላይ ለነገ አይደለም ላዛሬ ችግር በማይሆንበት መንገድ ግን አልተሰራም። ለምን ማፍረስም መስራትም እንደጀመሩ በቅጡ እንኳን አያውቁም ነበር። አለማወቃቸውን እነሱም እያመኑ ነው። ትራፊክ ተጨናነቀ፤ የሚኪና አደጋ በዛ፤ ማቆሚያ የለም። ታክሲዎች ለመጫንና ለማውረድ ማቆም እንዳለባቸው እንኳ አልታሰበም። አረንጓዴ ቦታ አልተተውም። የሚባለው እውነት ከሆነና በሐይለስላሴ ጊዜ የተሰራ እቅድ ተጠቅመው ከሆነ ለምን ይህ እንደተፈጠረ ችግሩን ቁልጭ አድርጎ ያሳየናል። ያው ተሰሩ የተባሉ ህንፃዎች መንገዶቹ ጫፍ ላይ ተደርድረዋል። ለማስተካከል እንደጋና ማፍረስ፤ እነደገና ማመሳቀልን ይፈልግብናል ማለት ነው።

አሜሪካኖች እኛ ዜግነት ለማግኘት አጥንተን የምንፈተነውን ፈተና ለሙከራ ተፈትነው ብዙዎቹ እንደማያልፉ ሲነገር ሰምቻለው። ለተላላቅ ሰዎቻቸው መዘክር፤ መታሰቢያ፤ ላይብረሪ ቢሰሩ የተሰራለትን ግለሰብ ጋር ተያያዥነት ያለቸውን ታሪክ መሰብሰብ ትንሿ ሀላፊነት ነው። እነዚህ ማእከላት ወና ትኩረት አድርገው የሚሰሩት ስለዛሬና ነገ ነው።  ሌላ ብዙ አመት ደግሞ ታክሲ እየሰራው ብዙ አሜሪካኖችን አመላልሻለው። ብቻቸውን ሆነው በስልክ ወይ ካንድ በላይ ሆነው ሲሳፈሩ የሚወዩበትን አርስትና ይዘት ምን እንደሆነ ለማወቅ ሆን ብዬ አድምጫለው።  አርእስቱ ቢለያይም ስለ ትናንትና ታሪክ ሲያወሩ የሰማሁበት ጊዜ እጅግ በጣም ውስን ነው። አብዛኞቹ ሰረተኞች ስለሆኑም ይሆናል በስራ ደረጃም ሆነ ከስራ ውጪ ባለ ጉዳይ ላይ መፍትሄ ድረስ በሚሄድ እንደውም ብዙውን ጊዜ መፍትሄ ላይ እንደሆነ ግን በእርግጠኛነት መናገር እችላለው።

መጻፌ ካልቀረ ብዬ ነው እንጂ እንደሁሌው ከዚህ በላይ የፃፍኩትን ሁሉ እራሴን ችዬ ብጽፍበት እችል ነበር።  ይሻል የነበረውም እሱ ነው። በዋናነት አዳፍኔ ላይ ለመፃፍ ምክንያት የሆነኝ ከዚህ በታች የማስቀምጠው አንድ ገፅ ላይ ያለች ሀሳብ ብቻ ነች። ቁንፅል ብትሆንም  ትልቅ ጉዳይ አድርጌ ወስጃታለው።

‘እራሱን እንደነጻ ስው፤ እንደግለሰብ ማየትና በዚያው መሰረት መወሰን የማይችል ፍጡር ከአየራልንድም ይምጣ ከስኮትላንድ ፤ ከኢትዮጵያ ይምጣ ከኬንያ ወይም ከሱማልያ ገና ዝቅተኛ የሰውነት ደረጃ ላይ ያለ ነው።ገና የራሱ ባለቤት አልሆነም ማለት ነው። ወደግለሰብነት ደረጃ ላይ ያልደረሰና የግለሰብነት የሀላፊነት ባለቤትነትን ያልተረዳ በሰውነት ደረጃው ዝቅተኛ ነው። አስከትለው ስልጣን መቼ ትለቃለህ ተብሎ ደንግጦ የሞተው መሪ ሲጠየቅ ድርጅቴ ነው የሚወስነው ሲል የመለሰው ላይ ያብራራሉ። በማስከተል “ይህንን ያልተማረ ወይም ያልተገነዘበ ግለስብ ከእንሰሳት ደረጃ አልወጣም። ነግረ ግን በዩኒቨርሲቲ የሚያስተምሩና የሚማሩ ሰዎች በጎሰኛነት ሕመም ተይዘው ማደግና መሻሻል የሚባሉት ነገሮች በየት በኩል ግብቶ ቦታ ያገኛል።” እያሉ ይቀጥላሉ።

በጥንቃቄ እንዳያስጠይቅና አሻሚ ለማድረግ አስበው እሳቸው በደብተራ አፃፃፍ በሚሉት ነው ያስቀመጡት። ለነገር ከሆነ የዝንብ ጠንጋራን ለሚያውቅ አይደለም ለማንም ቀና አሳቢ ሊተላለፍ የተፈለገው መልእክት ግን ግልፅ ነው። ለነገሩ መለስ ዜናዊም ቢሆን ያን በማለቱ ተሳስቷል ሊባል ይችላል እንጂ ከሳቸው እኩል ሰው ነው። ዝቅ ብለው እሳቸውም አባባሉን

ብልጠትና ውሸቱን እንደሆነ ገልፀዋል። ታዲያ ብልጥ ስለሆነ ነው ከሰው ያነሰው።  ወይስ ስለዋሸ?። እዚህ ላይ መለስ ማደነጋርያ ሆኖ ነው የገባው። ጎሰኛ አስተማሪና ተማሪዎቹም እንዲሁ።

ለማንኛውም ጎሰኛ የተባሉት መምህራንና ተማሪዎች ለዚህ ደረጃ የደረሱት ሆነ ሂወታቸውን እየኖሩና እየመሩ ያሉት እራሳቸውን ችለው እያሰቡና እየወሰኑ ነው። እኔ ነበርኩ የማስብና የምወስንላቸው መቼም አይሉም። በጎሳ ያስባሉ ሲባልም ጭንቅላታቸውን የሸረሪት ድር በመሰለ ነገር አገናኝተው አንድ ትልቅና ውስብስብ አይምሮ ፈጥረዋል ለማለትም አይደለም። ይህ ቢሆንም ምንኛ ድንቅ ነበር። ኢትዬጵያ አይደለችም አለም በታደለች። ስላሴዎችን መሰሉ። ለማለት የተፈለገው በኢትዬጵያ ስም ብቻ ካልሆነ ትናንሽ ማንነቶችን ለምን ይፈጥራሉ ነው። የሚጋሩት የተለዩ ችግሮች ቢኖርም እንኳ በኦሮሞነት ወይ በትግሬነት ችግርም ቢኖርባቸው መናገር ወይ ለመሰማት መተባበር የለባቸውም ነው።

ዛሬ በወያኔ ኢሕአዲግ ስርአት ነፃነቴን አጥቻለው የምንል ግለሰብ ወይስ እኛ?። እኛ ነን። የጋራ ችግረችንን አውቀን፤ መፍትሄው ስንሰራ ተባብረንና መክረን አስማምተን ነው። ታዲያ ዝቅተኛ የሰውነት ደረጃ ላይ ነን ማለት ነው?።ትግሉ ውስጥ ድርሻ ያለው ሁሉ በግሉ ችግር አለ መፍቴሄም ይሻል፤ ለዚህም ትግሉ ላይ የድርሻዬን ማበርከት አለብኝ ብሎ በደንብ አስቦበት ውሳኔ አድርጎ ይሳተፋል። ከሌሎች ጋር አስተዋፆውን ያስተባብራል። ታዲያ በሰውነትህ ያንስክ ነህ የሚያስብለው የትኛው ተግባሩ ነው። እኩል የተሻለስ የሚያደርገውስ?። ሰው መህበራዊ ፍጡር የሆነውስ በምንድን ነው?።

ጎሳም እንደቤተሰብ፤መንደር፤ብሔር፤ ብሔረሰብ፤ ያንድ አገር ህዝብ፤ ጥቁር ህዘብ፤ ጋናዊ፤ አረብ፤ክርሲቲያን…ማህበረሰብ ነው። ልዩነቱ በብዛቱ፤  በቆዳ ቀለሙ፤ በእምነቱና በሚኖርበት ቦታ ነው። ሁሉም ከግለሰብ በላይ የሆኑ የሰዎች ስብስብ ነው። እንደተለያየ ማህበረሰብነቱ ልዩ ባህሪ ያላቸው የጋራ ችግር ይኖረዋል። መጨፍጨፍ አድሎ መንቋሸሽ ….ሊኖርበት ይችላል። ወይ አለ ብሎ ካመነ  በጋራ ሆኖ  ቢታገል፤ ድምፁን ቢያሰማ፤ ቢቃወም፤ ቢዋጋ ጭምር በእንሰሳት ደረጃ ያለ የሚያደርገው ምኑ ነው። ግለሰብ ሆኖ የዚህ የዛ ስብስብና ማህበረሰብ ሳይሆን የሚኖርስ ማነው። በቤተሰቡ ላይ የተቃጣን አደጋ በተለየ የማያይ አለ። በቤተሰብ ደረጃ የተለየ ፍላጎትስ የሌለው። ታዲያ  ፀሀፊው ከኔ  ከሰው ጋር እኩል አይደሉም ሲሉ ምን ለማለት ፈልገው ነው?።

ጎሳ ምንድን ነው፤ ጎሳስ ማነው የሚለው እንዳለ ጠቅለለል ባለ ሌኔ ይህ እነሱ ማለት! አራት አይን ያላቸው።እጃቸው ወገባቸው ላይ ያለ።ጅርባቸው ላይ አምስት ቀንድ ። አረንጓዴ ግራጫና ሀምራዊ ቀለም ያላቸው። ጭራቅ አይነት አስፈሪ አውሬዎች ናቸው የሚለው ገለፃ ተሻሽሎ መጣ ነው ።ከዚህ ደረጃ ተነስቶ ተሻሽሏል ማለት ለፈለገ ይችላል። ለኔ ግኔ ከኛ በላይ ጥሩ አሳቢና የተማረ ኢትዬጵያዊ የለም ከሚሉ።  አሉልን ከምንላቸው አንዱ አይደለም ሁለቱም ፕሮፌሰሮች መስፍን ወልደማርያምና፤ ጌታቸው ሀይሌ ይህን ተራኪዎች መሆናቸው አሳፍሮኛል። በቃ አሁን ሴጣን የሚለውን አውሬ ነው። ነገር ግን ሰው የሚመስል በሚል ነው ያሻሻሉት። ይህ ክሽፈት የተባለው ምን ያህል የከፋና ለምን እንደከሸፍን ምንጩንም ያየሁበት ነው።

ለነገሩ ይህ ልዩ ፍጡር ቆንጆ ገፀ ባህሪ ለልጆች ይወጣዋል። የልጆች ስለሆነና የኦሮሞ ህዝብ የተሳለበት ስለሆነ ጥሩ ገፀ ባህሪና  ብናላብሰው ጀግና ብናደርገው በልጆች በፍቅር የሚወደድ ካርቱን ይወጣዋል። ለነገ የተሻለ ዜጋ በመፈጠሩም አስተዋፆ አለው። ፍልሙ ሲጀምር አስገራሚ በሆነ ሁናቴ ባህሩ ይናጥና ከውሀ ውስጥ አውሬው ሲወጣ እናደርጋለን።

ግጥም አድርጌ እንደ ኦሮሞ አስባለው። እወስናለው። ነግር ግን እንደ ኦሮሞ ብቻ አላስብም። እንደ ዳዊት አስባለው። እንደ ዳባ ቤተሰብ፤ እንደኮንጎ ሰፈር ልጅ፤እንደጥቁር፤ እንደአፍሪካዊ አስባለው። እንደጁም አስብ ነበር። አሁን እንደ ፍልስጤምና እንደአፋር አስባለው እወስናለው…..። ፍትህ የተጓደለበት የተጨቆነ፤ የሚገደል.. ባለበት ሁሉ ሳልፈልግ በመንፈስ እዛ አለው። ስለዚህም ያ አውሬ እኔ ነኝ። ከርሶ በሰውነቴ አንሳለው ማለቴ ነው። እንደ ኢትዬጵያው የሚለውን አውቄ ነው የተውኩት። ሰው ለመሆን የግድ እንደ ኢትዬጵያዊ ማሰብ የለብኝም። ኢትዬጵያዊ ስለሆንኩ ግን ማሰብን ፈልጌ የምተወው ፈልጌ የማደርገውም አይደለም።

ሐይለስላሴ የናታቸውን ማንነት አልደበቁም። የደበቁት ታሪከኞች ናቸው። በይበልጥም የንጉሱ ታሪክ ላይ የፃፉ። ያም ሆኖ ይህ ተደበቀ ታወቀ ይህን ያህል ፋይዳ የለውም። አሳሳቢው ሌላስ ስንት ነገር አውቀው ደብቀውናል የሚለው ነው። የየጁ

አሮሞዎች ኢትዬጵያን አስተዳድረው ነበር የሚል አዲስ ታሪክ ብቅ እያለ ነው። እዚህ ታሪክ ላይ ትልቁ ጉዳይ ኦሮሞዎች መግዛት አለመግዛታቸው ሳይሆን ወይ ጎንደር ማእከል መሆኑ አለመሆኑ ወይ ስፋቱ አይደለም። ያስተዳደሩት ለምን ቀበሌ አትሆንም ዋናው ቁምነገር። እውነት ከሆነ ለመቶ ሀያ አመት በስምንት ገዳ ሰላማዊ የስልጣን ሽግግር ተደርጓል። ይሄ ለኢትዬጵያዊያን እጃችንን ጭንቅላታችን ላይ አድርገን የሚያስጨበጭብ ብቻ ሳይሆን የሚያስጮህን ነው። ሀውልት ሊቆምለት የሚገባስ ይህ ነበር።

ከዚህ በታች ያሉትን ቁም ነገሮች በኦሮመነት አይደለም በጊዜው የወሰድኳቸው። በኢትዬጵያዊነትም አይደለም።   በጣም ልጅ እያለው ለክረምት አያቶቼ ጋር ሄጄ የተለዩ ስለሆኑ ወድጃቸዋለው። እያደኩ ስሄድ ደግሞ እጅግ ጥሩ፤ ትክክለኝ ነገሮች አድርጌ አስቤያቸዋለው። ስለዚህም ውስጤ ትልቅ ቦታ ይዘዋል። አሁን ግን በኦሮሞነት አስቤና ወስኜ እፅፋቸዋለው።

ፈታና ደስታ ያለበትን ጊዜ መርጠው በሰከነና ስርአት ባለው መልክ አንድን ችግረ ከስሩ መርምረው መፍተሄ መስራት እንደሚችሉ አይቻለው። ችግሮችን ለሌላ ጊዜ መቆየት ድረስ በግዚያዊ መፍትሄ ሰርተውለት ጊዜ ወስደው አክርመው ማየት እንደሚችሉና በመጨራሻ መፍትሄ እንደሚሰሩለትም እንዲሁ። ዛና የሚያደርገው ጊዜ ከሶስት ወር በሗላ የታህሳስ ቅዱስ ገብርኤል ንግስ ሊሆን ይችላል። ከያዙት ቁምነገር ጋር የሚያያዙና የሚመሳሰሉ ድንቅ ታሪኮች፤ አባባሎች፤ ቀልዶች ሁሌም በገፍ አላቸው። ጉዳዬ የግለሰብ ከሆነ ባለጉዳዬች እኩል መናገር ያለባቸውን ሁሉ እንዲናገሩ፤ እንዲከራከሩ ይደረጋል። እኔም፤ ሴቶች ልጆችም ውጡና ውጪ ተጫወቱ አልተባልንም።

ለተፈጥሮ መቆርቀርና መውደድ በገዘፈ መንገድ አይቻለው። ፀሎታቸው ሁሉ ስለተፈጥሮ ደህንነት ነው። ለደስታና ለዝና ሲሉ ለገደሉት እንሰሳ አምላክን ለመለማመን የፀሎትና የልመና ዝግጅቱ አንድ ዲል ያለ የሀብታም ሰርግ አድርጋችሁ ውሰዱት። ስለዚህ ዝም ብሎ መግደል ክልክል ነው። ውሻ ባጮጮሁ ወይ እራት ላይ መረሳቱን ካስታወሱ ለሊት ላይ ተነስተው ምጣድ ይጣዳሉ።ለውሻ ምግብ ማዘጋጀት የሰው እኩል የሁል ጊዜ ስራ ነው።  እንክብካቤው ስላላቸው ዶሮዎች በየቀኑ እንቁላል ይጥላሉ። በቀን ሁለቴ የሚጥሉ ሁሉ ያየው ይመስለኛል። በስራ ላይ የዋለ እንሰሳ የተለየ እንክብካቤ አለው። ፈረስ በፍቅር ይወዳሉ። ይንከባከባሉ። ያስውባሉ። እንሰሳትን ለስራ ስትጠቀምም ሆነ ስታግድ ለመመለስና ለመግራት ያህል እንጂ መደብደብ ሁሉንም ጨርቃቸውን ነው የሚያስጥላቸው። እንዲህ አድርግህ እንደመታህው በሽታ ወይ አምላክ ይምታህ ብሎ ሊያስረግምህ ይችላል። ሲያውሱ እንዳትመታብኝ፤  በተለየ ለብቻው እንድትመግበው ሲሉ ማሳሰብ ሁሌም የማይረሱት አደራ ነው። እረኛ ሆነህ ከብቶቹ ታከው የማይበላም ቢሆን እያደገ ያለ እፀዋትን ካጠፉ ያስገስፃል። ሲያደርጉ አይቼ ግራር ከስሩ ስቆርጥ አላፍ ገበሬ ዠልጦኛል። ከቆረጡ በምትኩ ወይ መልሶ ማደግ አለበት ይላሉ…..።

ለህፃናት ለሴቶችና ለአቅመ ደካሞች ከለመድኩትና ከማውቅ በተለየ እንክብካቤ ያደርጋሉ። ህፃናት በፍቅር ይወዳሉ። ዱላ እጅግ ያልተለመደ ነው። ህፃናቱ ከፍ ሲሉ ሴቶችም ነፃነታቸው በተሻለ ከኢኮኖሚ ነፃነት ጋር ነው። ይህ ምን ማለት እንደሆነ መቼም ይገባናል። ከቁም ነገር ቆጥረውን በየቀኑ ቁጭ አድርገው ህፃናትን ያወሩናል። ያጫውቱናል። በመጠየቅና በተረት፤ ታሪክ በመንገር ያስተምራሉ። የሚለብሷቸው ልብሶች  አብዛኛው ከተሜ ከሚለብሳቸው በላይ ወጋቸው ውድ ነው። በነሱ የፍትህ ሰስርአት ሽምግልና ልጆችም ሴቶችም እኩል ይዳኛሉ። ቤተሰብ ሲያወራ እንደሰማሁት ትንሽ መሬትና ጥቂት ከብቶች የነበራት አርበኛዋ አያቴ ያልወለደቻቸውን ሀያ ስድስት ህፃናትን አሳድጋለች።

ባህላዊም ቢሆን የሚጠቀሙባቸው ቁሳቁስ ድንቅ የጅ ስራ ውጤቶች ናቸው። ዱላ መያዝ እንወዳለን። ዱላው ዝም ብሎ ከዛፍ ላይ ተቆርጦ የሚያዝ እንዳይመስለን። በፍለጋ ለማዘገጃት የሚወስደውን ጊዜ  የሚደረግለትን እንክብካአቤ ብታዩት ሁልሽም በኖረኝ የምትይው ነው። ከልብስ ከለር ጋር አስማምቶ ለመያዝ በአይነት ነው ያላቸው። የተለየ አይነት የበዓላት አከባበር አላቸው። በተለይ መስቀል። አዲስ አመታቸው ነው መሰለኝ። በአሉን ሰዎች ብቻ አይደሉም እንሰሳቱም ናቸው የሚያከብሩት። አንዱ ችቦ አዲስ አበባ ደመራ ብለን በየቤታችን የምንሰራውን ያክላል። መሸከም ስለማልችል እሱ በትከሻ ይዞ እኔ የጎረምሳውን ልብስ ይዥ ነው በመከተል ችቦው የኔ የሚሆነው። ጅራፉ አራት መአዘን ነው።  የሚተኩሱት ወደፊት ወደላይና ወደታች ነው። ከፈለጉ ወደላይ ወደታች ወደጎን አከታትለው ሶስቴ ይተኩሳሉ። ይህቺ በሁለት ክረምት በልጅነቴ ካየሗት በትንሹ ነው። የኖረበት ብዙ ሊል ይችላል።

የኦሮሞ ህዝቡ ድሮም ዛሬም ቅሬታ ይዞ ነው የሚኖረው። በኔ ግንዛቤ አናኗሩ የዚህ አይነት የስልጡን ህዝብ ነው።  ቅሬታው  ኑሩ የተባልነው ወደሗላ የሚመልስንና ሗላ ቀር ነው የሚል ነው። የተሻል ካላችሁ አምጡ። አለበለዛ ተውን የራሳችን ይሻለናል ነው። እውነታቸውን ነው ብግድ ካልኖራችሁ ስንለው የነበረው አሁን እኛም የከሸፈ ነው እያልን ነው። ያኔ እኔ የማውቃቸው በሙሉ እራሳቸውን ኢትዬጵያዊም አድርገው ነው የሚያዩት። አርበኛ፤ወዶ ዘማቾች፤ ሚሊሻ፤ ወታደሮች ብብዛት አሉበት። ለዝች አገር ነብስና አካላቸው የገበሩም ብዙ ናቸው።

ለፈለገ መፃፍን መተቸትን አልከለክልም። ዳዊት ይህን ሰለፃፍክ ወይ ይህን ወይ ያንኛውን ስላልክ ወይ ስላደረክ ከኔ ወይ ከኛ ታንሳለህ ሊለኝ ለሚፈልግ  ሁሉ መልሴ አንድ ነው። ይህንን ለናትህ ንገራት። ለምን እራሱ አምላክ አይመጣም። በተመሳሳይ አንተ ዘረኛ ነህ ለሚለኝ ሲጀመር እኔ ካንተ በሰውነት እበልጣለው ብሎ ማሰብ ነው ዘረኝነት ነው መልሴ። በዛ ላይ መብራት ይዘህ በገበያ መሀል ስትፈልግ ብትኖር የኦሮሞ ዘረኛ የለም። ምን አልባት ብሶተኛ ያስኬዳል።” ጠባብ ነህ”። እኔ ጠብቤ ሳይሆን አንተ ጠብህ ነው ሊሆን የሚችለው። የምናወራው በሁሉም መልክ ስለሰፊ ጉዳይ ነው።  ጤፍን በሲኒ መስፈር ልምድ አድርገህ እንዳይሆን። ቆም ብለህ እራስህን ጠይቅ ነው መልሴ። የበታችነት ይሰማሀል። አልክ? ይጥላኝ ብልህ መፍጠርህም አይደንቀኝ።  ያው ከዚህ የተለየ አይኖርም ብዬ ነው።

ዘርኝነት ድንቁርና ነው። ደንቁራችሁ አታዳናቁሩን።

ከፕሮፌሰር አለማየሁ ገብረማርያም

ትርጉም በነጻነት ለሀገሬ

እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት
አባካችሁ ሰዎች ስራዬን ልስራበት።
ታላቁ ጥላሁን ገሠሠ

ፍቅር ሁሉንም ድል ያደርጋል !

ሸክስፒር “አስራሁለተኛው ሌሊት“ በሚለው የትያትር ፁሁፋቸው ላይ የኦርሲኖ መስፍን በአዳራሹ ተሰባስበው ለነበሩት ድምጻውያንና ሙዚቀኞች እንዲህ በማለት ተናግረው ነበር፣ “ሙዚቃ የፍቅር ምግብ እስከሆነ ድረስ አሁንም ዘምሩ፣ በርካታ ሙዚቃዎችን ደግማችሁ ደጋግማችሁ ዘምሩልኝ…“

እራሱን ህዝባዊ ወያኔ ሀርነት ትግራይ (ህወሀት) እያለ የሚጠራው የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በቅጽል ስሙ ቴዲ አፍሮ እየተባለ የሚጠራውን ቴዎድሮስ ካሳሁንን በሚሊዮኖች ለሚቆጠሩ ኢትዮጵያውያን ከብዙ ጊዜ በፊት ጀምሮ ለመንፈሳቸው እርካታ ምግብ የሆነውን የህዝቦች የፍቅር ሙዚቃ እንዳይጫወት እገዳ ሲጥልበት ቆይቷል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የቴዲን ህይወት እንደ እነርሱ በመከራ የታጀበ እንዲሆን አጥብቀው ይሰራሉ፡፡ እንደ እነርሱ “የመከራ ፍቅር ኩባንያ“ እንዲሆን ይፈለጋል፡፡

ቴዲ ግን ስለሰው ልጆች ፍቅር ደስታ እንጅ በምንም ዓይነት መልኩ ስለመከራ አይዘምርም፡፡

ቴዲ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብን ለማገልገል የተፈጠረ ድምጻዊ ከያኒ አይደለም፡፡ ስለመከራ እና ስቃይም አይዘምርም፡ መዘመርም አይችልም።

ቴዲ መቸውንም ጊዜ ቢሆን ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ባዶ ፕሮፓጋንዳ ማድመቂያ የሆኑትን የጥላቻ፣ የበቀል፣ ኢፍትሀዊ እና ጥልቅ ጥላቻዎችን የሚያነግሱ ሙዚቃዎችን በምንም ዓይነት መልኩ አያቀነቅንም፡፡

እርሱ የሚያቀነቅናቸው ስለደስታ፣ ስለሰላም፣ ስለአንድነት፣ ስለሀገር እና አህጉራዊ ፍቅር፣ ስለኢትዮጵያዊነት፣ ስለአፍሪካዊነት እና በአጠቃላይ ስለሰው ልጆች ፍቅር ነው፡፡ እንደ ሙዚቀኛ ሊዘምር የሚፈልገው እና በተግባር እያሳየ ያለው ስለዚያ ብቻ ነው፡፡ ስለፍቅር ብቻ ነው፡፡

ጥቂት ሰዎች ጥላቻን ለማራገብ የተፈጠሩ ናቸው፣ ሌሎቹ ደግሞ የዕድል ዕጣ ፈንታቸው ስለፍቅር መኖር ነው የሚል አባባል አለ፡፡

ቴዲ የተፈጠረው እና የዕድሉ ዕጣ ፈንታም የፍቅርን ድል አድራጊነት ወንጌል በዓለም ላይ ለሚገኙ ህዝቦች ሁሉ ለመስበክ ነው፡፡ ይኸው ነው ሌላ ተክዕኮ የለውም፡፡

ቴዲን ከሚወዳት ኢትዮጵያ ለማለያየት እና ጥሏት እንዲሰደድ ሌት ከቀን ጥረት የሚያደርጉት ለምንድን ነው?

አሁን በቅርቡ በአማርኛ ቋንቋ ተዘጋጅቶ በድረ ገጽ የግንኙነት መስመር በተለቀቀ ዘገባ መሰረት ይፋ እንደተደረገው የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲን ከሀገር ለማስወጣት እና በግዞት ወይም ደግሞ ከዚያ በከፋ መልኩ እንዲኖር ለማድረግ የወሰነ መሆኑን በግልጽ አመላክቷል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የሚወዳትን ሀገሩን ጥሎ እንዲሰደድ ለበርካታ ዓመታት በቴዲ አፍሮ ላይ የስነ ልቦና፣ የሕግ እና የኢኮኖሚ ጦርነቶችን እና ጫናዎችን ሲያካሂድበት እና ሲፈጽምበት ቆይቷል፡፡

እነዚህ የጥላቻ እና የበቀል ጎተራዎች ታዋቂውን ድምጻዊ ከያኒ አሳንሶ የማየት፣ ስብዕናውን በማንኳሰስ ዝቅ አድርጎ እንዲያስብ እና የማዋረድ ዕኩይ ድርጊቶችን ሲፈጽሙበት ቆይተዋል፡፡

እ.ኤ.አ በ2008 የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በቴዲ አፍሮ ላይ ሰውን በመኪና ገጭቶ በማምለጥ የሚል የፈጠራ ክስ በመክሰስ በቁጥጥር ስር እንዲውል አድርገዋል፡፡

ይህንን የፍብረካ ወንጀል በመጎንጎን ለይስሙላው የዝንጀሮ/የጦጣ ፍርድ ፍቤት እንዲቀርብ በማድረግ ለ6 ዓመታት ያህል በእስር ቤት እንዲማቅቅ ውሳኔ ተላልፎበት ነበር፡፡

ሆኖም ግን ድምጻዊው በእስር ቤት ቆይታው ወቅት ባሳየው ጥሩ ስነምግባር በሚል በአመክሮ 6 ዓመታት የነበረው የእስራት ጊዜ ወደ 2 ዓመታት ዝቅ እንዲል ተደርጓል፡፡

በድምጻዊው ላይ የሀሰት ውንጀለቀ ተፈብርኮ የተቀነባበረውን የፈጠራ ክስ በማስመልከት “ጀግናው ከያኒ፡ የቴዲ አፍሮ የሙዚቃ ግጥም ስንኞች“ በሚል ርዕስ ትችት አቅርቤ የነበረ ሲሆን በዚያ ትችት ላይ ሰውን ገጭቶ በመግደል እና በማምለጥ በሚል የፈጠራ የውንጀላ ክስ ላይ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አቀረብኳቸው ያላቸውን ማስረጃዎች በመመርመር ከሕግ አንጻር ምንም ዓይነት ውኃ የማይቋጥር እና በተራ በቀልተኝነት ላይ የተመሰረተ እና በደፈናው ከያኒውን ለማጥቃት በማሰብ የእስራት ቅጣት የተወሰነበት መሆኑን አጋልጨ ነበር፡፡

ቴዲ እ.ኤ.አ በ2012 “ጥቁር ሰው“ የሚለውን አልበሙን በለቀቀበት ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በቴዲ አፍሮ ላይ በማህበራዊ የግንኙነት ዘዴዎች አማካይነት ከፍተኛ በሆነ የማዋረድ እና ስም የማጥፋት ዕኩይ ዘመቻ ከፈተ፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ማንነታቸውን በደበቁ አጥቂ ተዋጊ ሰው አልባ ስም አጥፊ ተዋጊዎች በማህበራዊ ድረ ገጾች እና ሌሎች የመገናኛ ዘዴዎችን በመጠቀም ቴዲን ጥላሸት የመቀባት ዘመቻ ላይ ተጠመደ፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስቦች በ19ኛው ክፍለ ዘመን ዳግማዊ አጼ ምኒልክ የአፍሪካዊ ክብር መገለጫ እና የነጻነት ታጋይ በማለት በሀሰት በመኮፈስ ይልቁንም ጨካኝ እና ጨፍጫፊ የነበረ ንጉስ ነው በማለት የሀሰት የውንጀላ ክስ በማሰማት ቴዲ በሙዚቃው ንጉሱን የገነነ እና ታዋቂ ለማድረግ ጥረት አድርጓል በማለት የባጥ የቆጡን ቀባጥረዋል፡፡

ይህንን የወያኔውን ክህደት እና ቅጥፈት፣ እንዲሁም ተራ ውሸት እና የደንቆሮ የበታችነት ስሜት የበቀል ቅጥፈት በቴዲ አፍሮ የሙዚቃ የግጥም ስንኞች እና ቃና ባለው ዜማው የተዜመ ብቻ ሳይሆን መላው የአፍሪካ ህዝብ እና ዓለም ያደነቀው እና የመሰከረለት ታላቅ ገድል ነው፡፡ ምኒልክን አክብሯቸው፣ አድንቋቸው ታላቁ እና እውነተኛው ሀገር እና ህዝብ አፍቃሪ ንጉሳችሁ የነበሩ እንጅ አሁን እናንተ ሌት ቀን እንደበቀቀን እንደምትለፈልፉለት ከሀዲ እና የባንዳ ዝርያ፣ ሀገር ሻጭ እና በጎሳ ከፋፋይ የሀገር እና የህዝብ ጠላት አልነበሩም፡፡

በእርግጥ ቴዲ በሙዚቃ አልበሙ ለሀገራቸው ሉዓላዊነት እና ክብር ሲሉ ሁሉም ጎሳዎች እና ቡድኖች ሲዋደቁ እና የህይወት መስዋዕትነትን ከፍለው ይህችን ሀገር ያስረከቡንን ጀግኖች እና ታዋቂ ሰዎችን አንበሳ አድርጎ በመሳሉ እና በመዘከሩ ምክንያት ይህ ለወያኔው ታላቅ ሸክም እና ጥላቻ ነው፡፡

እ.ኤ.አ ታህሳስ 2013 የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በቴዲ ላይ የማጠልሸት፣ ጥለሸት የመቀባት፣ የማዋረድ እና ዝቅ አድርጎ የማየት ሌላ ዘመቻ ከፈተ፡፡

ቴዲ “ለእኔ የምኒልክ የአንድነት ዘመቻ ቅዱስ ጦርነት ነበር“ ብሎ ቃለ መጠይቅ ላይ ተነግሯል ብለው የሐሰት ወሬ በመንዛት የውንጀላ ውርጅብኝ ክስ በመመስረት አደንቋሪ የፕሮፓጋንዳ ዘመቻቸውን ቀጠሉ፡፡

ለመሆኑ ህዝብን ሰውን ሁሉ አንድ ማድረግን እና በፍቅር እንዲተሳሰሩ ከማድረግ በላይ ምን ቅዱስነት ነገር አለ!?

በጎሳ መለያየት፣ እርስ በእርስ ማባላት፣ በህዝብ መካከል የጥላቻ መርዝ መዝራት፣ ጎጠኝነትን ማስፋፋት፣ የኃይማኖት ጽንፈኝነትን በማራገብ ልዩነትን መፍጠር፣ ህዝብን በረሀብ እና በችጋር እየለበለቡ ኢኮኖሚው በሁለት አሀዝ አድጓል፣ ተመንድጓል እያሉ መቀባጠር፣ ትውልድ ገዳይ የትምህርት ፖሊሲ ነድፎ ለምንም ለማንም የማይጠቅም ትውልድን እየፈጠሩ የጫት እና የሌሎች አደንዛዥ ዕጽ ሰለባ እያደረጉ ብሎኬቶች በመቆለል ብቻ እድገት እና ልማት ይመጣ ይመስል ህዝብ ግብር እየከፈለ በሚያስተዳድራቸው በብዙሀን መገናኛ ዘዴዎች ሌት ቀን ፕሮፓጋንዳ መስራት????

ለእናንተ ዕድገት ማለት ይኸ ነው፡፡

በህዝባቸው ዘንድ እምዬ ምኒልክ የሚል ተቀጽላ ስም የተሰጣቸው እናንተ በፈጠራ ውሸት ተክናችሁ ሁሌ እውነትን ሀሰት፣ ሀሰትን እውነት፣ ቀዩን ጥቁር፣ ጥቁሩን ነጭ እያላችሁ እንደምታቀርቡት የበሬ ወለደ ዓይነት አስተሳሰብ ላይ ተመስርቶ የተሰጠ ስያሜ ሳይሆን በእርግጥም ምኒልክ ለአንድ ጎሳ፣ ቡድን፣ ብሄረሰብ፣ ዘር፣ ኃይማኖት፣ ማንነት ሳይሆን ለሁሉም ኢትዮጵያዊ ወገኖቻቸው ሁሉ የእናትነትን ባህሪ የተላበሱ፣ እንደ እናት ፍቅርን የሚለግሱ እውነተኛ አፍሪካዊ መሪ በመሆናቸው ብቻ ነው፡፡

ይህ ታሪካው እውነት የማይካድ ነው።

ከዚህ አንጻር በቴዲ አፍሮ “ቅዱስ ጦርነት” ብሏል የተባልዌ ሐሰት ኢትዮጵያን አንድ ለማድረግ የተደረገውን ተጋድሎ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጠምዝዞ እና በሚያውቅበት ሸፍጥ የመስራት ተንኮሉ በማጣመም “ዘር ማጥፋት” ብሎ ፈረጀው፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በቴዲ አፍሮ ላይ የከፈተው ዋና ስም የማጠልሸት ተልዕኮ ማጠንጠኛው የዳግማዊ ምኒልክን ስም የማጠልሸት ዘመቻ ነው፡፡

በእርግጥ ያ ሁሉ ድንፋታ በመንግስትነት ደረጃ ስልጣንን ተቆጣጥሪያለሁ ከሚል ድርጅት የማይጠበቅ የወረደ እና ተራ ወሮበልነት ነው፡፡ የሀገሩ መሪ በህዝቡ፣ በአህጉር እና በዓለም አቀፋዊ መድረኮች ሁሉ ስለደግነቱ እና ስለጀግንነቱ ሲወደስ ደስ ሊለው እና ሊኮራ ይገባዋል እንጂ መሰሪ ቀናተኛ ጠላት ሆኖ መቅረብ ከአስተሳሰብ ዝቅጠት የመነጨ ነው ከማለት ሌላ ምን ሊባል ይችላል!

ይልቁንም የወያኔው ድብቁ እና እውነተኛው አጀንዳ አሁን በህይወት የሌለውን እና በጨፍጫፊነቱ እና በአምባገነንነቱ እውቅና ያለውን እ.ኤ.አ በ2005 የተካሄደውን ሀገር አቀፍ ምርጫ ተከትሎ ተከስቶ በነበረው ውዝግብ በእራሱ ትዕዛዝ በመቶዎች የሚቆጠሩ ንጹሀን ሰላማዊ ዜጎች ምርጫው መጭበርበሩን በማስመልከት ተቃውሟቸውን ሰላማዊ በሆነ መልኩ የገለጹትን ወገኖቻችንን በአደባባይ እንዲጨፈጨፉ ያደረገውን የመለስ ዜናዊን የዘር ማጥፋት ወንጀል ለመሸፋፈን እና ለመደበቅ ሲባል የሚደረግ ሸፍጥ ነው፡፡

ይህ ብቻ አይደለም ከዚያ ቀደም ሲልም ሆነ ከዚያ ወዲህ በበደኖ፣ በአሰበ ተፈሪ፣ በጎንደር በእየሱስ ቤተክርስቲያን ቅጥር ግቢ፣ በአርሲ፣ በጋምቤላ፣ በኦጋዴን እና በሌሎች በተለያዩ ቦታዎች እና አካባቢዎች ዘርን መሰረት ያደረገ የዘር ማጥፋት ፍጅት መፈጸሙን ልብ ይሏል! የአቦን ቅጠል የቀመሰች ፍየል ያስለፈልፋታል ይባል የለ! ነገሩ እንደዚያ ነው፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በፈጠረው ውዝግብ ምክንያት ቴዲ አፍሮ በአሁኑ ጊዜ የደች/ሆላንድ ንብረት በሆነው በሄይከን ኩባንያ እየተዳደረ ከሚገኘው ከበደሌ ቢራ ፋብሪካ ጋር ስምምነት በማድረግ ሊያቀርብ የነበረውን ኮንሰርት እንዲሰረዝ ተደርጓል፡፡

እ.ኤ.አ በ2014 የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ”ግብር ማጭበርበር” የሚል ሌላ የፍብረካ ውንጀላ በማቀነባበር ቴዲ አፍሮን እንደገና በእስር ቤት ለማማቀቅ ሙከራ አደረገ፡፡ የውንጀላ ክሱ የቀረበው ከ7 ወይም ደግሞ ከ8 ዓመታት በፊት ከውጭ ወደ ሀገር ውስጥ ላስገባው ተሽከርካሪ ግብር አልከፈለም የሚል ነበር፡፡

ሊገመት ከሚችለው በላይ ድፍረትን በተላበሰ መልኩ ፍርድ ቤቱ የግብር ማጭበርበሩን ጉዳይ ለማጣራት ተጨማሪ ቀናትን ለፖሊስ ለመስጠት እና ቴዲ አፍሮም በእስር ቤት ይቆያል የሚለው አስፈላጊ አይደለም ይህንንም አልቀበልም አለ፡፡ (ደፋር ዳኛው ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ፊት ለፊት በመቆም! አይታመንም!!)

እ.ኤ.አ በ2015 የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጆሮ ጠቢዎች ቴዲ በሚሄድበት ቦታ ሁሉ እንደጥላ ይከታተሉት ጀመር፡፡

ቴዲ እናቱን ለመጎብኘት በሚሄድበት ጊዜ አነፍናፊ አዳኝ ውሾችን ያስከተሉ ጆሮ ጠቢ ወሮበሎች ተከትለውት ሄዱ፡፡

ወደ ከተማ በሚሄድበት ጊዜ ሞተር ብስክሌት በሚይዙ ወሮበሎች አማካይነት መሰናክል እንዲፈጠርበት ይደረጋል፡፡

የሲቪል ልብስ የለበሱ ወሮበሎች አንገቱን እንቅ አድርገው ይይዙታል፡፡ በመንገድ ላይ በመጓዝ ላይ እያለ ድንገት ያስቆሙት እና ያስፈራሩታል፡፡

የስልክ መስመሮቹ ይጠለፋሉ፡፡

ቤቱ ቀጣይነት ባለው ሁኔታ በፖሊስ ምርመራ ስር ነው፡፡

በየጊዜው በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የይስሙላ የዝንጀሮ ፍርድ ቤቶቸ እየቀረበ የማስፈራሪያ ድርጊት ይፈጸምበታል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በኤፍ ኤም የሬዲዮ ጣቢያው በመጠቀም ቴዲን በገንዘብ ኪሳራ ውስጥ እንዲወድቅ እና የገነባውን ታላቅ ስሙን ለማጥፋት ሌት ቀን የፕሮፓጋንዳ ስራውን ይቀጥላል፡፡ ስሙን በማብጠልጠል ላይ ይገኛሉ፡፡ ያለምንም የሕግ ተጠያቂነት እያወገዙት እና ስም የማጥፋት ዘመቻቸውን ቀጥለውበት ይገኛሉ፡፡

በሀገር ውስጥም ሆነ ወደ ውጭ ሀገር በመሄድ ህይወቱን መምራት እንደማይችል ከፍተኛ የሆነ ችግር እየፈጠሩ ከህዝብ ለመለየት ጥረት በማድረግ ላይ ይገኛሉ፡፡

አሁን በቅርቡ የቴዲ አፍሮ ባለቤት ለህክምና ጉዳይ ወደ ኬንያ ሄዳ በነበረችበት ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አውሮፕላኑን በማስቆም ቴዲን ምንም ዓይነት ክፍያ ሳይከፍል ተደብቆ ለመሄድ ሲሞክር እንደተያዘ ሕገ ወጥ ሰው እየገፉ እና እየጎተቱ በአደባባይ ሲያንገላቱት በህዝብ ተስተውሏል፡፡

እንደዚሁም በሌላ ጊዜ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲን በማዋረድ እና የሞራል ስብዕናውን ዝቅ በማድረግ እነርሱ የእርሱ ጌቶች እንደሆኑ የማሳየት ስራ ሰርተዋል፡፡

ቴዲ ያለው ትልቁ ጌታው ወያኔ ሳይሆን ታላቁ የፍቅር ኃይል ነው!

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ተከታታይነት ባለው ሁኔታ ቴዲ አፍሮን ያስፈራሩታል ምክንያቱም ቴዲ የእነርሱን ሙዚቃ አይዘምርም፣ የእነርሱን ዳንስ አይደንስም፣ እንደዚሁም የእነርሱን የጥላቻ ከበሮ አይደልቅም፡፡

ለዚህም ነው እትብቱ ከተቀበረችባት እና ከሚወዳት ሀገሩ እንዲሰደድ ጥረት በማድረግ ላይ ያሉት፡፡

ሆኖም ግን ቴዲ እስከ አሁን ድረስ በሚወዳት ሀገሩ ቆይቷል፡፡ የእራሱን ሀገር ትቶ በማንም ወሮበላ አስገዳጅነት የትም ቦታ ቢሆን አይሄድም፡፡

በውጭ ሀገር ተሰድዶ ነጻ ሆኖ ከመኖር ይልቅ በሀገሩ ውስጥ ሆኖ እጆቹ በካቴና ታስረው በግፈኛ አምባገነኖች እየተሰቃዬ እና ሰብአዊ መብቱ እየተደፈጠጠ መኖርን ይመርጣል፡፡

የእውነተኛ አርበኝነት ባህሪ እንደዚህ ነው!

ጥላቻ የበለጠ እየከረረ እና እየመረረ በሄደ መጠን ጥቂቶች ሀገር ለቀው ይሰደዳሉ፣ ሌሎች ጥቂቶች ደግሞ መከራውን እና ስቃዩንም አሳቱንም ችለው በሀገራቸው ይቆያሉ ይባላሉ፡፡

ቴዲ ግን የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብን እሳት ፊት ለፊት ተቋቁሞ በሀገሩ በመኖር ላይ ይገኛል፡፡

ቴዲ የኢትዮጵያ ነገስታት የነበሩትን ዳግማዊ ምኒልክን እና ቀዳማዊ አጼ ኃይለ ስላሴን በማወደሱ እና ጀግንነታቸውን በመመስከሩ ብቻ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከልቡ ምርር አድርጎ ጠልቶታል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራሮች እና አባላት “የኢትዮጵያን ታሪክ ጥላሸት መቀባት“ በሚል ርዕስ አዘጋጅቸው በነበረው ትችቴ ላይ ከዳግማዊ አጼ ምኒልክ እና ከቀዳማዊ አጼ ኃይለስላሴ ይልቅ አሁን በህይወት የሌለው አምባገነኑ መለስ ዜናዊ የፈጸማቸው ትግባራት የበለጡ ናቸው የሚለውን ቅጥፈታቸውን ለማጋለጥ ሞክሪያለሁ፡፡

ቴዲ አሁን በህይወት ለሌለው ለአምባገነኑ መለስ ዜናዊ እና ለእርሱ ታዛዥ ሎሌዎቹ የሚዘምር ቢሆን ኖሮ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በዚህ ከያኒ ላይ እንደዚህ ያለ ማቋረጫ የሌለው ጦርነት እና የማሰቃዬት እኩይ ድርጊት ሊፈጽሙበት ይችሉ ነበርን?

ቴዲ በእውነታው ዓለም ላይ ያሉትን ጅቦች አንበሳ አድርጎ ቢያቀርባቸው ኖሮ ጆቦቹ ለምን እንደ አንበሳ ተደርገን ተፈረጅን ብለው ቅሬታዎቻቸውን ያቀርቡ ነበርን?

አሁን በህይወት ስሌለው አምባገነኑ መለስ ዜናዊ የሌለውን ስብዕና እንዳለው በማስመሰል “የአፍሪካ አባት” የሚል የሙገሳ መዝሙር ቢያሰማ ኖሮ በቴዲ ላይ እንደዚያ ያለ ጥላሸት የመቀባት እና የማዋረድ ድርጊት ይፈጸምበት ነበርን?

ቴዲን መዘለፍ አልፈልግም ሆኖም ግን የመለስ ዜናዊ ምስል ያለበትን ቲ ሸርት (ካናቴራ) በመልበስ በኮንሰርቱ ላይ ቢታደም ኖሮ በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የማስፈራራት ድርጊት ይፈጸምበት ነበርን?

በቴዲ ላይ ማቋረጫ የሌለው ስቅይት እና ማስፈራራት ቢፈጸምበትም ቅሉ ምንም ዓይነት ቅሬታ አላሰማም፡፡ ሌላ ምንም ነገር ትንፍሽ አላለም፣ እንዲህ ነበር ያለው፣ “ፍቅር ሁሉንም ነገር ያሸንፋል፡፡“

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ለ25 ዓመታት ያህል በስልጣን ኮርቻ ላይ ተፈናጥጦ “ጥላቻ ሁሉንም ነገር ያሸንፋል“ በማለት የእራሱን ደስታ በመግለጽ ላይ ይገኛል፡፡

ጥላቻ ለተወሰነ ጊዜም ቢሆን አሸናፊ ሆኖ ሊታይ ይችላል፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የሚወዱት ብቸኛው ነገር ቢኖር ጥላቻን እራሱን ነው፡፡

ሆኖም ግን ቴዲ የማይበገር ጀግና ነው፡፡ እንዲህ እንደሚሉትን የዶ/ር ማርቲን ሉተር መርሆዎች እያስተጋባ የሚኖር ይመስላል፣ “ጥላቻን ጥላቻ አያስወግደውም፣ ይህንን ማድረግ የሚችለው ፍቅር ብቻ ነው፡፡“ በሌላ አባባል “ፍቅር ሁሉን ነገር ያሸንፋል፡፡”

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲ አፍሮን የሚፈራው ለምንድን ነው? ቴዲን እንደዚህ ጥቁር ጥምድ አድርገው የሚጠሉት ለምንድን ነው!?

