ይሄይስ አእምሮ
“አንበሣን ፍርቼ ዛፍ ላይ ብወጣ ነብር ጠበቀኝ፡፡”
እትብቱ በተቀበረበት የገዛ ሀገሩ መኖር ያቃተው ከርታታ ወገናችን የወያኔን ጭቆናና የኢኮኖሚ መድሎ ሸሽቶ ወደዐረቡ ዓለም ቢሰደድ የባሰ መከራና ጭፍጨፋ እየደረሰበት መሆኑን በሚዲያዎች እየሰማን ነው፤ እሰኪያልፍ ያለፋል፡፡ በዚህ በሰሞኑ ውርጅብኝ ሕይወታቸውን ያጡ ዜጎቻችንን ነፍስ ፈጣሪ በጽድቁ ቦታ ያኑርልን፡፡ ሀዘኑ እንደወገንና እንደሀገር ውርደት የወልም የግልም ነውና ለመላው ተቆርቋሪ ኢትዮጵያውያንና በተለይም ለሟቾች ቤተሰቦች እግዚአብሔር መጽናኛውን ይላክልን፡፡ ዕዳችሁ ይለቅ ብሎም ከአሁን በኋላ ከተመሳሳይ ክፉ ዕጣ እንዲሠውረን ቅዱስ ፈቃዱ ይሁንልን፡፡ ይህን ሽል መንጣሪ የሽፍቶች መንግሥትም ዕድሜውን እንዲያሣጥርልን በየምንከተለው የእምነት ፈለግ ለፈጣሪያችን እንጸልይ፡፡ ከልብ ማዘንና መጸለይ የብዙ ችግሮች መፍቻ ቁልፍ ነው፡፡
“በራበህ ጊዜ የምታገኘው ምግብ ከምግቦች ሁሉ የበለጠ ጣፋጭ ነው!”
ከአትሌቲክስ ውጪ ሀገራችን በዓለም የክብር መድረክ የምትታወቅበት ዘመነኛ ክንዋኔ እምብዝም የለም፡፡ በጦርነት፣ በርሀብ፣ በግፈኛ አገዛዝ፣ በግድያና እሥራት፣ በደናቁርት መሪዎችና በሙስና … የምትታወቀው ኢትዮጵያችን በእግር ኳስ ስሟ መነሣት ከጀመረ ጥቂት ጊዜያት ተቆጠሩ፡፡ በዚህ ከድሆች አምባ ብዙም በማይስተዋል የስፖርት ዓይነት ብርቅየዎቹ ዋሊያዎች እያስመዘገቧቸው የሚገኙት አፍሪካዊና ዓለም አቀፋዊ ድሎች እሰዬው የሚያሰኙና ወያኔዎች ካስከተሉብን አጠቃላይ ውርደታችን በተቃራኒ ስማችን ጨርሶውን እንዳይጠፋ የበኩላቸውን አስተዋፅዖ የሚያደርጉ ናቸው፡፡ ዘረኝነት ላይ የተመሠረተ መድሎንና አስተዳደራዊ በደልን የመሳሰሉ በርካታ ውስጣዊ ችግሮችን ተቋቁመው ለዚህ ሀገራዊ ድል ላበቁን ዕንቁ ልጆቻችን ከፍ ያለ ምሥጋና ይድረሳቸው፡፡
ወያኔው በሃይማኖትና በዘር የቆረጣ ሥልት ገብቶ ሊበታትነውና ሊያጨራርሰው የሚዳክርበቱ ሕዝብ በተለያዩ ዜማዎችና የአንድነት መግለጫ እንቅስቃሴዎች አማካይነት በካምቦሎጆና ከዚያም ዉጪ በየሠፈሩ ቁጭቱን የሚወጣበት ይህ የእግር ኳስ ጨዋታ ይበልጥ እያበበ እንዲሄድ ያለኝን ምኞት ከመግለጽ በተጓዳኝ የፊታችን ቅዳሜ ማለትም ኅዳር 7 ቀን 2006ዓ.ም ለዓለም ዋንጫ የመጨረሻ አህጉራዊ ማጣሪያ ከናይጄሪያ ጋር ፍልሚያ የሚያደርገው ብሔራዊ ቡድናችን እንዲቀናው በተለያዩ አንገብጋቢ ምክንያቶች የተነሣ እግዚአብሔርን ማስቸገር እፈልጋለሁ፡፡ ተደጋጋሚ ድል የማይጠገብ ቢሆንም ለናይጄሪያውያን አህጉራዊና ዓለም አቀፋዊ የጨዋታ ድል አምሮታቸውን የተወጡ በመሆናቸውና እኛ ለዚህ ዓይነቱ መድረክ እንግዳና ባይተዋር በመሆናችን፣ የኢትዮጵያ ሕዝብ አንድነትና አጠቃላይ ኅልውና በወሮበሎች የከፋፍለህ ግዛ ማኪያቬላዊ ሥልት በተለይ ባለፉት ሃያና ሠላሣ ዓመታት ክፉኛ ስለተጎዳ ይህ አጋጣሚ ከናይጄሪያ ይልቅ ለዚህ ክፉኛ የተጎሣቆለ ሕዝብ ይበልጥ ስለሚጠቅም፣ በአሉታዊ ነገሮች ከናይጄሪያ ይልቅ ኢትዮጵያ ይበልጥ ስለምትታወቅ ይህ ዕድል የሀገሪቱን ምሥል በማፍገግ አኳያ የበኩልን ሚና ስለሚጫወትና በሌሎች ተያያዥ ምክንያቶች የተነሣ በዚህ ጨዋታ ፈጣሪ ፊቱን ወደዋሊያዎች ቢያዞር በልጆቹ መሀል አድልዖን እንደፈጸመ አልቆጥርም፡፡ እናት እንኳን ይበልጥ ለከሳውና ለተራበው ልጇ ከሳሳው ሞሰቧ ከዚያችው ካለችው ቆረስ አድርጋ ትጨምርለታለች፡፡ እናም ከዚህ ተጠየቃዊ አመክንዮ በመነሣት ፈጣሪ ለኢትዮጵያ “እንዲያዳላ” ብናስቸግረው በኃጢኣተኝነትና በይሉኝታቢስነት የምንፈረጅ አይመስለኝምና ለአንዲት አቡነ ዘበሰማያትና ለአንድ ቶባቶብቱልላህ የሶላት ዱኣ ባንጓደድ መልካም ነው እላለሁ፡፡
“ሰው በወደደው ይቆርባል”
ባለፈው ሰሞን የወያኔዎች ሦስት የድህነት አባላት በአንድ የተቃዋሚ ፓርቲ የአመራር አባል ላይ ፈጸሙት በተባለውና በሚዲያ በተገለጸው አሳዛኝ ገጠመኝ ላይ በመመርኮዝ አንድ መሠረታዊ የአቋም ለውጥ እንዳደረግሁና ግንቦት ሰባትን እንደደገፍኩ መግለጼ ይታወሳል፡፡ ያ አቋሜ እስካሁኒቷ ቅጽበት ትክክል ነው፤ ትክክል እንደሆነ እንዲቆይልኝም እየጸለይኩበት ነው፡፡ ኢትዮጵያ ውስጥ መደገፍም ሆነ መንቀፍ ወይም ድምፃዊት በዛወርቅ አስፋው በአንደኛው ቀደምት የቅንቀና ሥራዎች “መኖር አይቻልም ወይ የማንም ሣይሆኑ…” እንዳለችው ዐርፎ መቀመጥም ያስወነጅላል፤ በቃላት በትረ-ዲያብሎስም ያስጎንፋል፡፡ ይህ ዘመን አመጣሽ በሽታ ወረቱን ጠብቆ እስኪያልፍ ከመታገስ በስተቀር በጠብ ያለሽ በዳቦ ቅራኔንና አምባጓሮን እየፈበረከ ከሚወነጭፍ ሥራ-ፈት ሁሉ መወዛገብ አግባብ አይደለም፡፡ ጣልቃ መግባት ያለባት ብሂል ትዝ አለችኝ፡፡ እንደአቤቶኪቻው አባባል በቅንፍ ላስቀምጣት፡፡
(ባል ይሞታል፡፡ ጋለሞታ ሚስት ቆየት ብላ የባልን አንድ ወንድም ‹አግባኝና ባዕድ ሳይገባብን እኔና አንተው የወንድምህን ልጆች እናሳድግ› ትለዋለች፡፡ እሱ የሰውን ሃሜት በመፍራ እምቢዬው ይላታል፡፡ ደጋግማ ልታስረዳው ሞከረች – አልሆነላትም፡፡ ነባር ባህልን መጣስ አስቸጋሪ ነውና አንጎሉን ቀፍድዶ አላላውስ ስላለው በእምቢታው ይጸናል፡፡ ሴት መለኛ ናትናበምሳሌ ልታስረዳው እንዲህ አለችው፤ ‹ በል፣ ይህን በሬ ሳታርድ ቆዳውን በቁሙ ግፈፈውና ወደገበያ ወስደህ አዙረህ አምጣልኝ›፡፡ እንዳለችው አደረገ፡፡ ቆዳው የተገፈፈውን በሬ ለጥቂት የገበያ ቀናት እያመላለሰ አዞረው፡፡ ከተመልካች ገበያተኞች ያገጠመውን ግብረ-መልስም(ፊድባክ) በየጊዜው ይነግራታል፡፡ በመጀመሪያው ቀን ሁሉም ተከሩንና ገበያውን ትቶ ግር ብሎ እንደሞኝ እየተከተለ ሣይቀር በሬውን እንደተመለከተው፣ በቀጣዩ ቀን ባለፈው ያላየውና ቢያየውም ያልጠገበው ሰው እንደነገሩ እንዳየው፣ በሦስተኛው ‹ያ በሬ ዛሬም መጣ› በሚል የተወሰነ ገበያተኛ ከመቀመጫው ሳይነሳ መልከት እንዳደረገው፣ በአራተኛው የገበያ ቀን ማንም ከጉዳዩ ሳይጥፍ ቢያይም እንዳላዬ እንዳለፈው አብራርቶ ይገልጥላታል፡፡ ይሄኔ ‹አየህ፣ እኔና አንተም ብንጋባ ልክ እንደዚሁ ነው፡፡ በመጀመሪያው አካባቢ እንደወረት ቆጥረው ይንሾካሾካሉ፤ ያማሉ፤ የቡና ቁርስም ሊያደርጉን ይችላሉ፡፡ እየቆዬ ግን ከነመፈጠራችንም ይረሱናል፡፡ ስለዚህ ይህ ዕድል ሁለታችንንም አያምልጠን› ትለዋለች፡፡ … ይስማሙ አይስማሙ የራሳቸው ጉዳይ፡፡ ለነገሩ በሰው ጉዳይ ምን አገባን? ማነው – ንዋይ ሳይሆን አይቀርም- ‹ሰው በሰው ጉዳይ ምን ኮነሰረው› ብሎ ያኔ ጥንት ሲያዜም አድምጨዋለሁ፡፡) በእውነቱ ከወሬ ባጀታችን ትንሽ ጊዜ ቀነስ አድርገን ለሥራ ብናውለው ኖሮ ይሄኔ እኛ ኢትዮጵያውያን የት በደረስን?)