እስቲ ስለቴዲ የማያወዛግቡ ጥሬ ሀቆችን ይፋ እናድርግ፡

እንደ ድምጻዊ አቀንቃኝ ቴዲ አፍሮ አቻ የማይገኝለት ድምጻዊ ነው! ምንም ዓይነት ተወዳዳሪ የለውም!

ቴዲ እንዲህ የሚሉትን ባህሪት የተላበሰ ምጡቅ ድምጻዊ ነው፡ በስብዕናው አንድ ዓይነት ወጥ ነው፣ የግጥም ስንኞቹ ምትሀታዊ ኃይልን የተላበሱ ናቸው፣ የዜማ ቅላጼዎቹ ማራኪ፣ መንፈስን በደስታ ስሜት ውስጥ የማስጋለብ እና የሰውን ቀልብ የመቆጣጠር ኃይል ያላቸው ናቸው፣

ቴዲ አፍሮ ልዩ ተሰጥኦ ያለው የሙዚቃ ሰው ነው! ምንም ዓይነት ጥያቄዎች ሊነሱበት የሚገባ ጉዳይ አይደለም! ምንም ዓይነት!

እንደዚሁም ሁሉ ቴዲ አፍሮ ነገሮችን በጥልቀት የማየት ችሎታ ያለው የጥልቅ ሀሳብ ባለቤት ሰው ነው፣ ለሁሉም ነገር ጥንቃቄን የሚያደርግ፣ በፍቅር የተሞላ እና ብሩህ አዕምሮ ያለው ሰብአዊ ፍጡር ነው፡፡

በሚያቀርባቸው በሁሉም ሙዚቃዎቹ ስለህይወት ፍልስፍናው ያስተምረናል፡፡ ይህ ፍልስፍናው በሶስት ቃላት እንደሚከተለው ተጠቃሎ ሊቀርብ ይችላል፡ “ፍቅር ሁሉንም ያሸንፋል”፣ ይኸው ነው! ሌላ ምንም ነገር የለም!

ቴዲ ስለይቅርታ ማድረግ እና ዕርቀ ሰላም ስለማውረድ ይዘምራል፡፡

ስለሀገሩ እና አህጉሩ ፍቅር ይዘምራል፡፡

ስለብሄሮች እና ስለኃይማኖቶች ተቻችሎ መኖር ይዘምራል፡፡

ስለኢትዮጵያ ዝና አጥብቆ ይዘምራል፡፡

ኢትዮጵያ ነጻነቷን እንድትቀዳጅ፣ ከቅኝ ገዥነት ነጻ እንድትወጣ፣ ከውጭ የበላይነት ነጻ እንድትሆን ሉዓላዊነቷን አስጠብቃ እንድትኖር መተኪያ የሌላት ህይወታቸውን ገብረው ላቁዩአት ጀገኖች ልጆቿ ይዘምራል፣ ያቀነቅናል፡፡

የነጻነት መዝሙሮችን ይዘምራል፡፡

ቴዲ እንደ ቦብ ማርሌይ ሁሉ እንዲህ የሚሉ የሙገሳ ሙዚቃዎችን ይዘምራል፡

እነዚህን የትንሣኤ ሙዚቃዎች ለመዘመር እገዛ አታደርጉምን/እነዚህን የነጻነት ሙዚቃዎች?/እስከ አሁን ያሉኝን ሁሉ ዘምሩ፡/የትንሣኤ ሙዚቃዎች/እስከ አሁን ያሉኝን በሙሉ፡/የትንሣኤ ሙዚቃዎች፡/እነዚህን የነጻነት ሙዚቃዎች፡፡/የነጻነት ሙዚቃዎች አብራችሁኝ አትዘምሩም።

ሁሉም የትንሣኤሙገሳ ሙዚቃዎች የቴዲ አፍሮም ናቸው፡፡

ቴዲ እንዲህ በማለት ይጠራዋል፣ “የኢትዮጵያ ትንሳኤ” (የኢትዮጵያ የሙገሳ/ትነሳኤ)፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በአሁኑ ጊዜ ቴዲ አፍሮን ማቋረጫ በሌለው መንገድ ለምን እያሰቃዬው እንዳለ ምንም ሀሳብ የሌኝም ፈፅሞ አይገባኝም፡፡

ቴዲ እውነታውን በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

እውነትን በሚጠሏት መካከል ጠላቶችን እንዴት እንደሚያፈራ ልገንዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለፍቅር በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

ጥላቻ በደም ስሮቻቸው በተዋሀዱት መካከል የማይሞቱ ጠላቶች እንደሚያፈራ እገነዘባለሁ፡፡

ቴዲ ስለይቅርታ አድራጊነት በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

በበቀል እና በጥላቻ በተዘፈቁት መካከል ጠላቶችን እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለዕርቀ ሰላም በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

የህይወት ተልዕኳቸው ከፋፍሎ መግዛት በሚሉት መካከል ጠላቶች እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለ ኢትዮጵያ ትንሳኤ በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

በኢትዮጵያ ገዳዮች መካከል ጠላቶች እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለኢትዮጵያ አንድነት በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

ኢትዮጵያን በመክተፊያ ቢላዋ በመተሯት እና እንዴት የጎሳ፣ የብሄረሰብ ቡድኖች፣ የኃይማኖት እና የክልል ጎጠኛ ደሴት ባደረጓት መካከል ጠላቶች እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለለሁሉም ኢትዮጵያውያን የወደፊት የተሻለ ህይወት በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

በዕኩይ ምግባራቸው ምክንያት ዕጣ ፈንታቸው ወደ ታሪክ ቆሻሻ ማጠራቀሚያ መጣል ባለባቸው መካከል ጠላቶች እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለኢትዮጵያ ጥንታዊ ዝና በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

በጥላቻ በተሞሉ ሰይጣኖች፣ በቀልተኞች፣ እምነተቢስ መርህ አልባ ፍጡሮች እና በጫካ ወሮበሎች መካከል ጠላቶች እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ቴዲ ስለኢትዮጵያ ተፈጥሯዊ ውበት እና ስለህዝቧ በመዘመሩ ምክንያት ሊሆን ይችላልን?

በሀሳብ የለሽ ጋጠወጦች እና በጭካኔ በተሞሉት ድድብና በተጠናወታቸው ወሮበሎች መካከል ጠላት እንዴት እንደሚያፈራ ልገነዘብ እችላለሁ፡፡

ሆኖም ግን ቴዲን ለመጥላት ወይም ደግሞ ለመፍራት ጥሩ ምክንያቶች አይደሉም፡፡

ሙሉ ህይወቱ ስለፍቅር፣ መልካም ጉርብትና፣ ስለሀገር ፍቅር እና ክብር፣ ስለአህጉር ፍቅር፣ ስለታሪክ ፍቅር እና ክብር፣ ስለሀገሩ ብዝሀነት እና ስለህዝብ ፍቅር እና ክብር መርሁ እና ተሞክሮው አድርጎ የሚንቀሳቀስን ሰው እንዴት መጥላት ይቻላል?

የሰው ልጆች ፍቅር የሆነ ሐዋርያትን እንዴት መጥላት ይቻላል?

ፍቅርን እራሱን የሚጠሉትን ምንነት የሚገልጽ እራሱን የቻለ ቃል/ሀረግ አለ፡፡ ይህም ቃል/ሀረግ “በሰዎች መጥፎ ዕድል ላይ የሚረካ“ እየተባለ የሚጠራ ሲሆን ቃሉም የተገኘው ከጀርመን ሆኖ አንድ ሰው በተፈጥሮው በሰዎች መጥፎ ዕድል፣ ስቃይ እና መከራ እጅግ የበዛን ደስታ የሚያደርግ እኩይ ሰይጣናዊ አስተሳሰብ ያለው የሚል የእንግሊዝኛ ትርጉም ያለው ሆኖ ይገኛል፡፡ በጥላቻ የተሞሉ ሰው መሳይ ሰይጣኖች ብቻ በሌሎች መከራ፣ ስቃይ እና ውርደት ሀሴትን ይጎናጸፋሉ፡፡

በሰዎች መጥፎ ዕድል ላይ የሚረካ ግብዝ ሸፍጠኛ/sadist በሌሎች ሰዎች ላይ በሚደርሰው ስቃይ፣ መከራ እና መጥፎ ዕድል እጅግ በጣም ደስተኛ እና ሀሴትን የሚያደርጉ፣ ለዚህ እኩይ ምግባርም ለእራሳቸው አዎንታዊ ምላሽ የሚሰጡ ሰው መሳይ በሸንጎዎች የሆኑ ሰይጣኖች ናቸው፡፡

በእንደዚህ ያለ በሰዎች ስቃይ እና መከራ ከፍተኛ የሆነ ሀሴት ባህሪያትን በተጎናጸፉ ሰዎች ሰይጣናዊ አስተሳሰብ ውስጥ ስቃይ፣ ሀዘን፣ እና የሌሎች ሰዎች መጥፎ ዕድል ማግኘት ማለት ለእነርሱ ደስታ፣ የሌሎች ስቃይ የእነርሱ ሀሴት፣ የሌሎች መከራን መቀበል ለእነርሱ ፍጹም የሆነ እርካታ ማለት ነው፡፡

በሌላ አባባል ከጥላቻ የመጨረሻ የሆነውን ደስታ ያገኛሉ፡፡ ይኸ ልዩ የሆነ ሰይጣናዊ ድርጊት ዋነኛ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አመራር እና አባላት መገለጫ ባህሪ ነው!

ለፍቅር ፍቅር ያላቸውን እና ፍቅርን እራሱን የሚጠሉ የፍቅር ጠላቶች ናቸው፡፡

ከተቃዋሚዎች ጋር ህብረት ፈጥሯል በሚል እሳቤ ነውን?

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲ አፍሮ ተቃዋሚዎችን ይደግፋል የሚል ውንጀላ ያሰማል፡፡ ይህ እራሱ ምን ማለት ነው?

በእርግጥ እነዚህ የጥላቻ ዕኩይ ምግባር አራጋቢዎች ቴዲ አፍሮን ፖለቲከኛ እንጅ ሙዘቀኛ አይደለም የሚል ሀሳብ ለማራመድ ይሞክራሉ፡፡

ቴዲ ፖለቲከኛ የሚሆንባት ዕለት የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ከሸፍጥ ነጻ የሆነ (ለዝንጀሮው/ጦጣ ፓርላማው ከ547 መቀመጫዎች ውስጥ 547ቱንም አሸንፊያለሁ ብሎ የሚያውጅ ሳይሆን) እውነተኛ ዴሞክራሲ እና የሰብአዊ መብት ጥበቃን እውን በሚያደርግባት ዕለት ነው፡፡

ያም የማይሆን ነገር ነው፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ተቃዋሚ ቡድኖችን ማገዝ ወንጀል ነው በማለት በዝንጀሮው/ጦጣው የይስሙላ ፍርድ ቤት ክስ መስርቶ ንጹሀን ዜጎችን ያሰቃያል!

አንድ ሰው የፈለገውን የፖለቲካ ፓርቲ ለመደገፍ ሕገ መንግስታዊ እና የሰብአዊ መብት ምርጫው አይደለምን?

ሆኖም ግን ቴዲ የፖለቲካ ሰው አይደለም፡፡ እርሱ የሙዚቃ ሰው ነው፡፡

በተጻራሪ መልክ አስገራሚው ነገር ደግሞ የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲ ገንዘብ በመስጠት፣ በሙዚቃ ኮንሰርት በማዘጋጀት እንዲያቀነቅንላቸው፣ እነርሱ እንዲዘምርላቸው የሚፈልጉትን ሙዚቃ በመስጠት በአደባባይ እንዲዘምርላቸው እና በፖለቲካ እንዲደግፋቸው ይፈልጋሉ፡፡

የቴዲ አጭር መልስ ግን አመሰግናለሁ ሆኖም ግን ይቅርታ አላደርግም የሚል ነው፡፡

እውነታው ፍርጥርጥ ተደርጎ ሲታይ ግን የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ቴዲ እንዲያደርግለት የሚፈልጋቸውን ነገሮች ሁሉ ለሌሎች የፖለቲካ ድርጅቶችም በተመሳሳይ መልኩ አንድም ነገር አላደረገም፡፡ ለምንድነው ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እንዲህ ዓይነቱን ድርጊት የሚጀምረው?

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አለቆች ከተራ ሀሳብ ይልቅ የበለጠ ገንዘብ አላቸው፡፡

እንዲህ የሚለውን አባባል መዳመጥ እና መተግበር ይኖርባቸዋል፣ “ገንዘብ ፍቅር ሊገዛልኝ አይችልም፡፡“

“ገንዘብ ፍቅር ሊገዛልኝ አይችልም/ፍቅርን ሊገዛልኝ አይችልም፣ እያንዳንዱ ሰው ይህንን ነገር ይነግረኛል/ፍቅርን ሊገዛልኝ አይችልም፣ በፍጹም፣ በፍጹም፣ በፍጹም፣ በፍጹም…“

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ በማንኛውም መንገድ የኢትዮጵያን ህዝብ ፍቅር ወይም ደግሞ የፈለገውን ያህል ገንዘብ እንደጎርፍ ቢያወርድ የኢትዮጵያን ህዝብ ድምጽ ፍቅር ቴድን በምንም ዓይነት መልኩ አያገኝም! ሊገዛ አይችልም።

እኔ የቴዲ አፍሮ ቁጥረ 1 አድናቂ ነኝ!

ለበርካታ ዓመታት የቴዲ አፍሮ ቁጥር 1 አድናቂ ነኝ፡፡

በእርሱ ሙዚቃ ስዘምር እና ስደንስ ቆይቻለሁ፡፡ የሮጌን የሙዚቃ ምቶች እንዴት አድርጎ ወደ ኢትዮጵያ ባህላዊ የሙዚቃ ቅላጼ እንደሚቀይራቸው አደንቃለሁ፡፡

በአንድ በተወሰነ ቦታ ወይም አካባቢ የሙዚቃ ኮንሰርት በሚያዘጋጅበት ጊዜ ከሁሉም ወጣቶች ህዝቦች ጋር በመቀላቀል መልካም ጊዜን አሳልፋለሁ፡፡

በተለያዩ አጋጣሚዎች ስለቴዲ አፍሮ ጽፊያለሁ፡፡

እ.ኤ.አ በ2010 በሁሚንግ ፖስት ትችት ቴዲ በአካል በሚተላለፍ ትዕይንት ባቀረበው ስራው ላይ ለመጀመሪያ ጊዜ በመገኘት ከተመለከትኩ በኋላ እንዲህ የሚል ጽሁፍ አቅርቤ ነበር፡

ቴዲን በአካል በሚተላለፍ ስራው ላይ በመገኘት ያቀረበውን ኮንሰርት ከዚያ በፊት ያልተመለከትን እና በአዳራሹ ከአፍ እስከ ገደቡ ጢም ብሎ ሞልቶ የነበረውን የተመልካች ብዛት በማየት ምስክርነቱን ለምንሰጥ ሰዎች ሁሉ በሀሳብ አውሮፕላን ወደ ኋላ ጭው ብሎ በመብረር በትዝታ ማዕበል ውስጥ እንድንዋኝ ያደርገናል፡፡ እንደዚህ ያለ በህዝቡ እና በከያኒው መካከል ጥልቅ የሆነ ትስስር በህይወቴ የተመለከትኩት ከብዙ አስርት ዓመታት በፊት እ.ኤ.አ ግንቦት 30/1978 በሜኖሶታ ዩኒቨርስቲ እየተማርኩ በነበርኩበት ቦታ ቦብ ማርሌይ በመምጣት አቅርቦት በነበረው (ካያ ቱር/Kaya Tour) እና እ.ኤ.አ ህዳር 15/1979 (ሰርቫይቫል ቱር/Survival Tour) የተሰኙትን ኮንሰርቶች ያቀረበባቸው ጊዚያት ትዝ አሉኝ፡፡ በእነዚያ ቦብ ማርሌይ ባቀረባቸው ኮንሰርቶች ላይ የመገኘት አጋጣሚ ዕድሉን ያገኛችሁ በእርግጠኝነት ምን ለማለት እንደፈለግሁ በትክክል ትገነዘባላችሁ የሚል እምነት አለኝ፡፡

እ.ኤ.አ ሰኔ 2014 ኮካኮላ የተባለው ድርጅት ቴዲ አፍሮን የማግለል ድርጊት ፈጽሞ ስለነበር ማንም ቢሆን ይህን ለውፍረት የሚዳርገውን እና በስኳር የተሞላውን ኮካኮላ የሚባለውን እርባናየለሽ መጠጥ ባለበት ድርሽ እንዳትሉ የሚል ትችት አቅርቤ ነበር፡፡

ኮካኮላ የተባለው ድርጅት ለ2014 በብራዚል ተደርጎ በነበረው የዓለም እግር ኳስ ጨዋታ ሻምፒዮን 32 የአካባቢ ድምጻውያን ስራዎቻቸውን እንዲያቀርቡ እና እንዲወዳደሩ ጋብዞ ነበር፡፡

ኮካኮላ ይፋ በሆነ መልኩ ከቴዲ አፍሮ በስተቀር የሁሉንም ተወዳዳሪዎች ስራዎች ለቅቆ ነበር፡፡ በእርግጥ ኮካኮላ በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ አለቆች ትዕዛዝ መሰረት የቴዲ አፍሮን ስራ ውድቅ እንዲያደርግ ትዕዛዝ ተሰጥቶት ነበር፡፡

ይህ ድርጊት ሁይትነይ እንደዘመረው ሁሉ ትክክል አይደለም ሆኖም ግን እሽ ከሚለው ጋር ተመሳሳይ እንደምታ አለው፡፡

(በዚያ እኩይ ድርጊቱ እስከ አሁንም ድረስ የኮካኮላ ምርት ውጤት የሆኑት ባሉበት ቦታ ድርሽ አልልም! ከዚህ አንጻር የኮካኮላ ምርትን ከምጠቀም ይልቅ የምጠጣው አጥቼ በውኃ ጥም ድርቅ ማለትን እመርጣለሁ፡፡ ይህ ለእኔ ሌላ ለምንም ነገር ሳይሆን ቀላል የመርህ ጉዳይ ነው፡፡ እንደዚህ ያለ ምርመራን እና አድልኦን የሚፈጽም ዓለም አቀፋዊ የንግድ ድርጅትን ልደግፍ የምችልበት ሞራሉ የለኝም፡፡ በዚያን ጊዜ ባቀረብኩት ትችቴ ላይ “ኮካኮላ ገሀነም ይግባ” በማለት ተናግሬ ነበር፡፡ በአሁኑ ጊዜ ኮካ ኮላ ገሀነም እንደደረሰ ተስፋ አደርጋለሁ፡፡)

ቴዲ በእንግሊዝኛ ቋንቋ ብዙም የሙዚቃ ኮንሰርት አያቀርብም፣ ሆኖም ግን በዓለም እንደ የአፍሪካ የሬጌው ንጉስ እየተባለ ሲወደስ እንደነበረው እንደ ቦምብ ማርሌይ በፍቅር መንፈስ የህዝብን ልብ ያስተሳሰረ ከያኒ መሆኑ ይነገርለታል፡፡ እንግዲህ ቴዲ አፍሮ በሙዚቃ ጥበቡ፣ በፍቅር ዘማሪነቱ እና በአጠቃላይ የዘርፉ ልቅናው የዚህን ያህል ክብር እና ሞገስ ያለው ከያኒ ነው፡፡

(“ሬጌ” የሚለው ቃል ከላቲን “ሬጊ” ከሚለው እና ንጉስ የሚል ትርጉም ካለው ቃል የመጣ ስለመሆኑ ስንቶቻችን እንደምናውቅ ብገነዘብ የሚገርመኝ ይሆናል፡፡ የሬጌ ሙዚቃ “የንጉስ ሙዚቃ” ነው፡፡)

እራሱን ህዝባዊ ወያኔ ሀርነት ትግራይ እያለ የሚጠራው ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ደናቁርት ቴዲ የንጉሱን ሙዚቃ በማቀንቀኑ እና በሙዚቃ ሰራ ቅላጼዎቹ የዳግማዊ አጼ ምኒልክን እና የቀዳማዊ አጼ ኃይለ ስላሴን ስም እያነሳ በማወደሱ ምክንያት ወንጀል ተደርጎ በይስሙላው የዝንጀሮ/ጦጣው ፍርድ ቤት አንዳያንገላታው ተስፋ አረጋለሁ፡፡ (ሬጌ ሙዚቃ “የንጉስ ሙዚቃ” ነው ለጃማይካ ራስ ተፈሪያውያን፡፡)

እኔ ቴዲ አፍሮን የማውቀው በሰራቸው ቪዲዮ፣ በሚያዘጋጃቸው የሙዚቃ ኮንሰርቶች፣ በድረ ገጽ የግንኙነት መስመር በሚሰጣቸው ቃለ መጠይቆች እና ከሁሉም በላይ ደግሞ በሚያስተላልፋቸው የፍቅር፣ የመግባባት፣ የይቅርታ አድራጊነት እና ዕርቀ ሰላም ናፋቂነት ነው፡፡

ለዚህም ነው አንግዲህ የእርሱ ቁጥር 1 አድናቂው ለመሆን የበቃሁት፡፡

በእኔ የግል የግምገማ መስፈርት መሰረት ቴዲ አፍሮ እንደሙዚቃ ባለሞያነቱ ከፖፕ ሰታር (pop star) በላይ የመጠቀ እና የላቀ ድምጻዊ ከያኒ ነው፡፡ በእኔ አመለካከት ለዶ/ር ኪንግ፣ ለማንዴላ እና ለማህተመ ጋንዲ እሴቶች እና መርሆዎች ተግባራዊነት የቆመ የሙዚቃ ሐዋርያ ነው፡፡

ቴዲ ከፍተኛ የሆነ ክብር፣ ምስጋና እና አድናቆት ያለው ከያኒ ነው፡፡ በእርግጠኝነት ቴዲ ከእርሱ ትውልድ የተስፋ፣ የእምነት፣ የብሩህ አመለካከት እና የጽናት ተምሳሌት ቀንዲል ነው፡፡

(ለእኔ እውን ሆኖ የሚታይ ጉዳይ ነው!!! ቴዲ አፍሮ ከእርሱ የተስፋ፣ እምነት፣ የብሩህ አመለካከት እና የጽናት ተምሳሌት ቀንዲል ሆኖ በመገኘቱ ምክንያት በወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ መሰቃየት ሊኖርበት ይችላልን?)

በቅርቡ ኢትዮጵያዊው ገጣሚ ሄኖክ የሽጥላ ስለቴዲ ክብር በአማርኛ ጥቂት የግጥም ስንኞችን ቋጥሮ ነበር፡፡

እርሱ የቋጠራቸው ሶስት የስንኝ ግጥሞች ወደ እንግሊዝኛ እንዲመለሱ በማድረግ ያቀረብኩ ሲሆን እንደገና የአማርኛ ትርጉማቸው በግጥም ስንኝ መልክ እንዲመለሱ በማድረግ ሁሉንም መተርጎም እችል ነበር፣ ሆኖም ግን የግጥሙ አንኳር የሆኑት ሶስቱ ስንኞች እንደሚከተለው ቀርበዋል፡

ቴዲ እንደ ዳዊትዘይት በቀንድ ዋንጫ
ቀብቶታል አምላክ ፣ ለብርሃን መውጫ !

ነፃነት ለሀገሬ ደግሞ አንዲህ ይለዋል:

ቴዲ እንደ ንጉስ ዳዊት ለብሶ ካባ፤
ከቀንዱ ቅዱሱን ቅባት የተቀባ፣
ጨለማን ሊያስወግድ የመጣ ያምላክ መባ፡፡

ለቴዲ አፍሮ ሰላማዊት አበባየሁ የፃፈችዉን ተደናቂ ግጥም ለመስማት እዚህ ይጫኑ።

አሜን!

ሰይጣኖች እባካችሁን ቴዲን ለቀቅ አድርጉት! አባካችሁ ተዉት ስራዉን ይስራበት !!!

ታላቁ የኢትዮጵያ የሙዚቃ ንጉስ ጥላሁን ገሠሠ አንደዚህ ብል ዘፍኖ ነበር “እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት” ሙዚቃዉን ለመስማት እዝህ ይጫኑ

(ይህን የጥላሁንን ሙዚቃ ለቴዲ በክብርና በወንድምነት አቀርብለታለሁ።)

እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት
አባካችሁ ሰዎች ስራዬን ልስራበት።

የሰው ሃሳብ አመረረ በተንኮል እየከረረ
ሰው ካልኖረ ስራ ሰርቶ
ባለው አቅሙ ዘር አምረቶ
በችሎታው በያለበት
ሰርቶ ቢኖር ምናለበት
ነገር ሲጭር ስራ አይሰራም
ሌላዉንም አያሰራም።

እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት
አባካችሁ ሰዎች ስራዬን ልስራበት ።

አምሮ በነገር ሰግዶ
በወሬ ከሆነ ኑሮ
ምን ሊሆን ነው ምን ሊጠቅም
በስራ ካልሆነ ጥቅም
ባቅሜ ሰርቼ ስራ
ለሀገር ጥቅም ላፈራ
ነው አንጂ የባከንኩኝ
ምን አለበት ባትነኩኝ።

እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት
አባካችሁ ሰዎች ስራዬን ልስራበት።

የተንኮል ምንጩ ይደፈን
ስራ ሰርተን መኖር አርፈን
ይሻለናል ስራ ስሩ
ምን ይገኛል ካፈሩ
ፍቅር ሰላም ከኛ ጋራ
አስወጥተው ባላጋራ
አንደየአቅማችን ሰርተን
መኖሩ ነው የሚበጀን።

እረ ተዉኝ ባትነኩኝ ምናለበት
አባካችሁ ሰዎች ስራዬን ልስራበት።

የሕግ የበላይነትን ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ማስተማር እና መስበክ ማለት ለአሕዛብ መጽሐፍ ቅዱስን ማሰትማር መሞከር አንደማለት ነው። አለዝያም በጥቁሩ ባልጩት ድንጋይ ላይ ውኃ እንደማፍሰስ ነው፡፡

አሁን ደግሞ ስለፍቅር፣ ስለይቅርታ አድራጊነት እና ስለዕርቀ ሰላም ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ማስተማር እና መስበክ ማለት ለጀርመን ብሄራዊ የሰራተኞች ሶሻሊስት ፓርቲ (ናዚዎች) አባላት ስለፍቅር፣ ስለይቅርታ አድራጊነት እና ስለዕርቀ ሰላም ማስተማር እና መስበክ እንደማለት ነው፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ እንዲያዳምጠኝ ጥያቄ ማቅረቤ አይደለም፡፡ ለዚህማ የሚያዳምጡበት ልቦና የላቸውም እንጅ ሁልጊዜ በየሳምንቱ ትምህርት እያቀረብሁ አይደለምን?

ለወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጥያቄ የማቀርብላቸው ግን የቴዲ አፍሮን ሙዚቃ በጥሞና እንዲያዳምጡ ነው፡፡ በእውነት የእርሱን እውነተኛ ሙዚቃ፣ መሳጭ የሆኑ የግጥም ስንኞቹን እና መንፈስን የሚያድሰውን የድምጹን ቅላጼ ብያዳምጡ የመቀራረብን እና የፍቅር ስሜትን በተላበሱ ነበር፡፡

ከቴዲ ሙዚቃ በሚወጣው ፍቅር፣ እያንዳንዱ ቃሉ በክፋት የተሞላውን የግፈኞች አዕምሮ ወደ ስምምነት እና ፍቅር በመለወጥ፣ የእርሱ የሙዚቃ ምት የእነርሱን የልብ ምት በመምታት በፍቅር እንዲሸነፉ እና እጃቸውን እንዲሰጡ ያደርጋል፡፡

የእንግሊዝ የተውኔት ጸሐፊ እና ገጣሚ የነበሩት ዊሊያም ኮንግሬቭ እንዲህ በማለት ጽፈው ነበር፣ “ሙዚቃ ጨካኙን አውሬ ሩህሩህ የማድረግ፣ ጠንካራ አለቶችን የማለስለስ ወይም ደግሞ የተቋጠረ ጠንካራ የዋርካ ዛፍ ግንድን እንዲለነበጥ የማድረግ ኃይል አለው፡፡“

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የቴዲ አፍሮን ሙዚቃ የሚያዳምጡ ከሆነ ሩህሩህ መንፈስን እንደሚላበሱ፣ የተዘጉ ልቦቻቸው ለስላሳ እንደሚሆኑ፣ አውሬያዊው ኋላቀር መንፈሳቸው የተረጋጋ እንደሚሆን እና የተቋጠሩት ልቦቻቸው ሊፈቱ እንደሚችሉ ምንም ዓይነት ጥርጣሬ የለኝም፡፡

የወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ የቴዲን ጣፋጭ የሙዚቃ ምግቦች በመመገብ እና በመሳተፍ ከእኛ ጋር ተቀላቀሉ፣ መንፈስ ይቀርባችኋል ከእኛ ጋር ሁኑ፡፡

በፖለቲካ፣ በሕግ ወይም ደግሞ በሰብአዊ መብት ጥበቃ ቋንቋ ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጋር ለመነጋገር የሚታሰብ ነገር አይደለም፡፡

ሆኖም ግን ሙዚቃ የዓለም ህዝብ የመግባቢያ ቋንቋ ነው የሚለው እውነት ከሆነ በመጨረሻው ሰዓት በቴዲ አፍሮ ሙዚቃ አማካይነት ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጋር መነጋገር እንችላለን ማለት ነው፡፡

በቴዴ ያስተሰርያል በሚለው ፈዋሽ ድምጹ መሰረት ከወያኔ ወሮበላ የዘራፊ ቡድን ስብስብ ጋር መነጋገር እችላለሁ ብዬ አስባለሁ!

የወያኔ ወንድሞች! የቴዲን የፍቅር ሙዚቃዎች ለማዳመጥ ሞክሩ፣ በእርግጠኝነት አዳምጡ!

ከጥላቻችሁ በስተቀር የምታጡት ምንም ነገር የለም!

ሙዚቃ የፍቅር ምግብ ከሆነ ቴዲ እባክህን ዘምር፡፡ ደግመህ ደጋግመህ ተጫወት፣ ዘምር፡፡

“ፍቅር ሁሉንም ያሸንፋል፡፡“ ቴዎድሮስ ካሳሁን (ቴዲ አፍሮ)

አሜን!

ቴዲ፣ እንወድሀለን፡፡ እናከብርሀለን፡፡ እናደንቅሀለን!!!

ኢትዮጵያ በክብር ለዘላለም ትኑር!

ጳጉሜ 2 ቀን 2007 ዓ.ም

(አሌክስ አብርሃም)

የኤርትራ የኢንፎርሜሽን ሚኒስቴር ትናንት መግለጫ አውጥቶ ነበር ….እናም በመግለጫው ኤርትራ ‹‹በኢትዮጲያ እየተደረገባት ያለው ዛቻና ወታደራዊ ትንኮሳ እየጨመረ ነው …ማስፈራሪያውም በርክቷል ›› መባሉን ዘ ገልፍ ቱዴይ ዘግቦታል ፡፡ የኤርትራው መግለጫ ጨምሮ እንደገለፀው ‹‹ኢትዮጲያ አይነውሃዋ አላማረንም ወረራ ማሰቧንና ለዚሁ መዘጋጀቷን የሚያመላክቱ መረጃዎች አሉ ….ለዚህም የልብ ልብ የሚሰጧት እንደአሜሪካ አይነት የኢትዮጲያ አጋሮች ናቸው›› ሲል ክሱን አስፍቶታል !

በኢትዮጲያ በኩል እስካሁን ለዚህ ክስ የተሰጠ ምላሽ ባይኖርም ጠ/ሚ ኃይለማሪያም ደሳለኝ ለኢትዮጲያ ፓርላማ ኤርትራ እጇን ካልሰበሰበች እና እያሰረገች የምታስገባቸውን ‹ሽብርተኞች› ሃይ ካላለች ‹‹ህዝባችንን አስፈቅደን›› እርምጃ ልንወስድባት እንጅላለን ›› ማለታቸው የሚታወስ ነው …አንዳንድ የአዲስ አበባ ነዋሪዎች በወቅቱ ‹‹ህዝብ ለግድቡ ሳንቲም ከማዋጣት ጎን ለጎን እንዲህ ለጦርነት ሃሳብ እና ፈቃድ ማዋጣት መጀመሩ የአገራችንን ባለሁለት አሃዝ እድገት የሚያመላክት ነው ›› ማለታቸው ይታወሳል፡) ….በነገራችንላይ ሁለቱም አገራት አንዱ አንዱን ‹‹ውስጥ ችግራቸውን መፍታት ሲያቅታቸው የህዝቡን ትኩረት ወደውጭ ለመመለስ ነው ጦርነት ሽብር የሚያስቡት›› እየተባባሉ ይወነጃጀላሉ እነፕሬዝደንት ኦባማም ዝምታን መርጠዋል ምናልባት ዘና ብለው ተቀምጠው ‹‹አስተናጋጅ ቡጥቡጡ ከመጀመሩ በፊት አንድ ቢራ›› እያሉ ይሆናል !….

ለማንኛውም አገራችን በዚህ ወቅት እንደገና ወደጦርነት ባትገባብን ምርጫችን ነው !! ‹‹አይ ሳንዋጋ አስር አመት አለፈንኮ እጃችንን እናፍታታ …ወንድነታችንም ትንሽ ይፈተሸ እንጅ ›› ከተባለ . . .፡)ማነሽ አልጣሽ ምንሽሬን አቀብይኝ…ወደሰማይም ቢሆን እተኩሳለሁ …እግዜርን በምንሽር ካልቀሰቀስነው ፆለታችንን አልሰማ ብሏል፡)፡) እናተ ልጆች ዝሆኖች እንደገና ሊጣሉ ነው ሳሩን ወደጥግ ወደጥግ አድርጉት እስቲ !

ከደብረጊዮርጊስ
ኢትዮጵያ ዳግም ወደ እርስ በእርስ ጦርነት እየሔደች መሆኗ እጅግ ያሳዝናል። የደርግ መንግሥት የሰላምና የለውጥ በሮችን ሁሉ ዘግቶ ሁሉንም በኃይልና በጉልበት በመግደል እና በማሰር ጨርሶ ሰላም የሚያገኝ መስሎት ነበር። ግን አልሆነም። የሰላምና የለውጥ አማራጭ በሮች ሁሉ የተዘጋባቸው ኃይሎች ምንም ምርጫ ስላልነበራቸው ወደ ጦርነት አማራጭ ለመሄድ ተገዋል። አሁን ሥልጣን ላይ ያለውን ኃይል ጨምሮ። በዚህ ለረጅም ዓመታት በተካሔደ የእርስ በርስ ጦርነትም ቁጥሩ እጅግ ብዙ የሆነ ኢትዮጵያዊ በሁሉም ወገን ተሰውቷል የአካል ጉዳተኛ ሆኗል። ብዙ የኢኮኖሚ መሻሻል ልታሳይ ትችል የነበረች ሃገራችንም ሕዝቧ በሚያሳዝን የኑሮ ደረጃ ላይ እንዲገኝ አድርጎታል።

ይህ አሳዛኝ ሁኔታ ዛሬም በኢትዮጵያ ላይ ሊደገም አንዣቧል። ልክ እንደ ደርግ በሥልጣን ላይ ያለው ኃይል በሮችን ሁሉ ዘግቶ የአገዛዙን ስህተት የተቹትን ሁሉ በማሰር በመግደልና ስደተኛ በማድረጉ ምክንያት ዳግም ወደ ጦርነት እየገሰገስን መሆናችን እጅግ ያሳዝናል። ለዚህም አሁን ሥልጣን ላይ ያሉት ደርግን ተጠያቂ እንደሚያደርጉት ዛሬም ተጠያቂው በስልጣን ላይ ያለው ኃይል ነው። ይህ ጦርነት ከቀድሞው ጦርነትም በበለጠ መሠረቱ ሰፋ ያለ ጅማሬ ያለው የጦርነት ክተት ውጤቱም እንዲሁ ሰፊና አስከፊ እንደሚሆን ስልጣን ላይ ያሉት ብቻ ሳይሆኑ በተለያየ ምክንያት መንግስት የሆነውን ኃይል የሚደግፉ ሁሉ ሊያጤኑት ይገባል። ለምን? ለምን? ለምን? በጥቂቶች እምቢ ባይነትና ትእቢት ለምን ሃገር ወደ ጦርነት ትገባለች? ይህ ደም የመፋሰስ እና የሃገር ጥፋት ወደማይመለስበት ደረጃ ከመድረሱ በፊት ሁላችሁም ምከሩ ዝከሩ!!!

100% አሸንፈናል እያሉ በሃገርና በህዝብ ላይ ማላገጥ ዋጋ እንደሚያስከፍል እና ዘላቂ የሃገርና የሕዝብ ጥቅምና ሰላም እንደሚያሳጣ ደጋፊና ወዳጅ ነን ያላችሁ ምከሩ ዝከሩ። ሁሉም ኢትዮጵያዊ በባህሉ ተዋጊ ነው። ጀግናም ነው። የህዝብ ቁጣ ከገነፈለም የተከማቸ መሳርያ ወይንም ገዢ መሬት አያድኑም። ባሳለፋችሁት የጦርነት ልምድ ይህን እውነታ እናንተ ይበልጥ ታውቁታላችሁ። ደርግ በሰው ኃይል በመሳርያና ገዢ ቦታዎችን ይዞ ይበልጣችሁ ነበር። ግን ያ በቁጣ የተነሳውን ህዝብ ሊያቆመው አልቻለም። በህዝቡ ውስጥ ያለውን ብሶትና ስሜትም በሚገባ ታውቁታላችሁ። ነገር ግን ልክ እንደ ደርግ አሁን በመሳሪያ ተማምናችኋል። ነገር ግን ልክ እንደደርግ ጠባችሁ ከፈጣሪም ጋር ነውና አወዳደቃችሁም እንደዛው እንደሚሆን አትርሱ። ወደልቦናችሁ ከተመለሳችሁ ግን አሁንም ግዜ አላችሁና ተመከሩ።

በተለይም በሃይማኖት አባትነት ቦታ ላይ የተቀመጣችሁ በፍርሃትና በአድርባይነት ተሸብባችሁ የሃገራችሁ ህዝብ በጥቂቶች እምቢ ባይነትና እብሪት ዳግም ወደ ጦርነት ሲገባ እያያችሁ ሊገሰጽ የሚገባውን ክፍል ባለመገሰጻችሁ እግዚአብሔር በነፍስ ብቻ ሳይሆን በሥጋም የከበደ መከራ እንደሚያመጣባችሁ አትርሱ። እግዚአብሔር ይህ መጪው አዲስ አመት እብሪተኞች ወደልቦናቸው ተመልሰው በኢትዮጵያ ላይ የለውጥ ሂደት የሚታይበት እንዲሆን እና የሰላምን ወሬ የምንሰማበት እንዲሆን ያድርግልን።

ፈቃዱ በቀለ፣ ዶ/ር     

መስከረም 8፣  2015

መግቢያ

„ የተፈጠርነው እንደ እንስሳ  ለመኖር ሳይሆን ፣ የትክክለኛውን ዕውቀትና  የታታሪነትን    መንገድ ለማግኘትና ለመቀዳጀት ነው ።“ ዳንቴ

ዳንቴ ይህንን ያለው በ13ኛው ክፍለ-ዘመን የኢጣሊያን ህዝብ በድህነት፣ በተስቦ በሽታና በጦርነት፣ እንዲሁም ኑሮው ሁሉ ስለጨለመበት ደጉን ከክፉ መለየት ባልቻለበት ወቅትና፣ ማንኛውንም ለሰው ልጅ የሚሰቀንን አጸያፊ ድርጊት በሚያደረግበት ዘመን በአንክሮ ከተመለከተ በኋላ ነው። በእሱ ዕምነትም፣ ለዚህ ሁሉ ዋናው ምክንያት የሰው ልጅ አዕምሮ በጊዜው በነበረው ከትውልድ ወደ ትውልድ እየተላለፈ በመጣው ባህላዊ የአኗኗር ስልትና በመጥፎ ነገሮች ስለተወጠረና ደጉን ከክፉ ለመለየት የሚያስችለው ዕውቀት ስለሌው ነው። በዚህም ምክንያት የማሰብ ኃይሉ እጅግ ደካማ ስለነበር አርቆ ማሰብና ለምን በእንደዚህ ዐይነት ሁኔታ ውስጥ ለመኖር ተገደድኩ ብሎ ራሱን ለመጠየቅ አይችልም ነበር። በዳንቴ ምርምርና ዕምነት የሰው ልጅ ግን ራሱ በሚሰራው አፀያፊ ሁኔታና አልፎ አልፎ በሚከሰት የተፈጥሮ አደጋ መሰቃየት ያለበት ሳይሆን፣ መንፈሳዊ ኃይል ያለውና የሚኖርበትንም ሁኔታ መለወጥ እንደሚችልና አካባቢውንም ገነት እንደሚያደርጋት የአምላኮች ኮሜዲ በሚለው ግሩም ስነ-ጽሁፉ ውስጥ ያመለክታል።

የዳንቴን ጥቅስ ትምህርታዊ አባባል ለመጥቀስ የተገደድኩበት ዋናው ምክንያት አንዳንድ ጊዜ ከምኖርበት፣ ከዚሁ ከአንድ የምዕራብ አውሮፓ ከተማ ወጣ ብዬ የገጠሩን ህዝብ የኑሮ ሁኔታ ስመለከትና ከአገራችን የገጠር ሁኔታና የህዝባችንን አኗኗር ጋር ሳወዳድር ነው። ራሴንም የምጠይቀው፣ እኛ በእግዚአብሄር አምላክ ተፈጥረናል በምንባለው በጠቅላላው የሰው ልጅ ዘንድ የአስተሳሰብና የድርጊት ለውጥ መኖሩን ሳወጣና ሳወርድ፣ አንደኛው አካባቢውን ወደ ገነትነት መለወጥ ሲችል፣ ሌላው ደግሞ እግዜአብሄር የለገሰውን የተፍጥሮ ጸጋ በማውደም ከእንስሳ ያላነሰ ኑሮ መኖሩን ስመለከትና በጭንቅላቴ ውስጥ ሳወጣ ሳወርድ ነው።  ጀርመን አገር ስኖር ብዙ ዐመታት ባስቆጥርም፣ በመጀመሪያዎቹ አስር ዐመታት ይህንን ያህልም የአገራችንን ሁኔታ ከጀርመኑ ወይም ከአንዳንድ የአውሮፓ አገሮች ጋር ለማወዳደር ሃሳቡም ሆነ ግንዛቤውም አልነበረኝም። ከትምህርቴ ዓለም ባሻገር ራሴን ከተለያዩ ዕውቀቶችና ቲዎሪዎች ጋር የማገናኘትና፣ እስከተወሰነ ደረጃም ድረስ ዕውቀቱን ለመረዳት ዕድል ቢያጋጥመኝም፣ ተጨባጭ ከሆነው የቀን ተቀን ህይወቴ ጋር የተያያዘውን የቤትና የመንገድ አሰራር፣ የመናፈሻና የልጆች መጫወቻ ቦታዎች፣ የመብራትና የውሃ  እንዲሁም የመጸዳጃ  ጉዳይና፣ አያሌ የሰውን ልጅ ህይወት የሚነኩ ጉዳዮችን ጭንቅላቴ ውስጥ አስገብቼ ለማውጣትና ለማውረድ እስከዚህም ድረስ ደንታ አልነበረኝም። ጀርመን አገር ከመጣሁ ከሰላሳ ዐመታት በላይ ሲሆነኝ፣ በእነዚህ ዐመታት ውስጥ አንድም ጊዜ መብራት የተቋረጠበትና የውሃ ዕጥረትም የተከሰተበት ጊዜ በፍጹም አላጋጠመኝም። ቀኑ እየረዘመ ሲሄድ፣ ከቲዎሪ አልፌ በቴዎሪና በተጫባጩ የሰው ልጅ ኑሮ መሀከል ያለውን ሁኔታ ስመለከት የዕውቀት ትርጉሙ የመጨረሻ መጨረሻ ሌላ ነገር ሳይሆን የሰውን ልጅ ኑሮ ማሻሻልና፣  ለዚህ ደግሞ እያንዳንዱ ግለሰብ የመንፈስ ነፃትን በመቀዳጀት በሰማይ ላይ ሳይሆን በምድር ላይ ገነትን መመስረት እንዳለበት ልገነዘብ ችያለሁ።  ስለሆነም፣ ነጩ የአውሮፓና የአሜሪካ ህዝብ ብቻ ሳይሆን፣ ጥቁር አፍሪቃዊም፣ እኛንም ጨምሮ በማሰብ ኃይሉ አዳዲስ ቴክኖሎጂዎችን በመስራት የኑሮውን ሁኔታ መለወጥና፣ አካባቢውንም ገነት ማድረግ አለበት የሚል ውሳኔ ላይ ከደረስኩኝ ከአስር ዐመታት በላይ ሆኖኛል። ይህ ብቻ ሲሆንም አንድ ግለሰብም ሆነ አንድ ህዝብ ነፃነቱን መቀዳጀት እንደሚችል ለመረዳትና ለመገንዘብ ችያለሁ።  በመሆኑም የሰው ልጅ ከእንስሳ የሚለየው ሞራላዊ፣ ስነ-ምግባራዊ፣ ባህላዊ፣ ጥበባዊና ከዚህም በመነሳት ተዓምር በመስራት በዕቅድና በተቀነባበረ መልክ የኑሮውን ሁኔታ ማሻሻል እንዳለበት በፈላስፋዎችና በሊትሬቸር ሰዎች ተመዝግቧል፤ በተግባርም ታይቷል። ታዲያ እኛን ምን ተሳነን? ምንስ ጎደለን?  የሚለት ጥያቄዎች ሁልጊዜ ያብከነክኑኛል።