ስለዚህ እኔ በአባልነት ባልመዘገብም በአሁኑ ወቅት ከፉልቶክና ከፓልቶክ የወሬ ጋጋታ ባለፈ ተግባራዊ እንቅስቃሴ ውስጥ እንደገባ በይፋ የገለጸልኝን ድርጅት እንደምደግፍ በድጋሚ መግለጽ እፈልጋለሁ፤ ቁንጅና ደግሞ እንደተመልካቹ እንጂ የኔን ቆንጆ ማንም ሊመርጥልኝ አይችልም፤ አይገባምም – ያልተለመደ ነውና፤ የዚያ ዓይነት ቂልነት ካለ ህመሙ ሳይብስ በቶሎ ሃኪምን ማማከር ይበጃል፡፡ ይህን ስል ከወሬ ቱሪናፋ በስተቀር ሌላ አማራጭ የሚሰጠኝ ኃይል በማጣቴ እንጂ ግንቦት ሰባት ምንም ችግር የሌለበትና ምሉዕ በኩልሄ የሆነ ያህል እንደቀኖና የምቀበለው እንዳልሆነ ያለማመንታት መግለጽ እፈልጋለሁ – ግና ልጅን ሲወዱ ደግሞ ከነልሃጩና ከነንፍጡ መሆኑን ቢያንስ ለራሴ መረዳት እፈልጋለሁ – ሲያድግ ጠቅላይ ሚኒስትርና የጦር ሜዳ ፊልድ ማርሻል እሚሆነው እኮ እንዲያ ተዝረክርኮ አድጎ ነው፤ ደግሞስ ለአካለ መጠን ደርሶ የተወለደ ሰው ወይ ድርጅት ማንን ታውቃላችሁ? ጂ – ሰቨን ከተሳሳተም ይሳሳት – ሳይሳሳት እንዴት ሊማር ይችላል – ንዴት ቢጤ ወረር ሊያደርገኝ ሲፈልግኝ እንደመራቀቅም ያደርገኛልና ይቅርታ፡፡ እናም የኔን ግንቦት ሰባት መደገፍ የምትቃወሙ ፕሊዝ ለቀቅ አድርጉኝና የራሳችሁን ወገብ ጠበቅ አድርጉ፡፡ ፍቅርና ድንኳን የትም ይተከላል ሲባል አልሰማችሁ እንደሆነ አሁን ልንገራችሁ፡፡ አንድ ምቹ ቦታ ላይ ተቀምጦ ማውራት ማንም አያቅተውም፡፡ ከዚህ ሁሉ የወሬ ክምር ጥቂትም ቢሆን ተግባራዊ እንቅስቃሴ ያየሁት በዚህ ድርጅት ነውና እንዲቀናው፣ ጠላቶቹንም እንደሰሞኑ ሁሉ እግሩ ሥር እንዲያውልለት አንድዬን እለምናለሁ፡፡ መነሻው ምንም ይሁን ምን በከንቱ መጎነታተሉን ትተን ይልቁናስ ተጨባጭ ነገር ለመሥራት እንሞክር፡፡ መቶ ዓመት ቢያወሩትና መቶ ዓመት እርስ በርስ ቢወጋገዙ ጊዜ እንደሆነ እንደጋሪ ቆሞ አይጠብቅምና ጠብ የሚል ነገር የለም፡፡ አድሮ ቃሪና መሆን የለውጥ ማዕበልን ለመጋፈጥ በግትርነት እንደመቆም ይቆጠራል፡፡
ሌላ አማራጭ ቢመጣና ለምሳሌ ‹ሸንጎ› የሚባለው ስብስብ ወይም ከአንድ ሺህ ምናምን ክቡራንና ንዑዳን ኢትዮጵያውያን ፖለቲካዊ ኩይሣዎች ውስጥ አንድኛው በተወሰነ ጊዜ ውስጥ ደጀንንና ጎሐ ጽዮንን በወያኔዊ አገላለጽ በመብረቃዊ የማጥቃት እርምጃ መቆጣጠሩን ቢያውጅና እኔ የምደግፈው ድርጅት እዚያው ኤርትራ በረሃ ውስጥ እንደተጎለተ ቢቆይ የመታገያየን ግምባርም በሉት ንቅናቄ ለመለወጥ አፍታ እንደማይፈጅብኝ ከአሁኑ ልገልጽላችሁ እፈልጋለሁ፡፡ ዘመኑ የለውጥ ዘመን ነው፡፡ ለውጥ ደግሞ የሕይወት ቅመም ነው ይባላል፡፡ ለውጡ አወንታዊና ከራስ ጥቅምና ፍላጎት ብቻ የተዋቀረ አይሁን እንጂ ዛሬ የኔ ግንቦት ሰባትን መደገፍና ማበረታታት በዚህ ድርጅት የቆረብኩ ያህል አስቆጥሮ ሌሎች እመርታ የሚያሳዩ የነጻነት እንቅስቃሴዎችን አልደግፍም ወይም ከዚያም በባሰ እቃወማለሁ ማለት አይደለም፡፡ ይህ ዓይነቱ ነገር የሚከሰተው ለሕዝብ ነጻነት ሣይሆን ተዘውትሮ እንደሚባለው ትናንሽ ዘውዶችን በየጭንቅላቱ ሰንቅሮ ለሥልጣን ፍቅር ሲል ቀን ከሌት በሚበዛን ዜጋ የዘቀጠ ስብዕና ውስጥ ነው፡፡ እኔ ደግሞ ሥልጣን አልወድም፤ አልፈልግምም፡፡ ይህን ብልም የሀገራችንን የውጭ ግንኙነት ፖሊሲ በሚመለከት ከኔ በላይ የሚያውቅ ዜጋ በጭራሽ ስለሌለ ሰው እስኪገኝ ድረስ ግፋ ቢል ለአንድ ሠላሳና ዐርባ ዓመታት ያህል ብቻ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትርነቱን ቦታ ሊያውም ከፈቃዴ ውጪ በማስገደድ ጭምር ታስይዙኝ እንደሆነ እንጂ እኔ በፍጹም ሥልጣን አልሻም፡፡ ወደዚህ ዝቅተኛ የሥልጣን እርከን ራሴን ያጨሁትም የጠቅላይ ሚኒስትርነቱን ቦታ ያዝ ብላችሁ በሎቢስቶች እንዳታስቸግሩኝ ከወዲሁ በመፍራና ያን በመሸሽ ነው …፡፡ አዎ፣ ፈጣሪ ይመስገን – እንደኔ ዓይነቶች ሥፍር ቁጥር የለንም፤ ሞልተናል፡፡ ማን ነበር እያረረ የሚስቅ? ማሽላ አይደለም – ኢትዮጵያዊ እንጂ፡፡
ግንቦት ሰባትን እደግፋለሁ ስል በተለይ ከአሁን በኋላ – እስካሁንም ያደረግሁት አይመስለኝም – የኔን በዋናነት ጨምሮ የብዙዎቻችን ንቃተ ኅሊና ገና እታች እመነሻው አካባቢ የሚርመጠመጥ በመሆኑ ቅን ዜጎችን ላለማሳሳት ሲባል በነገር አማረልኝ የሆነ ያልሆነና ያልተረጋገጠ አሉቧልታ ላለመጻፍ ለራሴ ቃል እገባለሁ፡፡ “አንድ ወሬኛ ያባረረውን ሺህ ጦረኛ አይመልሰውም” እንዲሉ በተለይ የሀሰት ወሬና የጥላቻ ቡጨቃ እግር አውጥቶ እንደልቡ በሚረማመድባትና በሚርመሰመስባት ሀገራችን ተስፋ የሚጣልባቸው ታዳጊ ድርጅቶችን ከመነሻቸው በነገር ቁድራ ቀንድ ቀንዳቸውን በመነረት ዕድገታቸውን ማቀጨጭ ወይም ከናካቴው ድራሻቸውን ማጥፋት በከንቱ የምንኮፈስበት የምዕተ ዓመቱ የጀብድ ተግባራችን በመሆኑ ከዚህ ወረርሽኝ ለመጠንቀቅ ሙከራየ ከፍተኛ ይሆናል፡፡ ለሥራየቤታዊ አሽሙርና አግቦ መልስ የማልሰጥ መሆኔን ደግሞ ከወዲሁ በ‹ታላቅ ኩራት› መግለጽ እወዳለሁ፡፡
ለድረገፆች መልእክቴን ስሰድ ስለግንቦት ሰባት አንዳች አወንታዊ ነገር የምገልጽ ከሆነ “ግንቦት ሰባት አለበትና ተጠንቀቁ” የሚል ማሳሰቢያ በ‹ሰብጀክት› መጻፊያው ላይ አስቀምጣለሁ፡፡ ከየተሸጎጥንባቸው የራሳችን ዓለሞች ወጥተን እውነተኛ መግባባት ላይ እስክንደርስ አንዳችን የአንዳችንን ስሜት መጠበቁ አይከፋም – እገሌ አወጣልኝ – እገሌ ደበቀብኝ ብየ አላላዝንባችሁም፤ ለኔ ብሎ የሚያወጣ ለኔም ብሎ የሚደብቅ እንደሌለ ደግሞ አውቃለሁ፤ አወጣም ደበቀም ለተነሣለት ዓላማ ነው – ማን ምን እንደሚፈልግም ጠንቅቄ ከተረዳሁ ቆይቻለሁ – “መጽሐፍ በሽፋኑ አይፈረድም/ የሚያብለጨልጭም ሁሉ ወርቅ አይደለም”፡፡ ብዙ የሚገርሙ ትዝብቶች አሉ፡፡ አሁን አላሰኘኝም አነሳሴም ውስጥ አልተካተተም እንጂ በተነፈስኩ፡፡ ፈቃደኛ የሆኑ ድረገፆች ግን ግንቦት ሰባትን በአወንታዊነት መልኩ ሣላነሳ የምጽፋቸውን መጣጥፎች ሊያትሙ ወይም በማንኛውም መንገድ ሊያሠራጩ ይችላሉ፡፡ ሆ …ሆ…ሆ… የዛሬው እኔ ለየት አለብኝ! አሰፋ ይርጉን ነው ያስታወሰኝ፡፡ መጣጥፌን ዐዋጅ በዐዋጅ አድርጌው ዐረፍኩ እኮ! አሁን እምን ቤት ነኝና ነው “ስታትሙ – ስታሰራጩ – ቅብጥሶ ጂኒጃንካ” እያልኩ በባዶ ሜዳ እምውረገረግ? ይገርማል! “ማን ሊስምሽ …” አሉ?
“ወርቅ ላበደረ ጠጠር፡፡”/ “ጉድ ሳይሰማ መስከረም አይጠባም፡፡”
አንድ ደንቆሮ አማራ፣ የአማራን ሕዝብ ከምድረ ገጽ ለማጥፋት ከቆመ የወያኔ ማፊያ ጋር በመመሣጠር የግንቦት ሰባትን ሕዝባዊ ኃይል አመራሮች ለመግደል ተሠማርቶ ያልተሣካለ ሙከራ ማድረጉን በኢሳት ሰማሁ፡፡ የሚገርም ጉድ ነው፡፡ ለነገሩ አይገርምም፡፡ የአስቆረቱ ይሁዳ ክርስቶስን በሠላሣ አላድ ጉንጩን በመሣም ለስቅላት ሞት አሣልፎ ሰጥቶት የለም? ይህን ታሪክ ስሰማ እንደጅል እየሣቅሁም፣ እየተከዝኩም … ምን አለፋችሁ ለኔውም ባልገባኝና ባልተጨበጠኝ የተዘበራረቀ ስሜት ነው ፈዝዤ ዜና-መርዶውን የጨረስኩት – ይቅርታ ‹እንደጅል› ማለቴ ለወግ ጥረቃ ያህል እንጂ ጅል መሆን/አለመሆኔን አላረጋገጥሁም፡፡
ጎበዝ! ወንደሞችና እህቶች እንዲሁም ጓዶች! አደገኛ ዘመን ውስጥ ነው ያለነው፡፡ ማን ይታመናል ከእንግዲህ? ከአነጋገሩ እንደተረዳሁት ይህ ሰው – ራሱን በራሱ ለመግደል የሞከረ ጅላንፎ ልበለው – በቄንጠኛ የዘመኑ ቋንቋ የአማራው ብሔር አባል ይመስለኛል – እርግጥ ነው ኢትዮጵያውያንን በመልክና በቋንቋ እንዲህ ናቸው እንዲያ ናቸው ብሎ መፈረጅ እጅግ አስቸጋሪ መሆኑ ይገባኛል፡፡ ሆኖም ቢሆን ግን ይህ ሰውዬ አማራ መሆን አለበት ብዬ በበኩሌ አምኛለሁ – አሳማኝ ነገር ካገኘሁ ግን አሁንም በአንድ ሃሳብም ሆነ እምነት የመቁረብ ልምድ አላካበትኩምና ለመቀበል ዝግጁ ነኝ፡፡ በመሠረቱ ምንም ይሁን፤ ግዴለም፡፡ ያቺ ዮዲት ጉዲት ገነት ዘውዴስ ከነገሚስ ቤተሰቧ ስንትና ስንት ሚና ተጫውታብን የለም? ይች ጊንጥ – ደግሞ እሷን ብሎ አማራ! ገብረ መድኅን አርአያና ሌሎች ስንትና ስንት ትግራዮች ሕይወታቸውን በመገበር ሣይቀር ዘሩ እንዳይጠፋ የሚዋደቁለትን አማራ፣ ራሱ አማራው ተነስቶ ‹ባርነቴ ይሻለኛል› ሲል ለሰሚ ግራ ነው፡፡ ማዲንጎ አፈወርቅ ለፍቅረኛ ነበር ‹ስያሜ አጣሁላት› ብሎ የዘፈነው፤ የዚህን ጅል ሰውዬ ድርጊትስ ምን ስም እንስጠው? ወገኖች ሆይ – ጥናት በጤ ይደረግበትና ይገለጥልን – an action research is needed to be carried on such odd circumstances!
ወንድሞቼ! ለዚህ ሁሉ ያበቃን ድህነታችን ነው፡፡ ድህነት መጥፎ ነው፡፡ አፈር ያስባላል፤ ድንጋይ ያስግጣል፤ ሀገርንና ወገንን ያስክዳል፡፡ የገዛ ልጅንና ጓደኛን ሣይቀር ያስበላል – ጠኔ ሲነግሥ፡፡ በ1912ዓ.ም ይህ ዓይነቱ ሰውን በቁሙ የመብላት ነገር በሀገራችን ተከስቶ እንደነበር ይነገራል፡፡ በደምባራ ፈረስ ቃጭል ተጨምሮ ነውና በድህነት ላይ ማይምነት ተጨምሮበት የሚፈጠረውን አስቡት፡፡ እኔ አንዳርጋቸውን ግደልልንና ስምንት ልጆችህን ቻይና ልከን እናስተምርልሃለን፤ ላንተም የተደላደለ ኑሮ በፈለግኸው ሀገር እናመቻችልሃለን ቢሉኝ ዐይኔን አላሽም ነበር፤ ግን ይቺ የሀገር ፍቅር ልክፍት በጠማማው ቀን አሳውራኝ ይሄውና በከባድ የኑሮ ሸክም ውስጥ እየኖርኩ በድህነት እማቅቃለሁ፡፡ አጅሬ – ማን ነው እቴ – ስሙም ጠፋኝ – አጅሬ ግን መግደል የሶደሬ ሽርሽር መስሎት፣ መግደልን ከጥንግ ጨዋታ ቆጥሮት የገዛ ወንድሙን – እርሱንና መላ ወገኑን ከዚህ አስከፊ አገዛዝ ነጻ በማውጣት ሌላ የተሻለ ቀን እንዲመጣ ቀና ደፋ የሚሉ ወገኖቹን ከጠላት በተላከ መሣሪያና ስንቅ ባጭር ሊቀጫቸው ዐቀደ፡፡ በዕቅዱም ለወራት ገፋበት፡፡ አሠማሪዎቹም በስልክ ቀባጠሩ፡፡ “የምትሠራው ሥራ በኢትዮጵያ ታሪክ ወደር የሌለውና ለአንተና ለቤተሰቦችህም ልዩ ጥቅም – አንተ ልትጠይቀን ከምትችለውም በላይ የሆነ እርዚቅ የሚያስገኝ…” ብለው ተመጻደቁ – በወንድሞቹ ላይ እንዲጨክን፡፡ ሰውዬውም በዚህ ሽንገላ ልቡ አበጠ፡፡ ወደዚህ ታሪካዊ ወንጀልም እንደኦስዋልድ ከነወንድሙ ዥው ብሎ ገባበት፡፡ ግን የደረሰ ደረሰበትና ከሸፈበት፡፡
ይህን ድርጊት ያከሸፉ በርግጥም ወንዶች ናቸው – እንዲሁም ሴቶች ብልም ችግር የለውም – ሴቶች እንዳይቀየሙኝ ነው ታዲያ እንጂ ለሌላ እንዳይመስልብኝ – ዘመኑ እኮ ነገረኛ እንደአሸን የሚፈለፈልበት ሆኗል እናንተዬ፤ ቀናነት ጠፋች፤ ሸረኝነት ነግሣ ባገር ምድሩ ተሞላቀቀችብን፡፡ እናም በርግጥም ይህን ዕኩይ ድርጊት ያከሸፉ ከሁሉም አቅጣጫ የሚገኙ ወገኖች የተባረኩ ናቸው፡፡ ግን ተጀመረ እንጂ አላለቀም፡፡ ጥሩ ትምህርት ይሰጣልና በራበሮችን፣ ስልካስልኮችን፣ ኢሜላኢሜሎችን መቆጣጠር አይከፋም፡፡ ሲአይኤና ሞሳድ እንቅልፍ አጥተው የሚያድሩት ለካንስ ወደው አይደለምና? ውይ… ውይ .. ውይ … ሰው ግን እንዴት ክፉ ነው?
ማይምነትና ድህነት እየተዛነቁ እንዴቱን ያህል ጢባጢቤ እየተጫወቱብን እንደሆነ ገባችሁ አይደል? አዎ፣ የአጉራሽህን እጅ ቆርጠህ ለመነሳት አንድም አላዋቂ ደንቆሮ መሆን አለብህ፣ አንድም ከኅሊና ቁጥጥር በወጣ የርሀብና ድህነት ማነቆ ተወጥረሃል ማለት ነው፡፡ እንዲያ ካልሆነ በዚህ ዘመን ለዚያውም አንድ አማራ ከመሬትም ይሁን ከሰማይ ተነስቶ ኢትዮጵያን ከመዥገሮችና ከሲዖል ትላትሎች ነጻ ለማውጣት ጥረት ሲያደርግ ቢቻል መደገፍ ያ ባይሆን ከጠላት ጋር ባለመተባበር ዐርፎ መቀመጥ ሲገባ የገዛ አንገትን ቆርጦ ለመጣል እስከዚህ ርቀት መጓዝ በውነቱ እንደሀገርም ሆነ እንደሰብኣዊ ፍጡርነትም እጅጉን ያስጨንቃል፡፡ ስንቱንስ ተጠንቅቀህ ትዘልቃለህ? “አደጋ አለው!” አለች ወይዘሮ አዘሉ! እኔም አሁን “አማራ ቀለጠ!” ልበላ በዘሩ ቀለጠ ምትክ፡፡ (በማይሞት ቃላቸው ፕሮ. አሥራትን እናስባቸው፡፡ ‹አማራ መሣሪያውን መቼ እንደሚጠቀምበት አሣምሮ ያውቃል› ከሚለው ጠንቀኛ ንግግራው በተጓዳኝ ‹አንዳንድ ሆዳም አማራ …› ብለውም አልነበር?)
በወያኔዎች አልፈርድም፡፡ ማድረግ የሚገባቸውን ነው እያደረጉ ያሉት፡፡ ሰርቀህ እያለብካት የምትገኘውን ጥገት ላም ባለቤቶቹ ነቅተውብህ ሊወስዱብህ መምጣታቸውን ስትሰማ በተቻለህ መጠን መንገዶቹን ሁሉ መዝጋት አለብህ፡፡ ቀድሞውን ስትሰርቃት ለመግሥተ ሰማይ መግቢያ የጽድቅ በር ቁልፍ እንድትሆንህ ሳይሆን አንጎልህን ቦርጭህ ውስጥ ወሽቀህ በስባሹን ሥጋህን ለማወፈርና ተንደላቀህ ለመኖር ፈልገህ ነው፡፡ ስለዚህ መጠንቀቅ ነው እንጂ በወያኔ ከይሲ ተግባር አቅልን ስቶ መናደድ አይገባም፡፡ እነሱን መሰሎች ሁሉ በየዘመናቱ የሚያደርጉት የእስትንፋስ መግዢያ ዘዴ ነው፡፡