ራሴን ከአውሮፓው የህብረተሰብ አወቃቀር ታሪክና ፍልስፍና ጋር ይበልጥ ማስተዋወቅ ከጀመርኩኝ  ከሃያ ዐመታት በላይ ሲሆነኝ፣ በዚያው መጠንም በአገሮች መሀከል ያለውን ልዩነት የማወዳደር ዕድል ይበልጥ አጋጥሞኛል ብል እንደግብዝነት አይቆጠርብኝም። ይሁንና ግን የባህል ሁኔታና የታሪክ ሂደት ለአንድ ህብረተሰብ ዕድገት ወሳኝ ሚናን እንደሚጫወቱ ሙሉ በሙሉ ባምንም፣ በሌላ ወገን ግን ራሴን እንደጠረጥር የሚያስገድደኝ ሁኔታ አለ። አንዳንድ የተበሳጩ ኢትዮጵያውያን ወንድሞቼ ጋር በምጫወትበት ጊዜ በእኔ አባባል ይህንን ያህልም አይረኩም። ምክንያትም እንድደረድርላቸው አይፈልጉም። በምሁር „መፈላሰፍም“ ስለማያራከቸው፣ በነጩና በኛው ዓለም መሀከል ያለውን ልዩነት ለመረዳት የሚፈልጉት በሌላና ብዙም ውጣ ውረድን በማይፈልግ ስሌት ነው። በአብዛኛዎቹ ዕምነት ወይም ግምት የነጭ ዘር ከስልጣኔ ጋር የተወለደ ሲሆን፣ እኛን ደግሞ እግዚአብሄር በድሎናል የሚል ነው። በእዚህ ዐይነቱ ማረጋገጫ የሌለው አባባል ባልስማማም፣ አንዳንድ ውጭ አገር ሰላሳና አርባ ዐመታት ኑረው ወደ አገራቸው የተመለሱ ኢትዮጵያውያን ለአገራቸው ያላቸውን አመለካከትና ደንታ-ቢስነት ስመለከት ራሴን እንድጠረጥር ተገድጃለሁ። አንድ ሰው ውጭ አገር ሰላሳና አርባ ዐመታት ከተቀመጠ በኋላ የግዴታ የአስተሳሰብ ለውጥ ያመጣል ብዬ ስለማምን፣ ወደ አገሩ በሚመለስበት ጊዜ እስከተወሰነ ደረጃም ድረስ የአገሩ ሁኔታ እንዲቀየር አስተዋጾዖ ሊያበረክት ይችላል የሚል ዕምነት ነበረኝ። ለብዙ ዐመታ ሁኔታዎችን ከተከታተልኩኝና፣ ካወጣሁና ካወረድኩኝ በኋላ የተገነዘብኩት ነገር፣ ከውጭው ዓለም ወደ አገሩ የሚመልስ ኢትዮጵያዊ ራሱን አግሎ ከመኖር በስተቀር ለአገሩ ምንም ዐይነት አስተዋጽዖ እንደማያበረክት ነው።  የማነሳው ጥያቄ፣ ለመሆኑ እኛ ኢትዮጵያውያን  አንድን ነገር ተኮር አድርጎ የመመልከትና የማገናዘብ ኃይል አለን ወይ? ሁለተኛ፣ ከራሳችን ባሻገር ለአገራችን ዕድገትና እንዲሁም ለህዝባችን የኑሮ መሻሻል ምኞትና ፍላጎት አለን ወይ?  መልሱ ባጭሩ በራሳችን ዓለም የምንኖርና ለለውጥም ያልተዘጋጀን ነን የሚል ነው። ይሁንና ግን በሌላ ወገን ኢትዮጵያ አገሬ እያልን መዝሙርም እንዘምራለን፤ ባንዲራውንም ለብሰን እንጎድራደዳለን። እንደሚታወቀው ባንድ በኩል ለአገር ዕድገትና ስልጣኔ ደንታ-ቢስ መሆን፣ በሌላ ወገን ደግሞ ባንዲራ ማውለብለብና አገሬ አገሬ እያሉ መዘመር፣ አብረው ሊሄዱ የሚችሉ ነገሮች አይደሉም።

ስለሆነም ለአገሬ እታገላለሁ የሚልና፣ የዛሬውን አገዛዝ የሚጠላ አገር ወዳድ ነኝ ባይ ኢትዮጵያዊ ማንሳት ያለበት ጉዳይ አለ።  ይኸውም አንድ ሶስት ሺህ ዐመት ታሪክ ያለው አገርና ከአጭር ጊዜ በስተቀር የውጭ አገር ቅኝ ግዛት ያለሆነ ለምን የስልጣኔና የዕድገት ባለቤት ለመሆን አልቻለም? አገራችን ለምንስ ባለፉት አርባ ዐመታት በድህነትና በረሃብ እንድትታወቅ ተገደደች? የሚለውን አንስቶ መወያየት የሚያስፈልግ ይመስለኛል። ወደ አርዕስቱ ጋ ልመለስና፣ አብዛኛዎቻችን ዛሬውኑ ወያኔ ቢወገድ ችግሩ የሚፈታ የሚመስለን አለን። በእግዚአብሄርም ቁጣም ቢሆን የሁላችንም ዕምነት  የዛሬው ሰይጣናዊ አገዛዝ ከኢትዮጵያ ህዝብ ጫንቃ ላይ እንዲላቀቅ እንመኛለን። መወገድም እንዳለበት ታሪካዊ ግዴታ እንደሆነ ይህ ጸሀፊም ያምናል። ይሁንና ግን መመለስ ያለብን፣ ለመሆኑ የችግሩን ምንጭ በደንብ ተረድተናል ወይ?  ሁለተኛስ፣ ደረጃ በደረጃ ህዝባችን የሚፈልገውን ነገር ለመመለስ በቂ ዝግጅት አድርገናል ወይ?  ችሎታውስ አለን ወይ?  እነዚህን መሰረታዊ ጥያቄዎች መመለስ ያለብን ይመስለኛል። እነዚህን መሰረታዊ ጥያቄዎች መመለስ ሳንችል፣ ይህ አገዛዝ ዛሬውኑ መወገድ አለበት ብንልና እንዳጋጣሚም ቢወገድ ፍጥጫ ውስጥና፣ ሌላ ችግር ውስጥ መውደቃችን አይቀርም። ስለዚህም እነዚህን የመሳሰሉትንና ሌሎችን ለአገር ግንባታ አስፈላጊ ናቸው የምንላቸውን ነገሮች አንስተን መወያየትና መልስም ለመስጠት መዘጋጀት መቻል አለብን ብሎ ይህ ጸሀፊ ያምናል። ይህንን ስናደርግ ብቻም ትግላችን የተሟላና ግቡንም ሊመታ እንደሚችል ግልጽ መሆን አለበት።

በዚህ ረገድ የህብረተሰባችንን ዋና ችግርና ዘለዓለማችንን በድህነትና በረሃብ እንድንታወቅና፣ መሳቂያና መሳለቂያ ያደረጉንን ነገሮች ለመረዳት እንድንችል ዘንድ የሰው ልጅ በጠቅላላው ሃሳብን የማፍለቅ ችሎታ እንዳለው ፣ ይሁንና ግን ደግሞ በተለያዩ ምክንያቶች የተነሳ ይህንን ሊያደርግ እንደማይችል ጠጋ ብለን መመልከቱ ግንዛቤ ሊሰጠን ይችላል። በስልጣኔና በህብረተሰብ ዕድገትና ለውጥ ታሪክ ውስጥ ሃሳብን የማፍለቅና ሃሳብን ተግባራዊ ማድረጉ የቱን ያህል ለአንድ ህዝብና አገር በሰላምና በነፃነት መኖር እጅግ አስፈላጊዎች መሆናቸውን በህብረተሰብ ታሪክ ውስጥ የተረጋገጠ መሆኑን መረዳት እንችላለን።  በሌላ ወገን ደግም በየጊዜው አዳዲስ ሃሳቦችን ማፍለቅና በተግባርም መተርጎም የማይችል ህዝብ የድህነትና የኋላ-ቀርነት ሰለባ መሆኑን እንመለከታለን።

ሃሳብን ማፍለቅና ሃሳብን ወደ ተግባር መተርጎም የስልጣኔ ዋናው ቁልፍ መሆኑን የመረዳቱ ጉዳይ !

በመጀመሪያው ጽሁፌ ላይ የአዕምሮንና የመንፈስን ሚና እስከተወሰነ ደረጃ ድረስ ለመተንተን ሞክሬያለሁ። አዕምሮና መንፈስ በጭንቅላታችን ውስጥ የሚገኙ፣ አውቀንም ሆነ ስናውቅ የተለያዩ ሃሳቦችን ማፍለቅ እንደሚችሉ ለመጠቆም ሞክሬያለሁ። ይሁንና ግን አዕምሮና መንፈስ ዕውቀትንና ጥሩ ሃሳብን የማፍለቅ ችሎታ ቢኖራቸውም፣ በአጠቃላይ ሲታይ የሰው ልጅ በስሜት፣ አልፎ አልፎ ደግሞ በደመ፟-ነፍስ የሚመራ ነው። ይህም ማለት በጣም ጥቂት ሰዎች ብቻ ናቸው በመንፈሳቸው ኃይል በመመራት አርቆ-አሳቢነትን በማስቀደም ደጉን ከክፉ መለየት የሚችሉት። ትክክለኛ ዕውቀትንም በማፍለቅ የሰው ልጅ በመንፈስ ኃይሉ ራሱን ነፃ ማውጣትና የተፈጥሮ አደጋ ሰለባ እንዳይሆን መንገዱን የሚያሳዩት በመንፈሳቸው የበላይነት የሚጠቀሙና አርቆ-አሳቢነትን የሳይንስ ግኝት መሳሪያ ማድረግ የሚችሉ ጥቂት ሰዎች ብቻ ናቸው። የስልጣኔን ታሪክ በምናገላብጥበት ጊዜና፣ ካለብዙ ውጣ ውረድ ራሳችንን ስንጠይቅ የምንገነዘበው ነገር ፍልስፍናንና ጥበብን ማፍለቅ የቻሉት ልዩ ዐይነት ተሰጥዖ ያላቸው ሰዎች ብቻ ናቸው።  በሌላ ውገን ግን እንደፈላስፋዎችም ባይሆን የሰው ልጅ በደመ-ነፍስ በመመራት አዳዲስ መሳሪያዎችን መፍጠር እንደሚችልና የአኗኗር ስልቱን እንደሚለውጥ መገንዘብ ይቻላል።  ይሁንና ግን በአንድ አካባቢ የህዝብ ቁጥር እየጨመረ ሲመጣና ሀብትም በጥቂት ሰዎች ቁጥጥር ሲውል አንድ ህዝብ በመጀመሪያው ዕድገቱ ሊገፋበት አይችልም። ባህላዊ የአኗኗር ልምድና ርዕዮተ-ዓለም፣ በተለይም ደግሞ በተለያዩ ነገሮች ማምለክና፣ የራስንም ዕድል ከአምልኮት ጋር ማያያዝ በአንድ አካባቢ የሚኖር ህዝብ የማሰብ ኃይሉን እንዳይጠቀም አግደው እንደሚይዙት በጥናት የተረጋገጠ ነው። ስለሆነም ከአንድ አካባቢ ወይም ከአንድ የህብረተሰብ-ክፍል የሚፈልቁ ልዩ ልዩ አስተሳሰቦች እንደየጥራታቸውና እንደየአተረጓገማቸው የሰውን ልጅ የማሰብ ኃይል መቆጣጠር ይችላሉ፤ ወይም የማሰብ ኃይሉን በማዳበር ታሪክን እንዲሰራ ያግዙታል። ስለሆነም የሰውን ልጅ ዕውቀት አመጣጥና አፈላለቅ በመረዳትና የተፈጥሮንም ምንነት በመተርጎም ረገድ በፈላስፋዎች ዘንድ ከፈተኛ ክርክር ተካሂዷል። በተለይም በአሁኑ ዘመን የሰው ልጅ ቁጥር በበዛበትና የተለያዩና የተዘበራረቁ ኤንፎርሚሽኖች፣ እንደዚሁም ገንዘብና የፍጆታ አጠቃቀም የሰውን ልጅ አዕምሮና መንፈስ ወጥረው በያዙበት ዘመን በጣም ጥቂት ሰዎች ብቻ ነው በአርቆ-አሳቢነት ሃይል የሚመሩና ራሳቸውን መቆጣጠር የሚችሉት።

ይህ በእንደዚህ እንዳለ፣ የሃሳብን አፈላለቅና ተግባራዊነት መረዳቱ ላለንበት የተወሳሰበ ችግር እስከተወሰነ ደራጃ ድረስ መልስ ሊሰጠን ይችላል ብዬ እገምታለሁ። በፍልስፋና ዓለም ውስጥ ሃሳብ(Idea) ከፍተኛ ትርጉም አለው። ይህም ማለት በአጠቃላይ ሲታይ በተግባር ሊመነዘር የሚችለው ተጨባጭ ነገር ሁሉ ከአዕምሮአችን በመንፈስ ኃይል የሚፈልቅ ነው። ለምሳሌ ካለብዙ መጨነቅ(Intuitively ) የሰው ልጅ የፈጠራቸውን ነገሮች ሁሉ ስንመለከት ከተፈጥሮና በተፈጥሮ ውስጥ ካሉት ነገሮች በስተቀር ሁሉም ነገሮች በሰው ልጅ የማሰብ ኃይል ነው የተፈጠሩት። ለምሳሌ ከብዙ መቶ ሺህ ዐመታት በፊት የሰው ልጅ ዝም ብሎ በጫቃ ውስጥና በዛፍ ላይ በሚኖርበት ዘመን ጎጆ የመቀልበስ ነገር ታየውና ራሱን ከብርድና ከአደጋ ለመከላከል ሲል መጠለያን መስራት ተገደደ። ቀስ በቀስም ሌሎችን ነገሮች መስራት እንደሚችል ሲረዳ የተፈጥሮ ተገዢ ከመሆን ይልቅ እስከተወሰነ ደረጃ ድረስ ተፈጥሮን እንደሚቆጣጠር ወይም በተፈጥሮ ውስጥ ያሉ ነገሮችን እያወጣና መልክና ቅርጽ በመስጠት ኑሮውን እንደሚያሻሽል ተገነዘበ። እንደዚሁም ጠረቤዛና ወንበር እንዲሁም አልጋ ሳያይ በራሱ የማሰብ ኃይል መፍጠር ቻለ። ባጭሩ፣ ይህ የሚያሳየን የሰው ልጅ ሃሳብን ወይንም ዕውቀትን ከጭንቅላቱ በአዕምሮውና በመንፈስ ኃይሉ ማፍለቅና ሃሳቡንም ወደ ተግባር ለመመንዘር እንደሚችል ነው። በዚህ መልክ የሰው ልጅ የቋንቋ፣ የፊደልና የጽሁፍም አፍላቂ ነው። ስለሆነም ርስ በርሱ በመገናኘትና ሃሳብ ለሃሳብ በመለዋወጥ ከድሮው በተሻለ ሁኔታ አዲስ ህብረተሰብ መፍጠር ይችላል። እንዲህ እያለ እየሄደ አዳዲስ መሳሪያዎችንና የፍጆታ ዕቃዎችን በማምረትና የስራ-ክፍፍልን በማዳበር ወደ ንግድ ልውውጥ የሚያመራና ገንዘብን በመፍጠር የንግድ ግኑኝነትና ልውውጥ እንዲፋጠን የሚያደርግ ነው።  ይህ ሁሉ ነገር የተፈጠረው እንደዛሬው የአካዳሚ ዕውቀትና ዩኒቨርሲቲዎች ባልተስፋፉበት ዘመን ነው።

ይሁንና ግን አንድ ህብረተሰብ የተወሰኑ ነገሮችን ከፈጠረና ወይም ካገኘ በኋላ ከዚያ በላይ ገፍቶ ሊሄድ እንደማይችል ደግሞ በታሪክም የታየ ነው። ለምን አንድኛው ከሌላው ቀድሞ እንደሚሄድ፣ በመጀመሪያ የስልጣኔ ባለቤት የሆነው በሌላው እንደሚቀደምና፣ ኋላ ብቅ ያለው ከፍተኛ ምጥቀትን በማግኘት የተሻለ ህብረተሰብን እንደሚመሰርትና ህግና ስርዓትንም በማውጣትና በመደንገግ ለሰው ልጅ ኑሮ መልክ እንደሚሰጠው በተለያዩ ተመራማሪዎች በተለያየ መልክ ይተረጎማል። በተጨማሪም በተለያዩ ህዝቦችና ህብረተሰቦች ዘንድ የተለያየ የአኗኗር ስልትና ነገሮችን በመረዳት ረገድ ለምን ልዩነት ይኖራል ? በሚለው ሃሳብ ላይ የተለያየ ትርጓሜ ይሰጣል።

በፍልስፍናና የህብረተ-ባህል(Socio-Cultural studies) ጥናት መሰረት ለዚህ የተለዩየ ምክንያቶች ይሰጣሉ። ብዙ ጥናቶች እንደሚያረጋግጡት ከሆነ፣ አንዳንድ ዘረኛ ፈረንጆች እንደሚሉት የዘር ልዩነት ጉዳይ ሳይሆን የተለያዩ ሃሳቦች ሲገናኙና የተለያዩ ህዝቦችም ሲጋቡና ሲዋለዱ የተሻለ ሃሳብና ዕውቀትን ማፍለቅ እንደሚችሉ ነው። እንደሚባለውና እንደተረጋገጠውም የመጀመሪዉ የሰው ልጅ የተገኘው ኢትዮጵያ ውስጥ ነው። ዲዮዶርስ የሚባለው የግሪኩ የታሪክ ጸሀፊ እንደሚነግረን ከሆነ ለግብጽ ስልጣኔ መነሻ ዋናው ምክንያት ኢትዮጵያውያን እንደሆኑና፣ የመጀመሪያውም የግብፅ ፋራዖኖች ከኢትዮጵያ ፈልሰው የሄዱ እንደሆኑ ይነግረናል። የመጀመሪያዎቹ ኢትዮጵያውያን ፋራዖኖች ከኢትዮጵያ ፈልሰው ሲሄዱ ህግንና የሂሳብንም ሆነ ሌሎችን ዕውቀቶችን ይዘው እንደሄዱ በሚገባ ሰፍሯል። ይህ ከሆነ በኋላ ግን ኢትዮጵያ በዚያው እንዳለች ስትቀር የግብጽ ስልጣኔ ከፍተኛ ደረጃ በመድረስ፣ ፍልስፍና፣ አስትሮኖሚና ማቲማቲክስ፣ እንዲሁም የአርክቴክቸር ዕውቀቶች እዚያ ሊዳብሩና ሊስፋፉ ችለዋል። የግብጽ ስልጣኔ ለብዙ ሺህ ዐመታት የበላይነትን ከያዘ በኋላ ውስጡ ባለው የታፈነ ስርዓት የተነሳና ዕውቀት ከቀሳውስጡ ወጥቶ መነጋገሪያና መከራከሪያ እንዲሆን ባለመደረጉና፣ ከዚህ በላይ ደግሞ የህዝቡም ቁጥር አነስተኛ ስለነበር ስልጣኔው በዚያው መልክ ሊቀጥልና ከፍተኛ ደረጃ ላይ ሊደርስ አልቻለም።

ወደ ግሪክ ስንመጣ ግን ሁኔታው የተለየ ይሆናል። በመጀመሪያ ደረጃ የመጀመሪያዎች የግሪክ ፈላስፋዎች፣ ፕይታጎራስ፣ ታለስ፣ ሶሎንና ፕላቶ ዕውቀታቸውን ግብፅ ሄደው እንደቀሰሙ ማርቲን በርናልና የሴኔጋሉ ምሁር አንታይ ዲዮፕ በሚገባ አረጋግጠዋል። ሌሎችም እንደዚሁ በዚህ ማስረጃ ይስማማሉ። ይህ በእንደዚህ እንዳለ ከተለያየ ቦታ ፈልሰው የመጡ ህዝቦች የሚገናኙባት አዮን የምትባለው ደሴት ላይ የመጀመሪያው የግሪክ ስልጣኔ መዳበርና አዲስ ዕምርታን እንዳገኘ በታሪክ የተረጋገጠ ነው። በዚህ መልክ የግሪኩ ስልጣኔ የተጠነሰሰው ከህንድና ከግብጽ በመጣው ፍልስፋና አማካይነትና፣ ግሪክም የተለያዩ ህዝቦች መናኸሪያ እንደነበረችና፣ በተለይም ደግሞ ከግብፅ የመጡ ጥቁር አፍሪቃውያን ለስልጣኔው ዕምርታ እንደሰጡት የተረጋገጠ ጉዳይ ነው።

ለግሪክ ስልጣኔ መነሾ ይህ ብቻ አይደለምም ዋናው ምክንያት።  በግብጽ ስልጣኔ ዘመን ዕውቀት ከቀሳውስቱ የሚያልፍ አልነበረም። እንደ ምስጢር የተያዘና ህዝቡ እንዳያውቀው በመደረጉ የግብጽ ስልጣኔ እምርታን ሊያገኝ አልቻለም። ወደ ግሪክ ስንመጣ ግን፣ የግሪክ ፈልሳፎች ፍልስፍናውን ወደ ውጭ በማውጣት ወጣቱን ማስተማሪያና መከራከሪያ አደረጉት። በአንድ ነገር ላይ ብቻ ረክቶ እንዳይቀር ጥያቄን በጥያቄ እንዲያነሳ በማድረግ ዕውነትን  ከውሸት ሊለይ የሚችልበትን ዲያሊክቲካዊ የምርምር ዘዴ እንዲቀዳጅ አደረጉት። ከእንግዲህ ወዲያ በስሜት የሚገፋ መሆኑ ቀርቶ በሎጂክና በምርምር በመመራት የተሻለ ነገር ማግችትና መፍጠር እንደሚችል አስተማሩት።  አንድን ማዕከለኛ ነገር ከአንድ ነገር ነጥሎ በማውጣትና እንደገና ደግሞ በነገሮች መሀከል መተሳሰር እንዳለ በማሳየት ይህ የምርምር ዘዴ ለሳይንስ መሰረት እንዲጥል ተደረገ። ከዚህ በኋላ የግሪክ ሳይንቲስቶች ከዚያ በፊት ታይቶ በማይታወቅ ሁኔታ አዳዲስ መሳሪያዎችን መፍጠርና ለመጀመሪያ ጊዜ በሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ ጥበባዊ የከተማ ዕቅድ በማውጣት  ዘመናዊ የአኗኗር ዘዴን ፈጠሩ። ለመጀመሪያ ጊዜ መሻሻልና (Progress) ዘመናዊነት (Modernity) በማሰብና በምርምር ኃይል እንደሚደረስባቸው አረጋገጡ። አርኪሜዲስና ከሱ በፊት የነበሩ ሊቃውንት በመንፈስና በማሰብ ኃይል እየተመሩ ከምንም በመነሳት አዳዲስ መሳሪያዎችን ሲፈጥሩና እንደ አሊክሳንደሪያ የመሳሰሉትን ከተማዎች ሲገነቡ ማረጋገጥ የቻሉት ገንዘብ ሳይሆን የዕድገት መነሾ የሰው ልጅ የማሰብ ኃይል መሆኑን ነው። የሰው ልጅ የማሰብ ኃይሉን ማንቀሳቀስ ከቻለና ለመሻሻልም ፍላጎት ካለው ምንም ሳይኖር አዲስ ነገር መፍጠር እንደሚችል የግሪክ ፈላስፎች ማረጋገጥ ችለዋል። ከዚያ በኋላ በጋሊልዮና በኒውተን የተፈጠሩት መሳሪያዎችና ግኝቶች በግሪክ ስልጣኔና፣ በተለይም ደግሞ በአርኪሜዲስ  ዕውቀት ላይ የተመሰረቱ ናቸው። ይሁንና የአውሮፓው ስልጣኔ ከመነሳቱና ዕምርታን ከማግኘቱ በፊት ከክርስቶስ ልደት በኋላ በስምንተኛው ክፍለ-ዘመን ባግዳድ የሳይንስና የፍልስፍና መዲና እንደነበረችና፣ በዚያ ዘመንም አንድ ሚሊዮን ህዝብ ይኖርባት እንደነበር የታወቀ ነው።  የአውሮፓ ስልጣኔ አነሳስ እነዚህን መሰረት ያደረገና እየዳበረ የመጣ ለመሆኑ ቀደም ብለው የወጡም ሆነ አዲስ ጥናቶች ያረጋግጣሉ።

ክዚህና ከአውሮፓው ስልጣኔ የምንማረው ምንድን ነው፟?  በአንድ አካባቢ አዲስ ዕውቀት ወይም ስልጣኔ ቢገኝም ከፍተኛ ዕምርታን ሊቀዳጅና ህብረተሰብአዊ ለውጥ ሊገኝ የሚችለው የተለያዩ ህዝቦች ስልጣኔን ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ ይዘው ሲሄዱና አዲሱ ቦታ ተቀማጭ ሲሆኑና ከኗሪው ህዝብ ጋር በመጋባት ሲቀላቀሉ ነው።  ይህ እንግዲህ የመጀመሪያው ግሎባላይዜሽን ሲሆን፣ ጤናማ አስተሳሰብ በነበረበትና፣ አንደኛው ህዝብ ሌላውን በበላይነት በመቆጣጠር ሀብቱን በመዝረፍና በመጨቆን ዕድገትን በተወሰነ ቦታና የህብረተሰብ ክፍል ብቻ እንዲሽከረከር በማያደርግበት ዘመን ነበር። በሌላ አነጋገር፣ ተንኮል በማይታሰብበት ዘመንና፣ ጥበብንና ሳይንስን ለሰው ልጁ ሁሉ ማካፈል ያስፈልጋል ተብሎ በሚታሰብበት ጤናማ አስተሳሰብ በሰፈነበት ዘመን ነው። ወደ አውሮፓው ታሪክና ዕድገት ስንመጣ ግን፣ በተለይም እንግሊዝ የበላይነትን መቀዳጀት ስትጀምርና በአዲስ የፍልስፍና አስተሳሰብ ስትመራና የሌሎች አውሮፓን አገሮች ምሁራን ስትመርዝ ዕውቀት በተወሰነ ክልል ብቻ እንዲሽከረከር ይደረጋል። በተለይም ከአስራስምንተኛው ክፍለ-ዘመን ጀምሮ የዘረኝነት ቲዎሪ በመስፋፋት የጥቁር ዘር ሳይንስንና ፍልስፍናን ሊያፈልቅ አይችልም የሚለው በመስፋፋት የነጭ-ዘር የበላይነት እንዳለው ለማረጋገጥ ጥረት ይደረጋል። ይህ ጉዳይ በሳይንስ ያልተረጋገጠ ቢሆንም የነጭ ዘር እንደ አምላክ እንዲታይ አብቅቶታል። በሁላችንም ዘንድ የህሊና ተጸዕኖ በማሳደር እስከዛሬ ድረስ ሲያሰቃየንና የዝቅተኛ ስሜት እንዲያድርብን በማድረግ ለመሸማቀቅ በቅተናል። በራሳችን ላይ ዕምነት እንዳይኖረን ተደርገናል። በተለይም በአውሮፓው ምድር ውስጥ ብሄረተኝነት(Nationalism) መስፋፋት ከጀመረበት ከ19ኛው ክፍለ-ዘመን ጀምሮና የአፍሪቃን የጥሬ-ሀብት ለመቀራመት ስትራቴጂ ከተቀየሰ ወዲህና፣ ብዙ የአፍሪቃ አገሮች በቅኝ-ግዛት አስተዳደር ውስጥ እንዲወድቁ ከተደረጉ በኋላ የተወሰደው እርምጃ ሁሉ የአፍሪቃን ህዝብ የኑሮ ሁኔታ ማዘበራረቅና የማሰብ ኃይሉንም በማዳከም ዘለዓለሙን በዝቅተኝነት ስሜት ወድቆ እንዲኖር ማድረግ ነው። ይህ ዐይነቱ ስትራቴጂ ለኛም በመትረፍ የማሰብ ኃይላችን እንዲጠብና ለዕድገትና ለስልጣኔ የሚሆነውን መሰረት በመጣል ከድህነትና ከረሃብ እንዳንላቀቅ ተደርገናል። በቡሃ ላይ ጆር ደግፍ እንዲሉ ፊዩዳላዊ አስተሳሰብና የተበጣጠሰ የካፒታሊዝም የፍጆታ አጠቃቀምና የምርት ክንዋኔ አንድ ላይ በመጣመር የአስተሳሰብ አድማሳችንን ለማጥበብ በቅተዋል።

የማሰብ ነፃነት፣ ሃሳብን መግለጽና የአስተሳሰብ  አንድነት ህብረተስብአዊ ኃይል መሆናቸውን መረዳት !