በተመሣሣይ ሁኔታ በሰውዬውም አልፈርድም፡፡ ከፍ ሲል እንደገለጽኩት ምንም እንኳን የነአንዳርጋቸው ጽጌ በዚያ ቦታ የመገኘት ምሥጢር የዚህ ሰውዬ ችግር አንዱና ትልቁ መሆኑ ለማንም የተሠወረ ባይሆንም ሰውዬው በማይምነቱና ባልተገራ የሀብት ጉጉቱ እንዲሁም አሁን ለይቼ ላውቀው ባልቻልኩለት የተመሰቃቀለ ሥነ ሕይወታዊና ሥነ ልቦናዊ ተፈጥሮው የተነሣ የገዛ ወንድምና እህቶቹን ሊገድል ተነስቷል፡፡ ነገሩ እሱ ብቻና በዚያ ብቻም የሚያቆም አይደለም፡፡ ሰውዬው ያነገበው ዓላማ ከሰዎቹ ሞት በፊት ያለው ወያኔ የሰጠው የሀብት ተስፋ ከግዳይ ጥሎሹ በኋላ አብቦ ማየት እንጂ ከሰዎቹ ሞት ቀጥሎ የሚከሰተው የነጻነታችን ጅማሮ የፈነጠቀልን ተስፋ መጠውለግ አልታሰበውም፤ እንዳየሁት ይህ ዓይነቱ ረቀቅ ያለ ነገር ሊታየውም የሚችል አይመስልም – ፍጹም ማይምና ተፈጥሮ በዘገምተኝነት ልምጭ የገረፈችው ምሥኪን ዜጋ ነው፡፡ ወያኔዎች ደግሞ ብልጦች ናቸው፡፡ የትሮይን ፈረስ የሚገፉላቸውንና በውስጡም መሽገው ተልእኳቸውን የሚፈጽሙላቸውን ዜጎች እንዴትና በምን መሥፈርት እንደሚመርጡ ጠንቅቄ አውቃለሁ – እናንተም ታውቃላችሁ፡፡ የወንጀለኝነት ባሕርይና የወንጀል ሪከርድ ያለባቸውን፣ እንደክፍሌ ወዳጆ ከደረታቸው በታች በተለጣጭነቱ ወደር የማይገኝለት ላስቲክ ያንጠለጠሉ ሆዳሞችን፣ እንደዮዲት ጉዲት (ገነት ዘውዴ) በቂም በቀልና በሥልጣን አራራ ልዩ በሆነ ሥነ ልቦናዊ ዋግ የተመቱ እርጉማንን፣ ለገንዘብና ለሥልጣን ሲሉ ልክ እንደዙሉዎች ንጉሥ (ሻካ ዘ ዙሉ) የገዛ ቤተሰቦቻቸውን ሣይቀር ለሰይጣናዊ የደም ግብር የሚያቀርቡ ራስ ወዳዶችን፣ … መርጠው ዓላማቸውን እንዴት ማራመድ እንደሚችሉ ወያኔዎች ከዱሮው ተክነውበታል፤ የዕድሜያቸው ማራዘሚያ ዓይነተኛ መፍትሔ ሥራያቸው ይህች ነች – ከውጪ ጠላቶቻችን ሤራ ቀጥሎ ነው ታዲያ፡፡ የትግላችን ፈርጀ ብዙነት እንግዲህ ይህን ይመስላል፡፡ ቀኝ እጅህ ሲታገል – ግራ እጅህ ሊቆርጣት ያሤራል፡፡ አንዳንዴ ምሥጢርህን ከማን ጋር እንደምትጋራም ስታስበው ይጨንቅሃል፡፡ ዕዳ እኮ ነው፡፡
እንደመፍትሔ፡- በበኩሌ ክፉን በክፉ መቃወምን እጠላለሁ፡፡ በዚህ “የተምታታ” አቋሜ ግንቦት ሰባትን ለምን እንደምደግፍ ሰዎች ግር ሊሰኙ ይችላሉ፡፡ ይሁንና አምርሮ የመጣን ጠላትና ለኅልውናህ መጥፋት አጥብቆ የሚታገልን ፀላኤ ሠናይ ሲቻል በጠበል ካልሆነም በጥብጣብ ለመከላከልና ለማስወገድም መጣር አግባብ ነው ብዬ አምናለሁ፡፡ በዲያብሎስ ዘመነ መንግሥት ሥር ተቀምጦ ክርስቶሳዊ በመሆን ዝንተ ዓለም በሠይፍ መቀላት ሞኝነት ነው፡፡ አሁን ክርስቶስ ቢመጣ እንደጥንቱ በየዋህነት ይሰቀላል የሚል እምነት የለኝም፡፡ ያ ሌላ ነገር ነውና እንተወው፡፡ ግን እንደመፍትሔ ይሆናል የምለው አንደኛ ዜጎችን በትክክለኛው መንገድ ስለሀገርና ሕዝብ ምንነት እናስተምር፡፡ አሁን እኮ ሀገር ምን እንደሆነ፣ ጭቆና ምን ማለት እንደሆነ፣ ባንዴራ ምን እንደሆነ፣ የሀር ፍቅር ስሜት ምን ማለት እንደሆነ … በጣም ግራ በሚያጋባ ሁኔታ ብዙው ዜጋ ወዳለማወቅ ውዥንብር ውስጥ እየገባ ነው፡፡ በተለይ ወጣቱ በሚያየውና በሚደርስበት ነገር ተስፋ በመቁረጥ ራሱን ወደሚደብቅበት ልዩ ልዩ ሱስና ወሲብ ውስጥ በመዘፈቅ ሀገሩን እየረሳ ነው፡፡ ጥቂቶች ናቸው ስለሀገር የሚጨነቁ፡፡ የወያኔን ዕድሜ – የአህያን ምን ያድረገው ነበር እሚባለው ፣ ጠፋኝ – የወያኔን ዕድሜ ያሣጥረውና በሀገራችን የወረደው መዓት እንኳንስ ሀገርን ራስንም ያስረሳል፡፡ እናም ማስተማር፣ ማንቃት፣ ሚዲያዎችን በመጠቀም ፍቅርንና መተዛዘንን – አብሮነትንና መግባባትን ማስረጽ ይገባል፡፡ በየድረገጹና በየጸሑፉ የሚደረገው ዱላቀረሽ እንካስላትያና የመጠላለፍ አባዜ ጋብ ብሎ እየጠፋ ያለውን ትውልድ ለመታደግ ጥረት መደረግ አለበት፡፡ የማይምነታችንና የድህነታችን ደረጃ ደግሞ ወሰን የሌለው መሆኑን ለዘመናዊ የመገናኛ አውታር ያለን ቀረቤታ ራሱ አመላካች ነው፡፡ ኢንተርኔቱ ይቅርና ጋዜጣና መጽሔት የሚያገኘውና ሊያነብም የሚችለው ዜጋ ቁጥር እጅግ ጥቂት ነው፡፡ የዜብራ ማቋረጫ ላይ በኩራት ቆሞ በመሳሳምና በማውራት ቤተሰባዊ ናፍቆቱን የሚወጣ ማኅበረሰብ እኮ ነው ያለን፤ የቀጠሮው ሰዓት አልፎበት ከቤቱ እየሮጠ ከወጣና ባቡር መንገድ ከደረሰ በኋላ ‹ፈርቶ መንገዱን በፍጥነት ተሻገረ› እንዳይባል አውራ ጎዳናውን እየተጀነነ የሚሻገረው ዜጋ ቁጥር እኮ ቀላል እንዳይመስላችሁ – እውነቴን ነው፤ የወቅቱን ባለሥልጣናት ያስደሰተና አንዳንድ ጥቅማቅሞችን የሚያስገኝለት መስሎት ጆሮውን ቢቆርጡት የማያውቀውን ቋንቋ “ቧይ…!” እያለ የሚጃጃል፣ የስልክ መጥሪያውን በማይወደው ሙዚቃ ሣይቀር የሚያስተካክል (በቅርብ የማውቃቸው ‹ኬዞች› ስላሉ እንጂ ለሌላ ነገር አይደለም) አድርባይ ዜጋ የበዛባት ሀገር እኮ እየተፈጠረች ናት፤ … ንግግራችን እቅጭ እቅጯን – እውነት እውነቷን ነው፡፡ ምኑ ሲቀርብን? ሞትን እንደሆነ በቁማችን ተለማምደናታል – ባይሆን የሥጋና ነፍስ መለያያ ስቃይዋ ታስጨንቃለች እንጂ ዘጠኝ ቀርቶ ዘጠና ሞት ቢመጣ ብዙዎቻችን ከመላመዳችን የተነሣ መናፈቅም ጀምረናል፡፡ በዚህ ሁኔታ በ”እኔ ከሞትኩ ሰርዶ አይብቀል”ና ”ዛሬ ከምሞት ነገ ልሙት” የአህያና የሆዳም ሰው ተረት እየተመራ የገዛ ወዳጁን ለሞትና ለእንግልት የሚዳርግ ምሥኪን ዜጋ ቢኖር ብዙም አይፈረድበትም፡፡ ልንፈርድ የሚገባን በተሰነካከለው ማኅበረሰብኣዊ የኢኮኖሚና የፖለቲካ መዋቅራችን ነው፡፡
እናም በዐላዋቂዎች በሚደርስብን ጥቃትና የጥቃት ሙከራ ብዙም ሳንሸበርና ሳንደናገጥ ሥልቶችን በመቀያየር ትግላችንን ከግብ ማድረስ ነው፡፡ ለምሳሌ ያን ቂል ሰውዬ በምንም መንገድ ለመጉዳትና ለመበቀል አለማሰብ ተገቢ ነው፡፡ በምንም መንገድ ዝምቡን እሽ ማለት እንኳን አይገባም፡፡ አክብሮ፣ በቅጡ አስተናግዶ፣ ሥነ ልቦናዊ ችግሩን በሳይኪያትሪስት አሳክሞ ቢቻል ሳይኮአናሊስስ ተደርጎለት ሲያበቃ የህመሙ መነሾ ታውቆለት አእምሮው ወደትክክለኛ ሥፍራው መመለሱን ካረጋገጡ በኋላ እንደምርጫው አንድም የበደለውን ሕዝብ መካስ እንዲችል ሕዝባዊ ትግሉን እንዲቀላቀል መርዳት፣ አለዚያም ወደሚመርጠው አንዱ ሀገር በሰላም ሄዶ የስደት ሕይወቱን ‹እንዲዝናናበት› ማድረግ ነው፡፡ በቃ፡፡ ከርሱ ጋር “ማን ላከህ? ለምን ላከህ? ዓላማህ ምን ነበር? …” እያሉ መነዛነዝ አይገባም፡፡ ሕይወት ወደፊት ናት፡፡ ለመነታረክ ቀርቶ ለመፈቃቀርም በጣም ቅጽበታዊ ናት፡፡ ቢበቃኝስ ጃል! ምን እንዲያው … ሆሆሆ … ግን ግን አማራውን ለዚህ ግድያ ይጩት? ደፋሮች ናቸው! ዱሮ ‹ሴትን በሴት› ‹መጠጥ የገደለውን መጠጥ ያነሳዋል› ‹እሾህን በእሾህ› ይባል ነበር፡፡ እነወያኔ ደግሞ ለነጻነት የሚታገልን ዜጋ ነጻነት በሚያስፈልገውና በባርነት ቀምበር ሥር በሚማቅቅ ዜጋ ለማስገደል ተነሱ፡፡ ወይ የታሪክ ምፀት!!
ማን ይሆን ይህችን ይህችን ግሩም ጥቅስ የተናገረ? “If you want peace, prepare f