በአውሮፓ ታሪክ ውስጥ የግሪክ ስልጣኔ ብቅ ካለና ከዳበረ ወዲህ በነጻ ማሰብ፣ ሳይፈሩና ሳይቸሩ ሃሳብን መግለጽ፣ መከራከርና ለማሳመንም ሆነ ለማመን መሞከር፣ ከዚያም በኋላ ወደ አንድ አስተሳሰብ ላይ መድረሰ መሰረታዊ የስልጣኔ ጉዳይ ሆኗል።  ስለሆነም ለሶክራተስም ሆነ ለፕላቶ፣ እንዲሁም ለአርስቲቶለስ በተከታታይ ደቀ መዝሙሮችን ማፋራት ከባድ አልነበረም። በየጊዜው ብቅ የሚሉት ፈላሳፋዎችና ሳይንቲስቶችም በመንፈስ ኃይል ተውጠው የሰውን ልጅና ተፈጥሮን በማገናኘት ሚዛናዊ የሆነ ስርዓት ለመገንባት ችሎታም ሆነ ፍላጎት ነበራቸው። ዋናው ምኞታቸውም ሆነ ምርምራቸው በመጀመሪያ ደረጃ የራሳቸውን ፍላጎት ለሟሟላት ሳይሆን፣ የሰው ልጅ አርቆ-የማሰብ ኃይሉን በመጠቀም በመስማማትና በመተባበር ጤናማና ጥበባዊ ህብረተሰብ ለመገንባት እንደሚችል መንገዱን ማሳየት ነበር። ስለሆነም መንፈሳዊውና የማቴርያላዊ ዓለም አንድ ላይ ሊጓዙ የሚችሉበትና፣ የሰው ልጅም በመንፈስ ኃይል እየተመራ ራሱን በመቆጣጠር አዲስና ሚዛናዊ የሆነ ህብረተሰብ መመስረት እንዳለበት ማስተማር ነበር። በተለያየ ጊዜ ብቅ ባሉት የግሪክ ፈላስፎች ዘንድ የአመለካከት ልዩነት ቢኖርም የሚስማሙበት ነገር አንድ ህብረተሰብ ልክ እንደኮስሞስ የተሰተካከለና በስርዓት የሚመራ ህብረተሰብ መመስረት አለበት በሚለው ላይ ነው። ሌላው የሚስማሙበት ነገር፣  በአጠቃላይ ሲታይ የሰው ልጅ አርቆ-የማሰብ ኃይሉን ለመጠቀምና ራሱን በራሱ ለማግኘት ብዙ መቶ ዐመታት እንደሚፈጁበት ነው። ይሁንና አንድ ህብረተሰብ ትክክለኛውን ዕውቀት ካገኘና አርቆ-የማሰብ-ኃይሉን ካስቀደመ ስልጣኔን በአጭር ጊዜ ውስጥ ሊቀዳጅ እንደሚችል በአንዳንድ የህብረተሰብ ታሪክ ውስጥ የተረጋገጠ ነው። በሌላ ወገን ግን  በአንድ አገር የሚኖር ህዝብ እንደ አንድ ኃይል የሚታይ ቢሆንም፣ ዋናው መነሻቸው ግለሰብአዊ  ነፃነትና ራስን በራስ ማግኘት የሚለው መሰረተ-ሃሳብ ለስልጣኔ ቁልፍ እንደሆነ ያሰምሩበታል። ይህ ዐይነቱ ግለሰብአዊ ነፃነት ግን ስግብግብነትንና የራስን ፍላጎት ማሟላት የሚለውን የሚያስቀድም ሳይሆን፣ የየግለሰቡን ነፃ አስተሳሰብ አፍላቂነትና የአዕምሮንና የመንፈስን የበላይነት ለማሳየት ነው። በመሆኑም ግለሰቦች ነፃና ሃሳብ አፍላቂዎች እንዲሁም በራሳቸው የሚተማመኑ መሆናቸውን የሚያመለከት ከዕብነ-በረድ የተሰራ የሰው ምስል ሀውልት በግሪክ ስልጣኔም ሆነ በሬናሳንስ ዘመን የተስፋፋ ነበር።

ይህ የማሰብ ነፃነት ግን በካቶሊክ ሃይማኖት የበላይነት ከሰባት መቶ ዐመታት በላይ ይታፈናል። ውጤቱም በአውሮፓ ምድር ውስጥ የተስቦ በሽታ መስፋፋትና በድህነት ዓለም ውስጥ መኖር ነበር። ይህ ሁኔታ ግን በሬናሳንስና በሬፎርሚሽን ኃይል ይለወጣል። በተለይም በጀርመን ምድር ማርቲን ሉተር በመነሳትና የካቶሊክ ኃይማኖትን የበላይነት በመቃወም እያንዳንዱ ግለሰብ መጽሀፍ ቅዱስን ማንበብና በራሱም አርቆ የማሰብ ኃይል መመራት እንዳለበት ያውጃል። ለመጀመሪያ ጊዜም መጽሀፍ ቅዱስን ከላቲን ወደ ጀርመንኛ ተርጉሞ በማሰራጨት ለጀርመን ቋንቋ ከፍተኛ ዕምርታን ይሰጠዋል። እስከ አስራአምስተኛው ክፍለ-ዘመን ድረስ በየክልሉ በራሱ ዲያሌክት ብቻ ይግባባ የነበረውና በሃይማኖት ይበጣበጥ የነበረው የጀርመን ህዝብ አንድ የመግባቢያ ቋንቋ ያገኛል። በጀርመንኛ የተተረጎመውን መጽሀፍ ቅዱስን ሲያነብ የማሰብ ኃይሉ ከፍ ይላል። ዐይኑ ይከፈታል። ዝም ብሎ የሚነዳ ህዝብ ሳይሆን ማሰብ የሚችልና የሚጠይቅ፣ እንዲሁም በምድር ላይ የራሱ ነፃነት ያለው መሆኑን ይገነዘባል።

በጀርመን ምድር የተከሰተው የማሰብ ነፃነትን መቀዳጀት ቀስ በቀስ ለጀርመን ሊትሬቸርና ለአዲሱ የጀርመን አዲያሊስት ፍልስፍና መንገዱን ይከፍታል። የተለያዩ ፈላስፋዎች ብቅ ብቅ በማለት የተፈጥሮንና የህዋን ምንነት በመመርመር ለጀርመን ህዝብ አዲስ የአስተሳሰብና የኑሮ ፈለግ ይቀዱለታል። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ኑሮ በዘፈቀደ መሆኑ ቀርቶ በአርቆ አስተዋይነት እየታሰበና እየታቀደ፣ መንደሮችም ሆነ ከተማዎች በዕቅድ እየተሰሩ የሰው ልጅ በሰማይ ላይ ሳይሆን በምድር ላይ ገነትን እንደሚመሰርት ያረጋግጣሉ። ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ጀርመን የአሳቢዎችና የገጣሚዎች አገር በመሆን አዲስ ዕምርታ ይታይባታል። በተለይም በቫይማር ከተማ ግንባታ የተረጋገጠው ይህ ዐይነቱ የማሰብና የግጥም ኃይል አንድ ላይ በመጣመራቸው ነው። በዚህ ዐይነቱ ሂደት ውስጥ የተለያዩ አስተሳሰቦች ቢከስቱም፣ እነዚህ የተለያዩ አስተሳሰቦች ወደ ርስ በርስ ግጭት ያመሩበት ሁኔታ አልነበረም። በተቻለ መጠን ለመግባባትና ለመደማመጥ መሞከር፣ በዚያም መሰረት በአንድ መሰረታዊና ሳይንሳዊ በሆነ ነገር ላይ በመስማማት ቲዎሪን ወደ ተግባር መመንዘር ነበር። በግሪኩም ሆነ በጀርመኑ የፍልስፍናና የሳይንስ ታሪክ ውስጥ ካለ ፕሪንስፕል መመራት ቦታ አልነበራቸውም። ተንኮለኝነት፣ ምቀኝነትና በሆነው ባልሆነው ወደ ግጭት ማምራት የሚታወቁ አልነበሩም። ማጭበርበርና ለራስ ጥቅም ብቻ መሽቀዳደምና ሌላውን ማዳካም የኑሮአቸው ፍልስፍና አልነበረም።  ሃሳባቸው ወደ እግዚአብሄር የሚጠጋ በመሆኑ በልዩ የመንፈስ ኃይል እየታገዙ ህብረተሰብአዊ ኃላፊነታቸውን መውጣት ነበር ዋናው ዓላማቸው። በአገራችን የተለመደው ዐይነት ሽወዳና እጅግ የደቀቀ አስተሳሰብ እንዲሁም ህብረተሰብን አዘበራርቆ ጥሎ መጥፋት የሚታወቅ አለነበረም። ፈላስፋዎችና ሳይንቲስቶቹ በልዩ መንፈስ የሚመሩ ስለነበር ዘለዓለማዊ ዕምነታቸውና ዓላማቸው የሰውን ልጅ የመንፈስ ኃይል ማዳብርና አርቆ አሳቢም መሆኑን እንዲገነዘብ ማድረግ ነበር። በተለይም የካንትን የህይወት ታሪክና ስራውን ያነበበ ሰው የሚረዳው፣ ይህ ታላቅ ፈላስፋ በእርግጥም ህይወቱን በሙሉ በምርምር ያሳለፈና፣ የህይወት ዕቅዱም ስነ-ስርዓትን የያዘና በሌላ ዓለም ውስጥ ይኖር የሚያስመስለው ነበር። የላይብኒዝም የሞናድ(Monad) ቲዎሪ የሚያረጋግጠው የሰውን ልጅ የማሰብ ኃይል ነው። በተለይም የእንግሊዝ ኤምፕሪሲስቶችን ወይም በዛሬው አባባል የሊበራል አስተሳሰብ ያላቸውን ምሁሮች የተሳሳተ አመለካከት ለመጣል የደረሰበት ማረጋገጫ የሰው ልጅ ጭንቅላት ውስጣዊ-ኃይል እንዳለውና ራሱን በራሱ በማንቀሳቀሰ አንድን ነገር እንደሚፈጥር ነው። ስለሆነም በእሱ የሞናድ ቲዎር መሰረት ትንሿ ህዋስ ብትሆንም ውስጣዊ-ኃይል ያላትና በራሷ ውስጣዊ የመንቀሳቀስ ኃይል ከሌለች ህዋሶች ጋር በመተሳሰር ልዩ ነገር እንደምትፈጥር ነው ለማረጋገጥ የቻለው። በሌላ አነጋገር ዕውቀት ከውጭ ወደ ወደ አዕምሮአችን ውስጥ የሚገባ ሳይሆን በማሰብ ኃይልና በምርምር ከውስጥ የሚፈልቅ ነው። የላይብኒዝ የሞናድ ቲዎሪ የፕላቶንን የዕውቀት አፈላለቅ ያረጋገጠ ነው ማለት ይቻላል።

ከዚህ ሁሉ የምንረዳው ምንድ ነው? በመጀመሪያ የሃሳብ ነፃነት በማንም ኃይል የሚሰጥ ሳይሆን ከሰው ልጅ ጋር የተፈጠረ ነው። ስለዚህም የሰው ልጅ የሚናገርበትና ሃሳቡን የሚገልጽበት አንደበት አለው። ሁለተኛ፣ ማንኛውም ሰው በአርቆ-አሳቢነትና በፕሪንስፕል በመመራት ወደ አንድ የጋራ አስተሳሰብ ላይ መድረስ ይችላል። በሳይንስና በፍልስፍና ዓለም ውስጥ የተለያዩ ሀቆች ወይም ዕውነተኛ ነገሮች የሉም። ሁል ጊዜ ሊኖር የሚችለው አንድ ሀቅ ወይም አንድ ዕውነት ብቻ ነው። ይሁንና ግን የተለያዩ ፈላስፋዎች የሃሳብና የዕውቀትን የመፍለቅ ጉዳይ በተለያየ መልክ ስለሚተረጉሙትና፣ በሃሳብ ወይም በዕውቀት ምንጭ ላይ ስምምነት ስለሌለ የሃሳብ ልዩነቶች ይፈጠራሉ። ለምሳሌ የሰው ልጅ ከዕውቀት ጋር የተፈጠረ ነው፣ ይህንንም በማሰብ ኃይሉ ወደ ውጭ ማውጣት አለበት በሚለው ፕላቶናዊ አስተሳሰብና፣ የለም የሰው ልጅ ዕውቀት ከውጭ በሚታየው ነገር ላይ የተመሰረተና እሱም ወደ አዕምሮ ውስጥ በመግባትና በመብላላት እንደገና ወደ ዕውቀት የሚመነዘር ነው በሚለው ላይ የአስተሳሰብ ልዩነት ይኖራል። ይህ ጉዳይ በተለይም በአስራስድስተኛውና በአስራሰባተኛው ከፍለ-ዘመንና፣ ከዚያም በኋላ እስከ አስራዘጠነኛው ክፍለ-ዘመን ድረስ ፈላስፋዎችን ሲያከራክር የቆየና፣ የመጨረሻ መጨራሻም በካፒታሊዝም አሸናፊነት የሶፊስቶች የበላይነት የነገሰበትን ሁኔታ እነመለከታለን። ይህ ማለት ግን ሶፊስቶች ወይም የማቴርያላዊ ዓለም ትክክለኛ ነው ማለት ሳይሆን፣ በኃይል አሰላለፍ ለውጥ የተነሳ የበላይነትን የተቀዳጀው ኃይልና ከሱ ጋር ያበሩ ወይም ጠበቃ የቆሙ ምሁሮች ሌላውን የህብረተሰብ ክፍል ተገዢያቸው ለማድረግ  የሚጠቀሙበት መሳሪያና በዓለም አቀፍ ደረጃ አማራጭ የሌለው ሆኖ የተወሰደ ነው። ዛሬ በዓለም አቀፍ ደረጃ ያለውን ድህነት መስፋፋት፣ የሀብት ዘረፋና ጦርነት፣ እንዲሁም የህዝቦችን መፈናቀል ስንመለከት በዓለም አቀፍ ደረጃ ላይ የተስፋፉት አገዛዞች በዚህ ዐይነቱ የሰውን ነፃነት በሚያፍን ሶፊስቲያዊ አስተሳሰብ ስለሚመሩ ነው። በዚህ አመለካከት ማንኛውም ግለሰብ እንደ አንድ ግለሰብ የሚታይና የራሱም ውስ|ጣዊ ነፃነት እንዳለው አይወሰድም።  ማንኛውም ግለሰብ በአንድ አካል የሚወጣ ህግንና ደንብና እንዲሁም አስተሳሰብን ጥያቂ ሳይቀርብና ሳይከራከር ዝም ብሎ መቀበል አለበት። የየአገሮችን ህገ-መንግስት ስንመለከት የምንገነዘበው፣ ህገ-መንግስቶች በየአገሩ የሰፈኑትን የኃይል አሰላለፎች የሚያንፀባርቁ እንጂ በምንም ዐይነት የህዝብን ጥቅምና ፍላጎት እንዲሁም ዕውነተኛ ነፃነት የሚያስቀድሙ አይደሉም። በዚህም ምክንያት ራሱ ህገ-መንግስት የተዛባ የሀብት ክፍፍልና ክምችት እንዲሁም የድህነት ምንጭ በመሆን በየአገሩ የተስተካከለ ዕድገት እንዳይመጣ እንቅፋት ሆናል ማለት ይቻላል።

አስቸጋሪውን የኢትዮጵያ ሁኔታና የህዝብ አስተሳሰብ የመረዳት ጉዳይና አስፈላጊነት !

በአውሮፓ የህብረተሰብ ታሪክ ውስጥ አንድ የተለመደ አሰራር አለ። ከግሪክ ስልጣኔ ጀምሮ ብቅ ያሉት ምሁራን ጥረታቸው ሁሉ በጊዜው የነበረውን የየህብረተሰባቸውን የተመሰቃቀለ የኑሮ ሁኔታና የገዢ መደቦችን ባህርይ በቅጡ መረዳት ነበር። ከዚያም በመነሳት ከጨለማ በመውጣት እንዴት ብርሃንን ማየት ይቻላል? ብለው የተቻላቸውን ጥረት ማድረግ ነበር። ደጋግሜ ለማሳየት እንደ ሞከርኩት፣ አሁንም ቢሆን አዕምሮና መንፈስ ያላቸውን ልዩ ቦታ በመረዳትና የነበረውን አስቸጋሪ ሁኔታ በሳይንስ የትንተና ዘዴ በመጋፈጥ፣ አገዛዙና ህዝቡ በዘልማድ ላይ ከተመሰረተ ኑሮ ተላቀው የማሰብ ኃይላቸውን በመጠቀም አዲስ ህብረተሰብ ለመፍጠር ያልተቆጠበ ትግል ማድረግ ነበር።  በዚህም መሰረት የአውሮፓ ምሁራን ህይወታቸውን ለዕውቀት በመሰዋት ለሳይንስና ለቴክኖሎጂ ዕድገት መሰረት መጣል ችለዋል ማለት ይቻላል። ይሁንና ግን በአስተሳሰባቸው ውስጥ ሳይንስንና ቴክኖሎጂን የተረዱትና የፈጠሩትም የሰውን ልጅ ከጨለማ ኑሮ ለማላቀቅና ኑሮውን ለማሻሻል እንጂ ወደ መጨቆኛ መሳሪያ በመለወጥ ጦርነት እንዲስፋፋ አይደለም። ይህ ዐይነቱ አስተሳሰብ ግን በካፒታሊዝም ዕድገትና በኃይል የአሰላለፍ ለውጥ የተነሳ ልዩ ባህርይና መልክ እየያዘ ይመጣል። ሳይንስና ቴክኖሎጂ የጥቂት አገሮች ሞኖፖሊ በመሆን ዓለምን መበወዣና ጦርነትን ማስፋፊያ ሊሆኑ በቅተዋል። የዕድገትና የስልጣኔ ምንጮችና መሰረቶች ከመሆን ይልቅ የአገዛዝ መሳሪያዎች በመሆን ህዝብን ማፈናቀያና ሀብቱንም መዝረፊያ ሊሆኑ በቅተዋል ማለት ይቻላል።

ወደ አገራችን ሁኔታ ስንመጣ እስከዛሬ ድረስ የህብረተሰብአችንን ኋላ-ቀርነት፣ የሳይንስና የቴክኖሎጂ መሰረት እንዳይጣልና፣ ህዝባችንም የስልጣኔ ቀማሽ እንዳይሆን አግደው የያዙትን ነገሮች ለማጥናት የሞከረ የለም ብል እንደ ግብዝነት አይቆጠርብኝም። በመጀመሪያው እትሜ ላይ ለማሳየት እንደሞከርኩት፣ የፊዩዳሉ ስርዓትና ሃይማኖት ማነቆ በመሆን ለአዲስ አስተሳሰብና የአኗኗር ስልት መፈናፈኛ መንገድ ለመስጠት እንዳልቻሉ ነው። ይህንን አጥብቄ የማነሳው በዚያው በድሮው መልክ መኖር የለብንም፣ መሻሻል አለብን የምንል ከሆነ ብቻ ነው። የለም በዚያው በዘልማዳችን መኖር እንፈልጋለን የምንል ከሆነ ደግሞ ምንም መከራከር አያስፈልግም። ስርዓቱንና ሃይማኖትን በጥያቄ ውስጥ ማስቀመጥ የለበንም። በሌላ በኩል ግን ሃይማኖት በራሱ የሰው ልጅ ኑርውን ማሻሻል የለበትም አይልም። የትም ቦታ አልተጻፈም። በብሉይ ኪዳንም ሆነ በአዲሱ መጽሀፍ ቅዱስ ውስጥ የሰው ልጅ በእግዚአብሄር አምሳል የተፈጠረና ራሱንም መለወጥ እንዳለበት ያመለክታል። ለምሳሌ በብሉይ ኪዳን ውስጥ፣ „ብዙ ተባዙ ተፈጥሮንም በቁጥጥራችሁ ስር አድርጓት ይላል።“ በዚህ አባባል ሙሉ በሙሉ ባልስማም፣ የሰው ልጅ በማሰብ ኃይሉና በስራው ኑሮውን እንደሚያሻሽል  መጽሀፍ ቅዱሱ ያስተምረናል። ሌላው ደግሞ በመጽሀፍ ቅዱስ ውስጥ እንደመሰረታዊ ነገር የተጻፈው፣ „ጠይቅ ይመለስልሃል፣ ፈልግ ታገኛለህ፣ አንኳኳ በሩ ይከፈትልሃል፣“ የሚሉት አባባሎች የሚያረጋግጡት መጽሀፍ ቅዱስ በራሱ የሰውን ልጅ የማሰብና የመፍጠር ኃይል በፍጹም እንደማይቃወም ነው። የሰው ልጅም በእግዚአብሄር አምሳል ነው የተፈጠረው ብሎ ቁልጭ አድርጎ ይነግረናል። ይህም ማለት በማሰብ ኃይላችን ገነትን መስራት እንደምንችል ነው የሚያረጋግጥልን።  አስቸጋሪው ግን የተወሰኑ ነገሮች ብቻ ተወስደው እንደ ቀኖና ሲደገሙና፣ የሰው አዕምሮ ውስጥ ሲገቡ የሰው ልጅ መሰረታዊ ነገሮችን እንዲረሳና፣ ጭንቅላቱ በባልባሌ ነገሮች እንዲጠመድ ይደረጋል። የኖይሮ ባይሎጂና የሶስዮሎጂ ምሁራን እንደሚያስተምሩን ከሆነ፣ በመሰረቱ የሰው ልጅ አዕምሮ ወግ-አጥባቂ (Conservativ) ነው። የተወሰኑ ነገሮችን እንደዶግማ ከተቀበለ በኋላ ከዚያ አልፎ ራሱን ለመጠየቅም ሆነ ራሱን ለማስጨነቅ አይፈልግም። በዚህም ምክንያት የራሱ ውስን አስተሳሰብ ተገዢ በመሆን በድንቁርና ዓለም ውስጥ እንዲኖር ይገደዳል። ፍልስፋና ከክርስትና ሃይማኖት የቀደመ ቢሆንም የሰው ልጅ ራሱን በመፈላሰፍ ከማስጨነቅ ይልቅ ብዙም ማረጋገጫ የማይጠይቀውን የተወሰኑ ነገሮችን ብቻ ከመጽሀፍ-ቅዱስ ውስጥ በመውሰድ የኖሮው መመሪያ ያደርጋቸዋል። ስለዚህም መጽሀፍ ቅዱስና ሃይማኖት በራሳቸው ሳይሆኑ የሰውን የማሰብ ኃይል የሚያግዱት፣ እንዴት እንደሚተረጎሙና በተግባርም እንደሚውሉ ነው። በተጨማሪም በሰው ልጅ በተወሰኑ ነገሮች ብቻ በመርካትና ራስን ካለማስጨነቅ የተነሳ ነው ህብረተሰባዊ ችግሮች ሊፈጠሩ የሚችሉት።

ያም ሆነ ይህ በአውሮፓ ታሪክ ውስጥ የፊዩዳሉ ስርዓት የራሱ የሆነና በአወቃቀሩ የተወሰነ ውስጠ-ኃይል ስለነበረው እስከተወሰነ ደረጃ ድረስ ለአስተሳሰበ ለውጥ መፈናፈኛ ስጥቷል ማለት ይቻላል። በተለይም ስርዓቱ ከኛው ጋር ሲወዳደር በጣም ጨቋኝ ስለነበር የግዴታ ገበሬው እንዲያምጽና እንዲደራደርም አስችሎታል። ከዚህም በላይ በተለይም አንዳንድ የሃይማኖት መሪዎች ራሳቸውም ምርምር ስለሚያደርጉና በምድራዊና በመንፈሳዊ ዓለም ያለውን የቀሳውስት አኗኗር እንዲለይ ይጎተጎቱ ስለነበር፣ ሃማኖት ከውስጥ ቅራኔ ተነስቶበታል ማለት ይቻላል። በተጨማሪም፣ በሩቅ ንግድ አማካይነት በአንድ በኩል ወደ ውስጥ የገንዘብ ሀብት መከማቸት፣ በሌላ ወገን ደግሞ አሪስቶክራሲውና የባላባቱ መደብ ከአዲስ የፍጆታ አጠቃቀም ጋር መተዋወቅና፣ ራሱ የባላባቱ መደብ በዕዳ መተብተብ የግዴታ ስርዓቱን ላላ እንዲያደርገውና ለአዳዲስ ኃይሎችና አስተሳሰብ በሩን እንዲከፍት ማድረግ ተገዷል። ከዚህም ባሻገር ገንዘብ ማካበት የጀመረው በሩቅ ንግድ የተሰማራው ነጋዴ ወደ ውስጥ የዕደ-ጥበብ ስራን መቆጣጠር ይጀምራል። አንጥረኛው ከነጋዴው የሚመጣለትን ትዕዛዝ በመቀበልና ምርትን በማምረት(Putting-Out System) የፍጆታ አጠቃቀም እንዲለወጥና የውስጥ ንግድም እንዲስፋፋ ያደርጋል ። ለአውሮፓው የካፒታሊዝም ዕድገት መዓት የተጋጠጠሙና እንደምክንያት የሆኑ ነገሮች ስላሉ በእነሱ ላይ ሰፋ ያለ ማብራሪያ ለመስጠት አልፈልግም።

ወደ አገራችን ስንመጣ ስርዓቱ ይህንን ሁሉ ዕድል አላገኘም። ከውስጥ አንጥረኛው ከነጋዴው ጋር የመገናኘት ዕድል አልነበረውም። በውጭ ንግደ ላይ የተሰማራው ነጋዴ ወደ ውስጥ ተቀማጭና የሰራ-ክፍፍልን የሚያዳብር አልነበረም። ከዚህም በላይ በባላባቱ ስርዓት ንግድና የዕደ-ጥበብ ስራዎች እንደ አፀያፊ ተግባራት ነበር የሚቆጠሩት። በዚህም ምክንያት በንግድና በዕደ-ጥበብ ሙያ የተሰማሩት „የህብረተሰብ ክፍሎች“ ከክርስቲያኑ ህዝብ ጋር በጋብቻም ሆነ በሌላ ነገር የሚጋቡና የሚገናኙ አለነበሩም። ይህም በራሱ ህብረተሰቡ አዳዲስ አስተሳሰብ እንዳያፈልቅና እንዳይስፋፋ አድርጎታል ማለት ይቻላል። ከውጭም የሚመጣ አስተሳሰብም ስላልነበረ ስርዓቱ ለብዙ መቶ ዐመታት ተንሰራፍቶ የመኖር ዕድል አጋጥሞታል። እንደነ ማርቲን ሉተርና ካንትን የመሳሰሉ ስዎች ብቅ ማለትም ስላልቻሉ አዲስ ፍልስፍናና ሳይንሳዊ አስተሳሰብ ሊዳብሩ አልቻሉም።  በዚህ ላይ፣ የርስት መሬት የተሰጠው የክርስቲያኑ ገበሬ ባለው ረክቶ የሚኖር ስለነበር የተቃውሞ ባህል ማዳበር አልቻለም። ግፋ ቢል የሚያደርገው በተናጠለ መሸፈት ነበር። ይህ ጉዳይ እስከዛሬ ድረስ እንደ ባህል ተወስዶ ምሁሩም ሲመረው ወደ ውጭ የሚሽሽና ከውጭ ሆኖ ለመታገል የሚጥር አድርጎታል። በሌላ አነጋገር፣ ከውስጥ ሆኖ ስርዓቱን በምሁራዊ ኃይል ለመጋፈጥ የሚያስችል ባህል ስላልተመደ ስርዓቱ ራሱ ካለብዙ ግፊት ለብዙ መቶ ዐመታት እንዲቆይና ኋላ-ቀርነትና ድህነት መለዮአችን እንዲሆን ለማድረግ ችሏል ማለት ይቻላል። ከዚህ በተረፈ የገበሬው የማምረት ኃይል ደካማ ስለነበር ብዙ በማምረት ወደ ገበያ አውጥቶ የመሸጥ ኃይል አልነበረውም። ለባላባቱና ለቤተክርስቲያን ከገበሬው የሚሰጠው ድርሻ ከራስ ጥቅም ስለማያልፍ በአጠቃላይ ሲታይ ሀብት እንዳይከማችና እንደገና ለመዋዕለ-ነዋይ እንዳይውል አግዶታል። በፖለቲካ-ኢኮኖሚክስ ህግ መሰረት ከፍጆታ በላይ ተጨማሪ ምርት(Surplus-product) የማያመርቱ ህዝቦች ለማደግ አይችሉም። በሌላ አነጋገር፣ ከእጅ ወደ አፍ ብቻ በሚውል የአሰራርም ሆነ የአስተራረስ ዘዴ የሚኖር ህዝብ የማደግ ኃይሉ በጣም ደካማ ነው ማለት ነው።  በሌላ ወገን ግን በአገራችን ውስጥ ምንም ዐይነት ቴክኖሎጂያዊ ወይም የአሰተሳሰብ ለውጥ የለም ብሎ መናገር በፍጹም አይቻልም። ለምሳሌ የጠላ፣ የጠጅንና የካቲካላን አጠማመቅ ካለብዙ ውጣ ውረድ ስንመረመር እናቶቻችን በደመ-ነፍስ እየተመሩ አዲስ የአኗኗር ስልትን ማዳበር እንደቻሉ ነው የምናየው። በመሰረቱ፣ በተለይም የካቲካላ አጠማመቅ ባይሎጂያዊ፣ የኬሚካላዊና የፊዚክስ ክንውን ነው። ከምርት ክንዋኔ እስከ ብቅል ማብቀልና ድፍድፍ መስራትና ይህንንን በእሳት አማካይነት ወደ ፈሳሽነት መለወጥ ሳይንሳዊ ክንዋኔ ለመሆኑ የተረጋገጠ  ጉዳይ ነው። ይህ ሁሉ ሊሆን የቻለው እናቶቻችን ምንም ዐይነት ሳይማሩ በደመ-ነፍስ በመማራቸውና እስከተወሰነ ደረጃም ድረስ የማሰብ ኃይላቸውን መጠቀም በመቻላቸው ነው።  እንደዚህ ዐይነቱ አመራረትም በአውሮፓ ምድር ውስጥም በማዕከለኛው ዘመን  የተለመደ ነበር። እነሱ ግን መመራመርና መፍጠር ስለቻሉ ቴክኖሎጂውና የአሰራር ዘዴው በዚያው ሊቀር አልቻለም። የሽማኔንም ባህል ስንመለከት እናቶቻችንና አባቶቻችን ከውጭው ዓለም ጋር ሳይገናኙ በራሳቸው የማሰብ ኃይል የልብስ አሰራር ቴክኒክን ሊያዳብሩና፣ እስከዛሬ ድረስ ይህ እንደ ባህል ሊወሰድና መለዮአችንም ሊሆን በቅቷል።፡ ይህም የሚያመለክተው የተለያዩ ህበረተሰቦች በራሳቸው የማሰብ ኃይል አንደኛው ከሌላው ሳይኮርጅ የተወሰነ ቴኮኖሎጂያዊ ለውጥንና የአመራረት ሁኔታን እንደሚፈጥርና እንደሚያዳብር ነው።

እዚህ ላይ መተንተን ያለበት ሌላ መሰረታዊ ነገር አለ። በመጀመሪያ ማንም ሰው ፊይዳል ልሁን ብሎ አይነሳም። ፊዩዳሊዝም የህብረተሰብአዊ ክንውን ውጤት ሲሆን፣ በስ13ኛው ክፍለ-ዘመን በአሸናፊነት ከወጣው የሰለሞናዊው አገዛዝ ጋር በጥብቅ የተያያዘ ስርዓት ነው። አዲሱ ንጉሳዊ አገዛዝ ህብረተሰቡን ለመቆጣጠርና ለማስተዳደር ሲል መሬትን ለባላባቱ መደብና ለገበሬው እንደየህብረተሰብአዊ አቀማመጣቸው አከፋፈለ። በዚህ ዐይነቱ የመሬት አደላደልና ህብረተስብአዊ አወቃቀር ቤተክርስቲያን የራሷ ድርሻ ተሰጣት። በዚህ መልክ የህብረተሰቡ የርስ በርስ ግኑኝነት መሬትን በሚቆጣጠሩና ከመሬት በሚገኝ ሀብት በሚተዳደሩና አርሶ በሚያድረውና፣ ጠቅላላውን የአገዛዘ አወቃቀር በሚደግፈው ሰፊ ገበሬ መሀከል የሚገለጽ ነበር። እንደዚህ ዐይነቱ ስርዓት በገዢና ተገዢ፣ በአስገባሪና በገባሪ መሀከል የሚገለጽ ስለነበር ገበሬው መጠየቅ የሚችልና ለመብቱም የሚከራከረ አልነበርም። ስርዓቱ ተፈጥሮአዊ ሆኖ በመወሰዱ የህብረተሰቡን ኑሮና አስተሳሰቡን የሚደነግግና የምርት ኃይሎችም እዚያው ባሉበት ቀጭጨው እንዲቀሩ የማድረግ ኃይሉ ከፍተኛ ነበር ማለት  ይቻላል። ስለሆነም የሰው የማሰብ ኃይል ውስንና በራሱ የማሰብ ኃይል የኑሮውን ሁኔታ ማሻሻልና መለወጥ የማይችል ሆኖ ይሰማው ነበር። በህብረተሰቡ ውስጥ የሚከሰቱ ማንኛውም ቀውሶች፣ ረሃብ፣ የወረርሽኝ በሽታና ሌሎችም እንደ እግዚአብሄር ቁጣ የሚታዩና በጸሎት ሊወገዱ የሚችሉ መስሎ የሚታይበት ሁኔታ ለብዙ መቶ ዐመታት ስፍኗል።  ከዚህ በተጨማሪም፣ በሆነው ባልሆነው ነገር ማመንና በፍርሃት መዋጥ የህብረተሰቡ የማሰብ አካልና አስተሳሰቡንም ወጥሮ የያዘው ነበር። ስለዚህም የገበሬውም ሆነ የአገዛዙ በተለያየ መልክ የሚገለጹ ባህሪዎች በሚሆንና በማይሆን ነገሮች የተጠመዱና ለሳይንስንና ለቴክኖሎጂ ፈጠራ የማያመቹ አስተሳሰቦች ነበሩ።

ያም ሆነ ይህ የፊዩዳሉ ስርዓት አ.አ እስከ 1974 ድረስ መቆየቱና፣ ራሱ ደግሞ እጅግ ተሰበጣጥሮ የገባው በተለይም በገንዘብና በፍጆታ አጠቃቀም የሚገለጸው ካፒታሊዝም የማሰብ ኃይላችንን ሊወስነው ችሏል። ይህም ማለት በረቀቀና በተወሳሰበ መልክ እንዳናስብ፣ ሎጂካዊና አርቆ አስተሳሰብን እንዳናዳብር፣ ንቃተ-ህሊናችንን በማዳበር ለህብረተሰባችን ኃላፊነት እንዳይሰማን፣ በአገራችንና በራሳችን ላይ ከመመካት ይልቅ በውጭው ዓለም ላይ ጥገኛ እንድንሆን ለማድረግ በቅቷል ማለት ይቻላል። በተጨማሪም ሂስን ለመቀበልና ለመሰንዘርም ዝግጁ መሆን አልቻልንም። ካለምንም ውጣ ውረድ አንድ „ከበድ ያለ ሰው“ ስናይ በሱ ሃሳብ መመራት አስቸጋሪው ባህርያችን እየሆነ መጥቷል። ይህም ማለት ዕውቀትንና ጥበብን አሳዳጆች ሳንሆን ሰውን በማሳደድና በሱ ጥገኛ በመሆን የአዳዲስ አስተሳሰብና የዕድገት እንቅፋት ለመሆን በቅተናል።  በዚህ ላይ ደግሞ በዕምነትና በፕሪንስፕል ላይ አለመመራትና አለመስራት፣ እንዲሁም ተንኮልና አድርባይነት አስቸጋሪው ባህርያችን በመሆን ለችግራችን ልዩ ገጽታ በመስጠት ህብረተሰብአችን እንዲመሰቃቀል አድርገውታል። ስለሆነም፣ ለፈጠራ የሚያመቹ አዳዲስ ሃሳብን የማፍለቅና ችግርን የመፍታት ባህልን ማዳበር አልቻልንም። በአንድ ሃሳብ ዙሪያ ለመደራጀት አለመቻል፣ በዕቅድ መመራትና የተሰጠንን ኃላፊነት በስራ ላይ ማዋል አለመቻል፣ ተጠያቂ መሆንና በአጠቃላይ ሲታይ ለህብረተሰብአችን ኃላፊነት እንዳለበን አለመረዳት ሌላውና አስቸጋሪው ባህርያችን ሆነዋል። በተለይም የተለያዩ የፍልስፍናና የሳይንስ አስተሳሰቦች እንደመከራከሪያ ነጥቦች ስለማይቀርቡና ጥናትም ስለማይካሄድ አብዛኛዎቻችን የተሰማራናው ብዙም ጥያቄን ወደ ማያስከትለው ግን ደግሞ ለአንድ ህብረተሰብ የመኖርና ያለመኖር ወሳኝ በሆነው  ፖለቲካ(ቦለቲካ) በሚባለው ነገር ላይ ነው።

እንዲሁም የአንድን ህብረተሰብ ዕድገት የሚጎትቱና ህብረተሰባዊ ትርምስም እንዲፈጠር የሚያድረጉ አስተሳሰቦች በመስፋፋት የማሰብ ኃይላችንን ለመቆጣጠር በቅተዋል። ይህ በራሱ ደግሞ በጠቅላላው በአደረጃጀት፣ በዕቅድ ላይና በጠቅላላው ለህብረተሰብ ዕድገት በሚያስፈልጉ ነገሮች ላይ አሉታዊ ተፅዕኖ በማድረግ ለዛሬው ትርምስ ምክንያት ሆነዋል ማለት ይቻላል። ይህ ብቻ ሳይሆን፣ ሁሉም በየፊናው የሚሮጥ እንጂ ለመተባበር የሚፈልግ አይደለም። ሁሉም ስልጣን ላይ ቁጥጥ ለማለት የሚፈልግ እንጂ ለማስተማርና ደቀ-መዝሙሮችን ለማፍራት የሚፍልግ አይደለም። እያንዳንዱ ግለሰብም ሆነ ድርጅት አለኝ የሚል በራሱ ብቻ ኢትዮጵያን የመሰለ ትልቅ አገር የሚገነባ ነው የሚመስለው። ብዙ ዕውቀትና ኃይል እንዲሁም መቻቻል ለአገር ግንባታ አስፈለጊዎችና መሰረተ-ሃስቦች እንደሆኑ አይረዳም። ኢትዮጵያ ትላንትና የሃምሳ ሚሊዮን ህዝብ አገር፣ ዛሬ ደግሞ የዘጠና ሚሊዮን ህዝብ አገር እንደሆነች የሚረዳው በጣም ጥቂቱ ብቻ ነው። የህዝብ ቁጥር በዚህ መልክ እየጨመረ ሲሄድ የግዴታ አዳዲስ ፍላጎቶችም እንደሚከሰቱና፣ እየጨመረ የመጣውን የህዝብ ቁጥር ለማስተናገድ በየጊዜው ማሰብና ማቀድ አስፈላጊ መሆኑን የሚረዳው በጣት የሚቆጠር ነው።  ስለሆነም አንድን አገር ለመገንባት ኃይልንና ሃሳብን መሰበሰብና በጋራ ለመሰራት አስፈላጊ መሆኑን የተገነዘብን አይመስለኝም። በተለይም ባለፈው አርባ ዐመታት ቡዳናዊ ስሜት አይሎ በመውጣቱና፣ በዚህ ላይ ደግሞ እንደ ሃይማኖትና የብሄረሰብ ጥያቄዎች ተጨማሪ አጀንዳ ሆነው በመወሰዳቸው አስተሳሰባችን ችግርን ለመፍታት ወደ ሚያስፈልጉ ነገሮች ላይ ከማዘንበል ይልቅ በችግራችን ላይ ችግርን በመጨመር ወደ ትርምስና መፍቻ ወደ ማይገኝለት ዓለም ውስጥ የምንጓዝ ለመሆን በቅተናል። እስከዛሬ ድረስ ሁላችንም ቢሆን ችግራችንና የችግራችንን ምንጭ ከሳይንስና ከፍልስፍና አንፃር መመርመር አልቻልንም። ሁላችንም ብንሆን ይበልጥ የምንመራው በስሜታዊነት እየተገፋን እንጂ የማሰብ ኃይላችንን በማንቀሳቃስ  አይደለም። እንደ አንድ ጥቁር ህዝብና የተወሳሰበ ችግር እንዳለበት በአንድ መንፈስና በአንድ ዓላማ ከመነሳትና ከመመራት ይልቅ ቡድናዊ ስሜትን በማዳብርና ሳይንሳዊ መሰረት የሌላቸውን ነገሮች በማንሳት በምስኪኑ ህዝብ ላይ እናሾፍበታለን። ለምሳሌ ከሳይንስና ከፍልስፍና አንፃር የምርምር መሰረተ-ሃሳቦች የሰው ልጅ፣ ተፈጥሮና ኮስሞስ ብቻ ናቸው። ስለሆነም የሰውን ልጅ የማሰብ ኃይል በማዳበር የሰው ልጅና ተፈጥሮ በመደጋገፍ በምድር ላይ ሚዛናዊ ስርዓት መመስረት የሚለው የሳይንስና የፍልስፍና መሰረተ-ሃሳቦች ናቸው። እኛ ግን ሳይንሳዊ መሰረት የሌለውን የብሄረሰብ ጥያቄን በመፍጠር ለችግራችን ልዩ ዕምርታን ሰጥተነዋል።  በአስራሰባተኛው፣ በአስራስምንተኛውና በአስራዘጠነኛው ክፍለ-ዘመን ብቅ ያሉት የአውሮፓ ምሁራን ልክ ዛሬ እኛ እንደምናስበውና እንደምንጨቃጨቅበት ትግላቸውን ቢጀምሩ ኖሮ የሳይንስና የቴክኖሎጂ ዓለምን ባላየን ነበር። ጫካ ውስጥ እየተተራመስን የምንኖር ነበርን። ስለሆነም የሰውን ልጅና ተፈጥሮን እንደመፈላሰፊያ ነጥብ የወሰዱት የአውሮፓ ምሁራን የሳይንስና የቴክኖሎጂ ባለቤት ለመሆን ሲበቁ፣ እኛ ደግሞ ከሳይንስና ከፍልስፍና ውጭ የማይሆን ነገር በመፍጠር በመጠራጠርና በመፈራራት ዓለም ውስጥ እንኖራለን። የሰው ልጅ ሌላውን አምሳሉንና በእግዚአብሄር አምሳል የተፈጠረውን እንዲጠላና እንዲገደል እናደርጋለን። የዕውቀትና የአስተሳሰብ ችግር መሆኑን ከመረዳት ይልቅ ችግሩ ሁሉ ከአንድ ብሄረሰብ የተፈጠረ በማስመስል ህብረተስብአዊና ባህላዊ ትርምስ እንፈጥራለን። ይህም የሚያረጋግጠው ምንድ ነው፟? የቀጨጨ አስተሳሰብ ያለንና አምላክ የለገሰንን የማሰብና የመመራመር ኃይል ሁሉ ለመጠቀም እንደማንችል ነው።   ስለሆነም፣ እኛው ራሳችን የረሃብና የድህነት ምክንያቶች ልንሆን በቅተናል። ዕድገትና ስልጣኔ እንዳይኖር እንቅፋት በመሆን የጥቁር ህዝብ በጨለማ ዓለም ውስጥ እንዲኖር ባለማወቅ የምንሰራው ስራ ሁሉ የታሪክ ወንጅል እየሆነ መጥቷል።

ሌላው አስቸጋሪው ጉዳይ ደግሞ ሁሉም ፖለቲከኛ ሆኖ ለመታየት መፈለጉና ስለሚሯሯጥም አስቸጋሪ ሁኔታን እየፈጠረ ነው። እስከሚገባኝ ድረስ ፖለቲካ እንደማንኛውም የትምህርት ዘርፍ ዕውቀትን ይጠይቃል። እንደ ፊዚክስ፣ ኬሚስትሪ ባይሎጂና እንደህክምናና ሌሎችም ችግር መፍቻ ዘዴዎች የሆኑት እንደ ኢንጂነሪግ የመሳሰሉት ዕውቀቶች ሁሉ ፖለቲካ ሰፋ ያለ ዕውቀትን የሚጠይቅ ነው። ለምሳሌ አንድ ሰው የፓይለት ኮርስ ወስዶ በደንብ ሳይሰለጥንና ፈተናውን ሳያልፍ አውሮፕላን መንዳት እንደማይችል ሁሉ ፖለቲካ አንድን ህብረተሰብ ማስተዳደሪያና አገርን መገንቢያ መሳሪያ እንደመሆኑ መጠን ማንኛውም በፖለቲካ ዓለም ውስጥ እሳተፋለሁ የሚል አስፈላጊውን ጥናትና ምርምር ማድረግና በተግባርም ለማሳየት መቻል አለበት። ማንም እየተነሳ ፖለቲከኛ ነኝ የሚል ከሆነ ፖለቲካ የወንበዴዎችና የገዳዮች መጫወቻ ይሆናል ማለት ነው። ይህ ዐይነቱ በአገራችን የተስፋፋ አጉል ባህል እስካልተወገደ ድረስና፣ ፖለቲካም ሳይንሳዊና ፍልስፍናዊ፣ ሶሶይሎጂያዊና ሳይኮሎጂያዊ፣ እንዲሁም ልዩ ልዩ ዕውቀቶችን መሰረት ያደረገ መሆኑ እስካልታየ ድረስ ሁሉም ፖለቲከኛ ነን እያለ ህዝብን ይበጠብጣል።  ስለሆነም ሁሉም በየዝንባሌውና በሰለጠነው ፊልድ ቢሰራና አስተዋፅዖ ቢያደርግ ለአገርና ለህዝብ ይበጃል።  እስካሁን የማይገባኝ ነገር፣ ለምሳሌ ፊዚክስ ወይም ባይሎጂ የተማሩ ምሁራን በዚህ ጠለቅ ያለ ምርምር ከማድረግና ለአገራቸውም ዕድገት አስተዋፅዖ ከማበርከት ይልቅ ፖለቲካ ዓለም ውስጥ ገብተው ዕውቀታቸውን እንድሚያባክኑ ነው።

ይህ ሁሉ የሚያረጋግጠ ምንድነው ? የሃሳብ ነፃነት ተሰምቶን ሃሳብን የምናፈልቅና በሱ ላይ ክርክር ለማድረግ የማንችል መሆናችንን ነው። የሌላውንም ሃሳብ የማናዳምጥና በንቀት የምናይ ነን። እንደ አ.አ በ1906 ዓ.ም ወደ ኢትዮጵያ የሄደ ጀርመናዊና አዲስ አበባና አርሲ እስከ ጣሊያን ጦር መጨረሻ ድረስ የኖረ ጀርመናዊ የኢትዮጵያ አገር ወዳድ በቅጡ ባህርያችንን እንደተመለከተው፣ አብሲኒያኖች 1ኛ) መመልከትና መኮረጅ አይችሉም፣ 2ኛ) የሰውን ንግግር ሳይሆን የራሳቸውን ንግግር ብቻ ነው የሚያዳምጡት ያለው እስከዛሬ ድረስ ቋሚነት አለው። ልዩ ዐይነት ባህርያችንና ለውዝግብ አንዱ ምክንያት ነው ማለት ይቻላል። ሃሳብን ማፍለቅ አለመቻል ብቻ ሳይሆን ማዳመጥና መደማመጥንም አንችልም። ይህ ዐይነቱ ባህርይ እስካለ ድረስ ደግሞ ስለ አገርና ዕድገት ማሰብም ሆነ ማውራት አንችልም። ከዚህ ስንነሳ የግዴታ ሁለንተናዊ  የአስተሳሰብ ለውጥ ለማድረግ መቻል አለብን። ራሳችንን እየመላለስን ለመጠየቅና ለመመርምር ዝግጁ መሆን አለብን። ይህ እስካለሆነ ድረስ  የወያኔ መወገድ በራሱ ብቻ ምንም ለውጥ ሊያመጣ የሚችለው ነገር የለም።  ከዚህ በመነሳት ደግሞ ወደ ሌላው አስቸጋሪው ነገር እንሻገር።

ለምን ዐይነት ህብረተሰብ እንደምንታገል ያለማወቁ ጉዳይ !!

ድሮም ሆነ ዛሬ ሲያተራምሰን የኖረው ለምን ህብረተስብ እንደምንታገል ያለማወቃችን ነው። ለምሳሌ በአውሮፓ ህብረተሰብ የትግል ታሪክ ውስጥ ከግሪኩ ስልጣኔ ጀምሮ በየኤፖኩ ብቅ ያሉት ምሁራን ምን ምን ነገሮች እንደሚፈልጉና ምን ዐይነትስ ህበረተሰብ መመስረት እንዳለበት በደንብ የተገነዘቡ ነበር። ስለሆነም ከመንግሰት አወቃቀር ጀምሮ፣ እስከ ፖለቲካ ምንንነትና ሞራልና ስነ-ምግባር መወያያ ነጥቦች ነበሩ። በግሪክ ስልጣኔም ሂደት ውስጥ ለአንድ ህብረተሰብ መኖርና ማበብ የግዴታ የስራ ክፍፍልና የንግድ ልውውጥ አስፈላጊው መሰረተ-ሃሳቦች እንደሆኑ ክርክር ይደረግ ነበር።

ኋላ ደግም ወደ አውሮፓ ስንመጣ የመንግስትን ሚና በኢኮኖሚ ውስጥና፣ የነቁ የህብረተስብ ክፍልሎችን በሃስባና በቁሳቁስ መርዳት፣ እንዲሁም ደግሞ ማኑፋክቱርና የውስጥ ንግድ እንዲስፋፋ አስፈላጊው እርምጃዎች ስለመወሰዳቸው ጉዳይ በምሁራን ዘንድ በሰፊው ውይይትና ክርክር ይደረግባቸው ነበር። ይህ ብቻ ሳይሆን፣ ለአንድ ህዝብ መሰባሰብ የግዴታ መንደሮችና ከተማዎች በዕቅድ መስራት እንዳለባቸውና፣ ምን ምን እርምጃዎች መወሰድ እንዳለባቸው፣ እንዴትስ ገንዘብንና የሰውን ኃይል መሰብሰብና ማደራጀት እንደሚያስፈልግ ሌላው መነገጋሪያ ነጥብ ነበር። ከተማዎች፣ መንደሮች፣ የመናፈሻ ቦታዎች፣ የገበያ አዳራሾችና ልዩ ልዩ ለአንድ አገር የሚያስፈልጉ ነገሮች ሳይነጠፉና ሳይሰተካከሉ ስለ ኢኮኖሚና ስለአንድ ህብረተሰብ ማውራት እንደማይቻል ለአውሮፖው ምሁራን ግልጽ ነበር። ስለሆነም የአውሮፓው ምሁራን አስተሳሰብ ሁለንታዊና፣ አንዱ ነገር ከሌላው ተነጥሎ ሊታይ እንደማይችል መመሪያ ዘዴና የአሰራር ባህል ነበር።

ወደ አገራችን ስንመጣ ግን፣ በተለይም ወያኔ ስልጣን ከጨበጠ ወዲህ ተቃዋሚ ነኝ ከሚለውና መጠኑ ከማይታወቀው ኃይል፣ ህዝባችን ምን ዐይነት ስርዓት እንደሚያሰፈልገውና በምንስ መልክ እንደሚደራጅ ግልጽ ውይይት ሲካሄድ ታይቶ አይታወቅም። ከአብዮቱ በፊትና በአብዮቱ ወቅት በዚያን ጊዜ ተራማጅ ነኝ ይል ከነበረው ኃይል ዘንድ ቢያንስ አንድ ዐይነት ስምምነት ነበር። ወዛደሩንና ገበሬውን ያቀፈ ዲሞክራሲያዊና ሶሻሊስታዊ ስርዓት መገንባት ያስፈልጋል የሚለው ላይ ስምምነት ነበር። በዚያን ጊዜ ከተማሪው ንቅናቄ የወጡ ተራማጅ ኃይሎች በጊዜው የነበረውን ስርዓት ከመመረመሩ በኋላ የደረሱበት መደምደሚያ ዲሞክራሲያዊና ሶሻሊስታዊ ስርዓት ነው የሚያስፈለገው የሚል ነበር። ይህ ዐይነቱ ግምገማና ድምዳሜ ትክክል ነው ትክክል አይደለም በሚለው ላይ መነታረኩ ከዚህ ጽሁፍ አቅም በላይ ነው። ለማለት የተፈለገው አንድን አገዛዝ እቃወማለህ ስንል አገዛዙን ብቻ ሳይሆን የስርዓቱንም ምንነት መረዳትና፣ ለምንስ ህብረተሰብ እንደምንታገልና፣ ምን ምንስ እርምጃዎች ተግባራዊ መሆን እንዳለባቸው ማመልከት ያስፈልጋል።

በተቃዋሚው ዘንድ ያለው ሌላው አስቸጋሪ ነገር ወያኔ ስልጣን ከጨበጠ ጀምሮ የዘረጋውን ስርዓት በሚገባ አለመመርመር ነው። ይህ ብቻ ሳይሆን፣ በአብዛኞቻችን ዘንድ አገዛዙ እስከዛሬ ድረስ የተከተለውን የኢኮኖሚ ፖሊሲ አለመመርመርና ለመረዳት አለመቻል ለወደፊቱ ህብረተሰብአዊ ፕሮጀክት አስቸጋሪ ሁኔታ መፍጠር ችሏል። እንደሚታወቀው ለአንድ አገር ነፃነት እታገላለሁ የሚል ድርጅትም ሆነ ድርጅቶች የስርዓቱን ምንነትና ስንኩልነት በሚገባ መረዳት አለባቸው። ለምሳሌ ሲያመን  ሃኪም ቤት በምንሄድበት ጊዜ ሀኪሙ ምርመራ ከመጀመሩ በፊት ምንና የት ቦታ እንደሚያመን፣ ከመቸስ ጀምሮ እንደሚያመን ሲጠይቀን መመለስ እንዳለብን ሁሉ፣ ለአገራችንም እንታገላለን ስንል በቅድሚያ በሽታውንና ለዕድገት ማነቆ የሆነውን ሁኔታ በሚገባ መመርመርና ወደ ውጭ አውጥተን መወያየትና መከራከር አለብን። እንዲያው በደፈናው ነፃነት ነው የሚያስፈልገን፤ ሌላውን ከዚያ በኋላ እንወያይበታለን የሚለው አባባል ለችግራችን መፍትሄ ሊሆን የሚችል አይደለም። በተለይም ደግሞ ከህብረተስብ ግንባታ፣ ፈጠራና በሳይንስና በቴክኖሎጂ፣ እንዲሁም ደግሞ ውብ ውብ ከመሳሰሉ ከተሞች አንፃር ስንነሳ በቅድሚያ የዛሬውን የአገራችንን ሁኔታ፣ የአገዛዙን ፖሊሲና ከውጭ ኃይሎች ጋር ተቆላልፎ ለዕድገትና ለስልጣኔ ከፍተኛ ጠንቅ መሆኑን እያነሱ መወያየት ያስፈልጋል። ከዚህ ስንነሳ ለምንድን ነው ይህንን አገዛዝ የምንታገለው?  ብለን ጥያቄ ማቅረብ አለብን።

በአጭሩ ይህንን አገዛዝ የምንታገለው ፋሺሽታዊ መዋቅር በመዘርጋት ህዝባችንን ርስ በርሱ እንዲጫረስ የተቻለውን ሁሉ ስለሚያደርግ ነው። የውጭ ኃይሎች ታዛዥ፣ በተለይም የአሜሪካን ኢምፔሪያሊዝም ታዛዥ በመሆንና የጦር ካምፕ እንዲቋቋም በማድረግ የውክልና ጦርነት በማካሄድ የጥቁር ህዝብ ርስ በርሱ እንዲጫረስና ለዘለዓለሙ የስልጣኔ ባለቤት እንዳይሆን ስለሚያደርግ ነው። አገራችን ብቻ ሳይሆን፣ በአካባቢው ያለው ጠቅላላው ጥቁር ህዝብ ስልጣኔን እንዳያይ በጦርነት ታምሶ እንዲኖር ስለሚያደርግ ነው። አገራችን ታሪክ እንዳይሰራባት፣ ህዝቦቿ የቀን ብርሃንን እንዳያዩና ዘለዓለም ተመጽዋች ሆነው እንዲኖሩ ስለሚያደርግ ነው። ባጭሩ የአገዛዙ ተልዕኮ ፀረ-ስልጣኔ፣ ፀረ-ሳይንስና ፀረ-ቴክኖሎጂ፣ ፀረ-ህዝብና የተፈጥሮ ጠንቅ ስለሆነ ነው አጥብቀን የምንዋጋው። ስለሆነም ትግላችን የዛሬው እጅግ አስከፊ ስርዓት እንዲወገድና ህዝባችንም ዲሞክራሲያዊ ነፃነቱን እንዲቀዳጅና ታሪክን ለመስራት እንዲችል ነው ደፋ ቀና ይምንለው። ባጭሩ የዛሬው አገዛዝ የድህነት፣ የረሀብ፣ የጦርነት፣ የስደት፣ የትርምስና ያለመረጋጋት ምንጭ ስለሆነ አጥበቀን እንታገለዋለን። አገዛዙን የምንታገለው በትግሬዎች ስለሚመራ ሳይሆን ይህንን እንደ ሽፋን በመጠቀም በጠቅላላው ህዝባችን ላይ ስለዘመተ ነው። የትግሬን ኤሊት የበላይነት አሰፍናለሁ በሚል የራሱንና ከሱ ጋር በጥቅም የተሳሰሩ ጥቂት ሰዎችን ጥቅም የሚያሰጠብቅ ነው። በዚህም ምክንያት በአገሪቱ ውስጥ በሳይንስና በቴክኖሎጂ ላይ የተመሰረተ ሰፋ ያለና ጠቅላላውን ህዝብ የሚጠቅም ኢኮኖሚ እንዳይዳብር አግዶ ይዟል። ሰፋ ያለ ህዝቡን ሊያስተሳሰር የሚችልና በሳይንስ የተጠና ባህል እንዳይዳብርና አገራዊና ብሄራዊ ስሜት እንዳያድጉ በዕውቅ ይሰራል።  አገዛዙ  የውጭ ቅምጥ ስለሆነና በነሱም ስለሚደገፍ የኢትዮጵያ ህዝብ ጠላት ብቻ ሳይሆን የጠቅላላው ጥቁር ህዝብ ጠላት ማለት ይቻላል።

ስለሆነም የኛ ትግል ደግሞ የሰለጠነችና በቴክኖሎጂና እንዲሁም በሳይንስ ላይ የተደገፈች ኢትዮጵያን መገንባት ይሆናል። ውብ ውብ ከተማዎችና መንደሮችን በመገንባት ህዝባችን ዕውነተኛ ነፃነቱን ሊጎናጸፍበት የሚችልባትን ኢትዮጵያ ለመገንባትና ለመጭው ትውልድ ለማስተላለፍ ነው ዋናው ትግላችን። በዚህም ሺህ በሺህ የሚቆጠሩ የሊትሬቸርና የፈላስፋ ስዎች፣ እንዲሁም የሳይንስና የቴክኖሎጂ ፈጣሪዎች የሚበቅሉባትና የሚስፋፉባት አገር ለመመስረት ነው። ይህ ዐይነቱ ህብረተሰብ በመንግስት፣ በህብረተሰቡና በግል ተሳትፎ የሚገነባና የሚደጋገፍ፣ ግን ደግሞ የገበያን ኢኮኖሚ የማይጻረር፣ የገበያ ኢኮኖሚ ጤናማ በሆነ መልክ ሊገነባ የሚችልበትን መሰረት ለመጣል የሚያስችል መሆን አለበት። ህዝባችን ከድህነትና ከረሃብ የሚላቀቀውና ዕውነተኛ ነፃነቱን ሊቀዳጅ የሚችለው በሳይንስና በቴክኖሎጂ አማካይነት ብቻ መሆኑን በመረዳታችን ለዚህ ለተቀደሰ ዓላማ እንታገላለን። ዋናው ትግላችንም የተከበረችና የምትፈራ፣ እንዲሁም ብሄራዊ ነፃነቷ በማንም ኃይል የማይደፈር ኢትዮጵያን መገንባት ይሆናል።

ከዚህ ስነሳ የሚቸግረኝ ነገር  የወያኔን ባህርይ የማወቁ ጉዳይ ሳይሆን ተቃዋሚው ኃይል ምን እንደሚፈልግና ለምንስ ህበረተሰብ እንደሚታገል ለመረዳት አለመቻሌ ነው። ይህ ዐይነቱ ግልጽ የትግል አካሄድ ከምን የመነጨ ነው? በእኔ ዕምነት የተቃዋሚው ኃይል የሚመራበት ፍልስፍናና ሳይንስ የለውም። በመሆኑም በቅጡ የአገዛዙን ባህርይም ሆነ ስርዓቱን፣ እንዲሁም በዓለም አቀፍ ኮሙኒቲው የተደገሰልንን የጥፋት ፖለቲካ በሚገባ የተገነዘበና ሊገነዘብም የሚፈልግ አይደለም። እንዲያው በደፈናው ብቻ እኛ ስልጣን ከጨበጥን ሁኔታውን እንለወጠዋለን የሚል አጉል ፖለቲካ በማካሄድ ስፊውን ህዝብና፣ በተለይም ደግሞ ወጣቱን እያዘናጋውና እያታለለው ነው። ይህ ከሆነ ደግሞ ለምንስ ወያኔን እንደምታገል ግልጽ አይደለም። ለምንስ ዕድሜዬን በሙሉ እኔ ብቻ ሳልሆን የኢትዮጵያ ህዝብም እንደሚሰቃይ አይገባኝም። ስለሆነም የስርዓቱን ምንነት ብቻ ሳይሆን ጠላቶቹንም ጠንቅቆ ማወቅ የሚያስፈልግ ይመስለኛል። ለዕድገታችን ጠንቅ የሆኑ ኃይሎችን በሚገባ መረዳት ከቻልንና፣ በቲዎሪ ደረጃ ተንትነን ማስረዳት ከቻልን ለችግሩ መፍትሄ አንድ መልስ አገኘን ማለት ነው።

ሌላው አስቸጋሪው ጉዳይ ደግሞ የተሰበጣጠሩ ኃይሎችና ዓላማቸውስ ምን እንደሆኑ የማይታወቁ በትግል ውስጥ እንሳተፋለን ስለሚሉና እዚህና እዚያ ስለሚሯሯጡ የአገራችንን ሁኔታ እንዳንረዳና ርዕይም እንዳይኖረን ለማድረግ በቅቷል። በተለይም ውጭ አገር የሚኖረውና እዚህና እዚያ የሚሯሯጠውና፣ ይኸኛውን ወይም ያኛውን ድርጅት እደግፋለሁ ወይም አባል ነኝ የሚል በዓለም ውስጥ ምን ነገር እንደሚካሄድ የሚያውቅ አይመስለኝም። ከዘጠና በመቶ በላይ የሚሆነው በውጭ አገር የሚኖረው ኢትዮጵያዊ ከሊትሬችሮችና ከጋዜጦች ጋር ግኑኝነት የለውም። ይህ ዐይነቱ ኃይል ነው ልባችንን የሚያደርቀውና ለትግሉ እንቅፋት የሚሆነው። በዚህ መልክ ደግሞ አገርን ነፃ ማውጣትና ጠንካራ አገር መገንባት አይቻልም። ስለሆነም ትግሉ የግዴታ ጥራት ማግኘት አለበት። ለዚህ ደግሞ ሰፊ ጥናት ማካሄድ ያስፈልጋል። መንፈስን የሚያድስና ጥራትን የሚያመጣ የፍልስፍናና የሳይንስ መመሪያ ሊኖረን ይገባል። ይህ ሲሆን ብቻ ነው የታሪክ አስተዋፅዖአችንን ልንወጣ የምንችለው። አገራችንና ህዝባችን ታሪክ እንዲሰራ መንገዱን ማሳየት ብቻ ሳይሆን የምናግዘውም የጠራ አስተሳሰብና፣ አነሰም በዛም አንድ ሁላችንንም ሊያሰራ የሚችል የጋር አመለካከት ያፈለቅንና እንደመመሪያ መውሰድ ከቻልን ብቻ  ነው። ፕሉራሊዝምና ሊበራሊዝም የሚባሉት የቅንጦት ፅንሰ-ሃሳቦች ለችግራችን መፍትሄ ሊሆኑ አይችሉም። የአውሮፓው ህዝብም በነዚህ ፅንሰ-ሃሳቦች ወደ ጠንካራ ህብረተሰብና ህብረ-ብሄር አልተሽጋገረም። ይህ ማለት ግን የሃሳብ ነፃነት አይኑር ማለቴ አይደለም። ወደድንም ጠላንም ፕሉራሊዝም የተፈጥሮ ህግ ነው። በሌላ ወገን ግን አንድ ድርጅትም ሆነ አንድ ግለሰብ የጠራና መፍትሄ አምጭ አስተሳሰብ ሳይኖረው ስለፕሩላሪዝምና ሊበራሊዝም ቢሰብክ ውዠንብርን ብቻ ነው የሚነዛው። ህዝባዊ ፍላጎትን ሳይሆን የራሱን ጥቅም ብቻ ነው ተግባራዊ ለማድረግ የሚታገለው። አሁን ባለው የአገራችን የተወሳሰበና የተመሰቃቀለ ሁኔታ የግዴታ ስራ ሊያስራና መፍቴሄ ሊሰጥ የሚችል የሁላችንም መመሪያ የሆነ የጋራ ሃሳብ ማዳበር የሚያስፈልግ ይመስለኛል።

በመሆኑም ማንኛውም ስለ አገሬ ያገባኛል የሚል ግለሰብም ሆነ የፖለቲካ ድርጅት ማንሳትና መመለስ የሚገባቸው ጥያቄዎች አሉ። 1ኛ) በአገራችን የተንሰራፋውን ረሃብና እንደ ባህል የተወሰደውን እንዴት አድርጎ በአምስት ዐመት ጊዜ ማጥፋት ይቻላል? ብሎ መመለስ ያስፈልጋል። 2ኛ) ከዚህ በመቀጠል በምን ዘዴና መሳሪያ ድህነትን በሃያ ዐመት ጊዜ ውስጥ ማስወገድ ይቻላል? ብሎ መጠየቅና ተገቢውን መልስ ለመስጠት መዘጋጅተ ያስፈልጋል። 3ኛ) እንዴት አድርጎ ቀስ በቀስ ለላይኛው ጥያቄዎች መልስ ሊሰጡ የሚችሉ ቀልጣፋ ኢንስቲቱሽኖች መገንባት ይቻላል ? የሰው ኃይልንም እንዴት ማሰልጠንና ማሰማራት ይቻላል ? በሚለው ላይ በበቂው መነጋገር ያሻል። 4ኛ) ከዚህ ስንነሳ እንዴት አድርጎ ያሉትን የሰውም ሆነ የተፈጥሮ ሀብቶችን በማንቀሳቀስ አንድ ጠንካራ ህብረተሰብ ገንባት ይቻላል? ብሎ መጠየቅና ለመልስ መዘጋጅት የማይታለፍ መሰረታዊ ሃሳብ ነው። 5ኛ) ከዚህ ስንነሳ በመንግስት፣ በህብረት ስራና በግለሰብ ተሳትፎ መሀከል የስራ-ክፍፍል በመፍጠር እንዴት አድርጎ የተሳሰረ ኢኮኖሚ መገንባት ይቻላል? ለሚለው በቂ መልስ መስጠት የምሁሩ የቤት ስራ ነው። 6ኛ) መንደሮችን፣ ከተማዎችናን የመኖሪያ ቦታዎችንና ልዩ ልዩ ለንግድና ለፋብሪካ የሚሆኑ ቤቶችንና መደብሮችን በምን ኃይልና በምን ሀብት መስራት እንችላለን?  በሚለው ላይ መነጋገሩ ሌላው አንገብጋቢ ጥያቄ ነው። ባጭሩ በሰላሳና በሃምሳ ዐመታት ውስጥ ልዩ መልክ የምትይዝና ውስጠ-ኃይሏ ጠንካራ የሆነ  ኢትዮጵያን በምን ዘዴና በምን ኃይል፣ እንዲሁም ሀብት መገንባት ይቻላል፟? የሚለውን ጥያቄ ተቃዋሚው ኃይል መመለስ ያለበት ይመስለኛል።  በዚህ መልክ ብቻ ትግላችን መልክ ሊይዝ ይችላል። መልካም ንባብ !!

ፈቃዱ በቀለ

                                                                                 fekadubekele@gmx.de

የጠቢባን አባባል፣     ጓደኛህን ንገረኝና ማንነትህን እነግርሃለሁ !!